Thuở ấy, ở Sài Gòn chưa có hệ thống nước kéo vào tận nhà. Đồng hồ nước vào thời điểm đó là một thứ xa xỉ. Nó chỉ có trong các doanh trại quân đội, bệnh viện, trường học. Người dân muốn xài nước thì ra các phông-tên nước được lắp đặt sẵn tại những nơi công cộng. Ban đầu còn ít nhà nên cũng tiện cho những ai ở gần phông-tên dưới 100m. Song lâu dần, số người quần tụ đông đúc hơn, khoảng cách đã tăng lên và việc thiếu nước sinh hoạt đã thành vấn đề nghiêm trọng. Vậy là nảy sinh việc những nhà có tiền mướn người gánh nước về cho mình, nghề gánh nước mướn bỗng dưng có một chỗ đứng trong xã hội.
Để làm được nghề này, người gánh nước phải có một hoặc nhiều đôi thùng thiếc (thường lấy từ những thùng đựng dầu hỏa có khắc nổi hình con sò của hãng Shell hay chữ Esso trong vòng ô-van của hãng Esso).
Dùng khúc cây tròn hoặc vuông đóng thành một thanh tựa, nối hai vách thùng với nhau.
( Hình 2 )
Người gánh nước mướn phải có sức khỏe, đa phần thời đó, người lao động nghèo không có xe đạp để chở, nên chỉ biết dùng sức người như là một phương tiện chính để mưu sinh.
Có khi khoảng cách gánh nước đi dài hơn 300m hoặc những nhà ở trong hẻm thì còn xa hơn nữa. Mỗi khi có ai gọi, người gánh nước sẽ xách đôi thùng lại phông - tên để hứng nước rồi gánh lại nhà người đó. Giá trung bình khoảng 2 đồng/đôi. Mỗi nhà xài trung bình 4 đôi nước cho 5 người.
Cứ đến Tết, nghề gánh nước mướn được trọng vọng hơn bao giờ hết, vì đó là dịp người ta xài nhiều gấp đôi, gấp ba những ngày thường.
Ngoài ra, vì người dân Sài Gòn có tâm lý muốn đầu năm mới được no đủ để cả năm may mắn tốt lành nên cứ vào chiều ba mươi Tết, chủ nhà lại đặt hàng người gánh nước mướn để các lu chứa nước được đầy ăm ắp.
Đặc biệt, sau giờ giao thừa, những người gánh nước mướn còn hào phóng gánh tặng cho chủ nhà vài thùng xem như một lời cầu chúc tốt lành cho năm mới.
Đáp lại, chủ nhà cũng vui vẻ trao những bao lì xì đỏ tươi như là một lộc đầu năm cho những người gánh nước tận tụy này.
Chuyện Tình Cô Gái Gánh Nước Mướn
Trong số những người làm nghề gánh nước mướn thời đó, người được xem là may mắn và hạnh phúc nhất phải kể đến hoa khôi chân đất Bùi Thị Ba.
Tuy vất vả, cực nhọc với nghề gánh nước mướn nhưng vẻ đẹp mỹ miều toát lên từ thân thể của cô hoa khôi đã hút hồn chàng h
Hắc công tử nổi tiếng như cồn ở miền Nam thuở đó.
Ngày ngày, ngắm nhìn nàng gánh từng thùng nước ngang nhà tâm hồn chàng Hắc công tử bỗng xốn xang.
Ông nhất quyết đi tìm nhà của cô gái gánh nước mướn, biết nàng là con của một ông già làm nghề sửa xe đạp, Hắc công tử đã xin đổi cả căn nhà chỉ để được lấy cô làm vợ.
Cuộc đời cô gánh nước mướn nghèo khổ bước sang một trang mới.
Cô sanh cho Hắc công tử bốn người con (hai trai, hai gái) là Hoàn, Toàn, Trinh, Nữ và sống hạnh phúc suốt đời bên chàng.
Đó là cô gái làm nghề gánh nước mướn may mắn nhất trong tất cả những người làm nghề gánh nước thời đó.
Vào dạo cuối thập niên 1960, áp lực nước không đủ đáp ứng, chảy ri rỉ hàng giờ liền vẫn không đầy một thùng nước khiến việc làm nghề trở nên khó khăn hẳn.
Những dãy thùng xếp hàng nối nhau dài như quân đôminô khô khốc không một giọt nước khiến cuộc sống của dân gánh nước mướn lâm vào bế tắc.
Đến đầu thập niên 1970, khi Công ty thủy cục Sài Gòn cho lắp đồng hồ nước vào từng nhà dân thì nghề gánh nước mướn đã mất hẳn.
Từ đó trở đi, không ai còn thấy người gánh nước mướn nào ở Sài Gòn nữa. Và một cái nghề từ từ trôi vào miền quên lãng.
Hợp Phố ( Tác giả )
Lời bàn của Mao Tôn...không cương...:
Đó là những năm thời Tổng Thống Ngô Đình Diệm , tui chừng 8,9 tuổi .
Nhà Ba Má tui ở số 351 đường Nguyễn Duy Dương / Da Bà Bầu - Q.10 . và 351/319
Nguyễn Duy Dương có 1 phông tên nước là tới đường Da Bà Bầu
Phông tên này bên hong , trước nhà của tui
Là xóm lao động nửa VN và nửa Tàu.
Khi đó có chú Mười Thái Quang Sáng , em trai Út của Ba tui và anh Hai Thái Quang Bình, con lớn của Bác Tư tui , 2 người này do Ba tui đem lên từ Cái Mơn lên ở chung nhà và đem vô Cảnh Sát luôn.
Bên trái nhà có con đường hẽm nhỏ , ngang hong nhà 351/319 là nhà của Ba Má chị Trọng , song song với nhau -
Chị Trọng khi đó là nữ sinh trường Gia Long , tướng cao ráo , mặc áo dài trắng , đi xe đạp , đội nón lá , rất đẹp .Hình như lớn hơn tui chừng 5,6 tuổi gì đó
Ngay góc Nguyễn Duy Dương / Da Bà Bầu có cái phông tên nước .
Có rất nhiều người con gái gánh nước mướn , nhà Ba Má tui và nhà Ba Má chị Trọng có mướn người gánh nước mướn vô nhà , nhưng có giờ riêng cho ai gần đó tới hứng nước , thì chị Trọng và tui cùng hứng nước giờ đó để có thêm nước trong nhà.
Anh Hai Bình có mua 1 máy hát dĩa Mono xài điện , mà xóm đó không ai có , nhà tui có Compteur điện, ảnh mua nhiều dỉa VN 45 tour như Cầu Sông Whai , Văn Hường , Tùng Lâm là tui phái nhứt .
Ảnh còn mua mấy dỉa 33 tour hát cải lương như Cung đàn trên sông lạnh , Tình mẫu tử .
Đám con gái gánh nước mướn và các bà già mà thấy anh Hai Bình về là họ yêu cầu anh Hai mở Cải Lương , nhứt là Tình Mẫu tử , họ ngồi chồm hổm ngoài hàng rào , rào bằng dây kẽm gai nghe mà họ khóc sướt mướt.
Sau này anh Hai Thái Quang Bình cưới chị Trọng , khi đó 3 anh em tui học nội trú ở Lái thiêu , anh Hai tới rước 3 anh em tui về để ăn đám cưới của ảnh và chị Trọng ở nhà hàng Đồng Khánh.
Anh Hai TQB rất đẹp trai - Chị Trọng rất đẹp gái - Một cặp xứng đôi vừa lứa
Sau đám cưới chị Trọng tức là chị Hai dâu của tui dạy học - Một thời gian sau Cô giáo Trọng đã mở trường Tiểu học tại số 3 đường Da Bà Bầu / Nguyễn Duy Dương trước 1975 .
Anh chị Hai Bình có 5 con gái , có tên Trinh như là Thái Quang Yến Trinh - Thái Quang Huyền Trinh ...v...v....
Anh Hai Thái Quang Bình , cựu Cảnh Sát phòng Căn Cước / Tổng Nha Cảnh Sát / trực thuộc Chiến Dịch Phương Hoàng , tên thánh là Ca Rô Lô được Chúa gọi ngày 23 tháng 6 năm 2019 tại số 3 đường Nhật Tảo , trước kia là Da Bà Bầu / Nguyễn Duy Dương , hưởng thọ 82 tuổi , linh cữu được đưa về Cái Mơn - Bến Tre an táng cạnh phần mộ của Ba Má anh Hai Bình là Bác Trai Gái Thái Quang Trường , bác Tư của tui .
Bài viết này như là Một Nén Hương cho anh Hai Ca Rô Lô Thái Quang Bình được An Nghĩ trong vòng tay của Mẹ Maria
Chị Hai Bình nay đã lớn tuổi nhưng nét đẹp ngày xưa vẫn còn , chị Hai giữ gìn sức khoẻ nhen .
Chú Mười Thái Quang Bình cựu Cảnh Sát ở Nha Cảnh Sát Đô Thành , hiện nay ở Cái Mơn , khoẻ mạnh , gần 100 tuổi , con cháu đầy đàn
Con Thái Quang Đáng chúc chú Mười sức khoẻ .
Đây là bài Thơ tui viết cho căn nhà số 351 và 351/319 , các nhân vật tui kể là cháu của chị Trọng , gọi chị Trọng là dì Mười , chỉ có các nhân vật này tui mới cho vô nhà chơi với 3 anh em của tui và con chó Berger Mino thôi .
***** Thời Thơ Ấu *****
Những năm đó , thời Ngô Đình Diệm
Nhà tụi tui , đường Nguyễn Duy Dương
Chung quanh nhà trồng nhiều cây nhản
Ngay cổng rào là cây chùm ruột
Ngoài mặt tiền có tiệm hủ tíu
Cũng là nhà ba má cho mướn
Có cây dừa thấp mà sai trái
Và cây mận , từng chùm từng chùm.
Tụi thằng Lợi , thằng Nhạn " mập địt "
Thằng Sáu " thoòng " chuyện môn đánh bài
Còn con Yến nổi danh " bà lành "
Với Minô cùng nhau đùa giởn.
Sáng trưa chiều chỉ toàn tiếng cười
Nào đá dế , nào nuôi cá đá
Nào tạt hình , nào chơi tạt lon
Đánh bông vụ , đánh luôn tụi Tàu.
Lúc đó ra rả trong ra dô
Bài " Lối về xóm nhỏ " mộc mạc
...Bờ dâu xanh cô gái hát êm êm
Tầm dâu chín gửi dưng cho Mẹ hiền ...
Và đá banh có ông Huyền Vũ
Tường thuật sao lôi cuốn lạ kỳ
Vinh lướt qua , chọc thủng lưới...dô ô ơ...ô ...
Rạng bay chéo , chụp banh như keo.
Còn xi nê thì khoái Zoro .
Chàng Tarzan đu dây với khỉ
Hoặc Hercule , sức mạnh thiên thần
Đánh phép có Natra " lóc thịt ".
Thời thơ ấu ! Ôi ! thời thơ ấu !
Sao mà mát như nước dừa xiêm
Sao mà ngọt như mận " da người "
Lại thanh thanh như nhản chín cây.
Đừng khóc nhen thằng Nhậm đừng khóc
Đừng " bứ " nhen thằng Xứ đâu rồi
Con Minô từ lâu không thấy
Thằng Đáng đây , tuyết phủ cuộc đời.
Thời thơ ấu ! Ôi thời thơ ấu !
Nghe đâu đây man mác nổi buồn
Bao hình ảnh còn trong ký ức
Nhưng rất xa , rất xa , rất ...xa...!!!.
Montreal , March 18 , 2005
Thadée Thái Quang Đáng
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét