NGA - MỸ THỎA THUẬN GIẢI QUYẾT TÌNH HÌNH SYRIA NHƯNG VẪN ĐỂ AL-ASSAD CHO DÂN SYRIA QUYẾT ĐỊNH TRONG TƯƠNG LAI

ngoại trưởng Mỹ John Kerry (xây lưng) họp với TT Nga Vladimir Putin (phải) và Ngoại trưởng Nga
Sergey Lavrov (trái) tại Moscow ngày 15-12-2015 để bàn giải pháp cho tiến trình ổn định tại Syria<!->

Tổng thống Nga Vladimir Putin bắt tay chào đón Ngoại trưởng Mỹ John Kerry đến họp tại Moscow

VietPress USA (15-12-2015): Mỹ và Nga đồng ý rằng tiến trình giải quyết tình hình tại Syria để chấm dứt cuộc nội chiến kéo dài trong hơn 4 năm rưởi qua đã giết trên 340.125 người. Hoa Kỳ và các nước Châu Âu kết án rằng cuộc nội chiến tại Syria do Tổng thống độc tài Bashar al-Assad gây ra, nhất là sau khi al-Assad cuồng sát dùng khí độc Sarin bắn vào dân Syria trong vùng ngoại ô Damascus do phe đối lập kiểm soát làm chết nhiều nghìn người gồm trẻ em, phụ nữ, người già và đàn ông đàn bà vô tội.

TT Barack Obama đòi hỏi phải chấm dứt quyền cai trị của al-Assad, nhưng sau phiên họp hôm qua Thứ Ba 15-12-2015 tại Moscow giữa Ngoại trưởng Hoa Kỳ John Kerry với TT Nga Vladimir Putin và Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov, thì hai bên Mỹ và Nga đồng ý rằng vai trò của TT Bashar al-Assad sẽ do dân Syria quyết định trong tương lai theo thể thức dân chủ. Vấn đề quan trọng hiện nay là giải quyết tình hình Syria để tập trung tiêu diệt khủng bố Quốc gia Hồi giáo IS đang đặt cơ quan đầu não như một quốc gia thực thụ tại Raqqa thuộc Syria.

TT Putin, John Kerry, Srgey Lavrov

Tổng dân số của Syria trước khi bắt đầu nội chiến vào năm 2011 lúc Bashar al-Assad lên nắm quyền cai trị là 22 Triệu người; nhưng ngày nay theo thống kê của Liên Hiệp Quốc (LHQ) thì dân số Syria chỉ còn khoảng 16.6 triệu mà thôi. Hơn 4 triệu người đã ghi danh tỵ nạn với LHQ, lối 1 triệu người chưa ghi danh di dân; 7 triệu người bị chiến tranh tan nát nhà cửa nên phải chuyển vùng đi trong nội địa Syria nhưng không kiểm kê được. Cuộc nội chiến kéo dài hơn 4 năm rưởi qua đã giết trên 340.125 người. Riêng mùa hè năm 2015 vừa qua, có khoảng trên 1 triệu người Syria di cư tỵ nạn chiến tranh và lối trên 200.000 người chết trên biển hay trong các đường rừng vượt bên vào Châu Âu.

Cuộc nội chiến tại Syria làm bùng phát tổ chức Khủng bố Quốc gia Hồi giáo IS (hay ISIS, ISIL, Daesh). Để ổn định tình hình Trung Đông nói riêng và Châu Âu nói rộng hơn cũng như tình hình Thế giới, Hoa Kỳ, LHQ, Liên Âu EU và khối NATO đã cùng với các Quốc gia Hồi giáo trong Liên đoàn Hồi giáo Ả-Rập quyết định kêu gọi Nga tham gia giải quyết gấp rút tình hình Syria. Nga là nước đang hậu thuẩn cho chế độ al-Assad của Syria.

Ngày Thứ Ba 15-12-2015, Ngoại trưởng Hoa Kỳ John Kerry đã hội kiến với Tổng thống Nga Vladimir Putin và Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov tại Moscow về vấn đề giải quyết tình hình Syria. Sau cuộc họp, vào lúc cuối ngày Thứ Ba, Nga và Mỹ xác nhận tuy vẫn có nhiều khác biệt nhưng hai bên đồng ý các nguyên tắc chính về giải quyết tình hình rối ren tại Syria. 

Hai bên Nga và Mỹ thỏa thuận sẽ tiếp tục vòng đàm phán thứ nhì vào ngày Thứ Sáu 17-12-2015 tại New York để thảo luận về tiến trình chuyển đổi chính trị tại Syria.

Mỹ hoàn toàn không muốn để cho Tổng thống độc tài và vi phạm tội ác chiến tranh Bashar al-Assad còn lưu nhiệm ngày nào trên chức vụ quyền lực tại Syria; trong khi TT Nga Putin là kẻ tìm mọi cách bảo vệ cho al-Assad của Syria.

Khi al-Assad sử dụng hơi độc Sarin bắn vào dân vùng ngoại ô Damascus nngày 09-9-2013 đã giết tập thể 1.429 người dân Syria thì Hoa Kỳ đã đưa chiến hạm đến Địa Trung Hải với quyết tâm tấn công trừng phạt al-Assad.

Vì thấy Quốc Hội Hoa Kỳ do đảng Cộng Hòa nắm giữ đã không cho phép TT Barack Obama tấn công vào Syria nên TT Nga Putin đề nghị đứng ra thu xếp để al-Assad giao nộp vũ khí hóa học cho Liên Hiệp Quốc trong vòng một năm.

Sergey Lavrov va John Kerry

Hoa Kỳ đã sai lầm từ quyết định lui binh để cho Nga và al-Assad có thời gian ổn định để truy diệt các phe Quân dân Tự do Syria và các phe đối lập khác lâu nay do Mỹ tài trợ. Khi Mỹ chấp nhận đề nghị để Nga thu xếp al-Assad giao nộp vũ khí hóa học; Mỹ đã cắt viện trợ cho phe đối lập.

Khi TT al-Assad lấy lại được quyền lực thì trả ơn TT Putin bằng cách hợp tác chặt chẽ với Putin trong chủ trương khống chế vùng Trung đông theo kế hoạch bắt tay với Iran. Nhưng nhóm Hồi giáo Sunny từ chế độ Saddam Hussein sau khi bị TT George W. Bush tấn công làm sụp đổ chế độ Saddam Hussein nên đã chạy qua lánh nạn tại khu vực của phe Sunny tại Raqqa, Syria.

Nhóm Sunny nầy ban đầu hợp tác với TT Bashar al-Assad; nhưng khi al-Assad bắt tay với Nga và Iran nên nhóm Sunny công bố thành lập tổ chức Quốc gia Hồi giáo ISIS chống lại al-Assad.

Sau khi ISIS (hay ISIL hoặc Daesh theo tiếng Ả-Rập) công bố thành lập Quốc gia Hồi giáo Iraq và vùng phụ cận thì bắt đầu mở các cuộc tấn công đánh chiếm hầu hết lãnh thổ Iraq và đặt cứ địa tại Raqqa ở Syria. Lúc Hoa Kỳ nghe theo lời của TT Nga Putin bảo lãnh để al-Assad trao nộp vũ khí hóa học trong vòng 1 năm cho Liên Hiệp Quốc thì tạo ra một khoảng thời gian cho al-Assad lớn mạnh và tiêu diệt phe đối lập. Phe đối lập do Mỹ hỗ trợ chống al-Assad; nhưng sau đó bỏ rơi vì tin rằng al-Assad đã ngoan ngoãn giao nộp vũ khí hóa học cho LHQ nên không cần phe đối lập nữa.

Tình hình Syria càng ngày càng rối bời. Phe Sunny nay là khủng bố ISIS đã tấn công cả al-Assad và chủ yếu chống phe đối lập. Cuối cùng để cứu vãn tình hình, Quốc Hội Hoa Kỳ đã thỏa thuận cấp USD500 Triệu tài trợ cho phe Đối Lập và nay được CIA huấn luyện tại Syria nhưng đã quá trễ.

Để cứu cho chế độ độc tài Bashar al-Assad, TT Nga Vladimir Putin đã cho bộ binh, thiết giáp tràn vào Syria và bắt đầu ồ ạt không kích phe đối lập tại Syria kể từ ngày 30-9-2015 nhưng Nga luôn tuyên bố là diệt khủng bố Quốc gia Hồi giáo ISIS. Hoa Kỳ nhiều lần chỉ trích Nga đã chỉ oanh kích giết chết lực lượng quân dân đối lập chế độ al-Assad mà thôi!

Tình hình Syria càng căng thẳng hơn khi một máy bay ném bom chiến lược Su-24 của Nga lúc đang tấn công phe đối lập al-Assad tại bắc Syria sát biên giới Thổ Nhĩ Kỳ đã bay vào không phận Thổ Nhĩ Kỳ trong 17 giây đồng hồ và đã bị chiến đấu cơ F-16 của Thổ Nhĩ Kỳ bắn hạ. Chiếc Su-24 bay quàng lại và rớt nổ trên phần đất Syria. Hai phi công nhảy dù khỏi máy bay nhưng một phi công đã bị lực lượng dân quân thân Thổ Nhĩ Kỳ bắn chết và xác đã được Thổ Nhĩ Kỳ trao trả cho Nga sau đó hôm 07-12-2015. Vụ nầy gây căng thẳng giữa Nga và Thổ Nhĩ Kỳ khiến TT Putin ban hành lệnh trừng phạt kinh tế và ngoại giao đối với Thổ Nhĩ Kỳ.

Để ngăn chận quân đội Nga tiến thêm qua lãnh thổ Iraq, Thổ Nhĩ Kỳ chuyển 150 quân thiện chiến và 25 xe Tanks qua Iraq gây căng thẳng và chống dối từ chính quyền Iraq. Hoa Kỳ cũng quyết định đưa vào Iraq 200 quân bộ binh đặc biệt.

Trong khi cuộc thảo luận giữa Ngoại trưởng John Kerry với TT Nga Putin và Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov diễn ra tại Moscow thì ở Tòa Bạch Ốc, TT Barack Obama công bố rằng quân khủng bố Quốc gia Hồi giáo đã mất trên 40% vùng lãnh thổ tại Iraq mà lâu nay IS (hay ISIS hoặc ISIL) kiểm soát nay thuộc về quyền kiểm soát của chính quyền Iraq và liên minh chống khủng bố do Hoa Kỳ lãnh đạo.

Công bố nầy sau khi TT Obama có cuộc gặp gỡ các lãnh đạo về an ninh và quốc phòng Hoa Kỳ tại Ngũ Giác Đài và TT Obama nói rằng “Chúng tôi nhận thấy rằng đang có các chuyển biến tốt đẹp và chúng ta cần đẩy nhanh tiến độ tấn công khủng bố mạnh mẽ hơn”.

Tình hình tiến triễn tại Iraq như lời tuyên bố của TT Barack Obama cũng đã tạo thêm sức mạnh cho cuộc đàm phán Hoa Kỳ và Nga. Cuối cùng Ngoại trưởng John Kerry nói: "Dù chúng tôi không đồng ý về mọi khía cạnh của vấn đề Syria, cách nhìn nhận Syria của chúng tôi về cơ bản là tương tự," ông Kerry phát biểu. Ông nói Mỹ và Nga xác định cùng những thách thức và nguy hiểm, và muốn đạt được cùng một kết quả.

Ngoại trưởng Nga Lavrov cho biết Moscow và Washington nhất trí tăng cường những nỗ lực chống khủng bố, phối hợp chặt chẽ hơn về hoạt động quân sự và tiếp tục lập danh sách những tổ chức khủng bố ở Syria. 

Nạn nhân Syria chết vì chất độc Saris do
al-Assad tấn cống tại Damascus ngày 09-9-2013

Ông Lavrov nói rằng sau khi các cuộc đàm phán diễn ra tại New York vào ngày thứ Sáu 17-12-2015, Nhóm Quốc tế Hỗ trợ Syria, hay ISSG, hy vọng sẽ đệ trình một dự thảo nghị quyết lên Liên Hiệp Quốc với những điều khoản cho tiến trình chuyển tiếp ở Syria.

Để chuẩn bị cho cuộc họp cao cấp nầy giữa Mỹ và Nga, hôm Thứ Ba 08-12-2015, lần đầu tiên Nga tấn công khủng bố IS tại bộ chỉ huy ở Raqqa bằng hỏa tiễn hành trình từ Tàu ngầm Kilo-class dưới đáy biển Địa Trung Hải và từ các chiến hạm Nga neo đậu trên biển Caspian (http://www.vietpressusa.com/2015/12/lan-au-tien-nga-ban-hoa-tien-hanh-trinh.html)

Hoa Kỳ, Liên Âu EU, khối NATO cùng với Liên Hiệp Quốc cùng thúc dục Nga ngồi vào bàn đàm phán thành lập Nhóm Quốc tế Hỗ trợ Syria ISSG

Một ngày trước khi đến Moscow, Ngoại trưởng John Kerry đã tham dự cuộc họp khẩn cấp “Nhóm những người bạn Syria- ISSG” tại thủ đô Paris của Pháp. Bộ Ngoại giao Nga hôm 12-12 ra tuyên bố chỉ trích hội nghị này là một nỗ lực nhằm áp đặt “một định dạng đơn phương” lên các cuộc hòa đàm và gây hại đến tiến trình hòa giải ở Syria. TT Putin đã bay qua Teheran để thảo luận với lãnh đạo tối cao nước Cộng Hòa Hồi Giáo Iran là Ayatollah Ali Khamenei để bàn tính tiến trình giải quyết tình hình Syria. Ayatollah Ali Khamenei tuyên bố cùng quan điểm với TT Putin là "những nỗ lực định đoạt những trạng huống dàn xếp chính trị ở Syria từ bên ngoài" là "không được phép xảy ra." (http://www.vietpressusa.com/2015/11/putin-en-tehran-gap-lanh-ao-toi-cao-hoi.html) 

Nạn nhân Syria chết vì chất độc Saris do
al-Assad tấn cống tại Damascus ngày 09-9-2013

Ngoài ra, Nga cũng đã mạnh mẽ chỉ trích hội nghị của phe đối lập Syria vừa diễn ra tại thủ đô Riyadh - Ả Rập Saudi trong 2 ngày 9 và 10-12 là nhằm cản trở tiến trình hòa bình ở Syria. Đại diện các nhóm đối lập và lực lượng nổi dậy ở Syria nhất trí thành lập một đoàn đại biểu chung để tiến hành đàm phán với chính phủ Syria, dự kiến vào đầu năm 2016, trên cơ sở Tuyên bố chung Geneva đạt được hôm 30-6-2012.

ISSG đã đồng ý sẽ cố gắng đưa những đại diện của phe đối lập và của chính phủ Syria vào các cuộc đàm phán được Liên Hiệp Quốc làm trung gian điều giải đến trước tháng 1-2016. ISSG cũng bày tỏ sự ủng hộ đối với một lệnh ngừng bắn và việc thành lập một nền quản trị khả tín, đa thành phần trong vòng 6 tháng và bầu cử tự do, công bằng trong vòng 18 tháng.

Ngày Thứ Ba 15-12-2015, nước Cộng Hòa Hồi giáo Ả-Rập Saudi đã chính thức công bố thành lập khối Liên minh các Quôc Gia Hồi giáo chống khủng bố. Đã có 34 Quốc gia Hồi giáo tham gia và sẽ tang thêm và Liên Minh nầy cũng sẽ tham dự trong tiến trình giải quyết tình hình tại Syria (http://www.vietpressusa.com/2015/12/tin-moi-nhat-nuoc-rap-saudi-lap-lien.html)

Trong khi đó, phe các lực lượng đối lập tại Syria đặt vấn đề phải chấm dứt vai trò của TT Bashar al-Assad và đòi hỏi đưa Syria trở thành một quốc gia dân chủ, đa đảng phái, và nhấn mạnh Tổng thống Bashar al-Assad phải từ chức vào thời điểm bắt đầu tiến trình chuyển tiếp. Tuy nhiên, phía Nga chỉ trích hội nghị phe đối lập nầy và cho rằng do Mỹ giựt dây.

Các địa điểm al-Assad bắn vũ khí hóa học hơi độc
Sarin giết chết 1.429 dân Syria tại Damascus

Để trả lời Nga, ông John Kerry giải thích rằng ISSG và phe đối lập ôn hòa của Syria đồng ý rằng điều này không có nghĩa là Tổng thống Syria Bashar al-Assad phải từ chức vào đầu tiến trình. 

Tổng thống Barack Obama lần đầu tiên vào mùa Hè năm 2011 đã tuyên bố "Assad phải ra đi" nhưng nay trong cuộc họp giữa Ngoại trưởng John Kerry với TT Nga Putin và Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov tại Moscow thì hai bên Mỹ và Nga đã thỏa thuận phút chót rằng sẽ không đòi hỏi loại bỏ TT Bashar al-Assad từ ngày đầu của tiến trình giải pháp cho Syria, mà al-Assad sẽ do chính nhân dân Syria quyết định trong tương lai.

Sau khi chấm dứt phiên họp quan trọng nầy, Ngoại trưởng John Kerry tuyên bố rằng "Hoa Kỳ và các đối tác của chúng tôi không tìm kiếm cái gọi là thay đổi chế độ," Kerry nói với các phóng viên tại thủ đô Nga sau khi gặp Tổng thống Vladimir Putin. Một hội nghị quốc tế về Syria sẽ diễn ra vào cuối tuần này tại New York, Kerry công bố. Hội nghị quốc tế của ISSG về giải pháp cho Syria sẽ được triệu tập tại New York vào ngày 17-12-2015 mà Nga cũng sẽ là một thành viên tham dự.

Hạnh Dương