ĐẶNG TIẾN VỪA TỪ GIÃ MỘT GÓC TRỜI CHỮ NGHĨA - Trần Kiêm Đoàn

California 1:30am sáng (3:30 pm ở Việt Nam), mình (Trần Kiêm Đoàn) nhận được tin từ chị Phạm Thị Lộc - Cô giáo An Lan - cho biết là: “Thầy Đặng Tiến mất rồi, mới sáng hôm nay.” Mới cách nay vài hôm, anh Đặng Tiến vừa viết trên phần comments ở trang Facebook của tôi kể rằng anh vừa sém chết vì phẫu thuật thay stent đường tụy (Ampoule Vater). Đặng Tiến sinh ngày 30 tháng 3 năm 1940 tại làng An Trạch, phủ Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam (nay thuộc thành phố Đà Nẵng). Tốt nghiệp Đại học Văn khoa Saigon năm 1963. Bắt đầu viết phê bình văn học từ 1960.

<!>

Ra ngoại quốc từ 1966, lập nghiệp tại Pháp từ 1968, dạy Pháp văn cho một trường trung học Pháp. Làm giảng viên văn học Việt Nam trong ban Việt học, Đại học Paris VII từ ngày thành lập 1969 đến khi nghỉ hưu 2005.

Tác phẩm

– Vũ trụ thơ (1972)

– Thơ – thi pháp và chân dung (2009)

– Lời giới thiệu cuốn Thơ miền Nam trong thời chiến

– Vệt khói nhạt trên lư đồng

– Tính uy mua và nghệ thuật trong thơ Cao Tần

– Đọc lại Tổng quan văn học miền Nam của Võ Phiến

– Tổng quan về Hồi kí Tô Hoài

– Huy Cận trong tôi

– Đời và nhạc Trịnh Công Sơn

– Sống trong tiếng Việt

Và nhiều bài viết chưa in thành sách.

Tinh thần bằng hữu của Đặng Tiến tuy ở nước ngoài lâu năm những vẫn mang cốt cách “quân tử chi giao đạm nhược thủy” của một bậc túc Nho phương Tây.

Đặng Tiến là một trong ba nhà phê bình văn học Việt Nam nổi bật nhất tại hải ngoại được giới văn bút trong cũng như ngoài nước thường nhắc nhở và yêu chuộng là Đặng Tiến, Thụy Khuê và Nguyễn Hưng Quốc.

Riêng Đặng Tiến là nhà phê bình vung trào ngọn bút tài hoa và linh hoạt như người làm xiếc đu giây. Anh nổi tiếng là người sính chữ nghĩa và bay lượn triết lý bởi khả năng biên diễn những từ ngữ đơn và cụm từ rất lạ; gợi ý, gợi hình… mở ra một hướng suy luận, suy diễn và suy tư độc đáo đầy khám phá.

Triết lý trong phê bình văn học của Đặng Tiến là triết lý tự tại; nghĩa là dòng phân tích và nhận định tác phẩm của anh không dựa vào một khái niệm lý thuyết phê bình văn học nào đã có khuôn mẫu từ bên ngoài mà xuất phát từ bên trong của chính tác giả và tác phẩm.

Vĩnh biệt nhà phê bình văn học Đặng Tiến!

Nguyện cầu Anh ra đi thong dong và tự tại như dòng đời văn bút của anh.

Anh không còn nữa nhưng hương hoa chữ nghĩa của anh vẫn còn trổ sắc giữa góc trời văn học nghệ thuật trên quê hương và trong cộng đồng người Việt hải ngoại.

Trần Kiêm Đoàn