(THANH THANH LXN)
Thư-Viện Quốc-Gia Thi-Ca (The National Library of Poetry) Hoa-Kỳ vừa mới xuất-bản tuyển-tập “Những Bài Thơ Hay Nhất của Thập-Niên 1990” (Best Poems of the ‘90s), khổ 6“x9”, bìa cứng chữ mạ vàng, dày 428 trang, gồm có những bài thơ Anh-ngữ được Hội-Ðồng Tuyển-Chọn công-nhận là hay nhất trong thập-niên cuối-cùng của Thế-Kỷ 20. Thư-Viện Quốc-Gia Thi-Ca Hoa-Kỳ là cơ-sở ấn-hành sách báo của Hiệp-Hội Quốc-Tế Thi-Nhân (International Society of Poets), một nhà xuất-bản chuyên về thơ, hoạt-động mạnh nhất và sản-xuất thi-tuyển nhiều nhất khắp Hiệp-Chủng-Quốc, nhất là trong thập-niên qua. Thơ được chọn in là tác-phẩm của cả người Mỹ lẫn người gốc khác, cư-ngụ cả trong lẫn ngoài Hoa-Kỳ.
<!>
Trong tập “Những Bài Thơ Hay Nhất của Thập-Niên 1990”, có bài thơ Anh-ngữ nhan-đề “IF” (Nếu) của Thanh-Thanh, in ở trang 212.
Ðược biết Thanh-Thanh tên thật là Lê Xuân Nhuận, một cây bút quen thuộc từ trước 1975, tác-giả cuốn hồi-ký “Về Vùng Chiến-Tuyến” mới ra mắt tại Hoa-Kỳ. Nhân dịp này, chúng tôi đã tiếp-xúc chớp-nhoáng với Thanh-Thanh, được anh cho biết vài nét liên-quan như sau: anh đến Hoa-Kỳ theo diện cựu tù-nhân chính-trị, và liền bắt tay vào việc sáng-tác bằng Anh-ngữ, từ năm 1992.
Suốt thời-gian qua, Thanh-Thanh đã có nhiều bài thơ Anh-ngữ được chọn in trong nhiều tuyển-tập thơ của Hoa-Kỳ, do nhiều Hiệp-Hội Thi-Ca và Nhà Xuất-Bản Thơ khác nhau ấn-hành. Trong những lần đó, Thanh-Thanh tự-do khai-triển nhiều đề-tài khác nhau. Nhưng lần này, vì là tiêu-biểu cho cả thập-niên 1990, nên Thanh-Thanh đã gửi đi tất cả 4 bài: đối với Thanh-Thanh, đây là cơ-hội nói lên cảm nghĩ của một Người Việt Tự-Do trước cộng-đồng thi-nhân quốc-tế, và riêng cá-nhân Thanh-Thanh thì thấy trong thập-niên 1990 có 4 “biến-cố” đáng được quan-tâm hàng đầu; ấy là:
1/ Ðức Giáo-Hoàng John Paul II của giáo-hội Ky-Tô-Giáo La-Mã, với những “đổi mới” nổi bật về tư-tưởng và hành-động, thí-dụ: đại-hội 5 tôn-giáo chính của Việt-Nam tổ-chức ngay tại tòa thánh Vatican; lễ phong thánh các vị tử-đạo tại Việt-Nam; nhất là thái-độ “cởi mở” nhìn-nhận các khuyết-điểm của giáo-hội trong quá-khứ và khuyên-nhủ con chiên khắp nơi sám hối về mọi lỗi-lầm lớn nhỏ trong thời-gian qua... Ðề-tài này được thể-hiện trong bài thơ “Laud to Pope John Paul II” (Bài tụng-ca Ðức Giáo-Hoàng John Paul II).
2/ Chính-phủ Hoa-Kỳ, dưới thời Bill Clinton, đã bãi bỏ cấm vận rồi tái-lập bang-giao với CS Việt-Nam. Bên sau “diễn-biến hòa-bình” ấy, là chiều hướng “xét lại” thái-độ của người Mỹ đối với chiến-tranh Việt-Nam, mà kết-quả là đa-số các nhân-vật chủ chốt đã khẳng-định rằng Hoa-Kỳ đã có chính-nghĩa trong cuộc chiến Ðông-Dương, nhưng điểm nổi bật là riêng cựu Bộ-Trưởng Quốc-Phòng McNamara lại viết trong cuốn hồi-ký “In Retrospect: The Tragedy and Lessons of Vietnam” (Hồi-tưởng: Thảm-kịch và các bài học của Việt-Nam) rằng người Mỹ đã sai-lầm khủng-khiếp trong cuộc chiến ở nước ta!
3/ Những năm 1990 là thập-niên cuối cùng của thế-kỷ thứ 20, đồng-thời cũng là nhịp cầu đưa nhân-loại qua thế-kỷ thứ 21, nhưng năm 2000 lại được một số người tin-tưởng và rao truyền rằng đó là thời-điểm... “tận-thế”. Ðó là một đề-tài sống¹chết đối với toàn-thể Loài Người, nên Thanh-Thanh đã bày tỏ quan-điểm của mình trong bài thơ “The Year 2000” (Năm 2000).
4/ Vào đầu thập-niên này, đã có Lý Tống rải truyền-đơn xuống thành-phố Sài-Gòn kêu gọi toàn-dân nổi dậy lật đổ bạo-quyền cộng-sản và nhảy dù xuống thủ-đô cũ của Việt-Nam Cộng-Hòa thân yêu. Còn vài năm nữa là cuối thập-niên mà người hùng vẫn còn nuốt hận nằm trong lao tù. Thanh-Thanh đã viết bài thơ “The ‘Hijacker’” (Tên “Không-Tặc”) phân-tách vụ án thiếu các yếu-tố pháp-lý và kêu gọi mọi giới hữu-quan can-thiệp cho người tù chính-trị Lý Tống sớm về với Thế-Giới Tự-Do.
Sau cùng, bài thơ “Laud to Pope John Paul II” đã được chọn in trong tuyển-tập “Who’s Who in New Poets” (Những Nhà Thơ Tài-Danh Ðợt Mới) của nhóm New Poets ở New York; bài thơ “The Year 2000” đã được chọn in trong tuyển-tập “Outstanding Poets” (Những Nhà Thơ Ưu-Tú) của The National Library of Poetry ở Maryland; và bài thơ “The ‘Hijacker’” đã được đăng-tải, nay tác-giả mới sửa-chữa lại, gửi tặng các nhân-vật Hoa-Kỳ đang tranh-đấu cho Lý Tống, và dịch ra thơ Việt Nam, sẽ được in lại trên các đặc-san và giai-phẩm gần xa.
Còn lại bài thơ “IF” được chọn làm một trong những bài thơ Anh-ngữ hay nhất của thập-niên 1990, trong đó Thanh-Thanh không chỉ góp mặt với tập-thể các nhà thơ viết tiếng Anh, mà còn nhân-danh một người Việt tị-nạn cộng-sản nói lên phản-ứng của mình trước cộng-đồng thi-sĩ và độc-giả yêu thơ khắp nơi, về thái-độ “phản-bội chính mình” của cựu Bộ-Trưởng Quốc-Phòng McNamara.
Chúng tôi xin trích đăng dưới đây bài thơ “IF” của Thanh-Thanh, và cả bài thơ “Nếu” do chính tác-giả tự chuyển-ngữ ra thơ Việt-Nam:
I F
IF he won her heart, he would brag
That those who courted her he rose above;
Being in glory he surely would never nag
At having allegedly misplaced his love!
If she succeeded in knowledge and talents
She would find pride of a dignified human;
Between sterner and weaker no imbalance
Is worth complaining of being a woman!
If you had been living a truly pious life
You would end being saved by the Savior;
About those not surviving disasters’ strike
You would assert they paid for ill behavior!
If they determined a just cause to pursue,
They would sacrifice their lives so dear;
And anti-war movements would peace renew
But not casualties try to dodge, out of fear!
If the United States won the Vietnam battle,
It would embellish its history right along
And not be a victim for McNamara to rattle
In his retrospect, “We were terribly wrong!”
THANH-THANH
(From “This Land of Promises”)
Bài dịch:
N Ế U
NẾU chiếm được nàng, chàng sẽ khoe:
Phục chàng, tình-địch hết ho-he!
Thỏa nguyền, chàng sẽ không than tiếc
Rằng bản đàn tim trỗi lạc bè!
Nàng, nếu thành-công, sẽ tự-hào
Xứng danh học rộng với tài cao!
Sẽ không thua kém gì nam-giới,
Không thẹn-thùng chi phận má đào!
Nếu bạn hoàn-toàn sống hảo-lương,
Chắc mai sau sẽ nhập thiên-đường,
Sẽ chê những kẻ lâm tai-ách
Là vụng đường tu, tội-lỗi vương!
Nếu họ tìm ra Chính Nghĩa rồi
Thì đâu còn quản máu xương rơi!
Hòa Bình trân quý nên ngưng bắn
Chứ chẳng vì hèn, sợ chết thôi!
Nếu Mỹ tiêu trừ Việt-Cộng ngay
Thì vinh biết mấy Quốc Dân này!
Có đâu mặt nạ ma ra mặt
Tự thán: “sai lầm khủng-khiếp thay!”
CƯỚC-CHÚ:
Thanh-Thanh hiện là Hội-Viên của Hiệp-Hội Thi-Nhân (The Poets’ Guild) Hoa-Kỳ, Hội-Viên trọn đời của Hiệp-Hội Quốc-Tế Thi-Nhân (The International Society of Poets), và thành-viên của Hàn-Lâm-Viện Thi-Nhân Hoa-Kỳ (The Academy of American Poets). Một số bài thơ chọn-lọc của anh đã được trình-bày trong một băng thơ Hoa-Kỳ nhan đề “The Sound of Poetry” (Tiếng Thơ) phổ-biến nhiều nơi.
Trong một kỳ sau, chúng tôi sẽ đề-cập đến những bài thơ khác của anh.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét