BÁO CÁO TÌNH HÌNH LIÊN BANG CỦA TT TRUMP CHỨA ĐỰNG NHIỀU THÔNG TIN SAI LẠC - . Nguyễn Quốc Khải

Báo cáo của Tổng Thống Trump về tình trạng liên bang, nghe giống như một bài diễn văn tranh cử, chứa đựng nhiều thông tin sai lạc, xem ra không có gì khởi sắc. Đối với một người nói dối hay bẻ cong sự thật hơn 15,000 lần trong ba năm qua, điều này không làm ai ngạc nhiên. Có một điều đáng kinh sợ là các ông bà dân biểu nghị sĩ Cộng Hòa vỗ tay tán thưởng liên tục những điều Trump nói. Tổng thống như thế, Quốc Hội như thế, nước Mỹ sẽ đi về đâu?

<!>

TỔNG SẢN PHẨM NỘI ĐỊA

Ngay trong phần mở đầu của bài báo cáo Tình hình liên bang, Tổng Thống Trump đã tuyên bố rằng “Những năm của kinh tế suy sụp đã qua … Nền kinh tế của chúng ta tốt đẹp nhất. Nó chưa bao giờ được như vậy.”

Cả hai điều này hoàn toàn không đúng. Tổng Thống Obama trong 8 năm đã cứu Hoa Kỳ ra khỏi cuộc khủng hoảng tài chánh vĩ đại 2007-2009 mà các kinh tế gia thường gọi là “great recession” chỉ thua “great depression” của thập niên 1930. Ông đã cứu nguy được hai khu vực kinh tế quan trọng của Hoa Kỳ là kỹ nghệ xe hơi và nhà ở. Kể từ 2010 – 2016 kinh tế Hoa Kỳ đã vững vàng trở lại. Từ tình trạng co cụm -2.5% vào 2009, kinh tế đã phát triển tới mức 2.9% vào năm 2015. Tỉ lệ thất nghiệp từ 9.9% vào năm 2009 xuống còn 4.7% vào 2016. Với những con số như trên không thể nói là kinh tế suy sụp.

Theo những con số thống kê mới nhất, dưới thời Tổng Thống Trump kinh tế phát triển 2.4% vào 2017, 2.9% (tương tự như 2015) vào 2018 và 2.3% vào 2019. Trong năm 2020, mức phát triển ước tính sẽ xuống chỉ còn 1.9%, trái với hứa hẹn 4% - 6% của ông Trump. Dưới thời Tổng Thống George W. Bush, độ phát triển kinh tế đạt được 3.4% vào 2004 và 3.5% vào 2005.

VIỆC LÀM

Tổng Thống Trump tuyên bố “Kể từ ngày tôi đắc cử, chúng ta đã tạo được 7 triệu việc làm mới, 5 triệu việc làm nhiều hơn con số mà những chuyên viên của chính quyền trước đã dự đoán.”

Tổng Thống Trump đúng về số việc làm. Thống kê mới nhất cho thấy trong 35 tháng sau khi Tổng Thống Trump nhậm chức, kinh tế đã tạo được 6.7 triệu việc làm. Tuy nhiên trong 35 tháng cuối cùng của Tổng Thống Obama, kinh tế cũng đã tạo ra được 8 triệu việc làm. Do đó, mức gia tăng việc làm dưới thời Trump thấp hơn thời Obama.

Điều này cũng dễ hiểu vì kinh tế Hoa Kỳ đã phát triển một thời gian dài kỷ lục trong suốt 8 năm dưới thời Obama. Nay lại tiếp tục tăng trưởng thêm 3 năm dưới thời Trump.. Trong khi đó thị trường lao động thu hẹp lại và các cơ sở kinh doanh tạm ngưng đầu tư vì sự bất ổn do chiến tranh thương mại gây ra.

NẠN THẤT NGHIỆP

Tổng Thống Trump tuyên bố “Tỉ lệ thất nghiệp trung bình trong nhiệm kỳ của tôi thấp hơn bất cứ dưới thời tổng thống nào khác trong lịch sử Hoa Kỳ. Nếu chúng ta không đảo ngược lại những chính sách kinh tế thất bại của chính quyền trước, thế giới đã không chứng kiến được sự thành công kinh tế vĩ đại này.”

Tổng Thống Trump đúng về tỉ lệ thất nghiệp. Vào tháng 12/2019, mức thất nghiệp xuống còn 3.5%. Tỉ lệ thất nghiệp trung bình trong 35 tháng của Tổng Thống Trump là 3.9% so với 7.4% dưới thời Barack Obama (do ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng tài chánh 2007-2009), 5.3% dưới thời George W. Bush và 5.2% dưới thời Bill Clinton.

Khi Tổng Thống Obama nhậm chức, tỉ lệ thất nghiệp là 9.9%. Khi Tổng Thống Trump nhậm chức tỉ lệ thất nghiệp là 4.7% so với mức thất nghiệp trung bình 5.6% của nước Mỹ kể từ 1948. Tổng Thống Obama đã để lại cho Trump một nền kinh tế tốt đẹp. Do đó, Tổng Thống Trump nói những chính sách kinh tế dưới thời Obama thất bại là hoàn toàn sai sự thật.

LƯƠNG BỔNG

Tổng Thống Trump tuyên bố “Kể từ ngày tôi đắc cử, giá trị tài sản của một nửa dân số làm việc với lương thấp tăng 47%, ba lần nhanh hơn 1% dân số với lợi tức cao. Sau nhiều thập niên lợi tức đứng nguyên hoặc giảm xuống, lương bổng đang tăng nhanh một cách kỳ diệu. Lương bổng tăng nhanh nhất ở mức 16% đối với những công nhân lương thấp kể từ khi tôi làm tổng thống.”

Sự thật là lương bổng gia tăng dưới thời Tổng Thống Trump, nhưng cũng tăng dưới thời các tổng thống khác. Thật vậy, theo thống kê của Bureau of Labor Statistics, trong 8 năm của Tổng Thống Obama, lương bổng của công nhân sản xuất và không giữ chức vụ giám thị đã tăng 4.2%. Riêng trong 4 năm cuối, mức lương này đã tăng 4.9%. Lương bổng dưới thời Tổng Thống Bill Clinton và George W. Bush cũng gia tăng lần lượt là 4.2% và 6.4%.

Trái với nhận định của Tổng Thống Trump, trên thực tế lương bổng của những người có lợi tức cao tăng nhanh hơn lương bổng của những người có lợi tức thấp.

LỰC LƯỢNG LAO ĐỘNG

Tổng Thống Trump tuyên bố “Trong 8 năm dưới chính quyền trước, hơn 300,000 người trong tuổi làm việc đã bỏ không tìm việc nữa. Chỉ trong 3 năm dưới chính quyền của tôi, 3.5 triệu người, những người trong tuổi làm việc, đã gia nhập vào lực lượng lao động.”

Thực sự lực lượng lao động, được định nghĩa bao gồm những người từ 16 tuổi trở lên, đang làm việc hoặc đang tìm việc, trong thời gian 8 năm của Tổng Thống Obama, đă tăng thêm 5.4 triệu người. Dưới thời Tổng Thống Trump, lực lượng lao động thêm được 4.9 triệu người trong 35 tháng. Mức phát triển nhanh hơn.

BẢO HIỂM SỨC KHỎE

Nhận định của Tổng Thống Trump về bảo hiểm y tế khá dài và thiếu minh bạch. Ông tấn công đề nghị của một vài người thuộc Đảng Dân Chủ nhắm thành lập một hệ thống tài chánh cho vấn đề chăm sóc sức khỏe, mệnh danh là “Medicare for All”, thay thế những hệ thống bảo hiểm tư nhân. Hệ thống y tế hiện tại của Hoa Kỳ một phần cũng được khu vực công quản trị và tài trợ như Bộ Cựu Chiến Binh, chương trình Medicare và Medicaid.

Phần đông những ứng cử viên tổng thống của Đảng Dân Chủ không ủng hộ dự án “Medicare for All”. Nhưng Tổng Thống Trump chụp lấy cơ hội này để tuyên bố rằng “Đảng Dân Chủ muốn hủy bỏ vấn để chăm sóc sức khỏe” hay là “Chúng ta không bao giờ để chủ nghĩa xã hội phá hủy hệ thống chăm sóc sức khỏe của Hoa Kỳ.”

Tổng Thống Trump cũng chỉ trích Đảng Dân Chủ về dự án cải tổ chính sách y tế để chăm sóc cho mọi người đang sinh sống trên đất Mỹ bất kể tình trạng di trú, như vậy bao gồm cả 11 triệu người (3% của dân số Hoa Kỳ) hiện sinh sống tại đây mà không có giấy tờ. Đây là một vấn đề nhân đạo, tuy nhiên Tổng Thống Trump cho rằng biện pháp này không những gây tốn phí cho người đóng thuế mà còn khuyến khích di dân bất hợp pháp.

Cuộc thăm dò dư luận do NBC News / Wall Street Journal tổ chức vào tháng 9 năm vừa qua cho thấy rằng 62% cử tri ghi danh không ủng hộ việc nới rộng chương trình y tế để giúp những di dân không có giấy tờ.

Tổng Thống Trump tự cho là ông là người luôn luôn bảo vệ bệnh nhân với những điều kiện sức khỏe có từ trước. Trên thực tế Tổng Thống Trump đã không ủng hộ chương trình y tế hiện có theo Affordable Care Act (ACA) trong đó đã có sẵn điều khoản về điều kiện sức khỏe có sẵn từ trước. Tổng Thống Trump đã từ lâu muốn hủy bỏ ACA và thành lập một hệ thống y tế mà ông cho là tốn phí vừa phải, sáng tạo và phẩm lượng cao.

Theo dự án của Đảng Cộng Hòa mà Trump ủng hộ, bệnh nhân không được bảo vệ đối với tình trạng sức khỏe có từ trước và phải trả tiền bảo hiểm cao hơn nếu có sẵn bịnh tật. Hiện nay có một vụ án tại Texas đòi hủy bỏ ACA vì cho là vi phạm hiến pháp do Đảng Cộng Hòa chủ xướng. Nếu bên đương đơn thắng kiện, ít nhất hai điều khoản sẽ bị bãi bỏ là người mua bảo hiểm (1) không có thể bị từ chối bởi các hãng bảo hiểm và (2) không bị trả tiền bảo hiểm cao vì một số yếu tố như tình trạng sức khỏe.

Tổng Thống Trump tuyên bố “Trước khi tôi làm tổng thống, tiền đóng bảo hiểm tăng hơn gấp đôi trong vòng 5 năm. Tôi đã nhanh chóng đưa ra chương trình mới, 60% ít tốn kém hơn và tốt hơn”.

Đây là một so sánh sai lầm. Những con số chính quyền Trump sử dụng áp dụng cho những năm 2013-2017, trước khi những điều khoản chính của ACA được áp dụng với chương trình 2017 Healthcare.Gov exchange premiums.

Ngoài ra Tổng Thống Trump cũng đã tuyên bố rằng ông sẽ luôn luôn bảo vệ chương trình Medicare và chương trình an sinh xã hội (social security). Chúng ta hãy chờ xem thực hư ra sao vì trước đây Đảng Cộng Hòa từng đánh tiếng sẽ cắt giảm các chương trình an sinh xã hội vì ngân sách quốc gia thiếu hụt.

Khi tôi đang viết bài này tới đây, trên Internet đã bắt đầu có tìn về việc cắt giảm những chương trình an sinh xã hội như Medicare, Medicaid, Social Security trong khi đó chi tiêu về quốc phòng và tường biên giới gia tăng theo ngân sách 2021 của Nhà Trắng.

THƯƠNG MẠI

Tổng Thống Trump tuyên bố rằng “Tôi đã thay thế NAFTA và đã ký hiệp định US-Mexico-Canada thành luật. USMCA sẽ tạo 100,000 việc làm với lương cao trong ngành xe hơi và sẽ tăng xuất cảng cho nông dân, người nuôi gia súc và công nhân xưởng máy.”

Trên thực tế, NAFTA có hiệu lực từ 1994 dưới thời Tổng Thống Bill Clinton, đã loại bỏ hầu hết thuế nhập cảng giữa ba nước. Do đó, USMCA sẽ không tạo thêm nhiều lợi ích đáng kể. Theo dự đoán của U.S. International Trade Commission (USITC), một cơ quan độc lập phi đảng phái, số việc làm chỉ tăng thêm 28,000 trong vòng 5 năm tới, thay vì 76,000 việc làm theo những viên chức chính quyền quen thuộc với USMCA. Tổng Thống Trump xem ra đã thổi phòng con số 76,000 đã cao thành 100,000 việc làm.

USITC cũng xem xét ba nghiên cứu độc lập khác về USMCA. Hai trong những nghiên cứu này cũng tìm thấy kết quả tương tự. Cuộc nghiên cứu thứ ba cho kết quả xấu hơn là USITC.

Về chiến tranh thương mại với Trung Quốc, Tổng Thống Trump nói “Tôi cũng đã hứa với công dân Hoa Kỳ tôi sẽ áp đặt thuế nhập cảng để đương đầu với Trung Quốc về việc ăn cắp việc làm của nước Mỹ. Chiến lược của chúng ta đã có kết quả. Vài ngày trước, chúng ta đã ký thỏa hiệp mới với Trung Quốc, sẽ giúp che chở công nhân của chúng ta, bảo vệ tài sản trí tuệ, đem lại hàng tỉ đô là vào ngân quỹ của chúng ta, và mở rộng thị trường mới cho sản phẩm chế tạo và trồng tại Hoa Kỳ.”

Thỏa thuận giai đoạn I với Trung Quốc bao gồm việc Trung Quốc hứa sẽ mua sản phẩm của Hoa Kỳ trị giá $200 tỉ trong 2 năm tới để làm giảm bớt cân cán thương mại chênh lệch giữa đôi bên. Ngược lại Hoa Kỳ sẽ giảm thuế trên hàng xuất cảng từ Trung Quốc. Tuy nhiên nó không giải quyết những vấn đề căn bản đã khiến Tổng Thống Trump tuyên chiến với Trung quốc như chính sách kỹ nghệ và bao cấp của Trung Quốc, vấn đề thiếu minh bạch ở tòa án và các cơ quan công quyền.

Thuế nhập cảng vẫn giữ nguyên đối với 370 tỉ đô la trị giá hàng nhập cảng từ Trung Quốc, một gánh nặng đối với người tiêu thụ Hoa Kỳ và làm giảm phát triển kinh tế. Thỏa thuận tạm bợ này xem ra chỉ là một cách xuống thang, giữ thể diện cho cả đôi bên khi mà cuộc chiến thương mại tạo thiệt hại cho cả đôi bên, đi vào chỗ bế tắc và Tổng Thống Trump cần phải đạt được thành quả trước ngày bầu cử vào cuối năm.

CHÍNH SÁCH NGOẠI GIAO

Tổng Thống Trump dành rất ít thời giờ nói về chính sách ngoại giao. Ngay ở phần đâu của bài diễn văn. Ông đã tuyên bố “Một lần nữa đất nước của chúng ta phát đạt và được kính trọng.”

Thực tế cho thấy một hình ảnh trái ngược. Kết quả của một cuộc điều tra dư luận quốc tế do Pew Research Center phổ biến vào đầu năm nay cho thấy 2/3 những người được phỏng vấn không tin tưởng vào Trump hay chính sách của ông, tệ hơn cả Vladimir Putin và Tập Cận Bình. Chỉ có những người thuộc phe cực hữu tại những nước như Hung Gia Lợi, Ba Lan cho rằng uy tín của Hoa Kỳ gia tăng kể từ khi Trump nhậm chức.

Theo báo The Guardian số ra ngày 11-9-2019, Trump đã làm cho thanh danh nước Mỹ xuống tới mức thấp nhất từ xưa tới nay. Cuộc thăm dò dư luận của 157 học giả Hoa Kỳ do Siena College Research Institute thực hiện vào năm vừa qua cho thấy ông Trump bị xếp vào tổng thống tồi tệ thứ ba trong số 44 vị tổng thống, chỉ hơn được hai người là James Buchanan và Andrew Johnson.

Ông Trump cũng nói rằng “Thời gian đất nước chúng ta bị lạm dụng, ngay cả bị miệt thị bởi những nước khác đã qua.” Thực tế không hẳn như vậy. Trong khi Trump tin rằng Kim- Jong-un là người bạn tốt của ông đã cam kết phi hạt nhân hóa quân đội, Bắc Hàn tiếp tục tinh lọc uranium, chế tạo hỏa tiễn mạnh hơn, từ chối gặp Trump và ngưng đàm phán về hạn chế võ khí.

Tổng Thống Trump cũng tự cho rằng “Chúng ta có lẽ có một quan hệ tốt đẹp nhất chưa từng có với Trung Quốc.” Nhưng trước đó một tuần, trong chuyến thăm 5 quốc gia ở Âu Châu và và vùng Trung Á Ngoại Trưởng Mike Pompeo tuyên bố rằng “Đảng Cộng Sản Trung Quốc là một đe dọa chính trong thời đại của chúng ta.” Chuyến đi của Pompeo nhắm ngăn chặn ảnh hưởng thương mại và quân sự tại những nước láng giềng của Trung Quốc trong vùng này.

Một trong những người khách quốc tế đặc biệt được mời đến Quốc Hội Hoa Kỳ tham dự buổi báo cáo tình hình liên bang là ông Juan Guaido, lãnh tụ của phong trào đối lập tại Venezuela. Chính quyền Trump vội vã công nhận Guaido là tổng thống, mời vợ của ông Guaido viếng thăm Nhà Trắng, nhưng sau cuộc đảo chánh bất thành chỉ trong vài ngày vào năm ngoái, lãnh tụ Maduro không bị lật đổ tiếp tục cai trị Venezuela cho đến bây giờ. Sự có mặt của ông Guaido tại Quốc Hội Hoa Kỳ mà ông Trump vẫn gọi là tổng thống, xem ra là một sự xếp đặt vụng về, không nói lên được điều gì có ý nghĩa.

Chính sách của Tổng Thống Trump đối với Venezuela là một thất bại nhưng ông chưa thừa nhận. Trong khi đó ông chỉ trích chính sách đối với Cuba của người tiền nhiệm mà ông muốn đảo ngược bằng cách gia tăng cấm vận, hạn chế du lịch, hạn chế cho gửi tiền. Tạp chí Foreign Policy nhận xét rằng chính sách cấm vận vĩ đại của Tổng Thống Trump không làm cho Cuba chuyển hóa nhanh chóng thành một nước dân chủ. Trái lại nó sẽ giúp Trung Quốc và Nga gia tăng ảnh hưởng tại lục địa Mỹ châu.

Tổng Thống Trump trước đây đã đơn phương quyết định rời Tòa Đại Sứ Hoa Kỳ về Jerusalem, tức là đơn phương công nhận thành phố này là của Do Thái. Ông cũng ủng hộ viêc sát nhập Golan Heights của Syria vào Do Thái. Trong bài diễn văn tại Quốc Hội, ông đề nghị một kế hoạch hòa bình giữa Do Thái và dân tộc Palestinian nhưng ông không cho biết chi tiết. Liên Minh Ả Rập đã nhất trí bác bỏ kế hoạch này. Chủ Tịch Mahmoud Abbas của chính quyền Palestinian cắt đứt mọi quan hệ với Do Thái và Hoa Kỳ sau khi bác bỏ kế hoach hòa bình của Tổng Thống Trump. Liên Hiệp Âu Châu tuyên bố kế hoạch hòa bình của Tổng Thống Trump vi phạm luật pháp quốc tế. Hoa Kỳ một lần nữa hoàn toàn bị cô lập trên chính trường quốc tế.

Nhìn một cách tổng thể cho thấy Tổng Thống Trump chỉ muốn đảo lộn tất cả những chính sách ngoại giao, kể cả thương mại và môi trường của Tổng Thống Obama. Xem ra cảm tính chống Obama là động cơ chính trong đầu óc của Tổng Thống Trump khi hoạch định chính sách quốc gia về ngoại giao, từ Hiệp Ước Hợp Tác Xuyên Thái Bình Dương, xuyên trục Á châu, tới giải pháp hai quốc gia trên đất Palestine, Iran và Cuba. Điều này thực sự là một nguy cơ cho nước Mỹ mà nhiều người đã thấy mà không ngăn chặn..

THAY PHẦN KẾT LUẬN

Bài diễn văn về tình trạng liên bang của Tổng Thống Trump còn nhiều chi tiết sai lầm nhỏ, kể ra không thể hết vì bài báo có hạn. Tôi chỉ xin đem ra một vài thí dụ để kết thúc bài tường thuật này.

Tổng Thống Trump khoe khoang rằng “Sau khi mất 60,000 xưởng máy dưới hai chính quyền trước, Hoa Kỳ đã tăng thêm được 12,000 xưởng máy mới dưới chính quyền của tôi.”

Những con số ông Trump đưa ra lấy từ Bureau of Labor Statistics, bao gồm cả những cơ sở sản xuất nhỏ chế biến bằng tay hay tại tư gia và bán ngay tại chỗ như tiệm bánh, kẹo và may mặc. Số “xưởng máy” gia tăng 12,074 trong thời gian từ đầu năm 2017 đến tháng 6, 2019 phần lớn là những cơ sở làm ăn dưới 5 người.

Tổng Thống Trump tuyên bố rằng “Lợi tức gia đình thực ở trung điểm (real median household income) ngày nay đạt được mức cao nhất từ trước đến giờ.” Theo U.S. Census Bureau, con số của 2018 là $63,179 bao gồm cả một số nguồn lợi tức trước đây không tính. Nếu theo phương pháp này, lợi tức gia đình thực ở trung điểm vào 1999 là $63,231, cao hơn con số của ông Trump.

Tổng Thống Trump nói rằng “Nhờ chiến dịch giảm bớt luật lệ một cách táo bạo của chúng tôi, Hoa Kỳ ngày nay đã trở thành quốc gia sản xuất dầu và khí đốt thiên nhiên trên toàn thế giới. Với những tiến bộ ghê gớm trong ba năm qua, Hoa Kỳ ngày nay trở thành độc lập về năng lượng.”

Trump nói vậy mà không phải vậy. Nhờ phương pháp mới để hút dầu và hơi ở dưới lòng đất gọi là hydraulic fracking, Hoa Kỳ đã trở thành nước đứng đầu về việc sản xuất năng lượng. Hoa Kỳ vượt qua Nga vào 2009 về khí thiên nhiên, đứng đầu thế giới về sản xuất dầu chế biến (petroleum) vào 2013 và dầu thô (crude oil) vào 2018.

Theo U.S. Energy Information Administration, con số mới nhất có được vào tháng 10, 2019 cho thấy trong 10 tháng của năm vừa qua, Hoa Kỳ sản xuất năng lượng nhiều hơn là tiêu thụ trong 6 tháng. Hoa Kỳ vẫn tiếp tục nhập cảng năng lượng.

Tổng Thống Trump hoàn toàn tránh né nói về kế hoạch giảm thuế vĩ đại của ông. Có lẽ vì nó đã không đem lại kết quả mong đợi: không hiệu quả để kích thích kinh tế phát triển 4% - 6%, làm ngân sách quốc gia thiếu hụt và nợ công tăng lên đến mức kỷ lục. Ông cũng lờ tịt luôn về vấn đề biến đổi khí hậu.

Rất tiếc ông Trump đã không đưa ra một viễn cảnh nào về chính sách ngoại giao, quốc phòng và thương mại mà một bản phúc trình quan trọng về tình hình liên bang tiêu biểu luôn luôn có./.