Ðỗ Dzũng/Người Việt (tổng hợp)
Hôm Thứ Hai, 10 Tháng Mười, các cơ quan bầu cử ở California bắt đầu gởi phiếu bầu bằng thư cho cử tri tham dự cuộc tổng tuyển cử vào Thứ Ba, 8 Tháng Mười Một tới đây.
Ngoài các chức vụ dân cử liên bang và địa phương, cử tri California còn bầu cho 17 dự luật, từ hợp pháp hóa cần sa cho tới sửa chữa trường học, sử dụng túi nhựa, và sử dụng bao cao su khi đóng phim người lớn.
<!>
Dự luật là gì?
Tại California, dự luật là những luật được đề nghị và trình bày cho công chúng để bỏ phiếu. Dự luật có thể tạo ra luật mới, thay đổi luật hiện hành, và đôi khi tu chính Hiến Pháp của tiểu bang. Dự luật chỉ được đưa ra để cử tri bỏ phiếu trực tiếp khi đã thu thập đủ chữ ký cử tri theo quy định, hoặc do các nhà lập pháp tiểu bang đưa ra.
-Một dự luật được thông qua và trở thành luật nếu có được 50% phiếu THUẬN của cử tri.
-Các dự luật 51, 52, 53, 54, 55, 56, 57, 58, 60, 61, 62, 63, 64, 65, và 66 là những dự luật “dự thảo.” Ðối với các dự luật dự thảo, bỏ phiếu THUẬN có nghĩa là cử tri ủng hộ cách mà dự luật sẽ thay đổi luật. Ngược lại, bỏ phiếu KHÔNG có nghĩa là cử tri không muốn thay đổi luật hiện tại.
-Dự Luật 59 là một cuộc trưng cầu dân ý, lấy ý kiến của cử tri về một vấn đề của liên bang, và sẽ không trở thành một đạo luật.
-Dự Luật 67 là một cuộc trưng cầu dân ý, yêu cầu cử tri quyết định một đạo luật đã được thông qua. Ðối với cuộc trưng cầu dân ý này, bỏ phiếu THUẬN có nghĩa là cử tri ủng hộ đạo luật và muốn giữ nguyên. Ngược lại, bỏ phiếu KHÔNG có nghĩa là cử tri không muốn đạo luật này được hiệu lực.
1-Dự Luật 51: Trái phiếu cho trường học
Hiện nay, tiểu bang giúp các học khu (từ mẫu giáo đến đại học cộng đồng) trả tiền cho các dự án xây dựng cơ sở. Các học khu có thể nộp đơn xin tiền của tiểu bang, nhưng thường phải tự đóng góp một số tiền. Tiểu bang thường trả từ 50% đến 60% chi phí xây dựng trường học. Tiền cho các dự án này riêng biệt với tiền sử dụng để tuyển dụng giáo viên hoặc tiền cho các chương trình giáo dục. Từ năm 1998, trái phiếu tiểu bang đã cung cấp tổng cộng $36 tỷ cho các trường từ mẫu giáo tới lớp 12 (K-12), và $4 tỷ cho các trường đại học cộng đồng.
Dự Luật 51, nếu được thông qua, sẽ cho phép tiểu bang bán $9 tỷ trái phiếu mới cho các cơ sở giáo dục, trong đó có $7 tỷ được dùng cho các trường học công lập K-12, $2 tỷ cho các đại học cộng đồng. Các học khu có thể nộp đơn xin các khoản này để mua đất, sửa chữa các tòa nhà cũ, hoặc xây dựng các cơ sở mới. Số tiền từ Dự Luật 51 không được sử dụng để tuyển dụng giáo viên hoặc trả tiền cho các chương trình giáo dục.
Mời độc giả xem video: Nhiều bệnh nhân California chết trong bệnh viện mỗi năm vì nhiễm trùng
2-Dự Luật 52: Lệ phí bệnh viện tư cho Medi-Cal
Chương trình bảo hiểm Medicaid của liên bang trả chi phí chăm sóc sức khỏe cho cư dân có thu nhập thấp ở California, qua chương trình Medi-Cal. Ðể được nhận khoản tiền nay, tiểu bang phải đóng góp một số tiền tương ứng. Năm 2009, có một chương trình mới buộc các bệnh viện ở California đóng một khoản tiền để giúp California thu thêm khoản tài trợ tương ứng của liên bang qua Medicaid. Kết quả là các bệnh viện thu được thêm $2 tỷ cho Medi-Cal. Tuy nhiên, tiểu bang lại lấy một số tiền trong khoản được thêm này đem bỏ vào quỹ tổng quát của tiếu bang.
Dự Luật 52, nếu được thông qua, số tiền có thêm này sẽ được dùng để trả cho Medi-Cal vĩnh viễn. Vì Dự Luật 52 là một tu chính hiến pháp, việc thay đổi lệ phí bệnh viện tư sẽ khó khăn hơn trong tương lai, vì phải có sự chấp thuận của cử tri hoặc sự ủng hộ của 2/3 thành viên cơ quan lập pháp.
3-Dự Luật 53: Cử tri quyết định trái phiếu doanh thu
Ðể trả tiền cho các dự án xây dựng lớn, ví dụ như đường sá, cầu cống, đập nước, và nhà tù, tiểu bang thường sử dụng tiền thu từ các loại thuế. Một cách khác để tiểu bang trả tiền cho các dự án này là bán một loại trái phiếu đặc biệt, gọi là trái phiếu “doanh thu” (revenue bond), cho những nhà đầu tư. Khi dự án hoàn thành, các lệ phí như sử dụng cầu, được dùng sau đó để trả nợ cho trái phiếu. Theo luật hiện hành, tiểu bang có thể bán trái phiếu doanh thu mà không cần sự chấp thuận của cử tri.
Dự Luật 53, nếu được thông qua, đòi hỏi khi tiểu bang muốn bán trái phiếu doanh thu từ $2 tỷ trở lên cho một dự án cụ thể của tiểu bang phải có sự đồng ý của cử tri.
4-Dự Luật 54: Thay đổi trong thủ tục lập pháp
Các đạo luật của tiểu bang được giới thiệu như là những dự luật và được biểu quyết tại Quốc Hội tiểu bang, trong đó, các nhà lập pháp thảo luận và thực hiện những thay đổi trong tiến trình làm luật. Tiến trình này thường mất vài ngày hoặc vài tuần, và đôi khi có những thay đổi đột ngột ngay trước khi bỏ phiếu. Một số dự luật được tường thuật trực tuyến, nhưng cũng có những dự luật không được đăng cho công chúng xem cho đến sát thời điểm các nhà lập pháp bỏ phiếu. Hơn nữa, một số cuộc họp công khai của Quốc Hội lại không được lưu lại trên Internet.
Dự Luật 54, nếu được thông qua, bắt buộc Quốc Hội phải in ra và đưa lên trang mạng một dự luật đang thảo luận ít nhất 72 giờ trước khi biểu quyết. Ngoài ra, tất cả các cuộc họp công khai của Quốc Hội phải được lưu lại và đưa lên trang mạng trong vòng 24 giờ. Bất cứ ai cũng có quyền ghi lại nội dung các cuộc họp công khai này. Ngoài ra, thay đổi này sẽ được đưa vào Hiến Pháp California.
5-Dự Luật 55: Gia hạn thuế thu nhập cao
Nguồn thu chính của quỹ tổng quát ở California là từ thuế thu nhập, và hầu hết được chi cho giáo dục và các dịch vụ chăm sóc sức khỏe. Trong năm 2012, cử tri chấp thuận mức thuế cao hơn đối với cư dân California kiếm được hơn $250,000/năm, và chỉ có hiệu lực đến hết năm 2018.
Dự Luật 55, nếu được thông qua, sẽ gia hạn mức tăng thuế này tới hết năm 2030.
6-Dự Luật 56: Tăng thuế thuốc lá
Hiện nay, thuế thuốc lá ở California là 87 cent/gói. Thuốc lá điện tử không bị thuế. Khoản thu thuế thuốc lá được chi tiêu cho loạt các chương trình, bao gồm giáo dục về thuốc lá và các dịch vụ cho trẻ em.
Dự Luật 56, nếu được thông qua, sẽ thu thuế $2/gói thuốc lá, đồng thời sẽ tăng thuế các sản phẩm lá thuốc khác như xì gà, thuốc lá nhai, và thuốc lá điện tử.
(Hình minh họa: Orange County Registrar of Voters)
7-Dự Luật 57: Tạm tha tù nhân không phạm tội bạo động
California đã đang thực hiện những thay đổi về việc tuyên án và các thủ tục đối với các loại tội khác nhau để giải quyết tình trạng nhà tù quá đông. Trước khi có thể hội đủ điều kiện được tạm tha, những người bị kết án trọng tội phải chịu một án tối thiểu cho tội chính của họ và có thể phải ở tù thêm thời gian cho các tội nhẹ hơn. Hầu hết các tù nhân có thể giảm án của họ bằng các điểm về giáo dục, đào tạo nghề, và hành vi tốt. Khi buộc tội một người nào đó, thủ tục tòa án đôi khi thay đổi dựa trên việc người đó dưới 18 tuổi hay không. Tùy mức độ nghiêm trọng của tội và lịch sử tội phạm của họ, thiếu niên từ 14-17 tuổi có thể bị xử như là vị thành niên hoặc như là người lớn. Trong một số trường hợp, các công tố viên có thể lựa chọn xem vụ án được xét xử tại tòa án vị thành niên hay tòa án người lớn.
Dự Luật 57, nếu được thông qua, sẽ tạm tha cho những người phạm tội không mang tính bạo động có hạnh kiểm tốt, đồng thời, cho phép chánh án – chứ không phải công tố viên – quyết định có xử một bị cáo như là vị thành niên hoặc như là người lớn.
8-Dự Luật 58: Giáo dục song ngữ
Luật hiện hành ở California đòi hỏi các trường phải dạy học sinh chủ yếu bằng tiếng Anh, đồng thời hạn chế việc sử dụng các chương trình song ngữ. Vì thế, rất ít trường có chương trình song ngữ.
Dự Luật 58, nếu được thông qua, các trường học sẽ không còn bị buộc phải dạy học sinh hoàn toàn bằng tiếng Anh. Các trường sẽ được phép sử dụng các chương trình song ngữ để dạy tiếng Anh dựa trên nhu cầu của học sinh.
9-Dự Luật 59: Kêu gọi liên bang giới hạn chi tiêu tranh cử
Trước năm 2010, các nghiệp đoàn và công ty bị giới hạn về số tiền mà họ có thể chi tiêu vào các chiến dịch tranh cử. Năm 2010, Tối Cao Pháp Viện Hoa Kỳ phán quyết rằng các công ty cũng giống như các cá nhân khi nói đến chi tiêu chính trị. Quyết định này của tòa án cho phép các nghiệp đoàn và công ty được chi tiêu không giới hạn vào những quảng cáo chính trị trước cuộc bầu cử.
Dự Luật 59, nếu được thông qua, sẽ đòi hỏi các nhà lập pháp của tiểu bang California phải làm mọi cách trong quyền hạn để đảo ngược quyết định của Tối Cao Pháp Viện. Dự luật này chỉ mang tính cung cấp ý kiến phản hồi của công chúng cho các nhà lập pháp, và không bảo đảm các nhà lập pháp liên bang có thay đổi luật giới hạn chi tiêu tranh cử hay không.
10-Dự Luật 60: Sử dụng bao cao su trong phim người lớn
California là một trong những phim trường sản xuất phim người lớn nhiều nhất, đứng đầu là San Fernando Valley ở Los Angeles. Cơ Quan An Toàn Sức Khỏe Nghề Nghiệp California (Cal/OSHA) buộc tài tử đóng phim người lớn phải sử dụng bao cao su khi quan hệ tình dục, tuy nhiên, cơ quan này chỉ phạt người vi phạm khi có người báo cáo. Năm 2012, Los Angeles thông qua Measure B, buộc tài tử đóng phim người lớn sử dụng bao cao su.
Dự Luật 60, nếu được thông qua, bắt buộc người đóng phim người lớn phải sử dụng bao cao sư hoặc các phương tiện bảo vệ sức khỏe khác, cũng như buộc các nhà sản xuất phim người lớn phải trả tiền cho một số yêu cầu và khám sức khỏe cho người đóng phim.
11-Dự Luật 61: Chi phí thuốc kê toa
California chi gần $3.8 tỷ cho thuốc kê toa trong tài khóa 2014-2015. Gần 83% số tiền này chi cho thuốc kê toa của hai chương trình Medi-Cal và Hệ Thống Hưu Trí Công Chức (CalPERS). Tại California, giới chức tiểu bang thỏa thuận giá thuốc với công ty sản xuất để được giá thấp. Trong một số trường hợp, cơ quan tiểu bang tự thỏa thuận giá thuốc, làm cho giá thuốc khác nhau giữa các cơ quan.
Dự Luật 61, nếu được thông qua, sẽ buộc các cơ quan tiểu bang trả tiền thuốc kê toa bằng mức với giá mà Bộ Cựu Chiến Binh Hoa Kỳ trả.
12-Dự Luật 62: Bỏ án tử hình
Hiện nay, California là một trong 30 tiểu bang có án tử hình. Hồi năm 1972, Tối Cao Pháp Viện California ra phán quyết rằng án tử hình của tiểu bang là vi hiến. Tuy nhiên, đến năm 1978, cử tri thông qua Dự Luật 7, tái áp dụng án tử hình. Năm 2012, cử tri lại thông qua Dự Luật 34, bác bỏ đề nghị hủy án tử hình.
Dự Luật 62, nếu được thông qua, sẽ bỏ án tử hình tại California. Ngoài ra, hình phạt tối đa cho tội giết người cấp một sẽ là tù chung thân không được xét tha sớm. Tất cả những ai đã bị tuyên án tử hình được chuyển sang chung thân. Dự luật cũng đòi hỏi tất cả ai bị kết tội giết người phải làm việc trong nhà tù, và bị trừ tới 60% số tiền kiếm được để trả nợ cho nạn nhân và gia đình của họ.
13-Dự Luật 63: Kiểm soát súng đạn
Hồi Tháng Bảy, 2016, California áp dụng luật kiểm soát việc bán đạn dược. Ðạo luật này đòi hỏi cá nhân và doanh nghiệp phải xin giấy phép có giá trị một năm do Bộ Tư Pháp cấp mới được bán đạn. Ðạo luật này cũng đòi hỏi người bán đạn dược phải kiểm tra lý lịch người mua với Bộ Tư Pháp.
Dự Luật 63, nếu được thông qua, sẽ đòi hỏi cá nhân muốn mua đạn trước hết phải có giấy phép. Người bán cũng bị đòi hỏi phải yêu cầu người mua trình giấy phép này trước khi bán đạn. Dự luật này sẽ xóa bỏ nhiều ngoại lệ trong việc cấm bán băng đạn có nhiều đạn và gia tăng hình phạt đối với người sở hữu các băng đạn này. Dự luật cũng áp dụng một thủ tục tòa án tìm cách bảo đảm rằng những người bị cấm mua vũ khí không được sở hữu vũ khí nữa. Ngoài ra, Dự Luật 63 quy định, ăn cắp một khẩu súng, dù giá trị dưới $950, là tội hình và bị tù tới ba năm.
14-Dự Luật 64: Hợp pháp hóa hút và trồng cần sa giải trí
Tại California hiện nay, sở hữu hoặc sử dụng cần sa cho mục đích giải trí là bất hợp pháp. Năm 1996, cử tri California thông qua Dự Luật 215, cho phép sử dụng cần sa với mục đích y tế. Mặc dù Bộ Tư Pháp Hoa Kỳ dưới chính quyền Tổng Thống Barack Obama không truy tố hầu hết cá nhân và doanh nghiệp tại các tiểu bang và địa phương cho bán và sử dụng cần sa, sử dụng và bán loại thuốc lá gây nghiện này vẫn là bất hợp pháp theo luật Hoa Kỳ.
Dự Luật 64, nếu được thông qua, sẽ cho phép cư dân California từ 21 tuổi trở lên được sở hữu và sử dụng cần sa cho mục đích giải trí. Dự luật này cũng đưa ra hai loại thuế, một nhắm vào việc trồng và một nhắm vào việc bán lẻ cần sa. Tiền thuế thu được sẽ được chi cho việc nghiên cứu, chữa trị, thi hành luật lệ, sức khỏe, an toàn, giáo dục về cần sa, chương trình thanh thiếu niên, và bảo vệ môi trường bị phá hoại vì sản xuất cần sa lậu.
15-Dự Luật 65: Tính tiền túi đi chợ
Nhiều thành phố và quận hạt cấm các chợ và cửa hàng cấp cho khách hàng túi nhựa dùng một lần. Một số các luật này đòi hỏi các cửa hàng phải tính tiền túi giấy và túi tái sử dụng, và cho phép các cửa hàng giữ lại tiền bán túi. Vào năm 2014, một đạo luật được thông qua, cấm sử dụng túi nhựa dùng một lần tại các cửa hàng thực phẩm và cửa hàng bán lẻ toàn tiểu bang, nhưng chưa hiệu lực.
Cử tri sẽ quyết định nếu lệnh cấm hiệu lực toàn tiểu bang khi họ bỏ phiếu thuận cho Dự Luật 67, một dự luật riêng rẽ trong kỳ bầu cử này. Nếu Dự Luật 67 được thông qua, các chợ sẽ phải tính 10 cent cho túi giấy hay túi nhựa dầy có thể tái sử dụng. Theo Dự Luật 67, các cửa hàng sẽ được giữ lại tiền bán túi.
Dự Luật 65, nếu được thông qua, có thể thay đổi cách sử dụng tiền từ việc bán túi đi chợ. Thay vì giữ lại 10 cent tiền bán túi, các chợ sẽ được yêu cầu phải nộp vào một tài khoản của tiểu bang. Số tiền này sẽ được sử dụng cho nhiều dự án môi trường khác nhau, bao gồm cả tái chế và nước uống sạch. Tiền cũng sẽ được dùng để làm sạch bãi biển và sửa chữa công viên.
16-Dự Luật 66: Thủ tục án tử hình
Hiện nay, California là một trong 30 tiểu bang có án tử hình. Hồi năm 1972, Tối Cao Pháp Viện California ra phán quyết rằng án tử hình của tiểu bang là vi hiến. Tuy nhiên, đến năm 1978, cử tri thông qua Dự Luật 7, tái áp dụng án tử hình. Năm 2012, cử tri lại thông qua Dự Luật 34, bác bỏ đề nghị hủy án tử hình.
Dự Luật 66, nếu được thông qua, sẽ thay đổi thủ tục kháng án đối với án tử hình để rút ngắn thời gian cần thiết. Thay vì Tối Cao Pháp Viện California, tòa xử án sẽ phụ trách xử kháng án trong các vụ án tử hình. Chánh án ban đầu xử vụ án sẽ xử vụ kháng án, trừ khi có lý do chính đáng mới được chuyển qua chánh án hoặc tòa án khác. Kháng án cũng có thể được nộp lên Tòa Kháng Án California, rồi cuối cùng lên Tối Cao Pháp Viện California. Dự luật đòi hỏi tiến trình xử kháng án phải hoàn tất trong năm năm sau khi bị án tử hình. Tòa xử án sẽ thay Tối Cao Pháp Viện để chỉ định luật sư kháng án. Tù nhân bị án tử hình phải làm việc và bị trừ 70% thu nhập để bồi thường cho nạn nhân và gia đình nạn nhân. Tiểu bang được quyền nhốt tù nhân án tử hình ở bất cứ nhà tù nào, thay vì trong nhà tù án tử hình dành riêng cho nam hoặc nữ.
17-Dự Luật 67: Cấm túi nhựa đi chợ
Nhiều cộng đồng địa phương có luật không cho một số chợ phát túi nhựa dùng một lần. Một số các luật này đòi hỏi chợ phải tính tiền túi bằng giấy và túi tái sử dụng, và cho phép chợ được giữ lại tiền bán túi. Năm 2014, Quốc Hội California thông qua một đạo luật cấm túi nhựa dùng một lần tại một số các chợ nhất định toàn tiểu bang. Luật này cũng đòi hỏi các chợ phải tính 10 cent cho túi giấy hoặc túi nhựa dày hơn, và cho phép chợ giữ lại tiền bán. Bởi vì Dự Luật 67 hội đủ điều kiện để được bỏ phiếu nên Ðạo Luật SB 270 được tiểu bang thông qua vào năm 2014 không hiệu lực. Dự Luật 67 chỉ là trưng cầu dân ý, yêu cầu cử tri quyết định xem lệnh cấm túi nhựa của tiểu bang có hiệu lực hay không.
Dự Luật 67, nếu được thông qua, coi như Ðạo Luật SB 270 của tiểu bang năm 2014 hiệu lực, và túi nhựa đi chợ bị cấm ở California. Các chợ sẽ phải tính tiền túi giấy hoặc túi nhựa dầy cho khách hàng, và chợ được giữ lại tiền bán.
Ðiều gì sẽ xảy ra nếu cử tri chấp thuận cả Dự Luật 65 và Dự Luật 67?
Cả hai dự luật này đều đề cập đến túi nhựa, nhưng theo những cách khác nhau.
Nếu chỉ có Dự Luật 65 được thông qua, các cửa hàng trên toàn tiểu bang vẫn có thể tiếp tục phát ra các túi nhựa dùng một lần, nếu được phép của luật pháp địa phương. Nếu các nhà lập pháp quyết định thông qua dự luật cấm túi nhựa dùng một lần trên toàn tiểu bang và cho phép các cửa hàng tính tiền túi giấy hoặc túi nhựa dầy tái sử dụng thì tiền bán được sẽ được chuyển vào một quỹ bảo vệ môi trường.
Nếu chỉ có Dự Luật 67 được thông qua, các cửa hàng trên toàn tiểu bang sẽ không được phép phát ra các túi nhựa dùng một lần. Cửa hàng sẽ được yêu cầu tính 10 cent cho túi giấy hoặc túi nhựa dầy dùng nhiều lần. Các cửa hàng sẽ được giữ lại tiền bán những túi này.
Nếu cả hai dự luật này được thông qua thì lệnh cấm túi nhựa trên toàn tiểu bang sẽ có hiệu lực. Dự luật nào được nhiều phiếu THUẬN hơn sẽ quyết định số tiền 10 cent bán túi sẽ đi vào quỹ bảo vệ môi trường mới (Dự Luật 65) hoặc các cửa hàng được giữ lại (Dự Luật 67).
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét