Con cò bay lả bay la,
Bay qua ruộng lúa bay về đồng xanh…
Cánh cò tuổi thơ ở câu hát đầy tình tự quê hương trên thường ùa về chao liệng trong miền ký ức như những hình ảnh không bao giờ phai nhoà nơi tôi với một quãng đời thơ dại còn trong vòng tay thương yêu của mẹ cha. Sinh trưởng ở một miền quê yên bình bên con sông Vàm Cỏ uốn lượn bềnh bồng nên thơ, tuổi thiếu niên của tôi gần gũi với đất trời bao la, với ruộng vườn cùng những cánh cò trắng như bông đang bay lượn trên sóng lúa rập rờn.
<!>
Cò với văn hóa Việt là hình tượng có ảnh hưởng sâu đậm nhất trong tâm trí dân tộc nhất là ở vùng nông thôn và chúng đã mặc nhiên góp phần tạo nên một bức tranh đồng quê cho dù xa cách vạn dặm chúng ta vẫn khó lòng quên được.
Tại đây tôi gặp lại hình ảnh cò mà họ gọi là Egret được bảo tồn rất cẩn thận thật đa dạng, thật phong phú.
Chúng thuộc nhóm chim kiếm ăn ở vùng nước nông (wading bird = chim lội nước) gồm 4 loài khác nhau:
-Great Egret (+ Little Egret)
-Cattle Egret
-Snowy Egret
-Reddish Egret
Đặc điểm
Egret có đuôi ngắn nhưng cổ và mỏ rất dài, nhất là chân của chúng dài hơn thân. Cổ chim có thể uốn cong theo hướng thẳng đứng nhưng không theo hướng ngang được. Đốt xương cổ thứ sáu dài một cách đặc biệt, tạo hình dạng chữ "S" quen thuộc cho dáng đứng của Egret mà ta không thể nào quên.
Nhờ vào chiếc mỏ thẳng và dài cùng tập quán thường rỉa lông thật sạch khi có thời gian nghỉ ngơi nên lông egret luôn trắng phau cho dù chúng thường săn mồi ở nơi sình lầy nước đọng.
Nơi nào trên cơ thể mỏ Egret không với đến được, chúng sẽ dùng bàn chân với 1 ngón giữa thật đặc biệt dài nhất có vuốt cong pectinate (15cm) đằng đầu cùng những răng cưa hướng vào trong như một chiếc lược dùng để chải sạch lông. Bức ảnh vuốt pectinate được tác giả ghi lại với ống kính Macro mới thấy rõ được như vầy:
Amar-Singh HSS Photo
Trong mùa sinh sản Egret trổ màu xanh lục sặc sỡ quanh mắt và mọc thêm một chùm lông tơ trắng dài như ren (được gọi là lông aigrette) phủ trên lưng và phần lông này rụng đi vào cuối thu.
Lúc này Egret thường tụ tập thành từng bầy với nhiều giống chim lội nước khác như Heron (diệc) và các loài Ibis (cò quắm), Night Heron (vạc)…
Những egret lớn có thể cao tới 1m và sải cánh dài 1.5m, sống từ 5 đến 15 năm tuỳ loài.
Hằng năm khi động tình, những con Egret trống tìm cho mình một đối tượng rồi sẽ tán tỉnh con mái bằng cách rỉa cánh, cúi thấp đầu, vươn cao cổ và xoè tất cả những lông tơ ren mới mọc của chúng để khoe trước tình nhân.
Sau khi kết đôi, con đực chọn một lãnh thổ rồi sẽ cùng nhau xây tổ bằng các cành cây chúng nhặt được.
Chim mái thường đẻ 3 hoặc 4 trứng và cả hai cùng chia sẻ việc chăm sóc chim non.
Thức ăn của Egret khác nhau giữa các loài, nhưng hầu hết là cá, rắn nhỏ, động vật lưỡng cư như ếch nhái, rắn mối và động vật không xương sống khác.
Thói quen săn mồi của chúng cũng khác nhau ví như:
Great Egret rất kiên nhẫn đứng im hằng giờ quan sát dưới nước để tìm mồi.
Snowy Egret nhờ vào đôi bàn chân màu vàng tươi đặc biệt thu hút các loài cá nhỏ lại gần để bắt.
Cattle Egret thì đi theo gia súc như cừu, bò để chờ ăn những côn trùng bay lên từ cỏ do sự di chuyển của những gia súc này…
Vào đầu những năm 1900, con người đã ra sức giết hại Snowy Egret để lấy lông mà kết mũ và thời trang cho quý bà.
Thời điểm đó, lông vũ aigrette của chúng trị giá tới 30 đô la một ounce - gấp đôi giá vàng lúc bấy giờ. Sau nhờ chính quyền ban hành những đạo luật như Migratory Bird Act mới chấm dứt nạn săn bắt này.
Hiện tại trên quả địa cầu vẫn còn vài dân tộc kém văn minh, xem những động vật trong thiên nhiên kể cả chim muông chính là thức ăn của họ nên thẳng tay tàn sát, săn bắt một cách nhẫn tâm.
Kết luận
Lúc nhỏ tôi thường có sở thích ngắm nhìn từng đàn cò trắng rủ nhau lũ lượt bay về nơi trú ngụ ven sông.
Đàn cò chỉ đẹp khi tung cánh giữa không gian mênh mang ngập tràn nắng gió, trên cánh đồng bát ngát, trên ruộng lúa mênh mông trải rộng ngút ngàn phải không các bạn?
Tại sao chúng ta không biết giữ gìn những hình ảnh êm đềm đẹp đẽ này,
Tại sao chúng ta không thể sống hòa đồng và yêu mến thiên nhiên, đặc biệt là những chim muông vì chúng đang trang điểm cho cuộc sống chúng ta thêm hạnh phúc mỗi ngày?
Chúng ta cần phải có những tổ chức, những con người có lòng, biết yêu quý thiên nhiên thì việc bảo vệ các động vật hoang dã mới thật sự hữu hiệu được.
Virginia năm 2022
Thái-Phúc Nguyễn
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét