Tình Hình, Kinh Tế Thế giới biến động hôm nay, 06 tháng 8, 2024.
(Đỗ Đặng Nhật Huy)
•Thị trường chứng khoán toàn cầu lao dốc vì lo ngại suy thoái kinh tế và bong bóng trí tuệ nhân tạo. Chỉ số Trung bình Công nghiệp Dow Jones và S&P 500 của Mỹ đã giảm mạnh nhất trong gần hai năm, lần lượt giảm 2,6 %— hơn 1.000 điểm — và 3%. Stoxx Europe 600 giảm 2,2% khi đóng cửa. Topix, chỉ số chuẩn của Nhật Bản, cũng lao dốc 12%. Nhu cầu trái phiếu đang tăng vọt khi các nhà đầu tư tìm cách đổ tiền vào các tài sản an toàn hơn.
<!>
•Một thẩm phán tại Washington, DC, đã trao cho Bộ Tư pháp Hoa Kỳ một chiến thắng trước Google, với phán quyết gã khổng lồ công nghệ đã vi phạm luật chống độc quyền để thống trị lĩnh vực tìm kiếm trực tuyến. Thẩm phán đồng ý rằng hành động của Google — trả hàng tỷ đô la cho Apple và các công ty khác để được chọn là công cụ tìm kiếm mặc định trên nền tảng của họ — đã tạo ra rào cản gia nhập đối với các đối thủ cạnh tranh. Đây là một trong số nhiều vụ kiện chống độc quyền lớn mà chính phủ Hoa Kỳ đã khởi xướng.
•Sheikh Hasina, thủ tướng Bangladesh, đã từ chức và chạy trốn khỏi đất nước trên một chiếc trực thăng đến Ấn Độ, sau nhiều tuần xảy ra đụng độ chết người giữa người biểu tình và cảnh sát. Người biểu tình được cho là đã xông vào dinh thự của bà. Tổng tư lệnh quân đội Waker-Uz-Zaman cho biết ông sẽ thành lập một chính phủ lâm thời. Ít nhất 95 người, bao gồm 13 cảnh sát, đã thiệt mạng vào Chủ Nhật khi người biểu tình xuống đường kêu gọi bà từ chức. Khoảng 150 người đã thiệt mạng trong các cuộc tuần hành vào tháng trước phản đối một chương trình hạn ngạch việc làm gây tranh cãi của chính phủ.
•Một phát ngôn viên của bộ trưởng ngoại giao Iran cho biết nước ông có “quyền” trừng phạt Israel sau vụ ám sát Ismail Haniyeh, nhà lãnh đạo chính trị của Hamas, trên lãnh thổ Iran. Trước đó, Hezbollah, một lực lượng dân quân Lebanon được Iran hậu thuẫn, đã bắn một loạt tên lửa vào Israel để đáp trả “các cuộc tấn công và ám sát” của Lực lượng Phòng vệ Israel. Người ta đang lo ngại xung đột ở Trung Đông sẽ leo thang.
•Brazil sẽ đại diện cho Argentina và Peru tại Venezuela sau một cuộc tranh cãi ngoại giao nổ ra sau cuộc bầu cử Venezuela hôm 28 tháng 7. Chính phủ của Nicolás Maduro, vốn không đưa ra bằng chứng nào cho tuyên bố chiến thắng của mình, đã cắt đứt quan hệ ngoại giao với Argentina và Peru vì hai nước này công nhận ứng cử viên phe đối lập là người chiến thắng. Venezuela cũng trục xuất các nhà ngoại giao từ Chile, Costa Rica, Cộng hòa Dominica, Panama và Uruguay.
•Thủ tướng Anh Keir Starmer đã công bố một “đội quân thường trực” gồm các sĩ quan cảnh sát để ứng phó với tình trạng bạo loạn chống nhập cư trên khắp cả nước. Cảnh sát đã bắt giữ hơn 400 người vào cuối tuần. Tại Rotherham, tội phạm thậm chí tìm cách đốt cháy một khách sạn nơi những người xin tị nạn đang lưu trú. Tại Middlesbrough, đám đông cực hữu đã giao tranh dữ dội với người châu Á địa phương.
•Bão Debby đổ bộ vào Florida giết chết ít nhất bốn người và gây lũ lụt nghiêm trọng ở một số khu vực của tiểu bang. Cơ quan kiểm soát biên giới của Hoa Kỳ cho biết họ đã thu hồi được 25 gói cocaine — một lượng hàng nặng 32kg trị giá 1 triệu đô la — dạt vào một bãi biển ở phía nam Florida Keys khi cơn bão ập đến. Lũ quét dự kiến sẽ xảy ra ở Georgia cũng như Nam và Bắc Carolina.
Con số trong ngày: 12%, là mức giảm của chỉ số chứng khoán Topix của Nhật Bản vào ngày 5 tháng 8, tệ nhất kể từ năm 1987.
TIÊU ĐIỂM
Kamala Harris sắp công bố đối tác tranh cử
Kamala Harris chỉ có vài tuần, thay vì vài tháng như thường lệ, để chọn ứng viên phó tổng thống. Bà được cho là sẽ công bố lựa chọn của mình vào thứ Ba, vài giờ trước một cuộc mít tinh chung tại Philadelphia. Sau đó, hai ứng viên của đảng Dân chủ sẽ bắt đầu chuyến đi vận động trong tuần này khắp các bang chiến trường, đến Wisconsin, Michigan, Bắc Carolina, Georgia, Arizona và Nevada.
Bà Harris được cho là đã phỏng vấn vòng cuối cùng với ba ứng viên: Mark Kelly, một thượng nghị sĩ đến từ Arizona; Josh Shapiro, thống đốc Pennsylvania; và Tim Walz, thống đốc Minnesota. Cả ba người đều là nam da trắng. Ông Kelly và Shapiro là hai nhân vật trung dung đến từ hai bang chiến trường. Ông Walz thiên tả hơn, và bang của ông an toàn hơn cho đảng Dân chủ. Nhưng xuất thân từ vùng Trung Tây nông thôn sẽ giúp ông thu hút được những cử tri ôn hòa trên khắp khu vực.
Ảnh hưởng của ứng viên phó tổng thống đến kết quả bầu cử thường không lớn. Nhưng một lựa chọn tồi có thể gây thiệt hại. Bà Harris hy vọng lựa chọn bà đưa ra vào ngày mai sẽ duy trì được đà tiến hiện tại của bà.
Mỹ tăng cường liên minh quân sự với Úc
Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken và bộ trưởng quốc phòng Lloyd Austin đã tổ chức các cuộc đàm phán an ninh thường niên với những người đồng cấp Úc tại Annapolis, Maryland vào thứ Ba, sau các cuộc họp tương tự gần đây với Nhật Bản và Philippines. Chính quyền Biden đang tăng cường mạng lưới liên minh ở châu Á để chống lại các động thái quân sự của Trung Quốc. Úc, nơi dù nằm ngoài tầm bắn của hầu hết các loại vũ khí Trung Quốc, là một phần quan trọng của mạng lưới đó. Các đối tác đang cùng nhau nâng cấp các căn cứ quân sự của Úc, tiến hành nhiều cuộc tập trận chung hơn và thúc đẩy sản xuất vũ khí. Dựa trên AUKUS, một hiệp ước phòng thủ ba bên bao gồm cả Anh, Mỹ có kế hoạch trang bị cho Úc tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân.
Cả hai bên đều muốn khoa trương những tiến bộ của các sáng kiến. Hiện tại, “liên minh không thể phá vỡ,” như lời ông Austin, có sự ủng hộ của cả hai đảng ở cả hai nước. Tuy vậy, một số người ở Úc lo ngại về độ tin cậy của Mỹ và phàn nàn rằng liên minh này khiến họ có nhiều khả năng bị lôi kéo vào một cuộc chiến ở châu Á hơn.
Reddit đi đúng hướng
Mạng xã hội Reddit sẽ công bố thu nhập quý vào thứ Ba. Nền tảng truyền thông xã hội này đã lên sàn vào tháng 3; báo cáo thu nhập đầu tiên của công ty vào tháng 5 cho thấy mức tăng trưởng doanh thu vững chắc và lượng người dùng cao kỷ lục, khiến giá cổ phiếu của công ty tăng vọt. Người dùng Reddit — khoảng 80 triệu người mỗi ngày — kết nối thông qua sở thích chung trên các diễn đàn (gọi là “subreddit”), bao gồm các chủ đề từ hình ảnh động vật lạ đến hướng dẫn làm bánh. Hoạt động kinh doanh chính của công ty là bán quảng cáo, với khoảng 800 triệu đô la doanh thu quảng cáo vào năm ngoái.
Trong nỗ lực thúc đẩy doanh số, Reddit gần đây đã mua Memorable AI, một công ty khởi nghiệp chuyên sử dụng trí tuệ nhân tạo để giúp các nhà tiếp thị tạo ra quảng cáo tốt hơn.
Nhưng một yếu tố lớn hơn trong việc tạo ra doanh thu là tăng lưu lượng truy cập web, mà Reddit gần đây đã có kết quả xuất sắc. Hồi tháng 5, CEO Steve Huffman cho biết công ty đã đầu tư vào việc tăng tốc trang web, giúp họ có thứ hạng tốt hơn trên các tìm kiếm của Google. Thu nhập mới nhất có thể sẽ cho thấy Reddit phụ thuộc vào thuật toán của Google đến đâu.
Truyền thông Mỹ hé lộ: Bà Harris chọn ông Tim Walz làm người liên danh tranh cử tổng thống Mỹ!
(Thống đốc bang Minnesota Tim Walz.)
-Truyền thông Mỹ đưa tin rằng Phó Tổng thống Kamala Harris đã chọn Thống đốc bang Minnesota Tim Walz làm người liên danh trong chiến dịch tranh cử chống lại cựu Tổng thống Donald Trump trong cuộc bầu cử tổng thống vào tháng 11.
Một thông báo chính thức dự kiến sẽ được công bố vào cuối ngày 6/8, trước một sự kiện vận động ở Philadelphia của bà Harris và người được bà chọn.
Một chuyến vận động tranh cử của bà Harris và người liên danh qua các bang, vốn sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc quyết định ai sẽ thắng trong cuộc bầu cử tháng 11, sẽ diễn ra sau đó. Chiến dịch tranh cử của bà Harris sẽ tới Wisconsin, Michigan, Arizona và Nevada.
Ông Trump đã chỉ định Thượng nghị sĩ JD Vance làm người liên danh tranh cử cùng ông tại đại hội đề cử của Đảng Cộng hòa vào tháng trước.
Ông Vance dự kiến sẽ một mình thực hiện chuyến vận động tại các bang được coi là chiến trường như Pennsylvania, Wisconsin, Michigan và North Carolina trong tuần này.
Bà Harris nhanh chóng nổi lên là đề cử của Đảng Dân chủ vào cuối tháng trước sau khi Tổng thống Joe Biden đưa ra thông báo gây sốc rằng ông sẽ không tái tranh cử thêm một nhiệm kỳ nữa.
Chiến dịch tranh cử của ông Biden đối mặt với nhiều thách thức sau cuộc tranh luận bị coi là kém cỏi với ông Trump hồi tháng Sáu, khiến nhiều người kêu gọi ông rời khỏi cuộc đua.
Mỹ Tăng cường quân sự ở Trung Đông mang tính phòng thủ, răn đe
(Ông Jonathan Finer, Phó cố vấn Hội đồng An ninh Quốc gia Nhà Trắng, nói chuyện với báo chí tại Bogota, Colombia, ngày 22 tháng Bảy.)
-Một quan chức Tòa Bạch Ốc hôm 4/8 cho biết rằng việc Mỹ đang triển khai sức mạnh quân sự bổ sung ở Trung Đông là một biện pháp phòng thủ nhằm giảm căng thẳng trong khu vực.
Căng thẳng khu vực đã gia tăng sau vụ ám sát ông Ismail Haniyeh, thủ lĩnh nhóm Hồi giáo Hamas của Palestine hôm 31/7 tại thủ đô Tehran của Iran, một ngày sau cuộc tấn công của Israel vào thủ đô Beirut của Lebanon, giết chết ông Fuad Shukr, một chỉ huy quân sự cấp cao của nhóm Hezbollah của Lebanon. Cả hai nhóm đều được Iran hậu thuẫn.
Ngày càng có nhiều lo ngại rằng cuộc chiến của Israel chống lại phiến quân Palestine ở Gaza, bắt đầu từ tháng 10 năm ngoái, có thể leo thang thành một cuộc xung đột rộng hơn ở Trung Đông. Iran và Hamas đã đổ lỗi cho Israel về vụ giết ông Haniyeh và họ cùng với Hezbollah thề sẽ trả thù. Israel chưa tuyên bố nhận hay phủ nhận trách nhiệm.
Lầu Năm Góc cho biết hôm 2/8 rằng họ sẽ triển khai thêm máy bay chiến đấu và tàu chiến tới khu vực.
Ông Jonathan Finer, Phó cố vấn Hội đồng An ninh Quốc gia Nhà Trắng, cho biết trên chương trình “Face the Nation” của CBS: “Mục tiêu tổng thể là giảm nhiệt độ trong khu vực, ngăn chặn và phòng thủ trước những cuộc tấn công đó cũng như tránh xung đột trong khu vực”.
Mỹ và Israel đang chuẩn bị cho mọi khả năng, ông Finer nói thêm.
ng Finer cho biết, đã có "một nguy cơ rất gần" về xảy ra xung đột trong khu vực vào tháng 4, khi Iran tiến hành một cuộc tấn công vào lãnh thổ Israel bằng máy bay không người lái và tên lửa sau cái mà họ gọi là cuộc tấn công của Israel vào lãnh sự quán của họ ở thủ đô Damascus của Syria vào ngày 1 tháng 4 khiến 7 sĩ quan của Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo thiệt mạng.
Ông Finer nói thêm rằng Hoa Kỳ muốn chuẩn bị sẵn sàng nếu tình trạng đó gia tăng trở lại.
Tổng thống Mỹ Joe Biden hôm 3/8 bày tỏ hy vọng rằng Iran sẽ xuống thang, bất chấp lời đe dọa trả thù cho vụ giết ông Haniyeh.
Hoa Kỳ hôm 31/7 kêu gọi những công dân Mỹ muốn rời khỏi Lebanon hãy bắt đầu lên kế hoạch ngay lập tức.
Ông Finer nói trên CBS: “Đây không phải là dự đoán về các sự kiện trong tương lai. Đó là kế hoạch thận trọng cho họ và cho chính phủ của chúng tôi”.
Chính phủ Anh khuyến cáo công dân của mình rời đi. Canada yêu cầu công dân của mình tránh mọi chuyến du lịch đến Israel vì xung đột trong khu vực gây nguy hiểm cho an ninh.
Phố Wall chìm sâu trong nỗi lo sợ nền kinh tế Mỹ đang ở trong ‘Vùng nguy hiểm’ váo động đỏ!
(Nguyên Hương)
(Các chỉ số đồng loạt giảm trong Ngày thứ hai đen tối. Ảnh chụp màn hình Bloomberg.)
-Nỗi lo sợ nền kinh tế Mỹ đang trong vùng nguy hiểm và các dữ liệu kinh tế tiêu cực đáng kinh ngạc đã thúc đẩy đợt bán tháo trên diện rộng toàn cầu.
Mở phiên giao dịch đầu tuần ngày 5-8, tất cả các thị trường từ NewYork đến London và Tokyo đều giảm rất sâu.
Tính đến 1pm ngày 5-8 giờ NewYork
S&P 500 giảm 2,34%
Nasdaq 100 giảm 3,08%
Chỉ số công nghiệp Dow Jones giảm 2,28%
Chỉ số Nikkei 225 giảm 12,40%
Chỉ số Russell 2000 giảm 2,59%
Bao trùm thị trường toàn cầu là các thông tin đáng lo ngại về nền kinh tế Mỹ đang trong tình trạng nguy hiểm. Các dữ liệu kinh tế yếu một cách đáng kinh ngạc, thu nhập của doanh nghiệp không mấy ấn tượng và xu hướng theo mùa kém.
“Cây thước đo nỗi sợ hãi” của Phố Wall – VIX – tăng vọt lên mức cao nhất trong gần hai năm, mức cao nhất kể từ tháng 3 năm 2023, sau khi Ngân hàng Thung lũng Silicon sụp đổ.
Lợi suất trái phiếu Chính phủ Mỹ kỳ hạn 2 năm – một thước đo của thị trường tiền tệ giảm thấp hơn lợi suất trái phiếu kỳ hạn 10 năm.
Đồng đô la giảm khi triển vọng nới lỏng của Fed làm giảm sức hấp dẫn của nó.
Các nhà giao dịch trái phiếu cho rằng nền kinh tế Mỹ đang trên bờ vực suy thoái nhanh đến mức FED sẽ phải khẩn cấp giảm lãi suất trong tuần tới.
Tiền điện tử cũng chao đảo trên thị trường toàn cầu, có lúc Bitcoin giảm hơn 16%.
“Nền kinh tế không khủng hoảng, ít nhất là chưa”, Callie Cox tại Ritholtz Wealth Management cho biết. “Nhưng có thể nói rằng chúng ta đang ở trong vùng nguy hiểm. Fed đang có nguy cơ mất kiểm soát nếu họ không nhận thức ra những vết nứt trên thị trường việc làm. Chưa có gì bị phá vỡ, nhưng nó đang bị phá vỡ và Fed có nguy cơ tụt hậu so với xu thế”.
Làn sóng bán tháo đạt đến đỉnh điểm tại Nhật Bản khi các nhà giao dịch vội vã hủy bỏ các giao dịch chênh lệch lãi suất phổ biến, thúc đẩy đồng yên tăng 1,5% và khiến chỉ số chứng khoán Topix giảm 12% và đóng cửa ngày giao dịch với mức giảm ba ngày lớn nhất kể từ năm 1959.
Theo Michael Gapen tại Bank of America Corp., thị trường đang chuyển động nhanh hơn hành động của Fed.
“Dữ liệu sắp tới đã làm dấy lên mối lo ngại rằng nền kinh tế Hoa Kỳ đã gặp phải tình trạng túi khí. Việc cắt giảm lãi suất vào tháng 9 hiện đã gần như chắc chắn, nhưng chúng tôi không nghĩ rằng nền kinh tế cần phải cắt giảm mạnh mẽ, ở mức suy thoái.”
Theo Tony Pasquariello của Goldman Sachs Group Inc., các nhà đầu tư nên phòng ngừa rủi ro ngay cả khi họ sở hữu tài sản chất lượng cao vì cổ phiếu Hoa Kỳ vẫn tiếp tục giảm.
“Có những lúc cần tăng tốc và có những lúc cần giảm tốc — Tôi có xu hướng giảm mức độ phơi nhiễm và các cuộc đình công”, Pasquariello viết trong một lưu ý gửi cho khách hàng. Ông nói thêm rằng thật khó để nghĩ rằng tháng 8 sẽ là một trong những tháng mà các nhà đầu tư nên chịu rủi ro danh mục đầu tư đáng kể.
Sự sụt giảm của chứng khoán Hoa Kỳ đang chứng minh cho lập luận của một số chuyên gia bi quan nhất ở Phố Wall, những người đang tăng cường cảnh báo về rủi ro từ sự suy thoái kinh tế .
Mislav Matejka của JPMorgan Chase & Co. — nhóm của ông nằm trong số những tiếng nói bi quan nổi tiếng cuối cùng trong năm nay — cho biết cổ phiếu sẽ tiếp tục chịu áp lực từ hoạt động kinh doanh yếu hơn, lợi suất trái phiếu giảm và triển vọng thu nhập xấu đi. Michael Wilson của Morgan Stanley đã cảnh báo về rủi ro-phần thưởng “bất lợi”.
“Điều này không giống như bối cảnh ‘phục hồi’ như mong đợi”, Matejka viết. “Chúng tôi vẫn thận trọng với cổ phiếu, kỳ vọng giai đoạn ‘xấu là xấu’ sẽ đến”, ông nói thêm.
Khi làn sóng bán tháo cổ phiếu toàn cầu gia tăng vào thứ Hai, bộ phận giao dịch của JPMorgan Chase & Co. cho biết việc chuyển hướng ra khỏi lĩnh vực công nghệ có thể “gần như đã hoàn tất” và thị trường “đang tiến gần” đến cơ hội chiến thuật để mua vào khi giá giảm.
Nhóm nghiên cứu tình báo định vị của JPMorgan đã viết trong một lưu ý gửi khách hàng vào thứ Hai rằng hoạt động mua cổ phiếu của các nhà đầu tư bán lẻ đã chậm lại nhanh chóng, vị thế của các cố vấn giao dịch hàng hóa theo xu hướng đã giảm đáng kể trên khắp các khu vực cổ phiếu và các quỹ đầu cơ đã bán ròng cổ phiếu Hoa Kỳ.
Một số động thái chính trên thị trường ngày thứ Hai:
Tiền tệ
Chỉ số Bloomberg Dollar Spot giảm 0,3%
Đồng euro tăng 0,4% lên 1,0959 đô la
Bảng Anh giảm 0,2% xuống còn 1,2773 đô la
Yên Nhật tăng 1,5% lên 144,30 yên/đô la
Tiền điện tử
Bitcoin giảm 7,2% xuống còn 54.858,13 đô la
Ether giảm 9,5% xuống còn 2.490,56 đô la
Trái phiếu
Lợi suất trái phiếu kho bạc kỳ hạn 10 năm tăng hai điểm cơ bản lên 3,81%
Lợi suất trái phiếu kỳ hạn 10 năm của Đức tăng hai điểm cơ bản lên 2,19%
Lợi suất trái phiếu kỳ hạn 10 năm của Anh tăng bốn điểm cơ bản lên 3,87%
Hàng hóa
Dầu thô West Texas Intermediate giảm 0,3% xuống còn 73,27 đô la một thùng
Vàng giao ngay giảm 1,5% xuống còn 2.405,90 đô la một ounce
Gần hàng trăm người chết! Thủ tướng Bangladesh từ chức giữa bạo động, bỏ của chạy lấy người! chính phủ lâm thời sẽ được thành lập!
(Những người biểu tình chống chính phủ ăn mừng tại Shahbag gần khu vực trường đại học Dhaka ở thủ đô Dhaka của Bangladesh hôm 5/8. Thủ tướng nước này đã từ chức và chạy trốn).
-Thủ tướng Bangladesh Sheikh Hasina hôm 5/8 từ chức và chạy trốn khỏi đất nước sau khi nhiều người đã thiệt mạng trong một số vụ bạo lực tồi tệ nhất kể từ khi quốc gia Nam Á này ra đời cách đây hơn năm thập kỷ.
Người đứng đầu quân đội, Tướng Waker-Uz-Zamanan đưa ra tuyên bố về việc từ chức của bà Hasina trong một bài phát biểu trên truyền hình trước toàn quốc và cho biết một chính phủ lâm thời sẽ được thành lập.
Các phương tiện truyền thông đưa tin rằng bà Hasina, 76 tuổi, đã bay đi bằng trực thăng quân sự cùng với chị gái và đang trên đường đến Ấn Độ. Kênh truyền hình CNN News 18 cho biết bà đã hạ cánh xuống Agartala, thủ phủ của tiểu bang Tripura, đông bắc Ấn Độ, bên kia biên giới phía đông của Bangladesh.
Reuters không thể xác minh ngay các thông tin này.
Bangladesh đã chìm trong các cuộc biểu tình và bạo lực sau khi các cuộc biểu tình của sinh viên vào tháng trước phản đối hạn ngạch dành cho họ trong các công việc của chính phủ leo thang thành một chiến dịch lật đổ bà Hasina, người đã giành chiến thắng nhiệm kỳ thứ tư liên tiếp vào tháng 1 trong một cuộc bầu cử bị phe đối lập tẩy chay.
Khoảng 250 người đã thiệt mạng và hàng nghìn người bị thương trong cuộc bạo động.
Tổng tư lệnh quân đội Zaman cho biết ông đã có các cuộc đàm phán "có hiệu quả" với các nhà lãnh đạo của tất cả các đảng phái chính trị lớn mà ông đã "mời" và sẽ sớm gặp Tổng thống Mohammed Shahabuddin để thảo luận về con đường phía trước.
"Đất nước đang trải qua một thời kỳ cách mạng", ông Zaman, 58 tuổi, người mới nhậm chức tổng tư lệnh quân đội vào ngày 23/6, cho biết.
"Tôi hứa với tất cả các bạn, chúng tôi sẽ mang lại công lý cho tất cả các vụ giết người và bất công. Chúng tôi yêu cầu các bạn hãy tin tưởng vào quân đội của đất nước. Tôi chịu hoàn toàn trách nhiệm và tôi đảm bảo với các bạn sẽ không nản lòng", ông nói.
"Tôi yêu cầu tất cả các bạn hãy kiên nhẫn một chút, cho chúng tôi chút thời gian và cùng nhau chúng ta sẽ có thể giải quyết mọi vấn đề", ông Zaman nói. "Xin đừng quay lại con đường bạo lực và hãy quay lại con đường hòa bình và phi bạo lực".
Hình ảnh trên truyền hình cho thấy hàng nghìn người đổ ra đường phố thủ đô Dhaka trong niềm hân hoan và hô vang khẩu hiệu. Hàng nghìn người cũng xông vào dinh thự chính thức của bà Hasina, được gọi là 'Ganabhaban', hô vang khẩu hiệu, giơ nắm đấm và giơ biểu tượng chiến thắng.
Những hình ảnh cho thấy đám đông tụ tập tại phòng khách của dinh thự, và một số người đang mang đi tivi, ghế và bàn từ một trong những tòa nhà được bảo vệ nghiêm ngặt nhất cả nước.
"Bà ấy đã bỏ trốn khỏi đất nước, bỏ trốn khỏi đất nước", một số người hét lên.
Các hình ảnh cho thấy những người biểu tình ở Dhaka cũng trèo lên đỉnh bức tượng lớn của nhà lãnh đạo độc lập Sheikh Mujibur Rahman, cha của bà Hasina, và bắt đầu dùng rìu đục phần đầu bức tượng.
Biểu tình và bạo lực
Các nhà hoạt động sinh viên hôm 5/8 đã kêu gọi tuần hành đến thủ đô Dhaka bất chấp lệnh giới nghiêm toàn quốc để gây sức ép buộc bà Hasina từ chức, sau khi các cuộc đụng độ chết người trên khắp đất nước hôm 4/8 đã giết chết gần 100 người.
Ít nhất sáu người đã thiệt mạng trong các cuộc đụng độ giữa cảnh sát và người biểu tình tại khu vực Cao đẳng Y khoa Jatrabari và Dhaka hôm 5/8, tờ báo Daily Star đưa tin. Reuters không thể xác minh ngay lập tức thông tin này.
Số người chết vào ngày 4/8, bao gồm ít nhất 13 cảnh sát, là số người thiệt mạng cao nhất trong một ngày trong bất kỳ cuộc biểu tình nào trong lịch sử gần đây của Bangladesh, vượt qua con số 67 người chết được báo cáo vào ngày 19/7 khi sinh viên xuống đường phản đối hạn ngạch.
Tháng trước, ít nhất 150 người đã thiệt mạng và hàng nghìn người bị thương trong các vụ bạo lực do các nhóm sinh viên phản đối hạn ngạch việc làm của chính phủ gây ra.
Chính phủ đã ban bố lệnh giới nghiêm toàn quốc vô thời hạn bắt đầu từ 6 giờ chiều (12 giờ GMT) vào ngày 4/8 và cũng tuyên bố nghỉ lễ chung kéo dài ba ngày bắt đầu từ ngày 5/8.
Cuối tuần qua, phương tiện truyền thông đưa tin rằng đã diễn ra các cuộc tấn công, phá hoại và đốt phá nhắm vào các tòa nhà chính phủ, văn phòng của đảng Liên đoàn Awami cầm quyền, đồn cảnh sát và nhà của đại diện công chúng. Bạo lực đã được báo cáo tại 39 trong số 64 quận của đất nước.
Cơ quan Đường sắt Bangladesh cho biết họ đã đình chỉ vô thời hạn tất cả các dịch vụ do bạo lực leo thang.
Các nhà máy may mặc trong nước, nơi cung cấp hàng may mặc cho một số thương hiệu hàng đầu thế giới, cũng đã bị đóng cửa vô thời hạn.
Vai trò của quân đội nước này trong việc giải quyết bạo lực đã trở thành tâm điểm khi một nhóm sĩ quan quân đội đã nghỉ hưu kêu gọi bà Hasina rút quân khỏi đường phố và thực hiện "các sáng kiến chính trị" để giải quyết cuộc khủng hoảng.
Những người chỉ trích bà Hasina, cùng với các nhóm nhân quyền, đã cáo buộc chính phủ của bà sử dụng vũ lực quá mức đối với những người biểu tình, một cáo buộc mà bà và các bộ trưởng của bà phủ nhận.
Bà Hasina đã nói rằng "những người đang thực hiện bạo lực không phải là sinh viên mà là những kẻ khủng bố đang tìm cách gây bất ổn cho quốc gia".
Nguyễn Phú Trọng và di sản chống ngôn luận, Đốt lò không phải là di sản lớn nhất.
(Trịnh Hữu Long)
-Trước hay sau giờ lâm chung của một nhà lãnh đạo, nhất là một nhà lãnh đạo mạnh, người ta sẽ không ngừng nói về di sản của người đó. Với Nguyễn Phú Trọng, di sản đó thường được cho là chiếc lò và công cuộc “đốt lò”, tức là chống tham nhũng.
Nhưng chống tham nhũng không phải là di sản duy nhất, và có khi còn chẳng phải là di sản lớn nhất của ông.
Như quá nhiều người đã nói và đã phân tích, cuộc chiến chống tham nhũng mang màu sắc thanh trừng nội bộ và tranh giành quyền lực trong Đảng Cộng sản hơn là thực tâm làm trong sạch bộ máy công quyền. Kết quả của cuộc chiến đó, chẳng đáng tiếc mà cũng chẳng đáng ngạc nhiên, chỉ là những chiếc ghế to ghế bé gãy sấp gãy ngửa, chứ không phải là một cơ chế chống tham nhũng dù là què quặt.
Cái lò của ông Nguyễn Phú Trọng không tự cháy. Nó chỉ cháy chừng nào ông còn quạt. Ông buông quạt thì nó hết cháy. Ông chết đi, các đồng chí của ông sẽ chôn luôn cái lò với tất cả lòng hoan hỉ của mình.
Nhưng đó vẫn chưa phải là điều tệ nhất. Không những ông không tạo ra được một cơ chế chống tham nhũng, mà ông còn thủ tiêu những thiết chế hay trật tự chính trị cần thiết cho một cơ chế chống tham nhũng hiệu quả.
Đầu tiên, ông tập trung quyền lực về lại các ban đảng, nhất là Bộ Chính trị, và về cá nhân ông. Kể từ năm 2016, sau Đại hội Đảng lần thứ 12, Quốc hội đã mất hẳn vị trí ít nhiều có tác dụng giám sát mà họ có được trong một thời gian ngắn từ đầu những năm 2000. Không ai còn nghe thấy những tiếng nói phản biện và chất vấn chất lượng, đôi khi gay gắt của các đại biểu Quốc hội như Nguyễn Minh Thuyết và Dương Trung Quốc nữa. Không khí nghị trường sôi sục của những năm 2015 trở về trước đã tắt ngấm. Một vài đại biểu tích cực như Lưu Bình Nhưỡng và Lê Thanh Vân cũng đã bị bỏ tù. Quốc hội trở về với địa vị thằng hầu con ở, bảo gì nghe nấy, sai gì làm nấy, rối rít vâng dạ như thể sợ “cụ Tổng” không cảm nhận hết được lòng tận trung của mình.
Kế đến, ông Nguyễn Phú Trọng thẳng tay đàn áp các tổ chức xã hội dân sự vốn thường lên tiếng về nạn tham nhũng và hiệu quả thực thi chính sách. Không những chỉ là xã hội dân sự “phản động”, mà cả xã hội dân sự “chính thống” cũng không thoát khỏi tay ông.
Nở rộ vào đầu những năm 2010 với những Câu lạc bộ No-U, Diễn đàn Xã hội Dân sự, GreenTrees, Hội Anh em Dân chủ, Nhà xuất bản Tự Do, nhưng cho tới cuối nhiệm kỳ thứ hai của ông vào năm 2020, phong trào xã hội dân sự độc lập coi như đã cáo chung. [3] Đại dịch COVID-19 chỉ thay ông kết liễu phong trào đó bằng nhát cuốc sau cùng.
Nhưng ông vẫn còn một nhát cuốc nữa để bổ vào: phong trào xã hội dân sự của các tổ chức chính thống - vốn xưa nay chưa bao giờ bị đụng đến. Kết quả là hàng loạt các nhà lãnh đạo nổi bật như Mai Phan Lợi, Đặng Đình Bách, Ngụy Thị Khanh, Hoàng Thị Minh Hồng lần lượt xộ khám, đồng thời đặt dấu chấm hết cho một thời kỳ sôi động của giới xã hội dân sự có đăng ký.
Điều còn lại Nguyễn Phú Trọng cần làm là thủ tiêu nốt báo chí và không gian ngôn luận dân sự. Và ông đã làm điều đó một cách không thể xuất sắc hơn, biến nó thành di sản lớn nhất và có hậu quả nặng nề nhất trong toàn bộ sự nghiệp của ông.
Tôi hiểu bạn đang nghĩ gì. Phải, ông Trọng không phải là người duy nhất chịu trách nhiệm. Cơ chế lãnh đạo tập thể của Đảng Cộng sản không để cho ai độc tôn ra quyết định. Nhưng với tư cách là người đứng đầu, lại đứng đầu tới 2,5 nhiệm kỳ, cộng thêm những phát ngôn thù địch với tự do ngôn luận và xã hội dân sự của ông, không có lý do gì để nghi ngờ ông Trọng đóng vai trò lớn nhất và là một vai trò chủ động trong công cuộc đàn áp này.
Trong một cuộc họp với Ban Tuyên giáo Trung ương năm 2018, ông Trọng tỏ ra không hài lòng với công tác quản lý báo chí và Internet, cho rằng công tác tuyên truyền và kiểm soát thông tin còn yếu. Ông nhấn mạnh phải lưu ý tới tác động của mạng xã hội và Internet tới xã hội, đẩy mạnh quy hoạch báo chí, nhằm mục tiêu phản bác các luận điệu sai trái của các “thế lực thù địch”, bảo vệ nền tảng tư tưởng của đảng, nâng cao chất lượng tuyên truyền.
Siết chặt báo chí nhà nước
Giới báo chí nhà nước và giới quan sát những năm gần đây có nhiều người hoài vọng về một thời được gọi là “thời kỳ hoàng kim”, kéo dài từ năm 2000 cho tới khoảng muộn nhất là 2015. Hiển nhiên, những ai khắt khe hơn có thể không gọi đó là vàng hay bạc gì cả, nhưng ở đây tạm gọi đó là một thời kỳ báo chí nhà nước đóng được vai trò phản biện và giám sát nhất định đối với quyền lực nhà nước.
Đó là thời kỳ báo chí nhà nước thương mại hóa, hiện đại hóa, và tư nhân hóa. Quá trình thương mại hóa đã diễn ra từ cuối thập niên 80 khi nền kinh tế bao cấp không còn đủ tiền chi trả cho mấy trăm cơ quan báo chí nữa. Quá trình Đổi Mới sau đó tạo cơ chế cho báo chí nhà nước đi tìm kiếm doanh thu từ hai nguồn khác: bán báo cho độc giả và bán quảng cáo cho doanh nghiệp. Vậy là thay vì thuần túy đóng vai trò tuyên truyền cho đảng, giờ đây họ có một đối tượng phục vụ mới: độc giả. Điều đó có nghĩa là phải viết những gì độc giả quan tâm, dù vẫn còn đeo nặng vòng kim cô kiểm duyệt trên đầu. Các tờ báo như Tuổi Trẻ, Thanh Niên, Thời báo Kinh tế Sài Gòn, hay Đài Truyền hình Việt Nam đã phất lên từ đây.
Hiện đại hóa đến sau một chút, khi Việt Nam có Internet vào tháng 11/1997. Điều này mở đường cho mô hình báo chí điện tử. Hàng loạt tờ báo truyền thống đều có bản online, nhưng một thế hệ báo mới đã ra đời với những tờ điện tử hoàn toàn như VietNamNet, VnExpress, Dân Trí, Zing. Nhanh nhạy nắm bắt công nghệ mới, họ thay thế báo chí truyền thống ở vị trí dẫn đầu thị trường tin tức.
Hiện đại hóa song hành với tư nhân hóa. VnExpress và Zing dù hoạt động dưới danh nghĩa báo chí nhà nước nhưng thực chất lại mang màu sắc tư nhân rõ rệt với những doanh nghiệp lớn đứng sau, lần lượt là FPT và VNG. Bản thân nhiều báo đài nhà nước truyền thống cũng khoán một phần khâu sản xuất nội dung cho các công ty tư nhân theo dạng hợp đồng hợp tác kinh doanh. Và sau cùng là sự tồn tại của những báo tư nhân, do các doanh nghiệp tư nhân sở hữu và vận hành nhưng không được gọi là báo: các trang thông tin điện tử tổng hợp hoặc mạng xã hội như Kênh 14, CafeF, 24h, Vietcetera.
Khi Nguyễn Phú Trọng nhậm chức tổng bí thư vào năm 2011, tức là 14 năm kể từ khi Việt Nam kết nối với Internet, bức tranh báo chí Việt Nam đã lột xác hoàn toàn so với thời ông còn là một “nhà báo” công tác ở Tạp chí Cộng sản.
Trong khoảng gần hai nhiệm kỳ đầu của ông, báo chí nhà nước vẫn trăm hoa đua nở, đưa được những đề tài nóng lên mặt báo như tranh chấp đất đai, án oan, tham nhũng, ô nhiễm môi trường, hay quan hệ Việt - Trung. Nghĩa là dù vẫn bị kiểm duyệt nặng nề, ít nhiều các báo vẫn có thể mở miệng nói khẽ một vài vấn đề nhạy cảm.Mọi thứ bắt đầu thay đổi vào đầu năm 2019, với một thứ gọi là “quy hoạch phát triển và quản lý báo chí toàn quốc đến năm 2025”, do Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc ký ban hành, đề ngày 3/4/2019. Văn bản này ghi rõ là được ban hành dựa trên ý kiến của Bộ Chính trị và Ban Bí thư từ năm 2015.
Nội dung của quyết định này xoay quanh mấy việc:
Cắt giảm số lượng các cơ quan, tổ chức được phép thành lập cơ quan báo chí. Trước đây, một số cơ quan cấp sở, tổ chức chính trị - xã hội cấp tỉnh cũng được ra báo, nay chỉ còn các cơ quan trung ương, tỉnh/thành phố trực thuộc trung ương mới được phép. Chẳng hạn, báo Pháp luật TP. Hồ Chí Minh trước đây thuộc Sở Tư pháp TP. Hồ Chí Minh, nay phải chuyển về Ủy ban Nhân dân TP. Hồ Chí Minh.
Khống chế số lượng báo, tạp chí: mỗi tỉnh, thành chỉ được phép có một cơ quan báo chí thuộc cơ quan đảng bộ cấp tỉnh và một tạp chí thuộc hội văn học - nghệ thuật tỉnh. Ngoài ra, chỉ có cơ quan, tổ chức chính trị - xã hội trung ương mới được ra báo với giới hạn một tờ báo và một tạp chí. Hầu hết các tổ chức xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội trung ương chỉ được có một cơ quan tạp chí. Chẳng hạn, Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh hiện nay đang có ít nhất hai báo là Thanh Niên và Tiền Phong, nên đến cuối năm 2025 chỉ được giữ lại một báo.
Cấm “báo hóa tạp chí”. Đã là tạp chí thì không được đưa tin thời sự mỗi ngày như một tờ báo. Chẳng hạn: Zing News chỉ có giấy phép tạp chí trực thuộc Hội Xuất bản Việt Nam nhưng đã hoạt động như một báo điện tử thực thụ, thậm chí từng được coi là báo điện tử số hai sau VnExpress. Kết quả là năm 2023, họ bị đình bản ba tháng và sau đó trở lại dưới một cái tên mới, ZNews.
Theo dữ liệu của Vietnam Media Project, một tổ chức độc lập chuyên nghiên cứu về báo chí Việt Nam, cho tới tháng 5/2024, có tới một nửa các báo mất giấy phép, phải đổi thành tạp chí hoặc phụ san của một báo khác. Ít nhất năm cơ quan báo chí đã ngừng hoạt động.
Quy hoạch báo chí đã tạo ra hiệu ứng gây cóng trên toàn bộ hệ thống báo chí nhà nước, khiến các báo, đài phải vừa đi vừa dò đường kẻo giẫm phải “mìn”. Các đề tài gay gắt không còn hoặc ít khi xuất hiện trên mặt báo. Những tên tuổi lẫy lừng một thời như Tuổi Trẻ, Thanh Niên nay chỉ còn là cái bóng của chính họ. Znews cũng không còn dáng dấp gì của một Zing News hiện đại tả xung hữu đột vài năm trước.
Một thời hoàng kim của báo chí nhà nước đã chấm dứt. Cuộc sống của những người làm báo trong nước, nhất là sau cuộc đại thanh trừng này hoàn toàn không được tính tới. Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng trước khi lìa trần đã kịp chứng kiến thành quả “vĩ đại” này của ông.
Bóp chết báo chí phi nhà nước
Nếu như báo chí nhà nước có một thời hoàng kim thì báo chí phi nhà nước cũng tương tự, cũng trong khoảng thời gian hai thập niên đầu của thế kỷ XXI.
Báo chí phi nhà nước, như chính tên gọi của nó, không phải do chính quyền hay Đảng Cộng sản và các tổ chức chân rết của họ lập ra hay tài trợ. Báo chí phi nhà nước hoạt động độc lập với các cơ quan kể trên, phục vụ độc giả trong nước và/hoặc chủ yếu nói về vấn đề trong nước.
Họ có thể hoạt động ở trong nước (Ba Sàm, Bauxite Việt Nam, Việt Nam thời báo, Báo Sạch) hoặc từ nước ngoài (talawas, Luật Khoa tạp chí, The Vietnamese Magazine). Các phiên bản Việt ngữ của báo nước ngoài như BBC News Tiếng Việt, Đài Á châu Tự do, Đài Tiếng nói Hoa Kỳ không được tính trong nhóm này; cũng tương tự với các báo Việt ngữ ở nước ngoài phục vụ riêng một cộng đồng người Việt sở tại.
Báo chí phi nhà nước nở rộ từ đầu những năm 2000 với sự xuất hiện của Internet, mà talawas (hoạt động từ Đức, 2001-2010) có thể được coi là tờ đầu tiên. Về sau xuất hiện thêm Dân Luận, Câu lạc bộ Nhà báo Tự do (2007-2009), Ba Sàm (2007-2017), Việt Nam thời báo của Hội Nhà báo Độc lập (2014-nay), Luật Khoa tạp chí (2014-nay), The Vietnamese Magazine (2017-nay), Chấn hưng TV (2017-2021), Báo Sạch (2020) và cùng một số báo, trang mạng khác.
Trong thời kỳ ông Nguyễn Phú Trọng nắm quyền từ năm 2011, báo chí phi nhà nước dần dần bị truy bức tới mức gần như không còn tồn tại.
Năm 2014, chủ nhiệm tờ Ba Sàm là Nguyễn Hữu Vinh bị bắt và kết án 5 năm tù. [12] Tờ Ba Sàm hoạt động cầm chừng được tới năm 2017 thì dừng.
Năm 2019, đến lượt Phạm Chí Dũng (và sau đó là Nguyễn Tường Thụy và Lê Hữu Minh Tuấn) của Việt Nam thời báo, với những cái án nặng nề, từ 11-15 năm tù.
Báo Sạch ra đời năm 2020, hoạt động hoàn toàn trên mạng xã hội (Facebook và YouTube), nhanh chóng trở thành một hiện tượng nhưng cũng lụi tàn vào cuối năm khi thành viên đầu tiên của nhóm là nhà báo Trương Châu Hữu Danh bị bắt. Các thành viên còn lại gồm Nguyễn Phước Trung Bảo, Nguyễn Thanh Nhã, Đoàn Kiên Giang và Lê Thế Thắng cũng lần lượt xộ khám vào năm sau đó rồi lĩnh những bản án hàng năm trời.
Cuối năm 2020, nhà báo Phạm Đoan Trang của Luật Khoa tạp chí và The Vietnamese Magazine bị bắt rồi lĩnh án chín năm tù. Hai tạp chí này vẫn tiếp tục hoạt động từ bên ngoài Việt Nam.
Năm 2021, Lê Văn Dũng của Chấn Hưng TV cũng không thoát khỏi “lười trời”, lĩnh án 5 năm tù giam. Kênh truyền hình của nhóm này trên YouTube cũng biến mất.
Từ chỗ có trên dưới 10 báo, đài phi nhà nước hoạt động tích cực, đến nay chỉ còn lác đác vài nhóm, với độ phủ kém xa so với trước đây.
Nguyễn Phú Trọng cũng được gọi là “nhà báo”, mặc dù thực ra đơn vị mà ông làm việc là Tạp chí Cộng sản, vốn dĩ là một cơ quan lý luận của Đảng Cộng sản chứ không phải là một tổ chức báo chí đúng nghĩa. Cuối sự nghiệp của mình, ông đã khống chế được báo chí nhà nước và gần như diệt gọn báo chí phi nhà nước. Môi trường báo chí trong thời đại Internet trông có vẻ hiện đại nhưng cơ đồ thì tăm tối không khác gì thời bao cấp.
Khống chế toàn diện môi trường Internet
Khi Việt Nam có Internet vào tháng 11/1997, sự nghiệp chính trị của Nguyễn Phú Trọng đang rục rịch cất cánh. Ông rời Tạp chí Cộng sản năm 1996, nơi ông công tác gần 30 năm, để sang làm phó bí thư Thành ủy Hà Nội - một động tác luân chuyển cán bộ trước khi cất nhắc vào các vị trí quan trọng. Tháng 12/1997, ông bước chân vào câu lạc bộ tinh hoa nhất của chính trường Việt Nam: Bộ Chính trị.
Suốt từ đó cho tới khi ông lên làm tổng bí thư vào năm 2011, Internet ở Việt Nam phát triển như vũ bão và gần như vượt ra ngoài khả năng kiểm soát của Đảng Cộng sản.
Không những báo chí phi nhà nước nở rộ và gây được ảnh hưởng đáng kể tới công chúng, các nền tảng nước ngoài như Yahoo, Facebook, Google cũng thống lĩnh không gian Internet Việt Nam mà không chịu bất kỳ ràng buộc pháp lý nào về kiểm duyệt nội dung như các công ty trong nước.
Các phong trào xã hội phát triển rầm rộ trên không gian Internet hay từ không gian Internet. Những cuộc biểu tình chống Trung Quốc đầu tiên vào cuối năm 2007, đầu năm 2008 đều do các diễn đàn trên mạng tổ chức. Phong trào chống dự án khai thác bô-xít cũng gây chấn động dư luận nhờ trang mạng của mình. Đến năm 2011, phong trào biểu tình chống Trung Quốc kéo dài tới ba tháng và được tổ chức thông qua Facebook. Kể từ đó, hàng loạt các phong trào biểu tình và phong trào xã hội khác cũng nở rộ nhờ Facebook.
YouTube lại là một cơn đau đầu khác của ông Nguyễn Phú Trọng. Vào một ngày đẹp trời, nhân dân của ông phát hiện ra rằng họ có thể kiếm được những khoản tiền không nhỏ nhờ đăng những video cãi nhau với cảnh sát giao thông hay video “chống chính quyền”. Loại nội dung ăn khách này tạo cho họ một nguồn thu nhập mà cả họ lẫn ông Trọng chưa bao giờ ngờ tới. YouTube tự nó là một nền kinh tế, và các kênh YouTube “xấu độc” mọc còn nhanh hơn nấm sau mưa.
Một nhà tuyên giáo bảo thủ bậc nhất như Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng dĩ nhiên không có lý do để ngồi yên.
Hơn hai nhiệm kỳ ông Trọng nắm quyền cũng là quãng thời gian Việt Nam siết chặt dần và sau cùng kiểm soát được không gian Internet một cách toàn diện, với kết quả không ai trước đây có thể ngờ tới.
Ở nhiệm kỳ đầu của ông, nỗ lực đáng kể nhất của chính quyền là ban hành Nghị định 72/2013/NĐ-CP về quản lý Internet, lần đầu tiên yêu cầu các công ty Internet nước ngoài phải tuân thủ luật Việt Nam. [19] Nhưng kể từ nhiệm kỳ thứ hai, bắt đầu vào năm 2016, khi ông đã củng cố được quyền lực của mình, chính quyền Việt Nam trên thực tế đã tuyên chiến với Internet.
Dữ liệu của Google cho thấy bắt đầu từ năm 2017, chính quyền Việt Nam đã yêu cầu hãng công nghệ này gỡ bỏ nội dung. Nửa đầu năm 2017, Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin Điện tử (Bộ Thông tin - Truyền thông) đã yêu cầu Google gỡ gần 3.000 video trên YouTube có nội dung chỉ trích Đảng Cộng sản và quan chức chính quyền, vi phạm Nghị định 72. Google đã gỡ hầu hết các video này. Suốt từ đó cho tới nay, ngày càng có nhiều yêu cầu xóa nội dung trên YouTube hơn, và hầu hết các nội dung bị xóa đều là chỉ trích chính quyền.
Vào nửa đầu năm 2018, chính quyền Việt Nam cũng bắt đầu yêu cầu Facebook xóa bài, với khoảng hơn 1.500 bài. Tỷ lệ đáp ứng của Google và Facebook thường rất cao, khoảng trên 90%.
Năm 2018 cũng là một năm bước ngoặt, với việc Quốc hội thông qua Luật An ninh mạng, một đạo luật bị dư luận phản đối mạnh mẽ. [23] Đạo luật này tiếp tục nhắm tới các công ty công nghệ nước ngoài, lần đầu tiên yêu cầu các công ty này phải lưu dữ liệu người dùng ở Việt Nam; phải lập văn phòng, chi nhánh ở Việt Nam; đồng thời phải xóa nội dung và cung cấp dữ liệu người dùng cho chính quyền Việt Nam khi được yêu cầu. Nó cũng đồng thời là cơ sở pháp lý quan trọng nhất để tập trung quyền kiểm soát Internet vào tay Bộ Công an.
Giờ đây, chính quyền công khai tuyên bố mục tiêu chính sách quan trọng nhất là yêu cầu người dùng và các công ty mạng xã hội phải xác thực thông tin cá nhân của người dùng. Nếu thành hiện thực, chính sách này sẽ thủ tiêu nguyên tắc ẩn danh và quyền riêng tư trên Internet, khiến cho ai muốn mở miệng lên tiếng cũng phải đắn đo suy nghĩ hơn xưa rất nhiều.
Không gian Internet, bao gồm cả các nền tảng mạng xã hội nước ngoài, từ chỗ gần như nằm ngoài tầm kiểm soát của chính quyền và trực tiếp thúc đẩy tự do ngôn luận ở nước ta, giờ đây đã thúc thủ trước chiến lược kiểm soát của chính quyền. Chiến lược này hiệu quả tới mức vào năm 2023, nguồn tin của Facebook tiết lộ với tờ The Washington Post rằng Facebook lưu hành nội bộ một danh sách các quan chức của Đảng Cộng sản Việt Nam được bảo vệ trên nền tảng này khỏi các nội dung chỉ trích.
Không những tìm cách loại bỏ thông tin “xấu, độc” ra khỏi môi trường Internet, trong hai nhiệm kỳ đầu của ông Trọng, chính quyền đã cho ra mắt ba lực lượng chuyên làm nhiệm vụ thao túng các cuộc thảo luận trên mạng, gồm dư luận viên (mạng lưới của các ban tuyên giáo), Lực lượng 47 (trực thuộc quân đội), và Ban chỉ đạo 35 (mạng lưới rộng khắp trên toàn hệ thống chính trị). Các lực lượng này đã tỏ ra vô cùng hiệu quả trong việc lèo lái các cuộc thảo luận chính trị trên mạng đi xa mục đích ban đầu của nó, tấn công những người phản biện, và reo rắc một nỗi sợ hãi trên toàn cõi mạng Việt Nam.
Và sau cùng, bàn tay sắt của công an luôn sẵn chờ bắt đi bất kỳ ai phát ngôn trái ý chính quyền. Thời đại Nguyễn Phú Trọng không những bỏ tù những nhà hoạt động xã hội nổi tiếng, mà còn tạo ra một tiền lệ mới, chưa từng có trước đây: bỏ tù ngay cả những người dùng Internet bình thường, vốn không có hoạt động chính trị. Nếu không bỏ tù thì chính quyền sẽ áp đặt những mức phạt hành chính nặng nề cho những người dân bức xúc này, chẳng hạn như ba người dùng Facebook ở TP. Hồ Chí Minh bị triệu tập và phạt tiền, bị răn đe vì “công kích, xúc phạm Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng" sau cái chết của ông.
Chế độ độc tài kỹ thuật số đã chính thức ra đời ở nước ta, dưới thời Nguyễn Phú Trọng.
***
Ngày 19/7/2024, Nguyễn Phú Trọng trút hơi thở cuối cùng ở Bệnh viện 108, khi vẫn đang ở đỉnh cao quyền lực.
Di sản chống tham nhũng của ông sẽ nhanh chóng bị các đồng chí của ông thủ tiêu hoàn toàn. Có chăng một số đồng chí của ông sẽ tiếp tục sử dụng quân bài chống tham nhũng để thanh trừng phe phái chứ không có gì hơn. Bổng lộc và phong bì vốn chỉ bị “ách tắc cục bộ” thời ông đốt lò, nay không có lý do gì mà không được phân phát trở lại như lệ thường.
Di sản bền vững hơn của ông lại là một nền báo chí nhà nước đã trở về với thân phận thuần túy công cụ và một nền độc tài kỹ thuật số đã phát triển tới mức độ tinh vi. Hệ thống báo chí mới và những nhóm lợi ích mới trong đó đã định hình, khó có lý do gì mà có thể thay đổi trong ngắn hạn. Còn nền độc tài kỹ thuật số không những đã mọc nanh mọc vuốt, mà đã gắn chặt với quyền lực và quyền lợi của vô số người ở Bộ Công an, Bộ Thông tin - Truyền thông, Ban Tuyên giáo Trung ương, và biết bao nhiêu ban bệ khác.
Cái di sản đó của nhà độc tài Nguyễn Phú Trọng còn tai hại gấp trăm gấp nghìn lần so với những lợi ích kiểu bạc lẻ mà ông đạt được trong cuộc chiến chống tham nhũng.
Làn sóng bạo loạn dâng cao, bao trùm khắp nước Anh!
(Phan Anh)
“Tình trạng bạo lực đang lan tràn khắp các thành phố chủ chốt và thị trấn lớn”, Tiffany Lynch, phó chủ tịch Liên đoàn Cảnh sát Anh và xứ Wales, cho biết.
-Anh đang đối mặt với làn sóng bạo loạn tồi tệ nhất kể từ năm 2011, trong bối cảnh hàng loạt cuộc biểu tình và đụng độ giữa người phản đối nhập cư với cảnh sát nổ ra trong những ngày gần đây ở nhiều thành phố, thị trấn trên khắp đất nước.
Các cuộc bạo loạn này bắt nguồn từ tin đồn thất thiệt lan truyền trên mạng xã hội sau sự việc ba bé gái bị đâm chết tại một lớp học múa ở Southport hôm 29/7. Cảnh sát Anh bắt được nghi phạm tại hiện trường, nhưng không công bố danh tính do người này chưa thành niên.
Các bài đăng trên mạng xã hội sau vụ đâm dao đều cho hay kẻ tấn công là Ali Al-Shakati, người tị nạn Hồi giáo đến Anh bằng thuyền năm ngoái và nằm trong danh sách theo dõi của cơ quan tình báo MI6.
Thông tin giả này lan truyền nhanh đến mức cảnh sát Anh buộc phải phá lệ, công bố danh tính nghi phạm. Đó là Axel Rudakubana, 17 tuổi, sinh ra tại Cardiff, Anh và sống gần thành phố Southport. Cảnh sát chưa công bố động cơ của nghi phạm, nhưng cho hay đây không phải vụ tấn công khủng bố.
Dù vậy, những lời đồn đại vẫn không dừng lại, châm ngòi cho cuộc bạo loạn ở Southport vào ngày 30/7, trước cả khi gia đình, bạn bè của những đứa trẻ kịp đau buồn.
Hơn 200 người đổ về Southport, nhiều người đi tàu từ những nơi khác ở Anh đến thành phố để tưởng niệm ba nạn nhân thiệt mạng. Trong lúc một số người đặt hoa, đồ chơi gần hiện trường vụ án, đám đông quá khích hô vang “chúng tôi muốn đất nước quay lại như cũ” rồi tấn công một nhà thờ Hồi giáo.
Họ đập phá xe cảnh sát, ném gạch đá vào các sĩ quan, khiến hơn 50 nhân viên công vụ bị thương, trở thành mồi lửa đầu tiên trong làn sóng bạo loạn.
Đến đêm 31/7, một cuộc biểu tình khác đã châm ngòi cho các cuộc đụng độ giữa đám đông quá khích với cảnh sát ở trung tâm London, khiến hơn 100 người bị bắt. Các cuộc biểu tình hỗn loạn với quy mô nhỏ hơn cũng nổ ra ở Hartlepool, đông bắc Anh, thành phố Manchester và Aldershot, thị trấn đông nam London.
Đêm 2/8, cảnh sát Northumbria cho hay họ đã “phải đối mặt với bạo lực nghiêm trọng” khi những người biểu tình đốt phá và tấn công các sĩ quan ở thành phố phía đông bắc Sunderland.
Đến 3/8, biểu tình bạo lực tiếp tục lan sang các thành phố Hull, Leeds, Manchester, Nottingham và Stoke-on-Trent, cũng như Belfast, Bắc Ireland. Tại Liverpool, cảnh sát cho biết hơn 300 người đã tham gia vào “cuộc nổi loạn bạo lực” trong đêm cùng ngày, cướp phá các cửa hàng, doanh nghiệp, khiến hai cảnh sát nhập viện.
Sự tham gia của những người theo chủ nghĩa tân Quốc xã, fan bóng đá bạo lực, người vận động chống Hồi giáo và lời lẽ kích động từ những người có ảnh hưởng trực tuyến đã khiến tình trạng bất ổn càng trở nên trầm trọng.
David Miles, thành viên nổi bật trong nhóm ủng hộ phát xít Lựa chọn Yêu nước, đã chia sẻ những bức ảnh ông ta ở Southport, theo Hope Not Hate, nhóm vận động chuyên nghiên cứu các tổ chức cực đoan tại Anh.
Những kẻ kích động khác liên tục lan truyền thông tin về cuộc biểu tình trên mạng xã hội, trong đó có nhóm tân Quốc xã Phong trào Anh. Hình ảnh từ các cuộc biểu tình cho thấy một số người tham gia có hình xăm phát xít.
Sau vụ hỗn loạn ở Southport, cảnh sát cho biết những người ủng hộ Liên đoàn Phòng vệ Anh cũng tham gia. Đây là nhóm thường tổ chức biểu tình bạo lực chống đối Hồi giáo tại Anh. Các cuộc bạo loạn còn thu hút cả những người theo chủ nghĩa hooligan, vốn từ lâu đã chồng chéo với các phong trào dân tộc chủ nghĩa ở Anh.
Thủ tướng Keir Starmer tuyên bố sẽ triển khai thêm cảnh sát để trấn áp tình trạng bạo loạn. “Đây không phải một cuộc biểu tình vượt tầm kiểm soát”, ông nói hôm 1/8. “Đây là một nhóm cá nhân hoàn toàn có ý định bạo lực”.
Trên thực tế, làn sóng bài trừ Hồi giáo trong những năm qua đã gia tăng nhanh chóng tại Anh. Theo dữ liệu từ Bộ Nội vụ, tội phạm thù hận về chủng tộc và tôn giáo đang đứng ở mức cao, trong đó Hồi giáo là nhóm tôn giáo bị nhắm tới nhiều nhất.
Một báo cáo được công bố năm 2023 cho thấy các sự việc bạo lực liên quan đến Hồi giáo đã tăng gấp đôi trên khắp nước Anh trong giai đoạn 2012-2022, với những lý do như hoạt động gia tăng hay các cuộc tấn công chống Hồi giáo trên toàn cầu.
Tuy nhiên, chính phủ Anh được cho là không áp dụng các chính sách quyết liệt để giải quyết tình trạng này. Gần đây, người ta phát hiện AMHWG, nhóm chuyên trách của chính phủ chống thù hận nhằm vào người Hồi giáo, đã dừng hoạt động hơn 4 năm, kể từ năm 2020, bất chấp những lời hứa hẹn liên tục từ giới chức và tình trạng gia tăng tội phạm thù ghét trong xã hội.
Chiến lược giải quyết nạn kỳ thị Hồi giáo của chính phủ Công đảng mới vẫn chưa rõ ràng và Thủ tướng Keir Starmer đã bị chỉ trích vì không kết nối tích cực với cộng đồng Hồi giáo sau khi bạo loạn nổ ra.
Trên mạng xã hội X, Hiệp hội Hồi giáo Anh cho biết rằng trong bối cảnh người Hồi giáo đang bị tấn công, chính quyền Starmer vẫn chưa có ý định gặp họ, dù họ là cơ quan lớn nhất đại diện cho người Hồi giáo của đất nước.
Hồi tháng 3, nhiều người Hồi giáo ở Anh cho hay họ rất sợ hãi khi phải ra khỏi nhà khi trời tối, vì số liệu mới từ Nhóm Ứng phó Nạn kỳ thị Hồi giáo (IRU), trụ sở tại London, cho thấy số vụ bạo lực liên quan đến phân biệt đối xử với người Hồi giáo đã tăng vọt 365% kể từ khi xung đột Israel – Hamas nổ ra ở Dải Gaza tháng 10 năm ngoái.
Trước tình trạng bất ổn, Qari Asim, chủ tịch Hội đồng Cố vấn Quốc gia về Nhà thờ Hồi giáo và giáo sĩ Hồi giáo, cho biết người Hồi giáo trên khắp cả nước vô cùng lo lắng và bất an về những cuộc bạo loạn do các nhóm tiến hành.
Sau khi xem xét hơn 10.000 bài viết và clip trên mạng xã hội liên quan đến người Hồi giáo năm 2018, Trung tâm Giám sát Truyền thông (CfMM) thuộc Hội đồng Hồi giáo Anh năm 2021 công bố báo cáo cho thấy 59% số bài viết quy kết người Hồi giáo có hành vi tiêu cực, hơn 1/3 số bài viết cho rằng Hồi giáo gắn liền với chủ nghĩa khủng bố.
Joe Mulhall, giám đốc nghiên cứu của Hope Not Hate, cho rằng mạng xã hội và sự phát triển của công nghệ đã cung cấp những cách thức mới để các nhóm tổ chức hoạt động và mở rộng ảnh hưởng. Theo các nhà vận động chính trị, những phát ngôn từ các chính trị gia cũng góp phần khiến làn sóng chống Hồi giáo tăng nhiệt.
Tin Quốc Tế Đó Đây
Mỹ Điều Thêm Lực Lượng Quân Sự Đến Trung-Cận Đông Để Bảo Vệ Do Thái
(Hình AP - K.M. Chaudary: Cờ của Hoa Kỳ và Do Thái bị đốt trong một cuộc biểu tình tại thủ đô Islamabad của Pakistan ngày 31/7/2024.)
-Do Thái khẳng định chuẩn bị đối phó với các cuộc trả đũa của các nước Hồi giáo trong liên minh "Trục kháng chiến" sau vụ ám sát Ismaïl Haniyeh, lãnh đạo chính trị của lực lượng Hamas. Trước nguy cơ xung đột gia tăng, ngày 2/8/2024, Hoa Thịnh Ðốn cho biết muốn tăng cường năng lực phòng thủ ở Trung-Cận Đông để bảo vệ lực lượng Mỹ đồn trú trong khu vực và đồng minh Do Thái.
Theo phát ngôn viên bộ Ngoại Giao Mỹ Sabrina Singh, Bộ trưởng Lloyd Austin "sẽ đưa ra nhiều biện pháp nhằm tăng cường lực lượng Mỹ ở trong vùng, cung cấp thêm hỗ trợ cho Do Thái và để Hoa Kỳ được chuẩn bị kỹ nhằm đối phó với cuộc khủng hoảng đầy biến động này". Bà cũng lưu ý đó "sẽ là năng lực phòng thủ".
Khi tiếp đón những công dân Mỹ được Nga trả tự do trong đêm 01-2/8, Tổng thống Joe Biden tỏ ra "rất quan ngại" về tình hình Trung-Cận Đông, đồng thời tiếp tục thúc giục Thủ tướng Do Thái Benjamin Netanyahu nhanh chóng ký kết thỏa thuận ngừng bắn ở dải Gaza.
Trước đó, trong điện đàm với Thủ tướng Netanyahu, với sự có mặt của Phó Tổng thống Kamala Harris, ông Joe Biden khẳng định "cam kết" vì an ninh của Do Thái để đối phó với "mọi mối đe dọa từ Iran". Theo Tòa Bạch Ốc, hai nhà lãnh đạo đã "thảo luận về việc tăng cường khả năng phòng thủ của Do Thái, trong đó có phi đạn-đạn đạo và drone", thậm chí Mỹ có thể "khai triển thêm vũ khí phòng thủ mới".
Theo nguồn tin từ thông tấn xã AFP, các viên chức của Iran đã họp cùng đại diện các nhóm đồng minh ngày 31/7 ngay sau vụ ám sát Ismaïl Haniyeh và đưa ra hai kịch bản: Iran và các đồng minh cùng thực hiện cuộc trả đũa đồng loạt hoặc mỗi bên sẽ có phản ứng riêng.
Vụ Sát Hại Lãnh Đạo Chính Trị Hamas: Iran Tố Cáo Mỹ Trợ Giúp Do Thái Thực Hiện Chiến Dịch
(Hình AFP / Mahmoud Zayyat: Chân dung Ismaël Haniyeh, thủ lĩnh chính trị của Hamas bị ám sát ở Teheran, trong một cuộc tuần hành ở thành phố Sidon, Lebanon, ngày 2/8/2024.)
-Hôm 3/8/2024, lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran cung cấp thông tin chi tiết về vụ tấn công sát hại Ismaël Haniyeh, lãnh đạo chính trị của Hamas.
Thông cáo của Vệ binh Cách mạng Iran khẳng định lực lượng Do Thái là thủ phạm vụ tấn công, được thực hiện ngày từ vùng ngoại ô thủ đô Teheran, với các loại vũ khí chiến tranh tinh vi và có sự trợ giúp của Mỹ. Từ Teheran, thông tín viên Siavosh Ghazi của Đài Phát Thanh Quốc Tế Pháp (RFI) tường trình:
"Hai ngày rưỡi sau cái chết của Ismaël Haniyeh, lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran đã ra một thông cáo mới, cung cấp các thông tin chi tiết mới về vụ sát hại Haniyeh. Theo thông cáo báo chí, vụ sát hại Haniyeh do Do Thái tiến hành với sự ủng hộ của Hoa Kỳ.
Thêm vào đó, Vệ binh Cách mạng khẳng định một quả pháo với đầu đạn nặng 7kg đã nhắm bắn vào phòng của Ismaël Haniyeh tại nơi ông thường lưu trú ở phía Bắc Teheran. Tòa nhà này được đặt dưới sự kiểm soát an ninh của Lực lượng Vệ binh Cách mạng, nhìn ra những ngọn núi phía Bắc Teheran, nơi người dân Teheran thường đi dạo vào ngày nghỉ cuối tuần.
Với thông cáo báo chí này, Vệ binh Cách mạng đã ngầm phủ nhận thông tin từ nhật báo Mỹ New York Times theo đó một quả bom đã được đặt tại dinh thự cách nay hơn hai tháng và có sự đồng lõa trong nội bộ lực lượng Vệ binh Cách mạng.
Nhưng đồng thời, Vệ binh Cách mạng cũng thừa nhận rằng những kẻ giết người đã hành động từ vùng ngoại ô thủ đô Teheran với các loại vũ khí chiến tranh tinh vi cho phép tấn công trực tiếp vào phòng của Ismaël Haniyeh.
Và cuối cùng, đội quân tinh nhuệ của Iran hứa trừng phạt nghiêm khắc Do Thái nhưng không nêu rõ khi nào cuộc đáp trả của Iran sẽ diễn ra".
Theo thông tấn xã AFP, tối 3/8, lực lượng Hezbollah thông báo đã phóng vài chục rốc-két đến miền Bắc Do Thái, để tỏ tình liên đới với người Palestine ở dải Gaza và đáp trả các vụ oanh kích của Do Thái nhắm vào miền Nam Lebanon. Phía Do Thái khẳng định đã bắn chặn được phần lớn đạn pháo của Hezbollah.
Pháp Kêu Gọi Công Dân Rời Iran, Lebanon Vì Các Rủi Ro Quân Sự
(Hình AP: Người Iran tham dự tang lễ ông Ismail Haniyeh hôm 1/8/2024, tại quảng trường Enqelab-e-Eslami, Tehran, Iran.)
-Cùng với Anh và Mỹ, trong hai cảnh báo riêng rẽ về đi-lại hôm 4/8/2024, Bộ Ngoại giao Pháp kêu gọi công dân của mình ở Iran và Lebanon rời khỏi các nước này do nguy cơ leo thang quân sự ở Trung Đông.
Bộ Ngoại giao Pháp khuyến cáo công dân cư trú tại Iran tạm thời rời khỏi Teheran, trước nguy cơ không phận Iran bị đóng cửa.
Bộ trước đó đã kêu gọi công dân đi du lịch ở Iran rời đi hôm 2/8.
Bộ kêu gọi công dân của mình ở Lebanon, đặc biệt là những người đi du lịch tới đó, tận dụng thực tế là vẫn còn các chuyến bay thương mại cất cánh.
Air France hôm 3/8 cho biết hãng này và công ty liên kết Transavia sẽ tiếp tục việc tạm dừng các chuyến bay giữa Paris và Beirut cho đến ít nhất là ngày 6 tháng 8.
Căng thẳng đã gia tăng sau vụ ám sát thủ lĩnh nhóm Hamas của Palestine Ismail Haniyeh ở Tehran hôm 31/7, một ngày sau khi cuộc tấn công của Do Thái ở Beirut giết chết Fuad Shukr, một chỉ huy quân sự hàng đầu của nhóm vũ trang Hezbollah của Lebanon.
Ngoại trưởng Pháp Stephane Sejourne và Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken đã chia sẻ mối quan ngại của họ về xung đột gia tăng ở Trung Đông trong cuộc điện đàm hôm 3/8.
Ukraine Gia Tăng Tấn Công Bằng Drone Nhằm Vào Các Mục Tiêu Quân Sự Nga
(Ảnh CC / Mil.ru, minh họa: Tàu ngầm Ростов-на-Дону (Rostov-on-Don) của Nga năm 2014.)
-Vào lúc quân Nga tiếp tục gia tăng áp lực lên quân đội Ukraine tại địa phận Pokrovsk ở vùng Donetsk, Ukraine cho biết đã giáng nhiều đòn mạnh cho kẻ xâm lược ở những vùng bị chiếm đóng cũng như là trên lãnh thổ Nga, gây ra nhiều thiệt hại cho Hải quân và Không quân Nga.
Hôm 3/8/2024, Tổng thống Ukraine, ông Volodymyr Zelensky đã khen ngợi các lực lượng Ukraine sau cuộc tấn công nhắm vào những mục tiêu quân sự bên trong vùng lãnh thổ do Nga chiếm giữ. Từ thủ đô Kyiv của Ukraine, thông tín viên Emmanuel Chaze của Đài Phát Thanh Quốc Tế Pháp (RFI) tường thuật:
"Vào lúc tình hình trên chiến tuyến, như thừa nhận từ Kyiv, là rất căng thẳng, quân đội Ukraine thông báo nhiều trận đánh lớn nhắm vào các cơ sở hạ tầng của Nga.
Đầu tiên, họ thông báo rằng căn cứ Không quân Morozovsk nằm ở vùng Rostiv đã bị nhắm đến, tuy Kyiv không cho biết rõ về những thiệt hại có thể gây ra cho các chiến đấu cơ của Nga nhưng khẳng định đã phá hủy một kho đạn dược và bom lượn.
Đây là những loại bom chết người mà Nga đã cho phóng vào các vị trí và thành phố của Ukraine cũng như là những bồn chứa dầu ở những vùng biên giới sát với Kursk và Belgorod.
Ukraine còn loan báo là đã đánh chìm tàu ngầm Rostov-on-Don neo đậu ở cảng Sebastopol, vốn dĩ đã bị hư hại hồi tháng 9/2023. Tàu ngầm trị giá 300 triệu Mỹ kim này được dùng để vận chuyển phi đạn liên lục địa bắn phá Ukraine.
Tại vùng Crimea bị chiếm đóng bất hợp pháp từ năm 2014, bốn hệ thống phòng không của Nga dường như cũng đã bị hư hại. Những cuộc tấn công quy mô lớn này dường như cũng được phía Nga xác nhận bởi vì bộ Quốc Phòng Nga thông báo đã bắn chặn được 75 drone của Ukraine và thừa nhận nhiều cuộc oanh kích nhằm vào kho xăng dầu".
Theo kênh truyền hình Nhật Bản NHK, trong ngày 3/8, khoảng 50 người vợ và con của các binh sĩ Ukraine đã biểu tình tại Kyiv, kêu gọi chính phủ có những biện pháp cho phép người thân của họ sớm được trở về. Cuộc tập hợp này diễn ra vào lúc quân đội Ukraine đang gặp khó khăn trong việc tuyển quân trong khi cuộc chiến xâm lược của Nga đang kéo dài.
Ngoại trưởng Ukraine Tới Phi Châu Để Mưu Tìm Hậu Thuẫn Cho Cuộc Chiến Chống Nga
(Hình REUTERS: Ngoại trưởng Ukraine, ông Dmytro Kuleba, phát biểu tại Hội thảo Tái thiết Ukraine, Bá Linh, Đức, ngày 11/6/ 2024.)
-Hôm 4/8/2024, Bộ Ngoại giao Ukraine cho biết Ngoại trưởng Dmytro Kuleba sẽ thăm 3 nước Phi Châu trong tuần này trong nỗ lực kêu gọi sự ủng hộ cho lập trường của Kyiv trong cuộc chiến với Nga.
Ông Kuleba, trong chuyến công du ngoại giao lần thứ tư tới Phi Châu trong hai năm qua, sẽ thăm Malawi, Zambia và Mauritius từ ngày 4 tới 8 tháng 8, Bộ này cho biết trong một tuyên bố.
"Tất cả các cuộc họp sẽ tập trung vào việc phát triển quan hệ song phương dựa trên sự tôn trọng và lợi ích chung", Bộ Ngoại giao Ukraine nói. "Trong số các chủ đề chính sẽ là sự tham gia của các quốc gia Phi Châu trong nỗ lực toàn cầu nhằm khôi phục hòa bình công bằng cho Ukraine và thế giới".
Một số quốc gia Phi Châu đã tham gia hội nghị về Ukraine do Thụy Sĩ tổ chức vào tháng 6 nhưng hầu hết họ đều miễn cưỡng tham gia các nỗ lực của phương Tây nhằm cô lập Nga, một nước cung cấp năng lượng và hàng hóa quan trọng.
Bộ cho biết ông Kuleba cũng sẽ thảo luận trong chuyến công du của mình về việc cung cấp ngũ cốc Ukraine cho khu vực và sự tham gia của các công ty Phi Châu trong việc tái thiết Ukraine.
Venezuela: Phong Trào Biểu Tình Ủng Hộ Phe Đối Lập Tiếp Diễn, Cho Dù Chính Quyền Dọa Trấn Áp
(Hình AP - Matias Delacroix: Lãnh đạo đối lập Maria Corina Machado vẫy cờ Venezuela trong cuộc tuần hành phản đối kết quả bầu cử Tổng thống, tại thủ đô Caracas, ngày 3/8/2024.)
-Tại Venezuela, phong trào biểu tình chống kết quả bầu cử Tổng thống không minh bạch vẫn tiếp diễn, theo đó Tổng thống đương nhiệm Nicolas Maduro tái đắc cử.
Hôm 3/8/2024, hưởng ứng lời kêu gọi của nhà lãnh đạo phe đối lập, bà Maria Corina Machado, vài ngàn người đã biểu tình ôn hòa tại Caracas bất chấp lời đe dọa trấn áp của chính quyền.
Theo nhiều tổ chức nhân quyền, trong đó có Human Rights Watch (Quan sát Nhân Quyền), ít nhất 20 người đã thiệt mạng vì bị trấn áp khi tham gia biểu tình, tính từ sau khi kết quả kiểm phiếu được công bố đến nay. Khoảng 1.200 người bị bắt vì có liên quan đến các cuộc biểu tình. Từ thủ đô Caracas của Venezuela, thông tín viên Alice Campaignolle của Đài Phát Thanh Quốc Tế Pháp (RFI) gửi về bài phóng sự:
"Vài ngàn người đã đến khu phố las Mercedes, biểu tình ôn hòa, hoan hô nhà lãnh đạo của họ, bà Maria Corina Machado. Một số người đến từ xa, cho dù gặp nhiều khó khăn. Chẳng hạn như Ismary. Cô cho biết: "Lực lượng an ninh đã chặn các con đường trong khu vực trung tâm để người biểu tình không thể tham gia cuộc tập hợp. Nhưng kể cả là phải đi bộ, mọi người cũng đến. Quý vị hãy nhìn xem! Chúng tôi đã phải đi bộ một lúc lâu, rồi bắt xe buýt".
"Chúng ta phải đòi lại thắng lợi", lãnh đạo phe đối lập đã nhắc đi nhắc lại điều này. Và những người ủng hộ bà thì yêu cầu Hội đồng Bầu cử Quốc gia phải đưa ra các bằng chứng (về kết quả kiểm phiếu). Luz, một bà mẹ trẻ, nói: "Họ phải cho chúng tôi xem các biên bản kiểm phiếu và họ phải chấp nhận có người kiểm tra kết quả. Nhưng sắp một tuần trôi qua mà vẫn chẳng có tiến triển gì. Bằng chứng đâu hết rồi?"
Lãnh đạo phe đối lập, bà Maria Corina Machado, ngày càng được lòng dân, cho dù vẫn có một nỗi sợ hãi thực sự. Theo bà Saida Gonzalez, việc đàn áp và lệnh bắt giữ bà Maria Corina Machado chỉ càng củng cố quyết tâm của những người ủng hộ bà ấy. Saida Gonzalez nói: "Họ đã đánh giá thấp Maria Corina Machado, nhưng nhóm nhỏ những kẻ độc tài này không có được sự thông minh như của bà ấy và của nhóm của bà. Tôi tin tưởng 100% vào Maria Corina Machado và Edmundo (ứng viên tranh cử Tổng thống)".
Nhà lãnh đạo phe đối lập, Maria Corina Machado, kêu gọi những người ủng hộ bà tiếp tục tham gia phong trào đấu tranh trên đường phố. Đó là nơi bà ấy muốn lãnh đạo cuộc đấu ôn hòa".
Theo thông tấn xã AFP, nguyên thủ Nhà nước và người đứng đầu chính phủ của nhiều nước Âu Châu như Pháp, Ý Ðại Lợi, Tây Ban Nha, Hòa Lan, Ba Lan và Bồ Đào Nha hôm qua 3/8 ra thông cáo chung kêu gọi chính quyền Venezuela nhanh chóng công bố các biên bản kiểm phiếu để bảo đảm tính minh bạch và hoàn chỉnh của tiến trình bầu cử.
Bangladesh: Ít Nhất 55 Người Chết Vì Đụng Độ, Lệnh Giới Nghiêm Được Áp Đặt
(Hình AFP: Biểu tình ở Dhaka, thủ đô của Bangladesh, ngày 4/8/2024.)
-Ít nhất 55 người thiệt mạng và hàng trăm người bị thương trong các cuộc đụng độ ở thủ đô Dhaka của Bangladesh hôm 4/8/2024, trong khi cảnh sát bắn hơi cay và đạn cao su để giải tán hàng chục ngàn người biểu tình kêu gọi Thủ tướng Sheikh Hasina từ chức.
Chính phủ ban bố lệnh giới nghiêm vô thời hạn trên toàn quốc bắt đầu từ 6 giờ chiều hôm 4/8. Đây là lần đầu tiên Bangladesh thực hiện một bước đi như vậy trong các cuộc biểu tình hiện nay, vốn bắt đầu vào tháng trước. Chính phủ cũng công bố một kỳ nghỉ kéo dài 3 ngày bắt đầu từ 5/8.
Tình trạng bất ổn,vốn khiến chính phủ phải cắt các dịch vụ internet, là thử thách lớn nhất đối với bà Hasina kể từ tháng 1, khi các cuộc biểu tình chết người nổ ra sau khi bà giành được nhiệm kỳ thứ tư liên tiếp trong cuộc bầu cử bị đảng đối lập chính là Đảng Quốc gia Bangladesh tẩy chay.
Những người chỉ trích bà Hasina, cùng với các nhóm nhân quyền, đã cáo buộc chính phủ của bà sử dụng vũ lực quá mức đối với người biểu tình, một cáo buộc mà bà và các Bộ trưởng của bà phủ nhận.
Người biểu tình đã chặn các đường cao tốc lớn hôm 4/8 khi sinh viên biểu tình phát động chương trình bất hợp tác nhằm gây áp lực đòi chính phủ từ chức, và bạo lực lan rộng trên toàn quốc.
"Những người biểu tình trên đường phố lúc này không phải là sinh viên, mà là những kẻ khủng bố nhằm gây bất ổn đất nước", bà Hasina nói sau cuộc họp của ủy ban an ninh quốc gia với sự tham dự của các lãnh đạo quân đội, Hải quân, Không quân, cảnh sát và các lực lượng khác.
"Tôi kêu gọi đồng bào hãy trấn áp mạnh mẽ những kẻ khủng bố này".
Các đồn cảnh sát và văn phòng đảng cầm quyền trở thành mục tiêu khi bạo lực làm rung chuyển đất nước với 170 triệu dân này.
Viên chức cảnh sát Bijoy Bosak cho biết 12 cảnh sát đã bị đánh chết ở quận phía Tây-Bắc Sirajganj.
Quân Đội Phi Luật Tân và Nhật Bản Diễn Tập Chung Lần Đầu Tại Biển Đông
(Hình REUTERS: Bộ trưởng Ngoại giao Nhật Bản Yoko Kamikawa và Bộ trưởng Quốc phòng Phi Luật Tân Gilberto Teodoro ký thỏa thuận quân sự cho phép mỗi nước được bố trí lực lượng của nước này trên lãnh thổ của nước kia, tại Cung điện Malacanang ở Manila, Phi Luật Tân, ngày 8/7/2024.)
-Vào ngày 2/8/2024, tại Biển Đông, quân đội Phi Luật Tân và Nhật Bản tiến hành cuộc diễn tập quân sự chung lần thứ nhất tại khu vực biển có tranh chấp này giữa Trung Quốc và một số nước trong khu vực.
Thông tấn xã Reuters loan tin dẫn thông báo của Các lực lượng Vũ trang Phi Luật Tân về cuộc diễn tập. Theo đó đây là hợp tác mới nhất giữa Manila và Tokyo trong nỗ lực đẩy lùi sự quyết đoán của Bắc Kinh tại Biển Đông.
Cuộc diễn tập vào ngày 2/8 giữa Phi Luật Tân và Nhật Bản được cho biết diễn ra trong vùng đặc quyền kinh tế của Phi Luật Tân. Hoạt động này diễn ra sau cuộc diễn tập giữa quân đội Phi Luật Tân và Hoa Kỳ hôm 31/7.
Thông cáo của Các Lực lượng Vũ trang Phi Luật Tân nêu rõ: "Hoạt động này nằm trong khuôn khổ các nỗ lực đang tiếp diễn nhằm tăng cường hợp tác khu vực và quốc tế nhắm đến một Khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương tự do và rộng mở".
Phi Luật Tân và Nhật Bản là đồng minh của Hoa Kỳ. Manila và Tokyo vào tháng qua đã ký một thỏa thuận quân sự cho phép mỗi nước được bố trí lực lượng của nước này trên lãnh thổ của nước kia.
Miến Điện: Một Nhóm Nổi Dậy Vũ Trang Loan Báo Chiếm Được Trụ Sở Một Bộ Chỉ Huy
(Ảnh AP, minh họa: Một chỉ huy của lực lượng nổi dậy Liên minh Quốc gia Karen (the Karen National Union), kiểm tra căn cứ vừa chiếm được của tập đoàn quân sự ở thị trấn Myawaddy, tỉnh bang Kayin, Miến Điện, ngày 12/04/2024.)
-Ngày 3/8/2024, một nhóm vũ trang sắc tộc thiểu số tại Miến Điện tuyên bố đã chiếm được một Bộ chỉ huy Quân sự vùng, sau nhiều tuần giao tranh. Nếu thông tin được xác nhận, đây sẽ là một đòn đau cho tập đoàn quân sự Miến Điện.
Liên minh Dân chủ Quốc gia Miến Điện (MNDAA), một trong số các nhóm vũ trang đang hoạt động tại Miến Điện, trong một thông cáo cho biết đã "chiếm được toàn bộ trụ sở Bộ tư lệnh Quân khu Đông-Bắc" ở Lashio, tỉnh bang Shan, phía Bắc Miến Điện.
Thông tấn xã AFP hiện chưa liên lạc được với chính phủ của tập đoàn quân sự Miến Điện để xác nhận thông tin. Nhưng một nguồn tin quân sự ẩn danh hôm 3/8 khẳng định với hãng tin Pháp rằng "các binh sĩ kháng cự từ nhiều tuần qua bên trong Bộ chỉ huy Đông-Bắc đã bắt đầu rút lui" vào sáng 3/8.
Từ đầu tháng Bảy, khi các phong trào vũ trang của nhiều nhóm sắc tộc thiểu số phát động cuộc tấn công chống quân đội, giao tranh diễn ra dữ dội ở Lashio, nơi trú đóng bộ chỉ huy quân đội Miến Điện cho vùng Đông-Bắc và đó cũng là con lộ giao thương quan trọng sang Trung Quốc.
Hôm 25/7, truyền thông thân với MNDAA, từng khẳng định rằng Liên minh Dân chủ Quốc gia Miến Điện "chiếm giữ toàn bộ trụ sở bộ chỉ huy" nhưng tập đoàn quân sự Miến Điện đã phủ nhận.
Tập đoàn quân sự có đến 14 bộ chỉ huy vùng được phân bổ trên khắp cả nước, từ chân dãy núi Hy Mã Lạp Sơn ở phía Bắc cho đến vùng đồng bằng rộng lớn ở phía Nam dọc theo Ấn Độ Dương.
Tại ít nhất 10 trong số Bộ chỉ huy này, các binh sĩ Miến Điện hiện đang phải chiến đấu với các nhóm sắc tộc vũ trang hoặc với các "lực lượng bảo vệ nhân dân" mới được thành lập để chống lại quân đội sau cuộc đảo chính năm 2021. Trụ sở ở Lashio có lẽ sẽ là Bộ chỉ huy vùng đầu tiên mà quân đội để mất kể từ đầu cuộc nội chiến.
Thông tấn xã AFP cho biết hiện không liên lạc được với bất kỳ ai ở Lashio, nơi sinh sống của khoảng 150 ngàn người dân.
Lãnh Đạo Ngũ Giác Đài Hủy Bỏ Thỏa Thuận Về Việc Nhận Tội của 3 Nghi Phạm Vụ 11/9/2001
(Hình AP: Trại giam của Mỹ ở Guantanamo.)
-Hôm thứ Sáu (2/8/2024), Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Lloyd Austin rút lại các thỏa thuận về việc nhận tội của người bị buộc tội là chủ mưu vụ tấn công ngày 11/9/2001, ông Khalid Sheikh Mohammed, và hai đồng phạm. Các thỏa thuận đó đã đạt được vào một ngày trước đây trong tuần. Cả ba người nói trên hiện đang bị giam giữ tại nhà tù quân sự của Mỹ ở Vịnh Guantanamo, Cuba
Hôm thứ Tư (31/7), Ngũ Giác Đài cho biết rằng các thỏa thuận nhận tội đã được chốt lại nhưng không công bố chi tiết. Một viên chức Mỹ nói rằng những thỏa thuận này gần như chắc chắn gắn với việc nhận tội để tránh bản án tử hình.
Tuy nhiên, hôm 2/8, ông Austin đã bãi bỏ thẩm quyền của bà Susan Escallier, người giám sát tòa án quân sự Guantanamo thuộc Ngũ Giác Đài, trong việc đi đến các thỏa thuận trước khi xét xử trong vụ án này, và tự ông đảm trách việc này.
Ông Austin viết trong một công văn: "Có hiệu lực ngay lập tức, thực hiện quyền hạn của mình, tôi rút lại 3 thỏa thuận trước khi xét xử...".
Nhiều nhà Lập pháp thuộc đảng Cộng hòa, bao gồm Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson và Lãnh đạo khối thiểu số trong Thượng viện Mitch McConnell, đã chỉ trích mạnh mẽ các thỏa thuận nhận tội đó.
Mohammed là tù nhân nổi danh nhất tại trại giam ở Vịnh Guantanamo, được thành lập vào năm 2002 bởi Tổng thưống Hoa Kỳ lúc bấy giờ là George W. Bush để giam giữ các nghi phạm là chiến binh ngoại quốc sau vụ tấn công ngày 11/9/2001 vào Hoa Kỳ.
Mohammed bị buộc tội là chủ mưu việc cướp máy bay chở khách thương mại và lao vào Trung tâm Thương mại Thế giới ở thành phố New York và Ngũ Giác Đài. Vụ tấn công ngày 11/9/2001 đã giết chết gần 3.000 ngời và đẩy nước Mỹ vào cuộc chiến kéo dài hai thập niên ở A Phú Hãn.
Hai người khác bị giam giữ cũng đã đi đến thỏa thuận nhận tội là Walid Muhammad Salih Mubarak Bin 'Attash và Mustafa Ahmed Adam al Hawsawi.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét