Ukraina, The Economist dành nhiều giấy mực để nói về Starlink : « Làm thế nào các vệ tinh của Elon Musk có thể cứu vãn Ukraina và làm thay đổi cuộc chiến ». Đó là một trong những kỳ quan thế giới, hay đúng hơn, là bên ngoài thế giới. Thiên hà Starlink hiện có 3.335 vệ tinh đang hoạt động, chiếm phân nửa tổng số vệ tinh của cả thế giới. Trong nửa năm qua, cứ mỗi tuần trên 20 vệ tinh mới được phóng lên, cung cấp internet tốc độ cao cho 45 nước, với 1 triệu người thuê bao. Đa số giao dịch hiện ở Ukraina : Starlink đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc kháng chiến chống xâm lăng của Kiev.
<!>
Câu chuyện bắt đầu từ một dòng tweet của Mykhailo Fedorov, bộ trưởng bộ Chuyển đổi kỹ thuật số của Ukraina gởi cho Elon Musk, hai ngày sau khi quân Nga tràn sang : « Thưa anh, trong khi anh cố gắng chinh phục Hỏa tinh, thì Nga đang định xâm chiếm Ukraina ! Khi hỏa tiễn của anh đáp thành công từ vũ trụ, thì hỏa tiễn Nga tấn công vào thường dân Ukraina ! Xin anh hãy cung cấp cho chúng tôi các trạm Starlink ». Chỉ vài giờ sau, nhà tỉ phú trả lời rằng đã kích hoạt dịch vụ Starlink trên lãnh thổ Ukraina và thiết bị sẽ gởi sau. Trong vòng vài ngày, những xe tải chở đầy các thiết bị bắt đầu đến Ukraina.
Trong tháng Năm, mỗi ngày có 150.000 người kết nối vào hệ thống. Chính phủ Ukraine nhanh chóng dựa vào đó để làm truyền thông, kể cả việc chuyển các thông điệp của tổng thống Volodymyr Zelensky. Do gọn nhẹ, Starlink hết sức hữu ích tại một đất nước mà mạng điện và viễn thông thường xuyên bị Nga đánh phá, tin tặc luôn tìm cách xâm nhập mạng internet. Khi Kherson được giải phóng vào tháng 11, nhờ Starlink mà điện thoại và internet được tái lập trong vài ngày.
Cũng về Ukraina, The Economist dành nhiều giấy mực để nói về Starlink :
« Làm thế nào các vệ tinh của Elon Musk có thể cứu vãn Ukraina và làm thay đổi cuộc chiến ». Đó là một trong những kỳ quan thế giới, hay đúng hơn, là bên ngoài thế giới. Thiên hà Starlink hiện có 3.335 vệ tinh đang hoạt động, chiếm phân nửa tổng số vệ tinh của cả thế giới. Trong nửa năm qua, cứ mỗi tuần trên 20 vệ tinh mới được phóng lên, cung cấp internet tốc độ cao cho 45 nước, với 1 triệu người thuê bao. Đa số giao dịch hiện ở Ukraina : Starlink đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc kháng chiến chống xâm lăng của Kiev.
Câu chuyện bắt đầu từ một dòng tweet của Mykhailo Fedorov, bộ trưởng bộ Chuyển đổi kỹ thuật số của Ukraine gửi cho Elon Musk, hai ngày sau khi quân Nga tràn sang : « Thưa anh, trong khi anh cố gắng chinh phục Hỏa tinh, thì Nga đang định xâm chiếm Ukraina ! Khi hỏa tiễn của anh đáp thành công từ vũ trụ, thì hỏa tiễn Nga tấn công vào thường dân Ukraina ! Xin anh hãy cung cấp cho chúng tôi các trạm Starlink ». Chỉ vài giờ sau, nhà tỉ phú trả lời rằng đã kích hoạt dịch vụ Starlink trên lãnh thổ Ukraina và thiết bị sẽ gởi sau. Trong vòng vài ngày, những xe tải chở đầy các thiết bị bắt đầu đến Ukraina.
Trong tháng Năm, mỗi ngày có 150.000 người kết nối vào hệ thống. Chính phủ Ukraine nhanh chóng dựa vào đó để làm truyền thông, kể cả việc chuyển các thông điệp của tổng thống Volodymyr Zelensky. Do gọn nhẹ, Starlink hết sức hữu ích tại một đất nước mà mạng điện và viễn thông thường xuyên bị Nga đánh phá, tin tặc luôn tìm cách xâm nhập mạng internet. Khi Kherson được giải phóng vào tháng 11, nhờ Starlink mà điện thoại và internet được tái lập trong vài ngày.
Trợ thủ đắc lực của các chiến binh nơi tuyến đầu
Internet qua vệ tinh không phải là ý tưởng mới, nhưng Starlink có hai thay đổi triệt để. Trước đây, liên lạc thông qua vệ tinh chỉ dành cho sĩ quan cao cấp, bộ chỉ huy và người điều khiển drone, các cấp thấp hơn dùng sóng radio. Nhưng với Starlink, người chiến sĩ ở tiền tuyến có thể đăng các video, hình ảnh, thông tin trong thời gian thực ngay cả khi ở ngoài khu vực tiếp sóng di động, giúp họ linh hoạt hơn trong chiến tranh hiện đại. Thứ hai là không bị gây nhiễu hay tấn công tin học, hoặc bị bắn hạ.
Hoa Kỳ, Trung Quốc, Ấn Độ và Nga đều sở hữu những hỏa tiễn có thể nhắm đến các vệ tinh trên vũ trụ, nhưng số lượng lớn và tốc độ di chuyển nhanh khiến việc bắn một vệ tinh Starlink là vô nghĩa. Một khả năng khác là tạo phản ứng dây chuyền : những mảnh vỡ của mục tiêu thứ nhất sẽ hủy hoại mục tiêu thứ hai, nhưng như vậy là quá quắt. Vả lại, những vệ tinh thông minh có thể « né » được. Theo COMSPOC, một công ty chuyên giám sát, những mảnh vỡ do Nga thử nghiệm hỏa tiễn một cách vô trách nhiệm hồi tháng 11/2021 đã tiến gần một vệ tinh Starlink khoảng 6.000 lần nhưng không gây ra thiệt hại nào, vì các vệ tinh này có thể điều chỉnh quỹ đạo để giảm rủi ro.
Về cơ bản, Starlink đã trở thành bản lề của hoạt động mà giới quân sự gọi là C4ISR (chỉ huy, kiểm soát, liên lạc, tin học, tình báo, giám sát, trinh sát). Nhờ đặt ở quỹ đạo thấp (550 kilomet thay vì 36.000 kilomet như các vệ tinh lớn), thời gian truyền tín hiệu rất nhanh. Các chiến binh Ukraina tải những hình ảnh của mục tiêu thông qua mạng di động, gởi đến một nhóm thảo luận được mã hóa để gọi pháo binh. Kiểu kết nối này chưa có một quân đội nào trên thế giới sử dụng trước đó. Bộ trưởng Fedorov nói rằng Kiev rất biết ơn vì sự trợ giúp này. Tuy nhiên SpaceX vẫn tiếp tục hạn chế, không kích hoạt Starlink tại những lãnh thổ bị Nga tạm chiếm – một quyền lực hiếm hoi đối với một công ty thương mại.
2023 khó có được tin tốt lành
Trang bìa L'Obs tuần này chú tâm đến việc học hành của những trẻ em đặc biệt thông minh, Le Point dành tựa chính cho « Vụ Houellebecq » : Nhà văn nổi tiếng bị Nhà thờ Hồi giáo Paris kiện vì « kích động hận thù » đối với người đạo Hồi. L'Express điều tra về nghiệp đoàn CGT từ tài chánh, vấn đề kế nhiệm lãnh đạo cho đến cuộc chiến tranh tư tưởng. Courrier International chạy tựa « Chiến tranh, đại dịch, khí hậu, lạm phát ...Vì sao cần có cái nhìn toàn cục ? ».
Le Point nhận định thế giới chúng ta ngày càng bất ổn, đến nỗi tự điển Collins bổ sung từ mới của năm 2022 « permacrise » (khủng hoảng thường trực), và khó thể dự báo tin tốt lành cho năm 2023. Điều gần như chắc chắn là tình hình kinh tế sẽ khó khăn, cuộc chiến tranh tiêu hao tiếp diễn. Trên lý thuyết, có thể có ba giải pháp. Đầu tiên và ít khả thi nhất : Kiev chấp nhận đề nghị ngưng chiến của Nga, Matxcơva giữ lại tất cả những vùng đất chiếm được. Thứ hai, quay lại với ranh giới trước ngày 24/02, Nga quản lý một phần Donbass và Crimée (khoảng 40.000 kilomet vuông). Phương án thứ ba, Ukraina lại có Donbass nhưng để Crimée cho Nga (có thể với bảo đảm tái thương lượng). Nếu Vladimir Putin ra đi, có thể mở ra cánh cửa đàm phán trực tiếp giữa đôi bên.
Ngoài ra, quân Nga có thể hoàn toàn bại trận nhưng khả năng này khó xảy ra, và càng khó hơn nữa là Nga chiến thắng ! Theo tuần báo, tuy Putin bị cô lập, Erdogan gặp khó khăn, Iran và Trung Quốc đối mặt với phong trào nổi dậy …nhưng khó thể vội kết luận điều gì. Tương tự, L’Express cũng bi quan cho rằng trước sự ương ngạnh của Putin, nỗ lực ngoại giao của cộng đồng quốc tế chỉ có thể giúp đóng băng chứ không thể kết thúc được cuộc chiến ở Ukraina. Về phía Teheran và Bắc Kinh, phong trào phản kháng không thể lật đổ được chế độ độc tài, người dân chỉ còn cách chạy trốn hay tuân phục.
Trục xuất Nga khỏi Hội Đồng Bảo An ?
Liên quan đến cuộc xâm lăng Ukraina, Courrier International trích dịch Ở Ukraina Moloda xuất bản ở Kiev cho rằng « Nga phải ra khỏi Hội Đồng Bảo An ». Tờ báo đặt câu hỏi, làm thế nào mà Liên bang Nga đã chiếm được chiếc ghế ủy viên thường trực và quyền phủ quyết đối với tất cả các nghị quyết ?
Hồi năm 1945, Liên Xô, Ukraina và Belarus đều là thành viên sáng lập Liên Hiệp Quốc, còn chữ ký của Liên bang Nga chưa bao giờ xuất hiện trong điều lệ của tổ chức. Không hề có khuyến cáo của Hội Đồng Bảo An hay quyết định của Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc chấp nhận Nga là thành viên. Hội Đồng Bảo An chỉ nhìn nhận Liên bang Nga kế thừa Liên Xô về nguyên tử và nợ nước ngoài, còn về vị trí ủy viên thường trực thì hoàn toàn không tìm thấy dấu vết.
Như vậy Liên bang Nga, tuy không phải là thành viên Liên Hiệp Quốc, lại nghiễm nhiên trở thành ủy viên thường trực với thỏa thuận ngầm của bốn ủy viên khác (Hoa Kỳ, Anh, Pháp, Trung Quốc). Phương Tây ngây thơ nghĩ rằng Nga sẽ đương nhiên trở thành một quốc gia dân chủ, mà không biết là đã tạo ra một con quái vật. Một kẻ khủng bố ngày nay đang bắt chẹt toàn thế giới bằng cách đe dọa chiến tranh nguyên tử. Chưa đầy 30 năm qua, Matxcơva đã can thiệp vào Azerbaijan, Moldova, Chechnya, Gruzia, đe dọa châu Âu và Trung Á.
Cuộc xâm lăng Ukraine là cuộc chiến tranh lớn nhất kể từ 1945. Liên Hiệp Quốc bất lực trước những vụ tấn công của một nước được cho là ủy viên thường trực Hội Đồng Bảo An. Chậm cải cách, tổ chức quốc tế chủ chốt này đã để cho quái thú Nga và Trung Quốc đe dọa nuốt chửng các nước nhỏ. Liên Hiệp Quốc cần phải có những định chế và công cụ để buộc các thành viên phải tôn trọng luật pháp quốc tế, kẻ xâm lược phải bị trừng phạt
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét