ĐINH HÙNG "Qua xứ ma sầu... gửi người dưới mộ"

"Trời cuối thu rồi – Em ở đâu? 
Nằm bên đất lạnh chắc em sầu? 
Thu ơi! Đánh thức hồn ma dậy 
Ta muốn vào thăm nấm mộ sâu 

Em mộng về đâu? 
Em mất về đâu? 
Từng đêm tôi nguyện, tôi cầu 
Đấy màu hương khói là màu mắt xưa 



Em đã về chưa? 
Em sắp về chưa? 
Trăng sao tắt, ngọn đèn mờ 
Ta nằm rỏ lệ đọc thơ gọi hồn 

Em hãy cười lên vang cõi âm 
Khi trăng thu lạnh bước đi thầm 
Những hồn phiêu bạt bao năm trước 
Nay đã vào chung một chỗ nằm 

Cười lên em! 
Khóc lên em! 
Đâu trăng tình sử 
Nép áo trần duyên? 
Gót sen tố nữ 
Xôn xao đêm huyền 
Ta đi, lạc xứ thần tiên 
Hồn trùng dương hiện bóng thuyền U Minh 

Ta gởi bài thơ anh linh 
Hỏi người trong mộ có rùng mình? 
Nắm xương khô lạnh còn ân ái? 
Bộ ngực bi thương vẫn rợn tình? 
Hỡi hồn tuyết trinh! 
Hỡi người tuyết trinh! 
Mê em, ta thoát thân hình 
Nhập hồn cây cỏ, đa tình mỗi đêm 

Em có vui thêm? 
Em có buồn thêm? 
Ngồi bên cửa mộ 
Kể cho ta biết nỗi niềm 

Thần chết cười trong bộ ngực điên 
Ta nghe em thở tiếng ưu phiền 
Nỗi lòng xưa dậy tan thanh vắng 
Hơi đất mê người – Trăng hiện lên." (Gửi người dưới mộ - Mê hồn ca – Đinh Hùng)

  

Bài thơ trên của Đinh Hùng chứa đầy u sầu, thương nhớ, đưa chúng ta vào một thế giới liêu trai ma quái, nhưng thấm đẫm tình yêu. Yêu thương nhau sâu đậm, khi phải chia xa vì cái chết ai cũng thốt lên tiếng nấc đau thương tận đáy lòng. Cuộc đời Đinh Hùng đã bị chứng kiến và ám ảnh bởi cái chết. Cái chết của những người thân trong gia đình, cái chết của người yêu. Nỗi đau sâu đậm chất ngất trời mây đã được Đinh Hùng thể hiện trong thơ. Đọc xong bài thơ"Gửi người dưới mộ" của Đinh Hùng, chúng ta đều cảm thấy rờn rợn trong hồn.

Đinh Hùng sinh ngày 3 tháng 7 năm 1920 tại làng Phương Dực, huyện Phú Xuyên, tỉnh Hà Tây. Ông là bạn thân của nhà văn Thạch Lam. Và nhà thơ Vũ Hoàng Chương là anh rể của ông. Từ tuổi đôi mươi Đinh Hùng đã bắt đầu sáng tác thơ, văn và có thơ được đăng trên Hà Nội Tân Văn của Vũ Ngọc Phan, giai phẩm Đời Nay của Tực Lực Văn Đoàn. Trong sáng tác, Đinh Hùng còn ký các bút danh Hoài Điệp Thứ Lang, Thần Đăng. Năm 1943, Đinh Hùng xuất bản tập văn xuôi "Đám ma tôi" . Ông được nhà thơ Thế Lữ khuyến khích, bắt đầu nổi tiếng trên thi đàn với bài thơ "Kỳ nữ".

Năm 1944, Đinh Hùng cùng với các nhà thơ: Trần Dần, Vũ Hoàng Địch, Trần Mai Châu chủ trương thực hiện giai phẩm Dạ Đài. Những người thực hiện và phát hành giai phẩm Dạ Đài với "bản tuyên ngôn tượng trưng". Đây là một tuyên ngôn nghệ thuật được người đương thời chú ý. Đinh Hùng, Trần Dần, Vũ Hoàng Địch, Trần Mai Châu... tự nhận mình là thi sĩ tượng trưng và tuyên bố: "Chúng tôi sẽ nối lại nghiệp dĩ của Baudelaire, tâm sự của Nguyễn Du – sự nổi loạn và ra đi của Rimbaud – nỗi cô đơn của những nhà thơ lãng mạn. Chúng tôi sẽ vén cao bức màn nhân ảnh, viết lên quỹ đạo của trăng sao – đường về trên cõi chết... Thi sĩ tượng trưng chúng tôi sẽ nói lên và chỉ nói lên bằng hình tượng, thứ ngôn ngữ tân kỳ, ngôn ngữ của thế giới yêu ma, của những thế giới thần nhân mà cũng là thế giới âu sầu đây nữa. Bằng hình tượng, chúng tôi sẽ kể lại những câu chuyện xa xưa người ta kể cho chúng tôi nghe dưới ngọn đèn. Chúng tôi sẽ tìm hiểu linh hồn của những ca dao, tục ngữ. Chúng tôi sẽ tượng trưng hóa cái sức rung động của trẻ em trước chuyện cổ tích hoang đường và sức rung động của gã nông phu trước những bản đồng dao thuần phác..."

Với ý thưởng của tuyên ngôn ấy, năm 1954, Đinh Hùng cho ra đời tập thơ "Mê hồn ca" .

"Mê hồn ca" xuất hiện trên thi đàn giữa thời loạn ly, đất nước chia đôi nên việc phát hành có phần hạn chế. Tuy vậy, ai đã đọc "Mê hồn ca" cũng đều bị cuốn hút, ám ảnh bởi hình ảnh ma mỵ liêu trai, ám ảnh bởi sự sống đầy mộng mị của trần gian và chốn âm cảnh. Và, cảm phục trí tưởng tượng bay bổng đầy sáng tạo của Đình Hùng:

"Lòng đã khác ta trở về đô thị 
Bỏ thiên nhiên huyền bí của ta xưa 
Bóng ta đi trùm khắp lối hoang sơ 
Và chân bước nghe chuyển rung đồi suối 
Lá cỏ sắc vương đầy trên tóc rối 
Ta khoác vai manh áo đẫm hương rừng 
Rồi ta đi khí núi bốc trên lưng 
Mắt hung ác và hình dung cổ quái 
Trông thấy ta cả cõi đời kinh hãi 
Dòng sông con nép cạnh núi biên thùy 
Đường châu thành quằn quại dưới chân đi 
Xao động hết loài cỏ hoa đồng nội 
Người và vật nhìn ta không dám nói 
Chân lảng xa, từng cặp mắt e dè 
Ta ngẩn ngơ nhìn theo bóng ngựa xe 
Nhìn theo mãi đến khi đời lánh cả 
Và ta thấy hiện nguyên hình sơn dã..." 

(Trích Bài ca man rợ - Đinh Hùng)

Năm 1954, Đinh Hùng vào sống ở Sài Gòn. 1955, ông công tác và là cột trụ của mục Tao Đàn của đài phát thanh Sài Gòn. Năm 1961, Đinh Hùng xuất bản tập thơ "Đường vào tình sử" . Thì, đến năm 1962, với "Đường vào tình sử" Đinh Hùng đoạt giải thưởng thi ca miền Nam. Thế Phong, nhà thơ, nhà văn, nhà biên luận đã nhận định: "Đinh Hùng làm vinh dự cho giải, giải thơ không tạo vinh dự cho Đinh Hùng".

"Đường vào tình sử" đánh dấu một hướng mới trong sáng tác thơ ca của Đinh Hùng. "Mê hồn ca" là câu chuyện thơ đầy mộng mỵ, ma quái, bí hiểm như truyện Bồ Tùng Linh, còn "Đường vào tình sử" đời hơn, thực hơn – là những bài thơ tình đẹp, đưa chúng ta vào một thế giới tình yêu đầy hương sắc. Đinh Hùng đã viết những câu thơ đẹp rung động con tim của bao người:

"Chưa gặp em tôi vẫn nghĩ rằng 
Có nàng thiếu nữ đẹp như trăng 
Mắt xanh lả bóng dừa hoang dại 
Thăm thẳm nhìn tôi, không nói năng 

Bài thơ hạnh ngộ đã trao tay 
Ôi mộng nào hơn giấc mộng này? 
Mùi phấn em thơm mùa hạ cũ 
Nửa như hoài vọng, nửa như say 

Em đến như mây, chẳng đợi kỳ 
Hương ngàn gió núi, động hàng mi 
Tâm tư khép mở đôi tà áo 
Hò hẹn lâu rồi – Em nói đi 

Em muốn đôi ta mộng chốn nào? 
Ước nguyền đã có gác trăng sao 
Chuyên tâm tình dưới hoa thiên lý 
Còn lối bâng khuâng: Ngõ trúc đào 

Em chẳng tìm đâu cũng sẵn thơ 
Nắng trong hoa, với gió bên hồ 
Đành rằng em đấy, khi tình tự 
Ta sẽ đi về những cánh xưa 

Rồi buồn ưu sầu, em với tôi 
Nhìn nhau cũng đủ lãng quên đời 
Vai kề một mái thơ phong nguyệt 
Hạnh phúc xa xa mỉm miệng cười." 
(Tự tình dưới hoa – Đinh Hùng)

thủ bút Đinh Hùng

Bài thơ đã được nhạc sĩ Phạm Đình Chương phổ nhạc mang tên "Mộng dưới hoa" làm đắm say bao người yêu thơ, yêu nhạc.

Đinh Hùng đã từ giã cõi đời vào ngày 24/8/1967 tại Sài Gòn vì bệnh ung thư.

Cùng với thơ, Đinh Hùng còn viết tiểu thuyết dã sử. Tác phẩm đã xuất bản: Cô gái gò Ôn Khâu, Người đao phủ thành Đại La. Trước khi qua đời, Đinh Hùng đã hoàn thành nhiều tác phẩm nhưng chưa kịp xuất bản, gồm có: Tiếng ca bộ lạc (Thơ), Tiếng ca đầu súng (Ký), Dạ lan hương (Văn xuôi), Sứ giả (Tùy bút), Vần điệu giao tình (Cảo luận). Về kịch thơ có: Cánh tay hào kiệt, Phan Thanh Giản, Lạc lối trần gian.

Đinh Hùng là một con người tài hoa trong cuộc sống và văn chương. Rất tiếc tuổi thọ của ông thật ngắn ngủi. Nhưng, tác phẩm thơ của ông sẽ sống mãi với thời gian.

LÊ NGỌC TRÁC(tác giả gởi)