Phải công nhận 48 năm về trước trong ngày lịch sử 30-4-1975, khi chạy bán mạng khỏi Sài-Gòn vì sợ anh bộ đội chận lại hỏi “Đi đâu mà vội mà vàng, ngồi chơi sơi nước với đàn các anh?”, tôi không bao giờ nghĩ đến ngày tôi trở thành răng implant đầu nhuộm tóc, xương khớp nhức nhối, ở nhà lãnh tiền về hưu ở Hoa Kỳ và được chính phủ lo bảo hiểm y tế lúc già nua.
<!>
Nhân viên làm cho hãng xưởng ở Mỹ mua bảo hiểm y tế qua trung gian của hãng mình. Mua qua hãng thì hãng trả khoảng 3/4 phí tổn cho nhân viên, mình chỉ trả 1/4 còn lại (tự mình mua riêng biệt cho cá nhân/gia đình thì rất đắt vì mình phải trả 100% giá). Một khi có bảo hiểm tư nhân thì chọn đi bác sĩ hay nhà thương tư nhân nào cũng được, theo ý mình.
Bảng dưới đây là tiền bảo hiểm y tế trung bình một người đi làm trên xứ Mỹ phải đóng góp vào năm 2021, theo thống kê của Kaiser Family Foundation (KFF) (bảng này không phải là của người già về hưu trên 65 tuổi):
Lệ phí bảo hiểm của nhà thương cho một năm | Hãng đóng cho nhân viên | Tỷ lệ hãng đóng so với tổng giá tiền | Nhân viên đóng | Tỷ lệ nhân viên đóng so với tổng giá tiền |
$7,739 dollars (chỉ cho 1 người) | $6,640 dollars (mỗi năm) | 83% | $1,299 dollars (mỗi năm) | 17% |
$22,221 (nếu mua cho toàn gia đình) | $16,253 dollars (mỗi năm) | 73% | $5,969 dollars (mỗi năm) | 27% |
Khi đến tuổi 65, đại đa số mọi người về hưu không còn đi làm nữa, không còn làm hãng để có trung gian mua bảo hiểm. Do đó, chính phủ đứng trung gian lo việc bảo hiểm y tế cho mình. Chương trình của chính phủ Liên bang ứng dụng toàn quốc gọi là Medicare, dành cho người 65 tuổi trở lên trước đây có đi làm và một số người tàn tật.
[ Những người ở California thì California có chương trình riêng gọi là Medi-Cal, dành cho cá nhân/gia đình lợi tức thấp hay không có lợi tức, và một số chương trình viện trợ khác. Medi-Cal (của Tiểu Bang) và Medicare (của Liên Bang) là hai chương trình hoàn toàn khác nhau ].
Medicare có hai phần chính, Part A và Part B, và hai phần phụ thuộc, Part C và Part D. Part A không tốn tiền. Part B, C, và D thì mình phải trả tiền cho chính phủ (khi đi nhà thương hay bác sĩ thì là của tư nhân, hoàn toàn do mình chọn lựa).
Part A lo khi vào nằm nhà thương. Lệ phí mình trả cho chính phủ là $0 dollar: không phải trả tiền hàng tháng gì hết (Nằm nhà thương ở Mỹ rất đắt. Mấy năm trước khi mổ vai, tôi phải nằm nhà thương ba đêm. Hãng bảo hiểm y tế của tôi trả cho nhà thương mỗi đêm hơn $5000 dollars, chưa kể tiền bác sĩ, thuốc men… lặt vặt).
Part B là để đi khám bác sĩ tư nhân bất cứ lúc nào, bất cứ bệnh gì, hay chỉ khám sức khỏe tổng quát hàng năm, và thời gian mình về nhà sau khi nằm nhà thương.
Part C là Medicare Advantage: phụ trội cho Part B. Nếu mình đóng thêm lệ phí hàng tháng thì sẽ thêm được quyền lợi (benefit).
Part D là bảo hiểm mua thuốc đặc biệt đắt hơn, dành cho những người bệnh có nhu cầu đặc biệt phải mua thuốc tiền quá đắt (Tôi nói đắt là đắt khủng khiếp: tôi biết có thứ thuốc nếu không có bảo hiểm, mỗi tháng phải trả $5,000 dollars tiền túi!).
Đại đa số người trên 65 có Medicare Phần A (bảo hiểm nằm nhà thương) và Phần B (bảo hiểm đi bác sĩ).
Tiền đóng hàng tháng cho chính phủ Medicare Part B bao nhiêu thì xem bảng đối chiếu dưới đây, cho năm 2023. Chính phủ dùng lương khai thuế hai năm trước, trường hợp này là 2021, để tính tiền hàng tháng -premium- một người phải đóng.
Cột bên trái là lương hàng năm của một người. Cột kế tiếp là lương hàng năm của hai vợ chồng. Tùy theo lương bao nhiêu mà số tiền đóng hàng tháng cho chính phủ sẽ khác biệt trong cột tận cùng bên phải.
Thí dụ nếu một người lương hàng năm là $97,000 dollars hay ít hơn, thì tiền hàng tháng đóng cho chính phủ là $164.90 dollars. Bill Gates làm hơn nửa triệu dollars/một năm nên đóng cho chính phủ $560.50 dollars mỗi tháng.
Nếu chỉ một người khai thuế, lương của năm 2021 là: | Nếu hai vợ chồng khai thuế chung, lương của năm 2021 là: | thì Tiền hàng tháng đóng cho chính phủ (2023) là*: |
$97,000 dollars hay ít hơn | $194,000 dollars hay ít hơn | $164.90* |
Từ $97,001 đến $123,000 dollars | Từ $194,001 đến $246,000 dollars | $164.90 + $65.90 = $230.80 dollars |
Từ $123,001 đến $153,000 dollars | Từ $246,001 đến $306,000 dollars | $164.90+ $164.90 = $329.70 dollars |
Từ $153,001 đến $183,000 dollars | Từ $306,001 đến $366,000 dollars | $164.90+ $263.70 = 428.60 dollars |
Từ $183,001 đến $500,000 dollars | Từ $366,001 đến $750,000 dollars | $164.90+ $362.60 = $527.50 dollars |
Từ $500,001 trở lên | Từ $750,001 dollars trở lên | $164.90+ $395.60 = $560.50 dollars
|
*$164.90 dollars chỉ là 25% số tiền nhà thương tính tiền chính phủ mỗi tháng cho người trên 65 tuổi. Mỗi tháng nhà thương tính chính phủ tiền bảo hiểm y tế trung bình là $659.60 dollars/ mỗi đầu người . Mình chỉ trả 25% ($164.90) dollars. Chính phủ trả 75% ($494.70 dollars) cho mình.
Ngày xưa đi làm phải đóng thuế social security*, tôi chẳng để ý gì cho lắm. Bây giờ nhờ nó mà tôi chỉ đóng 25% tiền bảo hiểm y tế hàng năm, phần còn lại 75% thì chính phủ trả.
(*tiền này là tiền đóng vào quỹ social security cho chính phủ để đến khi già 65 tuổi thì chính phủ lo bảo hiểm y tế cho mình. Người đi làm và hãng mình làm cả hai phải đóng cho chính phủ 6.2% + 6.2% tiền lương của mỗi nhân viên).
Người nào ở Mỹ có đi làm thì khi đến gần 65 tuổi:
a.Nếu chưa lãnh hưu (social security) sớm (62 tuổi được xin lãnh social security sớm, tiền lãnh sẽ ít hơn), thì trong thời gian trước và sau ba tháng của sinh nhật 65, phải nộp đơn xin Medicare.
b.Nếu đã xin lãnh hưu sớm lúc 62 tuổi thì không cần phải nhức đầu lo nghĩ thể thức xin Medicare như thế nào vì chính phủ lo hết. Các đấng đàn ông cứ việc thoải mái vô tư không sợ là không có Medicare; 24 giờ một ngày cứ lo tìm kiếm xem giờ này em ở đâu, Bến Hải hay Cà Mau.
Chính phủ có tất cả information của người đi làm & đóng thuế: số an sinh xã hội, số nhà, số điện thoại, lương bổng thế nào, số phone của bồ nhí là số mấy…nên khoảng sáu tháng trước ngày tròn 65 xuân xanh, chính phủ sẽ liên tiếp gửi thư báo cho biết là sẽ lo giấy tờ về Medicare và số tiền mình phải trả hàng tháng là bao nhiêu. Mình chỉ cần chọn hãng bảo hiểm y tế tư nhân nào.
Vài tháng trước ngày sinh nhật thứ 65, thẻ Medicare và thẻ bảo hiểm của tổ chức y tế mình chọn sẽ được gửi thẳng về nhà mình. Từ hôm ấy cho đến ngày ngủm củ tỏi, khi cần đi khám bác sĩ thì mình chỉ có việc đi bác sĩ/nhà thương của mình chọn lựa.
Tôi chọn bảo hiểm y tế của nhà thương Kaiser với trụ sở chính ở California. Lý do tôi chọn Kaiser vì thuận tiện -cách nhà tôi chỉ mười phút lái xe-, và tôi không trả tiền gì hết: trong tất cả mọi trường hợp từ khám bác sĩ, đến mua thuốc, nằm nhà thương…, tôi không trả một xu teng, ngay cả tiền deductible.
Một ngạc nhiên thích thú tôi khám phá ra sau khi gia nhập Kaiser là hội viên Medicare có thể gia nhập miễn phí bất cứ gym, health club tư nhân nào, Kaiser sẽ trả phí tổn.
Vợ chồng tôi mấy năm nay trả tiền $200/người/một năm cho một health club gần nhà, Crunch Fitness. Giá này bớt hơn giá chính thức hơn một nửa nên chúng tôi “yên phận”, không tìm health club mới. Tôi chỉ bơi, còn vợ tôi thì tập thể dục. Lý do chính yếu vợ tôi không bơi vì hồ bơi của Crunch Fitness ngoài trời, nàng sợ mùa hè nắng gắt tàn phá dung nhan kiều diễm về chiều bà Hạnh Phước cũng đành bó tay thua không sửa được sắc đẹp, còn mùa Đông thì rét quá.
Hồ bơi bên ngoài của Health Club cũ, Crunch Fitness, của tôi
Hội viên Medicare của Kaiser được gia nhập health club mà không phải trả tiền làm tôi hân hoan mở rộng vòng tay ăn mừng như ngày xưa Việt Nam Cộng Hòa chào đón bộ đội chiêu hồi trở về con đường chính nghĩa.
Hai ngày trước chúng tôi thử gia nhập một health club khác gần nhà cũng có hồ bơi, nhưng có lý hơn là hồ bơi ở bên trong nhà. Health club này là của YMCA, vừa mới tân trang năm ngoái nên cái gì cũng mới. Cái tôi thích nhất là phòng tắm, chỗ thay quần áo quá sạch và rộng so với health club tôi đang dùng bây giờ, cũ kỹ, tối tăm. Cái gì cũ kỹ đụng đến nước ở bên trong nhà không ánh sáng soi đến thì lại thêm mùi hôi.
Health Club YMCA
Hồ bơi trong nhà của YMCA quá hoàn hảo, tôi không phải ngao ngán bơi ngoài trời vào mùa Đông lạnh cóng. Những hôm nhiệt độ xuống còn 47F (8C), khi bơi ngoài trời ở health club Crunch Fitness đang đi hiện giờ, tôi có cảm tưởng bộ phận thiết yếu của cơ thể tôi co lại bằng hạt cát thổi gió cho mây ngàn bay, tối về đi ngủ tôi phải hát cho vợ bài: “Chàng về, chàng về nay đã cụt…(tòa soạn tự ý kiểm duyệt và đục bỏ).
Bơi trong nhà nên vợ tôi không sợ nắng, cũng bơi với tôi mỗi lần đi gym mới. Tình duyên do đó cũng thêm đậm đà; không như Lạc Long Quân và Âu Cơ khi chia tay, bà Âu Cơ xuống biển Vũng Tầu còn Lạc Long Quân lên núi Bà Đen, tình nghĩa vợ chồng nghìn trùng xa cách người đã đi rồi còn gì đâu nữa mà khóc với cười.
Hồ bơi trong nhà của YMCA, lúc nào cũng vắng như chùa Bà Đanh
Chúng tôi hủy bỏ hội viên của health club cũ, gia nhập YMCA. Lệ phí của YMCA mỗi tháng là $62 dollars/ một người hay $85 dollars/hai vợ chồng. Một năm giá gia nhập hội viên của hai người là $1020 dollars, nhà thương Kaiser trả hết, chúng tôi không tốn một xu nào (Đã thế, Kaiser còn gửi cho chúng tôi kính bơi, nón bơi miễn phí).
Ngày xưa còn trẻ khi đi làm tôi cũng có bảo hiểm y tế Kaiser. Nhưng lúc bấy giờ Kaiser không trả tiền gia nhập health club miễn phí (hiện thời thì cũng thế thôi, bảo hiểm y tế không trả gia nhập health club cho người còn đang đi làm). Bây giờ khi gần đất xa trời rồi thì họ mới cho.
Suy nghĩ cho kỹ, người già bệnh tật nhiều nên thường đi bác sĩ. Nếu khỏe không đi bác sĩ thì tổ chức y tế đỡ tốn tiền. Vì thế họ trả tiền cho hội viên Medicare vào health club tập thể dục để khỏe vì nước kiến thiết quốc gia, đoàn senior ta góp tài ba, tạo nguồn dân sinh mới, hùng mạnh trong nam giới, họp lực xây hưng thịnh chung nước Nam, không ngày đêm đi bác sĩ.
Ngày xưa thời trẻ thanh niên thiếu nữ, chúng ta ai cũng đều có những kỷ niệm vui đẹp thỉnh thoảng cuối tuần đi bơi ở những piscine Đô Thành (chợ An Đông), Nguyễn Bỉnh Khiêm, Yết Kiêu, Chi Lăng, Thiên Nga, An Phú…
Gần 50 năm trôi qua, tôi trở lại được với cái thú tiêu khiển đó ở hồ bơi YMCA mà không phải tốn tiền. Khác với hồ bơi Đô Thành hay Nguyễn Bỉnh Khiêm lúc nào tôi cũng ái ngại khi vào bơi phải vượt qua cửa ải khu phòng tắm & thay quần áo bẩn không được sạch và nhớp nháp, nước hồ chỉ sau vài ngày thay nước là đục ngầu, đứa nào chết đuối thì phải có người nhái của Sở Cứu hỏa Đô Thành nhẩy xuống hồ mò xác, hồ bơi YMCA tân trang tu bổ mới toanh, phòng tắm & thay quần áo sạch sẽ như …khách sạn 5 sao, hồ lúc nào cũng có lane trống, không như ở Sài-Gòn vào hồ bơi vạch nước mới thấy người.
Bây giờ tôi đã mất tuổi trẻ, nhưng ngược lại khi già nhờ có Medicare, tôi vẫn còn giữ được sở thích đi bơi nơi thanh lịch với Tổng Tư Lệnh Quân đội Việt Nam Cộng Hòa.
Thôi được, có còn hơn không!
Phụ lục:
1.Tôi chỉ tóm tắt về Medicare. Ai muốn biết chi tiết thì đọc ở link medicare.gov của chính phủ:
https://www.medicare.gov/ , hay:
2. Ở Hoa Kỳ, sống ở tiểu bang nào có lợi nhất về y tế cho người già? Trang web Medicareguide liệt kê thứ hạng từ 1 đến 51 của 50 tiểu bang Mỹ và thủ đô Washington D.C. . Họ xếp hạng dựa trên ba tiêu chuẩn: Lệ phí, Phẩm chất, và Thuận tiện. Tôi cho thêm mầu đỏ vào mười tiểu bang có nhiều người Việt nhất:
Thứ hạng | Tiểu bang | Điểm tổng cộng | Lệ phí | Phẩm chất | Thuận tiện |
1 | Minnesota | 66.70 | 20.60 | 22.31 | 23.79 |
2 | North Dakota | 65.02 | 20.03 | 21.84 | 23.15 |
3 | Massachusetts | 62.17 | 15.62 | 27.25 | 19.30 |
4 | California | 61.72 | 21.42 | 23.61 | 16.68 |
5 | Nebraska | 61.55 | 17.33 | 22.31 | 21.91 |
6 | Hawaii | 60.85 | 17.50 | 26.60 | 16.75 |
7 | Montana | 60.61 | 19.46 | 22.21 | 18.94 |
8 | Colorado | 60.53 | 19.87 | 23.89 | 16.77 |
9 | Iowa | 60.41 | 20.52 | 18.85 | 21.04 |
10 | Connecticut | 60.02 | 9.98 | 28.00 | 22.04 |
11 | New Hampshire | 58.94 | 16.35 | 22.77 | 19.82 |
12 | Maine | 58.70 | 14.88 | 17.22 | 26.55 |
13 | New Jersey | 57.83 | 16.03 | 27.16 | 14.65 |
14 | Utah | 57.38 | 25.10 | 21.75 | 10.54 |
15 | Arizona | 57.34 | 20.28 | 22.12 | 14.94 |
16 | Rhode Island | 56.97 | 19.21 | 18.11 | 19.64 |
17 | Idaho | 56.46 | 17.66 | 20.44 | 18.35 |
18 | New Mexico | 56.02 | 20.11 | 17.55 | 18.35 |
19 | Vermont | 55.23 | 10.96 | 19.60 | 24.68 |
20 | Kansas | 54.84 | 21.01 | 16.43 | 17.40 |
21 | Wisconsin | 54.29 | 18.07 | 17.64 | 18.58 |
22 | Pennsylvania | 53.93 | 17.66 | 16.52 | 19.75 |
23 | Florida | 53.89 | 16.19 | 22.03 | 15.67 |
24 | South Dakota | 53.54 | 17.09 | 17.08 | 19.37 |
25 | Washington | 52.20 | 19.54 | 18.29 | 14.36 |
26 | Oregon | 51.63 | 16.60 | 17.55 | 17.49 |
27 | New York | 51.35 | 11.04 | 26.60 | 13.72 |
28 | Alaska | 51.13 | 12.51 | 23.80 | 14.82 |
29 | Wyoming | 50.74 | 15.13 | 19.51 | 16.11 |
30 | Illinois | 50.72 | 17.99 | 18.01 | 14.72 |
31 | Michigan | 49.71 | 18.07 | 11.76 | 19.88 |
32 | Virginia | 48.17 | 17.58 | 18.76 | 11.83 |
33 | Missouri | 48.12 | 19.38 | 10.83 | 17.91 |
34 | Ohio | 47.96 | 20.03 | 10.73 | 17.19 |
35 | Texas | 45.94 | 18.23 | 14.93 | 12.77 |
36 | Arkansas | 44.48 | 20.20 | 8.40 | 15.89 |
37 | Nevada | 44.30 | 19.71 | 14.65 | 9.94 |
38 | Indiana | 44.19 | 18.48 | 12.23 | 13.49 |
39 | Maryland | 43.65 | 11.04 | 18.11 | 14.51 |
40 | Kentucky | 42.75 | 17.33 | 9.24 | 16.18 |
41 | Delaware | 42.50 | 8.91 | 17.55 | 16.04 |
42 | South Carolina | 41.13 | 21.42 | 9.33 | 10.38 |
43 | Tennessee | 39.70 | 15.94 | 7.28 | 16.48 |
44 | Alabama | 39.30 | 14.72 | 7.19 | 17.39 |
45 | North Carolina | 39.20 | 15.94 | 11.95 | 11.31 |
46 | West Virginia | 38.31 | 9.65 | 6.53 | 22.63 |
47 | Louisiana | 38.75 | 16.68 | 7.84 | 14.23 |
48 | Mississippi | 38.09 | 18.40 | 4.39 | 15.31 |
49 | District of Columbia | 38.04 | 8.50 | 10.83 | 18.71 |
50 | Georgia | 35.36 | 14.80 | 10.55 | 10.01 |
51 | Oklahoma | 34.74 | 16.52 | 5.88 | 12.34 |
Y tế cho người già ở tiểu bang mầu xanh đậm là tốt nhất, xanh càng nhạt là bết hơn.
Nguyễn Tài Ngọc
March 2023
Tài liệu tham khảo:
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét