Căn cứ huấn luyện Serimli do Các Đơn Vị Bảo Vệ người Kurdistan kiểm soát, ở Qamishli, đông bắc Syria. Ảnh chụp ngày 16/08/2014REUTERS/Youssef Boudlal
Nếu quyết định bỏ rơi đồng minh Kurdistan-Syria là sáng suốt thì vì sao cả châu Âu lẫn Hoa Kỳ, từ chính giới đến các nhà chiến lược đều phản đối tổng thống Donald Trump ? Vậy thì đâu là những động cơ thúc đẩy chủ nhân Nhà Trắng lấy một quyết định bất chấp thiệt hại cho uy tín siêu cường, hy sinh đồng minh số một trong cuộc chiến chống khủng bố, tạo cơ hội cho tổ chức Nhà Nước Hồi Giáoi (Daech) hồi sinh ? Tổng thống Donald Trump bị công luận chỉ trích mãnh liệt. Ngay các nhật báo thiên tả và chủ hòa của Pháp như Libération và báo thân đảng Cộng Sản l’Humanité cũng lên án tổng thống Mỹ « phản bội ».
<!>
Quyết định của Donald Trump bị lên án ngay trong nội bộ đảng Cộng Hoà. Hai nhân vật có uy tín là cựu đại sứ tại Liên Hiệp Quốc Nikky Haley và nhất là thượng nghị sĩ Lindsey Graham cho biết sẽ đưa ra một nghị quyết tại Thượng Viện chống quyết định của tổng thống và chắn chắn sẽ được đa số ủng hộ.
Ở châu Á, báo mạng Asia Times khẳng định « một tổng thống bị thương tích thường lấy quyết định xấu », ám chỉ Donald Trump đang ở trong vòng vây « Impeachment - phế truất ».
Nhưng « bị đe dọa truất phế » chưa phải là lý do duy nhất để giải thích vì sao Donald Trump « bán đứng » lực lượng FDS, Kurdistan-Syria Tự Do, cho Thổ Nhĩ Kỳ sau khi chỉ mới tiêu diệt phần lớn tiềm năng quân sự của Daech.
Trong bối cảnh sắp bước vào mùa tái tranh cử, tổng thống Donald Trump có lý do thứ hai, chính đáng, là phải thực hiện lời hứa đem binh sĩ Mỹ ở Afghanistan, Irak, Syria…về nhà.
Tái đắc cử trước đã
Trong «logic» này, Donald Trump đã ngồi yên bất động để cho Iran củng cố ảnh hưởng ở Yemen, ở Irak, ở Syria. Ông cũng không ngăn chận các nguồn vũ khí cung cấp cho Hezbollah và các tổ chức khủng bố khác. Khi hai trung tâm dầu khí của đồng minh Ả Rập Xê Út bị oanh kích, Donald Trump điềm nhiên tọa thị, tuyên bố nước Mỹ không thiếu nhiên liệu. Donald Trump ban hành các biện pháp trừng phạt Iran nhưng ông thừa biết dầu hỏa Iran tiếp tục được bán sang Trung Quốc. Vũ khí của Trung Quốc, Nga và Bắc Triều Tiên tiếp tục bán cho Iran.
Điều nghịch lý của Donald Trump là cùng lúc đó, đối thủ của Mỹ, nước Nga của Putin cũng độc lập về dầu khí nhưng Matxcơva thấy rõ lợi ích chiến lược từ kinh tế đến điạ chính trị. Do vậy, Matxcơva năng nổ thuyết phục các đồng minh của Washington ngả theo Nga. Đích thân Vladimir Putin gợi ý Ryad mua SS-400 sau khi bị Iran oanh kích và đã bán được tên lửa phòng không tối tân này cho Thổ Nhĩ Kỳ, thành viên của NATO.
Không bạn, không đồng minh
Theo một nhà ngoại giao Tây phương được Liberation trích dẫn, Donald Trump không có bạn, không có đồng minh mà chỉ có mặc cả và giao dịch. Thấy có lợi cho cá nhân thì ông làm. Vụ tai tiếng dùng viện trợ quân sự làm đòn bẩy để buộc tổng thống Ukraina điều tra hai bố con đối thủ Joe Biden là một trường hợp điển hình. Vụ Kurdistan là trường hợp mới nhất. Khi bị chất vấn vì sao bỏ rơi đồng minh, Donald Trump trả lời một cách lạnh lùng : họ cũng nhận được nhiều tiền lắm đấy.
Về phần châu Âu, Kurdistan bị bỏ rơi đưa đến những rủi ro khó lường. Cuộc chiến chống khủng bố sẽ bị suy yếu. Tuần qua, tham mưu trưởng liên quân của Pháp, tướng François Lecointre, đến tận Hassakê để thảo luận với lực lượng Kurdistan, tiếp tục hợp tác. Nhưng lực lượng chống khủng bố của Pháp trong khu vực lệ thuộc vào yểm trợ của Mỹ. Nếu lực lượng Kurdistan, một khi đơn độc đối phó với quân đội Thổ Nhĩ Kỳ, phải thả 10.000 chiến binh Daech thì đúng là cơn ác mộng của châu Âu.
Chưa có thể dự báo là Donald Trump, với phương châm « mọi phương tiện đều tốt » có thể tái đắc cử hay không . Thái độ « lùi một bước » trong quyết định rút quân cho thấy ông không dám phiêu lưu chống lại làn sóng phản đối tại Mỹ, nhất là trong đảng Cộng Hoà.
Một chuyện bất ngờ vừa xảy ra hôm cuối tuần. Phái đoàn Bắc Triều Tiên đột ngột bỏ cuộc họp với phái đoàn Mỹ ở Stockholm. Asia Times suy đoán : có thể Kim Jong Un biết tẩy là không nên tin Donald Trump và không chắc gì ông còn ngồi ở Nhà Trắng sau năm 2020.
Syria : Donald Trump lùi một bước sau khi tuyên bố rút quân
Tú Anh
Tổng thống Mỹ Donald Trump tại Nhà Trắng, Washington, ngày 7/10/2019.REUTERS/Kevin Lamarque
Sau khi thông báo quyết định triệt thoái toàn bộ lực lượng đặc biệt ở miền bắc Syria, phó mặc số phận đồng minh Kurdistan-Syria cho Thổ Nhĩ Kỳ, tổng thống Mỹ Donald Trump phải thối lui một bước. Dưới áp lực trong và ngoài nước, e ngại biển máu và Deach trỗi dậy, hôm thứ Hai, chủ nhân Nhà Trắng đe dọa sử dụng kinh tế trừng phạt Ankara nếu có « hành vi quá trớn » đối với người Kurdistan ở Syria mà Ankara luôn coi là khủng bố và đánh đồng với đảng PKK ở Thổ Nhĩ Kỳ.
Từ Washington, thông tín viên Anne Corpet tường thuật :
Thông báo rút quân làm nhiều nghị sĩ Mỹ lo ngại. Lo ngại quân đội Thổ Nhĩ Kỳ tàn sát người Kurdistan và lực lượng thánh chiến Daech sẽ trỗi dậy. Bị báo chí chất vấn về nguy cơ đồng minh Kurdistan-Syria trong cuộc chiến chống khủng bố bị hy sinh, tổng thống Mỹ biện minh là ông không đứng về phe nào và tin rằng Thổ Nhĩ Kỳ cũng bị áp lực nhiều lắm. Thổ Nhĩ Kỳ chiến đấu chống đảng Kurdistan PKK từ nhiều chục năm nên họ bị coi là kẻ thù truyền thống. Tuy nhiên ông đã khuyến cáo Ankara là nếu có hành động vô nhân đạo thì sẽ bị sấm sét trừng phạt hủy diệt nền kinh tế.
Trong đảng Cộng Hòa, ngay những thượng nghị sĩ có thế lực như Lindsay Graham và Mitch McConnel, lãnh đạo phe đa số tại Thượng viện, cũng thúc giục tổng thống Donald Trump rút lại quyết định triệt thoái. Thế nhưng, lần này chủ nhân Nhà Trắng có vẻ kiên quyết vì cách nay một năm ông đã một lần thay đổi ý kiến. Cũng theo tổng thống Donald Trump thì ông đã tham khảo ý kiến mọi bên. Ông hiểu lập trường của đôi bên nhưng phải thực hiện lời hứa lúc tranh cử là đem binh sĩ về nhà.
Một lần nữa, lãnh đạo hành pháp Hoa Kỳ kêu gọi các nước châu Âu nhận các tù binh Daech gốc gác châu Âu hiện đang bị giam ở Syria. Donald Trump cho là đã đến lúc phải kết thúc ván cờ Syria nếu không « chúng ta sẽ ở đây mãi mãi ».
Lực lượng đặc biệt được « tái bố trí »
Dường như để trấn an đồng minh và làm chậm lại kế hoạch hành quân của Thổ Nhĩ Kỳ, bộ Quốc Phòng Mỹ lập tức loan báo quyết định rút quân của tổng thống Donald Trump không liên quan đến lực lượng đặc biệt. Một viên chức cao cấp cho biết, từ 50 đến 100 binh sĩ lực lượng đặc biệt được « tái bố trí » bên trong lãnh thổ Syria. Trong khi đó, bộ Quốc Phòng Thổ Nhĩ Kỳ thông báo « mọi cánh quân đã sẵn sàng ».
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét