Ngày thứ Hai hôm nay, hai nhà nghiên cứu tiên phong công nghệ mRNA, giúp thế giới kiềm chế được con virus gây ra đại dịch Covid-19, đã được trúng tuyển giải Nobel về y học hoặc sinh lý học năm 2023. Mặc dầu thế giới khoa học không mấy quan tâm lắm đến những nghiên cứu đầu tiên của họ, Katalin Karikó và Drew Weissman đã có những khám phá quan trọng về thông tin RNA làm nền tảng cho các nhóm khoa học bắt đầu phát triển công cụ này thành các thử nghiệm, tiêm chủng vào năm 2020 cho thuốc vắc-xin nhắm vào Virus Corona SARS-CoV-2. Từ đó, Moderna và Pfizer-BioNTech đã công bố các mũi chích ngừa Covid-19 dựa trên mRNA của họ trong thời gian kỷ lục nhờ vào công trình khám phá của Karikó và Weissman, giúp cứu sống hàng triệu người.
<!>
Karikó, một nhà sinh hóa và Weissman, một nhà miễn dịch học, đã thực hiện nghiên cứu thay đổi thế giới của họ về sự tương tác giữa mRNA và hệ thống miễn dịch tại Đại học Pennsylvania, nơi Weissman, 64 tuổi, vẫn là giáo sư nghiên cứu vắc xin. Trong khi đó, Karikó, 68 tuổi, sau này làm việc tại BioNTech, hiện là giáo sư tại Đại học Szeged ở Hungary, quê hương của bà và là giáo sư phụ trợ tại Trường Y khoa Perelman của Penn.
Hai người này sẽ nhận được 11 triệu kronor Thụy Điển, tương đương hơn 1 triệu USD. Tên của họ được thêm vào danh sách những người đoạt giải Nobel về y học hoặc sinh lý học, trước năm nay bao gồm 213 nam và 12 nữ.
Giải thưởng được công bố bởi Thomas Perlmann, tổng thư ký Hội đồng Nobel, tại Stockholm. Perlmann cho biết ông đã nói chuyện với cả hai người đoạt giải, mô tả rằng họ rất biết ơn và ngạc nhiên mặc dù cả hai đã giành trước đó đã được nhiều giải thưởng và từng được cho là có khả năng nhận giải Nobel trong tương lai.
Khi Karikó và Weissman được thông báo vào thứ Hai, cả hai đều nghĩ rằng đó là một trò đùa, có thể là của một số người chống vaccine. “Điều này không thể là sự thật,” Weissman nhớ lại trong cuộc họp báo do Penn tổ chức. Ông quyết định đi ngủ trở lại và chờ thông báo với vợ. “Và sau đó cuộc họp báo bắt đầu và nó là sự thật. Và sau đó chúng tôi thực sự vui mừng.”
Hàng năm, ủy ban xem xét hàng trăm đề cử từ những người từng đoạt giải Nobel, trưởng khoa y và các nhà khoa học nổi tiếng từ các lĩnh vực bao gồm vi sinh, miễn dịch học và ung thư. Các thành viên cố gắng xác định một khám phá đã làm thay đổi sự hiểu biết của các nhà khoa học về một chủ đề. Và theo các tiêu chuẩn được đặt ra trong di chúc của Alfred Nobel, khám phá mang tính thay đổi mô hình đó cũng phải mang lại lợi ích cho nhân loại.
Ủy ban Nobel coi công trình của Karikó và Weissman là một ví dụ điển hình về chuyên môn bổ sung, trong đó Karikó tập trung vào các phương pháp trị liệu dựa trên RNA và Weissman mang đến kiến thức sâu sắc về phản ứng miễn dịch với vắc-xin.
Nhưng đó không phải là con đường dễ dàng đối với các nhà khoa học. Ban đầu, Karikó gặp phải sự từ chối này đến lời từ chối khác vào những năm 1990 khi nộp đơn xin trợ cấp. Bà ta thậm chí còn bị giáng chức khi làm việc tại Penn, khi bà ấy phải làm việc cật lực ở những bậc thấp hơn trong học viện.
Nhưng các nhà khoa học vẫn kiên trì và thực hiện một khám phá vĩ đại được công bố vào năm 2005 chỉ dựa trên việc hoán đổi một số thành phần của mRNA.
Với sự hướng dẫn từ DNA, các tế bào của chúng ta tạo ra các chuỗi mRNA sau đó được “đọc” để tạo ra protein. Ý tưởng cơ bản của vắc xin mRNA là lấy một mảnh mRNA từ mầm bệnh và đưa nó vào cơ thể chúng ta. mRNA sẽ dẫn đến việc sản xuất một loại protein từ vi rút mà cơ thể chúng ta học cách nhận biết và chống lại nếu chúng ta gặp lại nó dưới dạng vi rút thực sự.
Đó là một ý tưởng có từ những năm 1980, khi những tiến bộ khoa học cho phép các nhà nghiên cứu tạo ra mRNA một cách dễ dàng trong phòng thí nghiệm của họ. Nhưng có một vấn đề: mRNA tổng hợp không chỉ tạo ra lượng protein nhỏ hơn phiên bản tự nhiên trong tế bào của chúng ta mà còn gây ra phản ứng miễn dịch viêm nguy hiểm tiềm tàng và thường bị phá hủy trước khi có thể tiếp cận các tế bào gốc.
Bước đột phá của Karikó và Weissman tập trung vào cách khắc phục vấn đề đó. mRNA được tạo thành từ bốn nucleoside, hay “các chữ cái”: A, U, G và C. Nhưng phiên bản mà cơ thể chúng ta tạo ra bao gồm một số nucleoside được biến đổi về mặt hóa học - điều mà phiên bản tổng hợp không có, ít nhất là cho đến khi Karikó và Weissman khám phá ra. Họ đã chỉ ra rằng việc loại bỏ một số khối xây dựng cho các phiên bản sửa đổi cho phép các chuỗi mRNA của họ vượt qua hệ thống phòng thủ miễn dịch của cơ thể.
Mặc dù nghiên cứu này không thu hút được sự chú ý rộng rãi vào thời điểm đó nhưng nó đã thu hút được sự chú ý của các nhà khoa học sau này thành lập Moderna và BioNTech. Và bây giờ, gần 20 năm sau, hàng tỷ liều vắc xin mRNA đã được tiêm.
“Và điều này,” Weissman nói, đề cập đến giải thưởng Nobel, “vừa được công nhận cho RNA.”
Karikó cho biết hôm thứ Hai tại cuộc họp báo: “Chúng tôi không làm việc vì bất kỳ loại giải thưởng nào. Điều quan trọng là phải có một sản phẩm hữu ích cho nhân loại.”
Hiện tại, các sản phẩm mRNA được ủy quyền duy nhất là vắc xin Covid-19. Nhưng các nhà nghiên cứu hàn lâm và các công ty đang khám phá công nghệ này như một nền tảng trị liệu tiềm năng cho một loạt bệnh và đang sử dụng nó để phát triển vắc-xin ung thư cũng như vắc-xin chống lại các bệnh truyền nhiễm khác, từ cúm, mpox đến HIV. Vắc xin mRNA có khả năng thích ứng cao so với các phương pháp trước đó, điều này giúp dễ dàng thay đổi công thức cơ bản của vắc xin để theo kịp sự tiến hóa của vi rút.
Khi nổi tiếng trên thế giới, Karikó đã cởi mở về những khó khăn mà bà ta đã gặp phải trong sự nghiệp khoa học của mình, điều này đặt ra những vấn đề rộng hơn về những thách thức mà phụ nữ và người nhập cư có thể gặp phải trong giới học thuật. Nhưng bà ta nói rằng bà ấy luôn tin tưởng vào tiềm năng nghiên cứu RNA của mình.
Karikó nói với STAT vào năm 2020, nhớ lại khoảnh khắc cô bị giáng chức: “Tôi đã nghĩ đến việc đi nơi khác hoặc làm việc khác. “Tôi cũng nghĩ có lẽ mình chưa đủ giỏi, chưa đủ thông minh. Tôi cố tưởng tượng: Mọi thứ đều ở đây và tôi chỉ cần làm những thí nghiệm tốt hơn.”
Đối với các nhà khoa học tương lai, Karikó có lời khuyên hôm thứ Hai, “Nếu bạn muốn làm theo chỉ dẫn thì có lẽ quân đội là tốt nhất. Nếu bạn muốn giàu có, tôi không biết câu trả lời cho điều đó. Nhưng nếu bạn muốn giải quyết vấn đề thì bạn biết khoa học là dành cho bạn.”
Linda Nguyễn
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét