Hôm thứ Sáu 13 tháng 11 năm 2015, thủ đô của nước Pháp đã nổ tung với năm vụ tấn công khủng bố. Đó là đợt khủng bố nhiều thương vong nhất ở Tây Âu kể từ năm 2004, với hơn 130 người chết, khoảng 400 người bị thương.
Các cuộc tấn công, mà sau đó Nhà nước Hồi giáo ở Iraq và Levant (ISIL) nhận trách nhiệm, được tiến hành bởi một nhóm gồm 10 tên, trong đó 5 tên mang quốc tịch Pháp, 2 mang quốc tịch Bỉ. Bảy tên khủng bố nổ tung xác trong đêm cùng với các nạn nhân của chúng, hai tên khác bị bắn chết năm ngày sau đó. Tên cuối cùng, được xác định danh tánh là Salah Abdeslam, công dân Bỉ, biệt tăm…
Cuộc hành quân hôm thứ Sáu 18 tháng 3 bắt đầu lúc 4 giờ 30 chiều. Cảnh sát bố ráp cùng một lúc ba địa điểm, hai ở thị xã Molenbeek, một ở thị xã Jette trong vùng Thủ đô Bỉ.
Mười tên khủng bố tấn công Paris đêm thứ Sáu 13 tháng 11, 2015 – Ảnh của BBC
Salah Abdeslam, người được mệnh danh là kẻ thù số 1 của công chúng Âu châu, thậm chí còn được gọi là tên khủng bố bị truy tầm ráo riết nhất thế giới, đã bị cảnh sát lôi vào xe chỉ 10 phút sau khi hắn thoát ra khỏi một căn nhà bị ruồng xét trên đường Rue des Quatre-Vents ở Molenbeek. Y bị trúng đạn vào chân.
Salah Abdeslam là người mà cảnh sát Pháp tin rằng đã mua trang thiết bị, thuê xem đặt phòng, thăm dò các địa điểm, và chuyên chở các tên khủng bố đến vị trí hành động hôm 13 tháng 11 ở Paris.
Ở ngôi nhà mà Abdeslam thoát ra, cảnh sát bắt giữ một người mà họ tình nghi là đồng lõa của Abdeslam. Tên này – có hai bí danh là Monir Ahmed Alaaj và Amine Choukri, danh tánh thực còn chưa được biết, từng bị chặn lại ở Ulm (Đức) cùng với Abdeslam hôm 3 tháng 10 năm 2015.
Khoảng bốn giờ đồng hồ sau khi bắt được Abdeslam và tên đồng lõa, cảnh sát bắt thêm ba thành viên của gia đình hắn, những người được cho là đã che giấu Abdeslam.
Từ một tên trộm vặt trở thành khủng bố thánh chiến
Mãi cho đến khi hắn bắt đầu cuộc lẩn trốn sau vụ tấn công ở Paris, cảnh sát Bỉ mới tiết lộ những thông tin – không biết họ đã thu thập được từ trước hay chỉ mới lần ra, về sự liên quan sâu của hắn vào việc lập kế hoạch cho các vụ tấn công này.
Tháng 8 năm 2015, Abdeslam đến Hy lạp từ Ý với Ahmed Dahmani, tên này sau đó bị bắt ở Thổ nhĩ kỳ sau cuộc tấn công tháng 11.
Tháng 9 năm 2015, người ta tin rằng hắn đã hai lần lái xe đến Budapest, thủ đô Hung gia lợi, và từng bị cảnh sát chặn lại ở biên giới Áo. Khi bị chặn, trên xe của hắn có hai người, một trong số đó là Mohamed Belkaid, người Algeria, tên sau này bị bắn chết trong cuộc càn quét hôm 15 tháng 3 ở Molenbeek. Cảnh sát cho rằng Abdeslam đi Áo để đón M. al-Mahmod và Ahmad al-Mohammad, hai trong số các tay khủng bố sau đó tham dự vào cuộc tấn công ở thủ đô nước Pháp. Hai tên này đến Âu châu trong dòng người tỵ nạn và di dân đổ từ vùng Balkans vào.
Vai ngày sau, Abdeslam mua ngòi nổ và thuê các phòng ở Paris. Tối ngày 1 tháng 11, máy thu hình an ninh ở một trạm xăng trên xa lộ A1 hướng về Paris, ghi nhận hình ảnh của hắn ta cùng một tên trộm vặt khác trên chiếc Renault Clio mang bảng số Bỉ mà hắn đã thuê. Tên của Abdeslam cũng nằm trên giấy tờ thuê chiếc VW Polo màu đen đậu bên ngoài hí viện Bataclan nơi 89 người bị sát hại.
Cảnh sát khóa chặt một khu vực ở Bolenbeek
Ảnh cắt từ video của Reuters TV
Abdelhamid Abbaoud, tên chỉ huy các vụ khủng bố ở Paris ngày 13/11/2015
Hôm 13/11, sau khi thả ba tên đánh bom tự sát xuống sân vận động Stade de France, hắn chạy sang Place Albert Kahn ở quận 18 để mua một cái sim điện thoại.
Lúc đó là khoảng 10 giờ đêm, chỉ vài phút trước – không chắc Abdeslam có biết hay không, thằng anh trai tên Brahim đã nổ tung cùng với quả bom tự sát mang theo người ở quán cà phê Comptoir Voltaire, quận 11.
Salah sau đó gọi gửi text cho hai người bạn, Mohamed Amri và Hamza Attou ở Molenbeek. Theo báo Time, message kêu cứu này có dòng chữ, “I am in the s**t”. Hai tên bạn lái xe vượt 300 mile trong đêm sang Paris để đón hắn.
Cái sim card đó còn được dùng để gọi thêm vài lần nữa, lần cuối cùng ở gần Châtillon – nơi sau đó một người quét đường nhặt được một cái cái áo chẽn đeo bom giống như những cái đã được dùng trong các cuộc tấn công đêm đó.
Hôm 14 tháng 11, chiếc xe chở Salam Abdeslam cùng Mohamed Amri và Hamza Attou về Bỉ đã bị cảnh sát chặn lại ở biên giới Bỉ – Pháp. Chúng bị xét hỏi, rồi… thả ra.
Bốn tháng biệt tăm
Mọi nỗ lực của tình báo và ruồng bố của hai lực lượng cảnh sát Bỉ và Pháp để tìm ra tên khủng bố cuối cùng này không đi đến đâu trong gần 4 tháng trời sau khi họ vô tình để hắn lọt lưới.
Mãi cho đến hôm thứ Ba tuần trước, một manh mối đem đến hy vọng cho lực lượng an ninh hai quốc gia, cùng với sự ngỡ ngàng – và sượng sùng, cho họ: có thể Abdeslam đang trốn ở giữa thủ đô nước Bỉ.
Cáo thị truy nã của cảnh sát quốc gia Bỉ
Hôm đó, ngày 15/3, trong cuộc bố ráp một căn apartment ở Vorst, khu ngoại ô phía nam Brussels, cảnh sát Bỉ hạ sát Mohammed Belkaid, một người Algeria ngụ cư lậu ở Bỉ, hai tên khác chạy thoát. Trong căn hộ, cảnh sát tìm thấy một kho đạn dược và một lá cờ đen của ISIS, cùng với các dấu tay của Salah Abdeslam. Cũng ở đó, họ còn tìm được một cuộn băng video về một khoa học gia nguyên tử ở Belgium, có vẻ như bọn khủng bố đang chuẩn bị nhiều cuộc tấn công mới.
Dấu vết này dẫn các lực lượng an ninh của Pháp và Bỉ đến ngôi nhà ở đường Rue des Quatre-Vents, thị xã Molenbeek chiều ngày 18 tháng 3.
Một công tố viên liên bang ở Brussels, ông Eric Van der Sijpt, nói rằng Abdeslam có thể đã ẩn trú nhiều ngày, nhiều tuần, và có thể nhiều tháng trong khu vực đó.
Tuyên bố của ông công tố viên liên bang đã khiến nhiều người đặt câu hỏi về mức độ hữu hiệu của cảnh sát Bỉ – và cả Pháp. Họ làm ăn giỏi tới cỡ nào mà để cho tên khủng bố này “ẩn trú nhiều ngày, nhiều tuần, và có thể nhiều tháng trong khu vực đó” được? Căn hộ nơi hắn ta thoát ra chỉ cách căn nhà nơi hắn ta ra đời, lớn lên, và hiện nay gia đình hắn vẫn còn sinh sống, mấy phút đi bộ.
Salah Abdeslam và đồng lõa Hamza Attou, ảnh từ camera của trạm xăng trên xa lộ A1
Cái nôi của chiến binh thánh chiến Hồi giáo?
Nơi mà tên khủng bố thứ 10 đã lớn lên, và đã trở về ẩn trú để rồi bị bắt hôm thứ Sáu tuần trước là thị xã Molenbeek-Saint Jean, theo tiếng Pháp hoặc Sint-Jans-Molenbeek theo tiếng Hòa lan. Nằm cách Grand Place, quảng trường trung tâm thủ đô nước Bỉ, nơi các cửa hiệu chocolate và các quán cà phê thu hút du khách khắp thế giới đổ về, chỉ có gần 5 cây số, Molenbeek là một khu vực hoàn toàn tương phản.
Trong thị xã đông chật người, nơi tỷ lệ thất nghiệp cao đến hơn 30% (thống kê năm 2012) với cư dân thuộc nhiều nền văn hóa pha trộn này có một cộng đồng Hồi giáo lớn.
Quả thật, Molenbeek đã có nhiều tai tiếng liên quan đến các thành phần cực đoan. Trước đó, thị xã này đã là nơi cảnh sát mở các cuộc hành quân chống khủng bố sau vụ tấn công tòa báo Charlie Hebdo.
Rồi theo Reuteurs, nghi can trong một cuộc tấn công không thành công một chuyến tàu cao tốc từ Bỉ sang Pháp đã được báo cáo là đã trốn tránh một ngôi nhà ở Molenbeek, nhà của người chị hắn ta. Rồi một người Pháp bị buộc tội bắn chết bốn người hồi năm 2014 tại Bảo tàng Do Thái ở Brussels cũng có thời gian sống ở đây.
Sau cuộc tấn công vào thủ đô Paris tháng 11 năm ngoái, nhà chức trách Bỉ đã liên tiếp tiến hành những cuộc ruồng xét ở quận này. Trước vụ bắt giữ Abdeslam, có hai người bị bắt và truy tố về tội khủng bố. Các sự kiện này đã khiến cho Molenbeek mang nhãn dán “thiên đường của thánh chiến”.
Một chuyên viên tình báo tại Brussels, ông Claude Moniquet, cho rằng Molenbeek có nét rất khác với những thị xã còn lại của Brussels, ở đó có một thành phần dân số pha trộn phức tạp với hàng ngàn di dân, khoảng một nửa là người gốc Hồi giáo, ở vài chỗ người Hồi giáo còn chiếm đến 70-80%. “Điều đó có nghĩa là không có sự pha trộn và có thể trở thành một nơi để ẩn náu cho những tay khủng bố.”
Bộ trưởng Nội vụ của Bỉ, ông Jan Jambon cũng thừa nhận một tỷ lệ cao của những người đã rời Bỉ để tham gia các nhóm Hồi giáo là người từ khu vực này. Mới đây, ông cam kết sẽ rửa sạch tai tiếng đó. Ông nói, “Số lượng người đi Syria (tham gia thánh chiến) đã giảm xuống, nhưng những người đi vẫn là những người từ Molenbeek và Brussels.”
Molenbeek, thủ đô thánh chiến ở Âu châu? Hình của Bloomberg
Một khu phố ở Molenbeek
Chưa phải là tên khủng bố cuối cùng
Vụ bắt giữ Abdeslam đem lại vài phút lạc quan cho chính quyền Bỉ.
Nhưng sự kiện hắn chỉ bị bắt sau bốn tháng nỗ lực cao độ của lực lượng an ninh quốc gia, và bị bắt tại thủ đô khiến người ta lo lắng rằng phải chăng hắn đã có sự hỗ trợ của một mạng lưới khá mạnh của các tay khủng bố ở Brussels
Alain Winants, cựu xếp sòng cơ quan an ninh quốc gia của Bỉ nói với báo Time, “Điều này có nghĩa là hắn có rất nhiều người để nương dựa.”
Ngay sau vụ bắt giữ Abdeslam, Tổng thống Pháp François Hollande đã lên tiếng cảnh báo rằng rất có thể vẫn còn một số lượng lớn các tay jihadist còn thong dong, và mạng lưới thánh chiến của chúng thì “dài và rộng”. Ông nói với các nhà báo ở Brussels hôm thứ Sáu 18/3, “Cuộc chiến của chúng ta chưa kết thúc.”
Bài tường trình trên mạng của tạp chí Time hôm 18/3 đưa ra một nhận định đáng ngại:
Vụ bắt giữ (Abdeslam) cũng đặt ra nhiều câu hỏi về khả năng của Bỉ trong việc triệt hạ các mạng lưới khủng bố đã mọc rễ ngay trong trung tâm của thủ đô Âu châu. Có ít nhất 4 trong số 10 tên tấn công Paris đến từ Molenbeek, chỉ cách các trụ sở của E.U. có 7 trạm xe điện ngầm. Trong mấy ngày (ký giả của) Time có mặt ở đây, rất nhiều người địa phương nói họ biết rõ những tay tấn công Paris, và đã nhận ra từ lâu sự quá khích hóa ngày càng tăng của bọn chúng….
Mặc dầu thế, cảnh sát trưởng Molenbeek và thị trưởng thị xã này nói với Time hồi tháng 1 rằng họ không có cả nhân lực lẫn kinh phí để theo dõi các phần tử tình nghi ISIS sống chỉ cách văn phòng của họ có vài bước. Mà thực vậy, văn phòng của ông thị trưởng trông thẳng qua quảng trường vào căn apartment của gia đình Abdeslam. Cảnh sát trưởng Molenbeek, ông Johan Berckmans, nói: Chúng tôi không có phương tiện để ngăn chặn ngày 13 tháng 11, hoặc phương tiện để tránh các cuộc tấn công khác.”
Đỗ Quân tổng hợp
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét