Nobel Kinh Tế 2023 về tay nhà nghiên cứu người Mỹ Claudia Goldin Mùa Nobel 2023 khép lại với giải thưởng Kinh Tế. Chuyên gia người Mỹ Claudia Goldin, 77 tuổi, là phụ nữ thứ ba đoạt giải Nobel Kinh Tế. Ngày 09/10/2023 Ủy Ban Nobel thông báo vinh danh những đóng góp của bà Goldin đã giúp hiểu biết thêm về « những chuyển biến về vị trí của nữ giới trên thị trường lao động ». Ảnh chụp màn hình giáo sư Claudia Goldin, giành giải Nobel Kinh Tế hôm 09/10/2023 tại buổi lễ giao giải ở Stockholm, Thụy Điển. AP - Claudio Bresciani Thanh Hà
<!>
Giáo sư Claudia Goldin hiện đang giảng dạy tại trường đại học Harvard, là một trong những chuyên gia về thị trường lao động và lịch sử kinh tế. Ủy ban Nobel nhấn mạnh vị giáo sư Mỹ này đã liên tục « tìm tòi và nghiên cứu 200 năm lịch sử Hoa Kỳ để tìm hiểu những nguyên nhân giải thích khác biệt về thu nhập, về tỷ lệ tham gia thị trường lao động giữa hai phái nam và nữ ».
Hiện tại trên thế giới có khoảng 50 % phụ nữ đi làm, trong lúc tỷ lệ này ở nam giới là khoảng 80 %. Phụ nữ thường được trả lương thấp hơn các đồng nghiệp nam và ít có cơ hội thăng tiến hơn nam giới.
Sau nhà nghiên cứu người Mỹ Elinor Ostrom (2009) và giáo sư người Pháp Esther Duflo (2019) bà Claudia Goldin là phụ nữ thứ 3 được xướng tên trên bảng vàng trong lĩnh vực Kinh Tế. Khác hẳn với những giải về Y Khoa, Vật Lý và Hóa Học cũng như Nobel Văn Học và Hòa Bình, giải thưởng Kinh Tế không do Viện Hàn Lâm Thụy Điển hay Na Uy trao tặng, mà đây là phần thưởng riêng của Ngân Hàng Thụy Điển lập ra từ năm 1968 để tưởng nhớ nhà khoa học Alfred Nobel.
Giá dầu tăng vọt do xung đột ở Gaza
Sau cuộc tấn công bất ngờ vào cuối tuần qua của tổ chức Hamas nhắm vào Israel, giá dầu trên thế giới tăng hơn 4% vào hôm nay 09/10/2023, do những lo ngại về hậu quả đối với nguồn cung ứng dầu từ khu vực Trung Đông.
Giá dầu trên thế giới ngày 09/10/2023 tăng hơn 4% tăng do căng thẳng tại Trung Đông. AFP
Phan Minh
Theo AFP, giá một thùng dầu Brent từ Biển Bắc tăng 4,7% lên 86,65 đô la, còn giá thùng American West Texas Middle (WTI) tăng 4,5% lên 88,39 đô la khi mở ra phiên giao dịch trên thị trường châu Á.
Các chuyên gia thuộc tập đoàn ngân hàng ANZ cho rằng, điều quan trọng đối với thị trường là liệu xung đột sẽ được kiềm chế hay lan rộng sang các khu vực khác, đặc biệt là Ả Rập Xê Út.
Theo các chuyên gia này, “ít nhất trong thời gian đầu, phạm vi, thời gian hay hậu quả của cuộc xung đột sẽ chỉ có tác động ở mức hạn chế đối với giá dầu. Tuy nhiên, cần phải chuẩn bị tinh thần cho những biến động lớn hơn.”
Cuộc khủng hoảng này xảy ra vào thời điểm giá dầu vốn đã tăng cao do những lo ngại về việc sản lượng dầu sụt giảm từ phía Nga và Ả Rập Xê Út. Bên cạnh đó còn có lo ngại về hậu quả đối với lạm phát : Chi phí năng lượng tăng cao là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến lạm phát hiện nay.
AFP nhắc lại rằng cuộc tấn công vừa qua của Hamas vào Israel đã khiến hơn 1.100 người thiệt mạng trong cả hai phe, và mọi người lo lắng về nguy cơ leo thang căng thẳng mới ở toàn bộ khu vực Trung Đông.
Xung đột tại Gaza : Khẩu chiến Israel và Palestine tại Liên Hiệp Quốc
Hội Đồng Bảo An Liên Hiệp Quốc họp kín vào hôm qua 08/10/2023. Phần lớn trong số 15 nước thành viên lên án lực lượng Hamas tấn công Israel. Nga và Trung Quốc hai thành viên thường trực, kêu gọi « chấm dứt giao tranh ngay lập tức », « vãn hồi hòa bình », tránh « mọi cuộc tấn công nắm vào thường dân ». Tuy nhiên mọi chú ý hướng về cuộc đấu khẩu giữa đại diện Israel và của cơ quan quyền lực Palestine tại Liên Hiệp Quốc.
Ảnh minh họa : Bảng tên nước Israel tại phòng họp của Đại Hội Đồng Liên Hiệp Quốc, New York, Hoa Kỳ, ngày 18/09/2007. ASSOCIATED PRESS - Mary Altaffer
Thanh Hà
Thông tín viên RFI từ trụ sở Liên Hiệp Quốc Carrie Nooten giả thích :
« Đại sứ Israel Gilan Erdan đã mang theo nhiều hình ảnh khi bước vào phòng họp, nhưng trước khi Hội Đồng Bảo An khai mạc phiên họp thì ông đã cho công bố các đoạn video và so sánh nạn nhân vụ tấn công và những người bị bắt làm con tin hôm Thứ Bảy vừa rồi với những đợt bố ráp hay các cuộc diệt chủng Đức Quốc Xã nhắm vào người Do Thái. Lời lẽ của đại sứ Erdan gián tiếp cho phép hiểu là Israel sẵn sàng đi xa hơn nữa trong mục đích tự vệ. Ông nói ,‘chúng tôi sẽ thay đổi phương pháp’ trước khi kêu gọi Hội Đồng Bảo An ngừng đàm phán hay tìm cách thuyết phục ‘quân khủng bố’. Nhà ngoại giao này cho rằng ‘cộng đồng quốc tế phải hỗ trợ Israel một cách toàn diện. Những tội ác chiến tranh và những hành vi khủng khiếp của Hamas phải bị lên án một cách rõ ràng’.
Đại diện cho phía Palestine, Riyad Mansour gián tiếp tố cáo chính sách hiếu chiến của Israel khi cho rằng ‘vấn đề ở đây là vãn hồi hòa bình. Tăng cường các biện pháp đàn án, chiếm đóng đất đai không phải là những giải pháp. Cần chấm những biện pháp đó để đạt mục tiêu đó. Tel Aviv không thể một mặt khẳng định rằng không gì biện minh cho việc sát hại các công dân Israel nhưng mặt khác lại thanh minh cho việc sát hại người Palestine’. Nhân danh Israel, đại sứ Gilan Erdan, tuy nhiên không nghĩ rằng xung đột ở Gaza gây trở ngại cho tiến trình bình thường hóa quan hệ giữa Israel với Ả Rập Xê Út ».
Iran bị cáo buộc yểm trợ Hamas : Phản ứng trống đánh xuôi, kèn thổi ngược của Teheran
Vào lúc một số quốc gia, đứng đầu là Mỹ cáo buộc Iran yểm trợ lực lượng Hồi Giáo Hamas trong đợt tấn công vừa qua, tại Teheran chiều qua tổng thống Ebrahim Raissi tuyên bố Iran ủng hộ « tính chính đáng bảo vệ đất nước Palestine » và kêu gọi « các chính quyền Hồi Giáo » hãy đứng về phía Palestine. Ông cũng đã điện đàm với thủ lĩnh của Hamas và của tổ chức mang tên Hồi Giáo Jihad. Nhưng vài giờ sau những phát biểu nói trên, sáng nay phát ngôn viên bộ Ngoại Giao Iran, Nasser Kanani trong một cuộc họp báo đã cho rằng « những cáo buộc về vai trò của Iran » trong xung đột ở dải Gaza chỉ dựa trên những ý đồ chính trị, Teheran « không can thiệp vào những quyết định của các quốc gia khác, kể cả trong trường hợp với Palestine ».
Mỹ cấp đạn dược cho Israel và tăng cường hiện diện quân sự ở đông Địa Trung Hải
Chủ Nhật ngày 08/10/2023, tổng thống Mỹ Joe Biden có cuộc điện đàm thứ hai với thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu nhằm trấn an rằng Hoa Kỳ đã bắt đầu gởi viện trợ quân sự đến Israel, nhấn mạnh một sự hậu thuẫn nhanh chóng với đồng minh truyền thống, bị Hamas đánh úp bất ngờ trong cuối tuần qua.
Tàu sân bay của Hoa Kỳ USS Gerald R. Ford đến Halifax vào ngày 28 tháng 10 năm 2022. Hôm 08/10, Lầu Năm Góc đã ra lệnh cử tàu này đến Đông Địa Trung Hải để sẵn sàng hỗ trợ Israel. AP - Andrew Vaughan
Minh Anh
Từ New York, thông tín viên đài RFI Loubna Anaki cho biết chi tiết :
« Trung thành với vai trò nhà cung cấp viện trợ quân sự hàng đầu cho Israel, Washington huy động sức lực. Từ sáng thứ Bảy (07/10), giới chức Mỹ liên tục trao đổi với các đồng nhiệm Israel để đáp ứng tốt nhất nhu cầu của họ.
Hôm qua, tổng thống Biden một lần nữa cam kết rằng mọi thứ sẽ được thực hiện sao cho, xin trích, "Israel có thể tự vệ".
Tổng thống Mỹ thông báo, gói hỗ trợ đầu tiên cho quân đội Israel đã lên đường, bao gồm trang thiết bị, vật liệu và đạn dược theo như thông cáo của Lầu Năm Góc. Phần viện trợ này đã được dự trù trong khuôn khổ gói hỗ trợ quân sự trị giá 3 tỷ đô la mà Washington cấp cho Israel mỗi năm.
Bộ trưởng Quốc Phòng Mỹ còn thông báo rằng Hoa Kỳ sẽ củng cố hiện diện quân sự trong khu vực. Nhiều tầu chiến và một hàng không mẫu hạm Mỹ đã nhận được lệnh đến chốt tại Đông Địa Trung Hải. Sự hiện diện của các chiến đấu cơ cũng đã được tăng cường.
Nhà Trắng cho biết đang chuẩn bị một gói hỗ trợ quân sự bổ sung. Nhưng dự án cần phải được Quốc Hội chấp thuận và Hạ Viện thì đang bị khủng hoảng chính trị, do vậy, việc này đòi hỏi phải có thời gian. »
Israel pháo kích dữ dội Gaza và chưa kiểm soát được toàn bộ các điểm bị Hamas chiếm giữ
Xung đột bước sang ngày thứ ba, Israel vẫn chưa tiêu diệt được các chiến binh Hamas chiếm giữ 7 hoặc 8 địa điểm trên lãnh thổ Israel. Sáng nay 09/10/2023 quân đội Israel thông báo triển khai « hàng chục ngàn quân » bao vây dải Gaza và trong đêm qua đã nã pháo vào « hơn 500 mục tiêu của Hamas và tổ chức thánh chiến Hồi Giáo Jihad ».
Khói bốc lên tại Gaza sau cuộc tấn công của Israel, ngày 08/10/2023. REUTERS - MOHAMMED SALEM
Thanh Hà
Theo thẩm định của chính quyền Tel Aviv, có khoảng « 1000 chiến binh Hamas tham gia vào chiến dịch thâm nhập lãnh thổ Israel, sát hại và bắt giữ nhiều công dân Israel làm con tin. « Nhiều thường dân và quân nhân Isael đang trong tay địch, đây là thời điểm chiến tranh » tư lệnh quân đội Herzo Helavi đã tuyên bố như trên vào chiều Chủ Nhật 08/10/2023 trong lúc thủ tướng Benjamin Netanyahu chuẩn bị công luận trước viễn cảnh « một cuộc chiến tranh kéo dài ».
Theo tổng kết sơ khởi, từ sau cuộc tấn công bất ngờ của Hamas sáng sớm thứBẩy 07/10, có ít nhất 700 công dân Israel thiệt mạng, hơn 2.000 người bị thương. Về phía Palestine, thiệt hại nhân mạng lên tới gần 450 người. Văn phòng Liên Hiệp Quốc đặc trách về nhân đạo tại Trung Đông, ghi nhận xung đột trong những ngày qua khiến 123.000 người Palestin phải di tản.
Trong cuộc xung đột này, thường dân là những nạn nhân đầu tiên như tường thuật của thông tín viên thường trực Sami Boukhelifa từ Jerusalem.
« Chiến đấu cơ, máy bay trực thăng, đạn pháo hạng nặng… Dải Gaza bị chìm ngập trong các đợt mưa bom. Hơn 120.000 thường dân đã phải di tản theo như thẩm định của Liên Hiệp Quốc. Người dân Palestin lãnh đủ các đợt phản công của Israel. Chúng tôi liên lạc được với một dân cư ở Gaza bà cho biết ‘Israel không báo trước khi họ dội bom. Các chiến binh Hamas thì họ ẩm nấp dưới đường hầm chỉ có thường dân sống trên mặt đất là trên tuyến đầu’.
Một nhân chứng khác cho biết thêm : Theo quan điểm của Israel thì tất cả chúng tôi đều là những tội phạm. Quân đội Israel không phủ nhận điều này. Một phát ngôn viên của bên quân đội sáng nay giải thích : Chúng tôi cố gắng tránh để xảy ra những hậu quả ngoài ý muốn, nhưng khi lực lượng Hamas tấn công Israel thì họ cũng không cảnh báo trước cho chúng tôi biết. Giờ đây, chúng tôi cũng thay đổi cách hành động ».
Nhiều nước sơ tán công dân khỏi Israel
Theo thống kế mới nhất được công bố vào hôm nay 09/10/2023, nhiều công dân nước ngoài đã thiệt mạng trong vụ tấn công của tổ chức khủng bố Hamas, hôm thứ Bảy, 07/10/2023. Thái Lan có 12 nạn nhân. Thủ tướng Srettha Thavisin hôm nay tuyên bố chuẩn bị sơ tán công dân Thái Lan khỏi Israel bằng đường hàng không.
Cảnh sát Israel sơ tán một phu nữ và trẻ em ở Ashkelon, miền nam Israel, sau vụ tấn công từ Dải Gaza, ngày 07/10/2023. AP - Tsafrir Abayov
Phan Minh
Chính quyền Vacxava thông báo ba máy bay quân sự đã sơ tán 120 công dân Ba Lan khỏi Israel và đã hạ cánh xuống thủ đô Vacxava. Tương tự, Nepal và Ấn Độ cũng đang tìm mọi cách cho công dân hồi hương một cách an toàn, theo tường trình của thông tín viên Sébastien Farcis từ New Delhi :
Các công dân Nepal thiệt mạng là những sinh viên trẻ thuộc đại học đặt ở khu làng Alumim, nằm cách dải Gaza, miền nam Israel chỉ vài km. Theo chính quyền Kathmandu, trong số 17 sinh viên Nepal học ở đó, 10 người đã chết, một số người khác bị thương và một người hiện mất tích.
Tổng cộng, có 265 sinh viên Nepal đang học tập tại Israel, chủ yếu trong khuôn khổ của chương trình hợp tác nông nghiệp kéo dài một năm, được gọi là Học và Kiếm sống, cho phép những người Nepal này cải thiện kỹ thuật nông nghiệp và chăn nuôi trước khi trở về nước. Đại sứ quán Nepal đang tìm cách xác định những công dân muốn về nước.
Ấn Độ cũng đang tìm cách bảo vệ 18.000 sinh viên đang học tập ở Israel. Hiện giờ, không ai trong số họ bị thương trong vụ tấn công hôm thứ Bảy, nhưng New Delhi cho biết đang làm mọi cách để cho họ hồi hương sớm nhất có thể.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét