(Hình minh họa: hsc.unm.edu)
Trong cuộc chạy đua để chấm dứt đại dịch coronavirus, chúng ta càng có nhiều loại vaccine an toàn, hiệu quả, thì chúng ta càng có thể sớm thoát khỏi mớ hỗn độn này. Cho đến nay, 5 loại vaccine – do Moderna, Pfizer, Novavax, Johnson & Johnson và AstraZeneca sản xuất – là những loại thuốc dẫn đầu. Trong những tháng tới, những loại vaccine này sẽ không chỉ cứu sống hàng triệu người mà còn giảm bớt một số áp lực lên hệ thống chăm sóc sức khỏe.
Dưới đây, nơi chúng tôi phân tích các loại vaccine hàng đầu, bạn sẽ nhận thấy mức độ hiệu quả của các mũi tiêm nằm trong khoảng từ 66% đến 95%. Theo ông Onyema Ogbuagu, một chuyên gia về bệnh truyền nhiễm tại Yale Medicine, điều đáng chú ý là việc so sánh mức độ hiệu quả của vaccine giống như “so sánh táo với cam,” nghĩa là chúng cũng chẳng liên quan gì cho lắm.
Một số loại vaccine này (như của Johnson & Johnson) đã được thử nghiệm ở những nơi có nhiều biến thể dễ lây lan hơn, chẳng hạn như Nam Phi, trong khi vaccine của Moderna và Pfizer được thử nghiệm trước khi các biến thể được xác định ở Anh và Nam Phi tấn công và bắt đầu lan rộng như cháy rừng.
Điểm rút ra lớn nhất là mặc dù các loại vaccine khác nhau về mức độ ngăn ngừa bệnh, nhưng cho đến nay không ai đã sử dụng bất kỳ loại vaccine nào trong số này đã chết hoặc phải nhập viện do COVID-19. Ngăn ngừa bệnh nặng là điều mà tất cả các mũi tiêm đều làm tốt, vì vậy, ngay cả những vaccine không hoàn hảo, cũng có giá trị lớn trong nhiệm vụ chấm dứt đại dịch của nhân loại.
Dưới đây là phân tích căn bản về từng lựa chọn chủng ngừa COVID-19 hàng đầu:
Pfize/BioNTech
Vaccine Pfize/BioNTech. (Hình minh họa: sciencemag.org)
Cách hoạt động: Thuốc tiêm Pfizer là một loại vaccine RNA thông tin (mRNA), về căn bản sẽ gửi các chỉ dẫn đến các tế bào để dạy hệ thống miễn dịch cách chống lại coronavirus.
Hiệu quả: 95%
Liều dùng: Hai mũi, cách nhau 21 ngày.
Chống đột biến COVID-19: Nó ổn. Một nghiên cứu trong phòng thí nghiệm xem xét máu của những người được tiêm chủng cho thấy vaccine có thể kém hiệu quả hơn một chút đối với các biến thể mới như loại được phát hiện ở Nam Phi, nhưng nó vẫn bảo vệ tốt người chích. Tất nhiên, cần có thêm bằng chứng.
Nâng cao khả năng chống các biến thể mới: Vaccine có thể được thay đổi trong vài ngày tới. Pfizer đang nghiên cứu về một liều tăng cường chống lại các biến thể mới của coronavirus. Vấn đề được nhiều người quan tâm là làm thế nào đẩy nhanh quy trình xét duyệt đưa vào sử dụng.
Tác dụng phụ: Hầu hết mọi người sẽ cảm thấy đau nhức ở cánh tay nơi họ bị tiêm. Có tới một nửa số người dự kiến sẽ gặp phải các triệu chứng giống cúm như ớn lạnh, mệt mỏi và đau đầu, nhiều hơn thế sau liều thứ hai. Không có gì lo ngại cả, vì đó là dấu hiệu cho biết hệ thống miễn dịch làm nhiệm vụ của nó.
Cách bảo quản: Những loại vaccine mRNA này rất cứng và phải được bảo quản ở tủ đông với nhiệt độ khoảng -94 độ F.
Tính khả dụng: Các giai đoạn ba thử nghiệm được hoàn thành vào mùa đông năm 2020, và vaccine hiện đang được phân phối đến công chúng thông qua ủy quyền sử dụng tình trạng khẩn cấp.
Bài học rút ra: Đây là loại vaccine đầu tiên được chấp thuận và triển khai ở Hoa Kỳ, và chính quyền TT. Biden đã mua thêm 100 triệu liều. Ông Ogbuagu nói: “Ít nhất một phần ba dân số Hoa Kỳ sẽ nhận được liều vaccine Pfizer, và vì vậy chắc chắn nó sẽ góp phần lớn vào việc kiềm chế dịch bệnh ở đây.
Moderna
Vaccine Mordena. (Hình minh họa: Moderna)
Cách hoạt động: Giống như Pfizer, vaccine của Moderna sử dụng công nghệ mRNA.
Hiệu quả: 94.5%
Liều dùng: Hai mũi, cách nhau 28 ngày.
Chống đột biến COVID-19: Vaccine được cho là kém hiệu quả hơn khi chống lại biến thể thống trị ở Nam Phi, nhưng một nghiên cứu trong phòng thí nghiệm cho thấy loại vaccine này vẫn có thể vô hiệu hóa virus và bảo vệ tốt cơ thể. Tuy nhiên, cần thêm dữ liệu để hiểu rõ hơn.
Nâng cao khả năng chống các biến thể mới: Quy trình nhanh tương tự như Pfizer. Moderna đã bắt đầu phát triển và thử nghiệm một liều tăng cường nhắm mục tiêu cụ thể đến biến thể được phát hiện ở Nam Phi.
Tác dụng phụ: Một lần nữa, tương tự như Pfizer. Hầu hết mọi người sẽ cảm thấy đau và nhức ở cánh tay nơi họ bị tiêm. Có tới một nửa số người dự kiến sẽ gặp phải các triệu chứng giống cúm như ớn lạnh, mệt mỏi và đau đầu, nhiều hơn thế sau liều thứ hai.
Cách bảo quản: Chúng phải được bảo quản cẩn thận ở nhiệt độ subzero (-4 độ F) trong tủ đông.
Tính khả dụng: Các giai đoạn ba thử nghiệm được hoàn thành vào mùa đông năm 2020, và vaccine hiện đang được phân phối đến công chúng thông qua ủy quyền sử dụng tình trạng khẩn cấp.
Bài học rút ra: Hoa Kỳ đã bảo đảm thêm 100 triệu liều từ Moderna, vì vậy liều thuốc này có thể sẽ bảo vệ một phần ba dân số Hoa Kỳ khác. Điều này đặt nó “ngang hàng” với vaccine Pfizer.
Novavax
Vaccine Novavax. (Hình minh họa: Youtube)
Cách hoạt động: Thuốc tiêm của Novavax là một loại vaccine tiểu đơn vị protein. Nó chứa một đoạn nhỏ, vô hại, được sản xuất tổng hợp của coronavirus, giúp tạo hệ thống miễn dịch cách nhận biết và loại bỏ virus. Nó không chứa virus sống thực sự.
Hiệu quả: 89.3%
Liều dùng: Hai liều cách nhau 21 ngày hoặc lâu hơn.
Chống đột biến COVID-19: Khá tốt. Hiệu quả của nó là khoảng 85.6% đối với biến thể được xác định ở Anh và 60% đối với biến thể được tìm thấy ở Nam Phi.
Nâng cao khả năng chống các biến thể mới: Theo các chuyên gia, nó có thể dễ dàng được điều chỉnh để tiêu diệt các biến thể mới. Nhóm Novavax đang phát triển một liều tăng cường nhắm mục tiêu đến biến thể được tìm thấy ở Nam Phi và hy vọng sẽ thử nghiệm nó trong một vài tháng.
Tác dụng phụ: Đau nhẹ và đau ở chỗ tiêm. Một số người có thể bị mệt mỏi, đau đầu hoặc đau cơ.
Cách bảo quản: Làm lạnh căn bản. Điều này làm cho việc phân phối từ quan điểm hậu cần trở nên dễ dàng hơn.
Tính khả dụng: Nó có thể mất một vài tháng trước khi dữ liệu được hoàn thành và nộp cho FDA phê duyệt. Novavax dự kiến sẽ tiêm chủng cho mọi người vào Tháng Năm hoặc Tháng Sáu.
Bài học rút ra: “Đây sẽ là một sự bổ sung đáng hoan nghênh cho kho vaccine,” Ogbuagu nói. Nó kém hiệu quả hơn một chút so với vaccine mRNA, nhưng một lần nữa, mũi tiêm này đã chống lại được các biến thể mới, Ogbuagu nói.
Johnson & Johnson
Vaccine Johnson & Johnson. (Hình minh họa: gavi.org)
Cách hoạt động: Loại thuốc này sử dụng adenovirus (loại virus gây cảm lạnh thông thường) để dạy cơ thể chúng ta cách xác định và chống lại coronavirus. Nó không khiến bạn bị nhiễm COVID-19.
Hiệu quả: 66% ngăn ngừa bệnh triệu chứng, 85% ngăn ngừa bệnh nặng, 100% chống nhập viện và tử vong.
Liều dùng: Một liều.
Chống đột biến COVID-19: Vaccine có hiệu quả 72% trong các thử nghiệm ở Mỹ, 66% trong các thử nghiệm ở Mỹ Latinh liên quan đến biến thể đang thống trị Brazil và 57% ở Nam Phi, nơi biến thể B.1.351 đã được giữ vững. Mặc dù vậy, nó vẫn cung cấp khả năng bảo vệ khỏi nhập viện và tử vong.
Nâng cao khả năng chống các biến thể mới: Theo các chuyên gia, việc thay đổi vaccine vector virus không hoàn toàn đơn giản như sửa đổi vaccine mRNA, nhưng nó vẫn là một quá trình khá dễ dàng mà không có thời gian dài, theo các chuyên gia.
Tác dụng phụ: Một tỷ lệ nhỏ (9%) cho biết họ bị sốt. Những người khác gặp phải các triệu chứng điển hình: Mệt mỏi, đau đầu, đau cơ và đau vết tiêm.
Cách bảo quản: Làm lạnh cơ bản.
Tính khả dụng: J&J có kế hoạch gửi phần còn lại của dữ liệu an toàn và hiệu quả cho FDA vào đầu tháng này. Từ đó, FDA sẽ xem xét dữ liệu và nếu cấp phép sử dụng khẩn cấp, mọi người có thể bắt đầu nhận nó vào cuối Tháng Hai này.
Bài học rút ra: Liều tiêm một lần này có thể là một yếu tố thay đổi cuộc chơi đối với việc tiếp cận và phân phối vaccine. “Đó là một trong những điều tuyệt vời của nó, nó có thể đến được những vùng xa xôi như nông thôn. Ngoài ra, điều này có nghĩa là nó có thể được cung cấp tại các văn phòng bác sĩ mà không phải lo lắng về tất cả các yêu cầu lưu trữ, ” Daniel Fagbuyi, một bác sĩ cấp cứu từng là chuyên gia về an toàn sinh học trong chính quyền Obama cho biết.
Oxford/AstraZeneca
Vaccine AstraZeneca. (Hình minh họa: wikipedia.org)
Cách hoạt động: Cũng dựa trên adenovirus, vaccine AstraZeneca hoạt động giống như vaccine Johnson & Johnson.
Hiệu quả: 70%
Liều dùng: Hai liều, cách nhau từ 4 đến 12 tuần.
Chống đột biến COVID-19: Nó có vẻ hoạt động tốt trên biến thể được phát hiện ở Anh, nhưng dữ liệu vẫn đang được thu thập về mức độ hiệu quả của nó để bảo vệ chống lại biến thể được xác định ở Nam Phi.
Nâng cao khả năng chống các biến thể mới: Tương tự như Johnson & Johnson – chậm hơn mRNA, nhưng vẫn nhanh.
Tác dụng phụ: Đau và nhức tại chỗ tiêm. Mệt mỏi, đau đầu, đau cơ, ớn lạnh và sốt cũng đã được báo cáo.
Cách bảo quản: Làm lạnh căn bản.
Tính khả dụng: Thử nghiệm giai đoạn ba đã hoàn thành vào mùa Thu năm 2020 và vaccine hiện đang được phân phối tại Liên Minh Châu Âu thông qua việc sử dụng ủy quyền khẩn cấp. Nó vẫn đang được thử nghiệm ở Mỹ và có thể không được FDA chấp thuận cho đến mùa xuân.
Bài học rút ra: Chi phí không đắt của loại vaccine này cùng với nhu cầu bảo quản căn bản mang lại cho AstraZeneca một lợi thế lớn. Ông Fagbuyi cho biết sẽ dễ dàng hơn cho các nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe có đủ nguồn cung cấp cần thiết và đưa vaccine vào dân chúng.
Bạn nên chủng ngừa loại vaccine nào?
Các chuyên gia nói rằng nó không thực sự quan trọng (và bạn có thể sẽ không có lựa chọn trong hầu hết các trường hợp). Bất kỳ loại vaccine nào bạn tiêm đều có công dụng khá tốt trong việc bảo vệ bạn chống lại bệnh tật nặng, cùng với việc ngăn chặn bạn nhập viện và tử vong.
“Tất cả các vaccine này phối hợp với nhau sẽ giúp chúng ta đạt được khả năng miễn dịch theo bầy đàn.” Ogbuagu nói, “chúng tôi thực sự cần 65% đến 85% dân số được bảo vệ chống lại virus. Và mục tiêu cuối cùng đó trở nên thực tế hơn rất nhiều khi chúng ta có một hỗn hợp các loại vaccine có hiệu quả cao.” (T.V)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét