CON GÀ TRỐNG CỦA NGƯỜI LÍNH TÙ - Phan Thái Yên

1.

Nhóm lính tù ngồi bó gối trên đòn gỗ quanh chiếc thùng đạn pháo binh kê dùng làm bàn trên nền đất rít ẩm. Hai chiếc thau nhôm úp vào nhau, nằm lỏng chỏng trên mặt bàn. Bên trong là khẩu phần bo bo cho buổi ăn tối của nhóm. Họ ngồi trấn an nhau chuyện vẫn chưa thấy con gà trống về ngủ bên góc bếp quen thuộc dành riêng cho nó.<!->

 Từ một lúc nào đó, câu chuyện trở chiều xoay quanh cơn mưa chuyển mùa đã làm đoàn tù cải tạo ướt đầm lúc lếch thếch kéo nhau về từ trong rừng cao su sau ngày dài lao động. Nước mưa sót lại trên trần lá giàn dưa tây đã qua mùa trái, thỉnh thoảng nhỏ từng giọt đọng muộn màng xuống mặt bàn thô nhám hoen ố thời gian. Vài giọt rơi trên chiếc thau nhôm gây nên chút âm thanh chợt vỡ, nhỏ nhặt rồi lụn tàn không chút vướng vất. Họ lách mắt qua màn lá dưa, chăm chú nhìn về phía khu nhà quản giáo lẩn khuất sau rào bên kia dải đất trống. Tiếng quát tháo, rượt đuổi, lẫn trong tiếng reo hò của bầy vệ binh đánh bóng chuyền khiến họ nhìn nhau, ngờ ngợ nỗi lo. Một người lính bỏ chỗ ngồi cạnh bàn, kéo chiếc đòn gỗ ra trước bếp đang âm ỉ nồi lá rau lang luộc trộn với đọt lá sắn. Anh khêu bùng ngọn lửa, châm thuốc vào chiếc điếu cày làm bằng vỏ nhôm trái sáng, rồi rít một hơi thuốc lào dài đến rúng sâu lồng phổi. Anh sốt ruột lắng nghe tiếng gà vùng vẫy kêu đau, âm thanh thoắt nghẹn cố vượt thoát khỏi hơi giọng lềnh nặng tục tằn của người vệ binh nào đó đang hồi ganh giận.

- Tiên sư con gà Ngụy lếu láo này, cái phao câu vểnh lên thế kia mà mày cứ bơ ra như không có gì xảy ra thì có chán không cơ chứ !?

Một giọng nói khác vang lên châm chọc.

- Tớ thấy sáng nào anh chàng cũng làm liên thanh con gà mái dầu đi cặp... Chắc nó chê phao câu quê-em-miền-trung-du của cậu rồi đó. Thiến mẹ nó đi là hòa cả làng!...

Người lính tù lo lắng đứng vói chồm lên rào trại, rảo mắt tìm bóng dáng con gà trống trong nhá nhem màn đêm đang xuống. Anh khum tay làm loa, nói lớn về phía khu nhà vệ binh.

- Báo cáo cán bộ, làm ơn cho tôi xin lại con gà đi lạc.

Tiếng gào xin rơi tuột đâu đó xuống vùng bóng tối giữa bãi đất trống. Chỉ còn tiếng quằn oại của con gà trống chìm dần trong tiếng người nhạo báng, hỗn độn và vô lương. Tiếng rơi huỵch của thân xác con gà bị quăng vào nền đất, theo sau là chuỗi im lặng xé lòng. Bầy người vừa thỏa chút lòng ganh ghét có lẽ đã bỏ đi. Cơn im lặng kéo dài. Những cặp mắt căng luồn bóng tối dừng lại bên xác con gà nằm sóng soài trên mặt đất. Một lúc sau, có lẽ hơi đất ướt đã giúp con gà trống lấy lại được hơi thở. Nó ngóc đầu nhìn quanh, gượng đứng lên nhưng chỉ chập choạng được vài bước lại ngã xoài xuống vì quá yếu.

Không đành lòng nhìn đôi chân con gà trống mệt mỏi cày chống trong đất lết từng chút một về phía mình, người lính tù dùng sức kéo rộng khoảng rào bằng dây thép gai, lách mình dợm chui qua. Một bạn tù lo lắng kéo tay anh lại.

- Mày cố gắng chờ thêm chút nữa đi, thế nào nó cũng lết về được. Chui rào, vệ binh bắt được bị cùm làm kiểm điểm không đáng.

- Ở đó mà đáng với không đáng. Nếu nó lết về không tới nơi, nằm chết bên đó thì mày tính sao?

Người bạn tù khác cố gắng phân giải.

- Thằng nào cũng có lý hết. Thằng Hổ chết gần tròn một năm rồi. Gia đình nó cạy cục xin ban quản trại mãi mới được phép sau dịp lể tháng Chín lên làm giỗ đầu và dời mộ về Sài Gòn. Cặp gà thằng Hổ trối lại nhờ nuôi. Tuần tới vợ con nó lên, nếu con gà trống bị chết tối nay thì lại thêm chuyện đau lòng. Tao nghĩ...

- Nghĩ mẹ gì...mầy thì lúc nào cũng bận rộn suy-tư-cuộc-chiến ...

Anh lính trẻ tuổi nhất trong nhóm trách đùa bạn trong lúc hối hả đặt cái thau rau luộc lên bàn. Anh bước đến sát hàng rào, miệng la lớn vào bóng tối "Báo cáo cán bộ, cho thằng bạn tui đi tìm con gà bị lạc", tay thì đẩy bạn qua rào.

- Tao xin phép cho mày rồi đó. Êm thì thôi, nếu không, tao theo vô hộp cho có bạn...

Rồi anh quay qua ra dấu cho bạn tù đứng quanh.

- Tụi bây vào ngồi khuất trong bếp, để mình tao chờ ngoài này thôi.

Người lính tù khom người chạy về phía con gà trống bị nạn. Anh quỳ xuống ôm con gà bê bết máu vào lòng. Lúc anh đứng lên, dợm bước về phía rào trại, thì tiếng quát tháo chừng như đang chờ sẵn từ trong cuống họng đắc chí nào đó lanh lảnh vang lên cùng lúc với tia sáng ngọn đèn bấm nhọn lểu, le dài, liếm láp không sót khoảng sân nhão nhoẹt đất đỏ.

- Anh kia đứng lại! Láo nhể! Dám vi phạm nội qui trại đi vào đất cấm.

Người lính tù vẫn đứng chờ bạn bên bờ rào, vói người dang cao hai tay quơ vẫy, biến mình thành mục tiêu để phân tâm sự chú ý của gã vệ binh. Anh nói nhỏ cho bạn vừa đủ nghe "Đ. mẹ! Không êm rồi! Mày cứ tiếp tục bước, đưa con gà cho tao lẹ lên!" rồi ồn ào lớn tiếng với gã vệ binh đứng khuất lấp đâu đó trong bóng tối.

- Báo cáo cán bộ, tui bự con không chui qua rào được nên nhờ người bạn tìm giùm con gà.

Anh kéo bạn về phía mình, đón ôm vào lòng con gà trống đau đớn rũ lông ngoẹo đầu trong cơn đại nạn. Vệt sáng ngọn đèn bấm dừng lại xoi bói trên mặt hai người lính tù rồi lắt lay theo bước chân gã vệ binh loắt choắt đi về phía nhà quản giáo.

- Cho chúng mày lếu láo, lần này thì ông cùm cả hai.

Hai người lính ngồi nuốt vội bát rau luộc trộn bo bo dưới bóng ngọn đèn dầu khói tỏa nhiều hơn ánh sáng. Họ bước về phía cái chái sau của gian nhà cuối dãy trại, lố nhố bạn tù im lặng đứng ngồi. Từng ánh mắt lo âu chăm chú nhìn người tù bác sĩ đang khâu lại vết thương bết máu dưới bụng gà. Nhóm lính tù xuýt xoa vui mừng khi người bác sĩ nhẹ đặt con gà xuống tấm áo lính trải trên nền đất, vuốt ve lên đôi cánh màu sặc sỡ. Con gà trống chậm chạp run rẩy đứng lên, chiếc cổ từ từ vươn cao, kiêu bạc cất lên tiếng gáy dù hơi sức còn khàn vướng cơn đau. Tiếng gáy trùng chất lời trần tình trống mái thủy chung được xúc động đáp lời bằng tiếng chắt chiu vẹn nghĩa thương yêu. Vòng người giãn ra, mở lối cho cuộc đoàn viên. Con gà trống chậm chạp lê từng bước chân về phía góc bếp. Hắn đang trở về. Trong chiếc thùng cạc-tông cũ lót rơm, con gà mái nằm xù lông, ấp ủ bầy con tương lai của mẹ. Nàng nghểnh cổ nhìn vòng người vây quanh, nghi nan nhìn cơn mơ đang hiện thực. Cho dù mất mát tang thương, hắn cũng đã trở về...

Nhóm lính tù đứng im sửng trong xúc động không ngờ. Rồi như một nhiệm mầu, từ bên dưới chiếc cánh ấm nồng ấp ủ, chú gà con mịn như nắm tơ vàng và mong manh như một điều không thực đang chiêm chiếp khởi sinh một cuộc bắt đầu.

Ngoài kia tiếng còi tập họp bất thường chợt ré lên từng hồi khẩn cấp. Họ nghe mà hình như không ai để ý tới.

2.

Đất trời sắp sửa bước vào tháng Chín. Những bài ca về một mùa Thu sắt máu, hùng hồn trong quân nhịp gươm đao vang lên từng chặp từ máy phóng thanh. Có thể mùa Thu đang về ở một nơi nào khác, nhưng nắng ở đây vẫn hừng hực dây dưa cơn sốt hạn. Buổi sáng trong rừng cao su, cây lá uể oải không muốn thức giấc để phải chịu đựng thêm một ngày đổ lửa. Từng hàng cây thẳng tắp, thân già nua chồng chất những vết cạo dài, hằn sâu, mủ đọng lâu ngày ngả màu nâu đặc, như thể xác người mẹ cơ cực đã khô cạn dòng sửa nuôi con. Xa lắm cuối mỗi hàng cây, đuối tầm mắt nhìn ngái ngủ là những ô ánh sáng mông lung như khung cửa mở ngập màu mây trắng xám trong một cơn mơ rất cũ. Cỏ hoang mọc tràn lối đi giữa mỗi hàng cây, ngọn lá se sắt cúi đầu cầm giữ chút hơi sương chực thoắt bay theo cơn ngày đang tới.

Thời gian gần đây, hàng ngày, tù binh từ các trại cải tạo được lệnh xâu kéo nhau đi lao động ngoài, ở những khu rừng cao su thiếu người chăm sóc quanh vùng. Dù sao thì cũng đỡ hơn gồng gánh phân người lên dốc đồi quanh trại chăm tưới từng luống rau vùng canh tác. Một chu kỳ sinh dưỡng héo hon. Một trăm lá rau lang luộc trong lon gô ăn độn với bo bo. Dãy nhà cầu và thùng phân chưa kịp biến thể. Những luống rau lang tốt màu lục diệp...

Trên khoảng đường hơn ba cây số từ trại đến rừng cao su, đoàn người đi qua khu chợ nhỏ và một quãng ngắn quốc lộ. Những đôi mắt đoái nhìn nhau, ái ngại xót thương. Những mái đầu cúi xuống, quay đi, ngăn che dòng lệ. Đoàn người như xâu chuỗi dài lê thê, im lìm bước theo nhau đi vào trong màu xanh mờ đục của lá rừng. Bước chân tiếp bước chân, hững hờ, vô tưởng, như từng hạt tràng đen lần đi khôn tận trên ngón tay vị sư già chìm sâu trong cơn thiền định. Họ được chia thành từng nhóm nhỏ đi vào giữa hai hàng cây cao su cỏ lan khuất lối mòn. Chiếc nón cối màu xanh bạc của vài người vệ binh loắt choắt nhấp nhô trên tầng ngọn cỏ, súng vươn cao hơn đầu. Mấy chục năm trước có lẽ là chiếc nón cối màu vàng đất sét của gã mộ phu lêu khêu bên đoàn công nhân cạo mủ. Cánh rừng cao su bạt ngàn, giống nhau từng thân cây oằn nặng tang thương giọt nhựa. Thực dân. Cọng sản. Ở giữa, bên dưới, là thân phận con người Việt oan nghiệt truân chuyên.

Nhóm lính tù cuối cùng đứng lại ở bìa rừng. Họ cười rộ lên khi một người cất giọng xuống xề câu hát cải lương có lá rừng đan kín đường về phồn hoa.

Hát xong anh đảo mắt nhìn quanh đám cỏ hoang, tìm kiếm.

- Tao chỉ ngại lá rừng che kín không cho thấy xà lách xon thôi. Mẹ! Vạt rừng ngày hôm qua đã thiệt.

Một người lính tù cao lớn, râu vểnh ngang tàng, ngồi tựa lưng gốc cao su. Anh lấy chiếc điếu cày làm bằng ống nhôm đạn trái sáng, châm thuốc, rít sâu rồi phả một hơi dài, làn khói thơm vướng quyện lên ngọn cỏ. Anh nhìn quanh, nói nhỏ.

- Khỏi lo. Tao sắp có tiếp tế rồi. Bà xã tao ở Sài Gòn lên, ở lại nhà người bà con gần chợ mấy ngày. Lúc nãy, vừa thoạt thấy bả, tao mừng quá suýt nhảy ra ôm đại. Tao dặn nhờ người nhà đi theo cho biết chỗ rồi chờ đến trưa lén vào. Hắn nháy mắt, cười đểu. Tụi mày ráng canh me vệ binh cho kỷ, bà xã tao cám ơn.

Anh bạn tù hát cải lương ngẩng mặt nhìn trời, lớn giọng thở than, trêu chọc.

- Than ôi...Cô bé choàng khăn đỏ sắp bị...trùm poncho... bởi con quỷ râu xanh rồi mà nàng vẫn hí hửng bước chân vào cánh rừng cạm bẫy...

Họ cùng cười với nhau rồi bắt đầu làm việc thật nhanh. Nắng bắt đầu lên. Tia nắng len lỏi qua trần lá xanh kín, cắm xiên lên mặt đất những luồng sáng bừng lên kỳ ảo.

Trong nhóm bạn tù bốn người, chỉ mình Hổ có gia đình ở Sài Gòn. Hai bạn độc thân quê ở nơi xa nhất của vùng Lục Tỉnh. Người lính tù có gia đình tận ngoài Trung vẫn thường kể cho bạn nghe về thành phố quê hương bên bờ vịnh biển. Thành phố anh và cô học trò chung lớp đã lớn lên theo từng mùa phượng rực rỡ bến nước Hàn giang. Họ thành đôi vợ chồng, long đong theo vận nước điêu linh. Đứa con đầu lòng ra đời trong cha con đành đoạn chia lìa. Con gái sắp sửa thôi nôi thế mà bố chỉ mới thấy mặt qua vài tấm hình mẹ gởi vào. Anh vẫn thường chăm chú nhìn theo mỗi bóng dáng mẹ bồng con thơ trên những chiếc xe đò tốc hành chạy trên quốc lộ để rồi luyến tiếc ngẩn ngơ. Hổ là phi công chiến đấu. Anh cưới vợ vào tuần cuối tháng Tư . Để chính thức mà đưa nhau đi. Số phận đã dành cho cô gái vừa tròn đôi mươi sớm biết nỗi buồn cô phụ.

Cơn nắng trưa rực rỡ xuyên qua tàng lá, chạm trổ lên lối đất bụi đỏ từng miếng nắng vàng tươi nôn nao mời đón từng bước chân người vợ xao xuyến tìm chồng. Người đàn bà trẻ còn nét thẹn thùng con gái. Khuôn mặt nàng hồng lên, chẳng biết vì nắng đường xa hay vì cơn sóng hạnh phúc đang rợn ngợp lòng nàng.

Nhóm lính tù chia nhau cất giấu quà tiếp tế cho bạn. Họ mừng rỡ nâng niu cặp gà trống mái vừa lớn bằng nắm tay đang chiêm chiếp gọi nhau.

Rừng trưa im vắng, thì thào cơn gió nhẹ luồn bay trong lá, rời rợt tiếng chim. Xa xa lính canh tù nằm biếng lười trên những chiếc võng treo dưới tàng cây, đong đưa giấc ngủ trưa hấp háy bụi nắng chao rụng theo nhịp võng. Vùng cỏ tình son cũng động lòng chăn chiếu, cuống quýt rạp mình cho thèm khát mở toang. Bao trằn trọc nhớ nhung ấp ủ trong mường tượng bơ vơ của một suốt thời gian xa cách đang níu ngập vào nhau. Mắt ríu lại cho trưa hè chợt buông đêm nguyệt tận. Đêm chật ních không gian, thảng thốt môi gào...

Thời gian người đàn bà ở lại lén thăm chồng, mỗi buổi rừng trưa là mỗi đợt sóng hừng hực cơn hạnh phúc trào dâng. Cỏ bồng ngả nghiêng trì níu dòng cảm giác thống lộng, nhấp nhô theo từng cơn xúc động như sóng vỡ bờ.

Ngày Hổ nhận thư vợ báo tin mừng hắn vui sướng hả hê. Hổ ôm chầm lấy cặp gà nựng nịu khiến hai con gà đang trổ mã hoảng sợ gáy la inh ỏi. Nhìn cặp gà lúc thúc theo nhau tìm ăn trong dải đất trống ranh giới giữa trại tù và khu nhà quản giáo, Hổ mơ màng chuyện tương lai. Hắn hi vọng không lâu sau ngày đứa bé ra đời, Hổ sẽ được trả tự do. Cặp gà lúc đó đã lủ khủ một bầy con và Hổ sẽ mang về làm quà cho đứa con đầu lòng của mình.

Giấc mơ không hề thành sự thật. Tai họa đổ ụp xuống kiếp người vắn số. Trong buổi lao động dọn dẹp khai quang cái đầm nước trước khu nhà quản giáo cho dịp lễ đầu tháng Chín, Hổ đạp nhằm trái lựu đạn còn sót lại từ thời chiến tranh. Ba người bạn tù trong nhóm tình cờ đứng cách một mô đất nên chỉ bị xây xát nhẹ. Khuôn mặt Hổ bị cắm nhiều miểng đạn và phần bụng bị miểng cày nát toang. Nhìn vết thương quá trầm trọng, viên y sĩ bộ đội với lòng tự trọng tối thiểu đã trao dao kéo cho người tù bác sĩ giải phẫu của Quân Y Viện Cộng Hòa trước 75. Sau hai ngày cố gắng hết lòng, người thầy thuốc đành gạt lệ vuốt mắt cho bạn tù. Ông ngao ngán nhìn căn phòng trống, vải trắng giăng quanh, được dùng làm phòng giải phẫu. Hổ nằm đó yên lặng muôn đời trên chiếc bàn ping-pong phủ khăn trắng. Chai nước biển bạn tù quyên góp nằm chúc đầu khô cạn, ống chuyền cao su treo hờ hững buông lơi. Giấc mơ nhỏ nhoi mang bầy gà cho đứa con ngày trở về chỉ còn lại lời trăng trối rời rạc. Ngón tay lơi thả xuôi vĩnh cửu lúc môi khô mấp máy tên gọi người thân trước hơi thở cuối cùng.

Ban quản giáo trại không muốn bị bận rộn phiền phức, đã cho chôn cất Hổ ngay buổi chiều hôm đó. Quan tài đóng vội bằng gỗ vỏ thùng đạn đại bác. Tấm hình Hổ trong quân phục bay được lén đặt lên quan tài, nhỏ nhoi sau vòng hoa khoai màu tím kết chung với nhiều dây hoa súng trắng hái lên từ đầm nước oan khiên. Đám tang thì buồn. Toàn trại tù đứng lặng yên, nuốt ngược dòng nước mắt thương hận. Họ nhìn Hổ giây phút cuối. Giọng nói đều đều bài bản của viên quản giáo như những tiếng động vô nghĩa, lả tả rụng rơi không một âm vọng. Còn lại nụ cười tươi của người lính tỏa rạng, lan xa, tiếp chuyền với tiếng cười hạnh phúc trong khu rừng trưa giòn tan bóng nắng. Còn lại giấc mơ đời người mà sao cuộc trở về đã chợt vĩnh chung.

Nhóm lính gánh bạn đi theo người tù tuyên úy về phía ngọn đồi bên trên khu canh tác phía ngoài rào trại. Tay ôm tấm hình người lính có nụ cười tươi và ngọn đèn dầu chai thay nến leo lét cháy, ông cúi đầu chậm rãi bước trong chiều hôm. Cơn mưa thay mùa đêm trước làm lối dốc đất đỏ nhão mềm. Từng bước chân khổ ải bấm vào đất đỏ như máu rịn tươm đi về phía huyệt mộ. Lời kinh cầu khản nghẹn cơn đau thương trầm thống như heo may về đan kín ngày tháng muộn phiền. Người lính tù đứng lặng nhìn ánh đèn chuyến xe tốc hành trên quốc lộ chạy về phía quê hương. Ngọn đèn xa xăm như vì sao băng trễ nải muộn màng. Giấc mơ anh nơi đó. Gia đình vợ con, chắt chiu trong hồn anh đằm thắm thiết tha, sao chợt xa xôi như tận cuối một tinh cầu.

Cặp gà lớn nhanh trong sự săn sóc của nhóm lính tù. Dải đất trống phía ngoài rào trại vui mắt hơn với hình ảnh cô cậu gà trổ mã dẫn nhau đi tìm ăn. Chiếc đuôi sặc sỡ của chú gà trống cong dài, láng mượt, lôi cuốn cô gà mái lông màu vàng mơ bươn bả theo sau như bóng với hình. Chú gà thường đắc chí vỗ xành xạch đôi cánh vũ óng ánh màu đỏ tía rồi cất tiếng gáy rồ rồ cụt ngủn như cậu con trai vừa bể giọng. Chú chăm chỉ luyện giọng nên chẳng mấy chốc mà tiếng gáy đã sắc sảo uy nghi. Mỗi sáng sớm, chú nhảy ra khỏi góc bếp, bay qua rào rồi bươn chạy ra dải đất trống phía cổng trại, cất tiếng gáy chào đón bình minh. Một buổi sáng, đoàn tù cuốc xẻng trên vai theo nhau bước qua cổng trại ra vùng canh tác lao động. Không hẹn mà họ cùng dừng chân, xúc động nhìn con gà trống đứng hùng dũng trên nóc pháo tháp xác chiếc T54 hoen rỉ, cháy nám, loang lổ vết đạn. Chú oai vệ vỗ cánh, cổ vươn cao cất tiếng gáy sang cả uy nghi. Cảm giác bồi hồi nghe chân mình dõng dạc bước đi trong tiếng gáy uy vũ vang vọng chiến thắng đã mang lại cho người lính tù chút giây phút ấm lòng mỗi sáng bước qua cổng trại tù.

Buổi sáng, lần đầu tiên nhóm lính tù chứng kiến cảnh con gà trống đạp mái là một ngày vui trọng đại. Những lời phê phán, đùa bỡn qua lại, ồn sặc trong khói thuốc lào gắt nồng. Đây là lần chúng nó bị bắt quả tang đang "dĩnh" phao câu, còn bao nhiêu lần chùng lén trước mình không biết thì sao? Như vậy là tiền dâm hậu thú, không được. Lo mà cưới hỏi cho tụi nó gấp đi. Không thấy thằng Tía mặc áo mưa gì cả, sớn sác mà con Mơ chình ình cái bụng lên thì mang tiếng với xóm giềng chết...

Thế là nhóm lính tù chia hai, làm sui. Đàng trai đàng gái xúm lại làm đám cưới cho thằng Tía, con Mơ. Tiệc cưới cũng rình rang lắm. Chè bí đường tán, chè long tu, cà phê gạo rang, nước rể tranh, thuốc lào, thuốc điếu... Mọi người vui vẻ suốt buổi sáng cuối tuần hôm đó.

Cuộc hôn nhân cũng trải qua những thử thách gay go. Không lâu sau ngày cưới, một con gà mái lạ thỉnh thoảng mon men vào trong sân tìm trống. Chỉ sau vài chạng vạng kín đáo theo dõi gã vệ binh hối hả nuôi con gà mái vừa sở hữu, nhóm lính tù đã dò biết được lý lịch của o gà bộ đội. O được người vệ binh có giọng nói sệt nặng miền ngoài bồng theo về sau lần thăm quê mới đây. Khoảng đất trống màu mỡ có lắm cái ăn, mà o gà bộ đội lại lắm từng trải bon chen nên o mập ra và láng lẩy nhanh đến trông thấy. Gã vệ binh rất nóng lòng trong việc tăng gia cải thiện. Hắn chong chuốc nghĩ tới bầy gà con, rồi bầy gà lớn lên, tiếp tục sanh sôi, làm lòng hắn cứ bấn lên khoan khoái. Mỗi lần nhác thấy bóng chú gà trống đi thơ thẩn trong sân là hắn vội vàng xua gà chui qua rào, miệng hăm hở thúc giục răn đe. Con gà mái của gã vệ binh lật đật bước quanh sân, lông xù ra, từ chiếc mỏ phát ra tiếng rù rúc gọi tình. O tiến tới trước mặt con Tía, rùn người xuống, lông đuôi sừng dựng lên chờ đợi.

- Đây là thế "bành kê dụ địch", rất là gay cấn. Để coi thằng Tía xử sự ra sao.

Đang hồi hộp theo dõi từng diễn biến trên khoảng sân trống, nhóm lính nghe người bạn tù trẻ dí dỏm diễn nghĩa, không nén được tiếng cười. Con Tía nghểnh cổ nhìn vội o gà mái quá thì lang chạ. Hắn cất tiếng gáy gọn lảy chê bai rồi chạy theo con Mơ đang kiêu sa bước về phía rào trại. Có tiếng gã vệ binh bực dọc gọi gà về chuồng. Tiếng quát tháo phát ra từ phía bụi chuối bên kia khoảng sân trống chìm dần trong bóng tối cuối ngày.

3.

Hai người lính tù bước ra khỏi nơi kiên giam. Họ được thả sớm một ngày nhờ gia đình Hổ lên dời mộ, ban quản trại cho phép đến thăm để nhận di vật của chồng. Lối vào trại nắng chói chang, có lẽ vì suốt tuần lễ qua họ mãi nằm trong bóng tối. Mẹ Mơ đã bỏ ổ, theo bố Tía, dẫn con đi ăn trong khoảng sân quen thuộc. Họ đứng lặng người nhìn cảnh gia đình đầm ấm của đàn gà. Con gà trống tuy chậm chạp vì vết thương chưa lành, đôi chân vẫn bận rộn bươi xới tìm mồi. Bầy gà con như những nắm tơ vàng óng, ríu rít quẩn quanh dưới đôi cánh mẹ xù lên bảo bọc. Con gà mái tơ hôm nào, bây giờ là bà mẹ hiền thảo, sẵn lòng liều chết vì con. Một lát nữa đây đàn gà sẽ được trao lại cho gia đình người bạn tù. Điều nhỏ nhoi sót lại từ giấc mơ của một đời người. Còn niềm hạnh phúc lớn lao của cuộc trở về thì đã ngàn thu.

Anh nghĩ tới người đàn bà trẻ sống trọn vẹn với chồng những buổi rừng trưa năm trước, bây giờ là một người mẹ. Anh tự nhủ sẽ không quên hỏi tên đứa con nàng ẵm theo trong ngày dời mộ cha. Anh đã biết, anh vẫn nhớ, bởi đó là tên giấc mơ của người cha đã sống động trong từng hơi thở, tiếng gọi mỗi ngày. Anh chỉ muốn được một lần nghe lại âm thanh trìu mến đó, từ người mẹ, như sự an ủi cuối cùng cho người lính tù tuẫn nạn. Cho anh. Để nhủ lòng mà sống qua cơn mộng dữ.

Phan Thái Yên