ĐIỂM TIN 09/08/2023 - Long Đỗ

Tổng thống Ukraina thừa nhận cuộc phản công chống Nga rất « khó khăn »

Trong bối cảnh Nga liên tục tấn công vào vùng Donestk, trên Telegram, tổng thống Ukraina Volodymyr Zelensky hôm qua, 08/08/2023, đã xác nhận cuộc phản công « rất khó khăn » và tiến độ chậm hơn mong muốn. Tổng thống Ukraina Volodymyr Zelenskiy (G) thăm một vị trí đóng quân của lực lượng đặc nhiệm Ukraina, gần chiến tuyến ở thành phố Bakhmut, vùng Donetsk, Ukraina, ngày 29/07/2023. via REUTERS - UKRAINIAN PRESIDENTIAL PRESS SER - Chi Phương

<!>

Trên kênh Telegram của mình, tổng thống UkrainaVolodymyr Zelensky chia sẻ một số nội dung cuộc phỏng vấn mà ông dành cho một phương tiện truyền thông Mỹ La Tinh. Nguyên thủ Ukraina khẳng định, « phản công tức là quân đội Ukraina không lùi bước », nhưng lực lượng Ukraina « rất khó có thể chiến đấu lâu dài », thiếu nguồn lực và vũ khí.

Cũng trong ngày hôm qua, theo CNN, các quan chức cấp cao phương Tây nhất là từ Hoa Kỳ, đã tỏ ra « ngày càng bi quan về khả năng chiến đấu của lực lượng Ukraina », khó có thể giành lại những vùng lãnh thổ đã bị Nga chiếm đóng.

Tại Zaporijjia, khu vực mà Nga đã chiếm đóng, vốn được kiểm soát nghiêm ngặt, thông tín viên RFI Annissa El Jabri đã xin được giấy phép tác nghiệp hiếm hoi từ chính quyền mà Nga dựng lên tại khu vực này, gửi về bài phóng sự :

« Kính mờ hai cửa sau xe ô tô và căng thẳng bắt đầu tại một trong những rào chắn dựng lên trên đường. Trong vùng này, hầu như xe nào cũng lắp loại kính mờ không cho nhìn thấy hành khách, nhưng vô ích. Điều này càng dễ bị quân đội kiểm tra và phải bấm hạ kính xuống.

Các lan can hai bên đường đôi khi được chăng dây thép gai, lệnh giới nghiêm từ 22 giờ, các con phố đã vắng tăng từ 20 giờ, ngay khi mặt trời bắt đầu lặn.

Tất cả những điều này nhắc nhở mọi người rằng không thể di chuyển trong khu vực này mà không hề hấn gì. Từ hơn hai tháng qua, đây là tâm điểm của cuộc phản công của Ukraina. Cánh báo chí đến đây bị kiểm soát rất chặt chẽ và bị hạn chế ra vào.

Các cuộc giao tranh vẫn đang diễn ra ở phía bắc Mélitopol, hiện vẫn không thể tiếp cận. Tuy nhiên, ủy ban bầu cử trung ương ở Matxcơva đã thông báo từ ngày 15/06 : Các cuộc bầu cử địa phương sẽ bắt đầu vào tháng 9. Đây sẽ là cuộc bầu cử cuối cùng, trước khi cuộc bầu cử tổng thống diễn ra vào tháng Tư năm 2024 mà người dân tại các vùng mà Nga sáp nhập cách nay 11 tháng cũng có thể đi bầu. Chính quyền địa phương xác nhận rằng danh sách tất cả các ứng viên sẽ được công bố trong vòng 8 ngày nữa. Chương trình tranh cử chóng vánh, người dân đi bầu trực tiếp, đã được loan báo trong các thành phố, các ngôi làng ngay trên chiến tuyến, dưới khói lửa của bom đạn. Nga dần dần bắt đầu thể hiện một dạng tự tin trên thực địa ».

Về phía Nga, lực lượng phòng không nước này thông báo hôm nay, đã bắn chặn hai drone được cho là của Ukraina, tấn công về hướng thủ đô Nga. AFP nhắc lại rằng các vụ tấn công bằng drone được cho là do Ukraina tiến hành, đã gia tăng trong thời gian gần đây. Hồi đầu tuần, hôm 07/08, Nga cũng xác nhận đã hạ 1 drone của Ukraina ở Kalouga, cách Matxcơva 200 km.

Vụ tấn công drone này xảy ra hai ngày saukhi hai tên lửa Nga tấn công vào vùng Pokrovsk, Donestk ở Ukraina, khiến 9 người thiệt mạng. Hôm qua, quân đội Nga cũng xác nhận đã tấn công vào một căn cứ chỉ huy ở Pokrovsk của lực lượng Ukraina.

Một quốc gia ẩn danh mua 50 xe tăng Bỉ Leopard 1 gửi cho Ukraina

Ukraina sẽ nhận được từ 30-50 xe tăng Bỉ Leopard 1 từ một nước hảo tâm ẩn danh. Ngày 08/08/2023, tập đoàn công nghiệp Đức Rheinmettall xác nhận chịu trách nhiệm hợp đồng mua lại hàng chục xe tăng cũ Leopard 1 từ công ty Bỉ OIP Land Systems để tu sửa, lắp đặt thiết bị hiện đại, sau đó gửi cho Ukraina.

Xe tăng Leopard 1. Ảnh minh họa chụp tại Storkau, Đức, ngày 19/05/2000 AP - ECKEHARD SCHULZ

Thu Hằng

Trước đó, nhiều cơ quan truyền thông Bỉ đưa tin là « một nước không rõ danh tính », theo thỏa thuận bảo mật, mua 50 xe tăng cũ Leopard 1 của công ty Bỉ OIP Land Systems (trụ sở tại Tournai). Cách nay 10 năm, do cắt giảm ngân sách, quân đội Bỉ đã bán số xe tăng này cho OIP Land Systems.

Tập đoàn công nghiệp Đức Rheinmettall, có trụ sở ở Düsseldorf, được ủy quyền giao dịch, mua số xe tăng nói trên và chịu trách nhiệm tu sửa, tân trang để giao cho Ukraina, từ 30 đến 50 chiếc. Thời gian tu sửa có thể lên đến 6 tháng. Việc vận chuyển đến Ukraina cũng cần thời gian tương tự, theo ông Freddy Versluys, tổng giám đốc công ty OIP Land Systems khi trả lời nhật báo Bỉ De Standaard, vì không thể « đặt cả 50 xe tăng lên xe tải trong vài ngày ».

Ông không biết chính xác thời hạn và địa điểm giao xe tăng cho Ukraina, nhưng khẳng định, hợp đồng được thỏa thuận với « giá tốt, thấp hơn nhiều so với giá thị trường hiện nay ». Do nhu cầu tăng để hỗ trợ Ukraina, giá xe tăng đã tăng mạnh kể từ đầu cuộc chiến, có thể lên tới 500.000 euro/xe.

Nhật báo Le Monde, trích dẫn các cơ quan truyền thông Bỉ, nhắc lại vào đầu năm 2023, chính phủ Bỉ đã muốn mua lại số xe tăng này để tặng cho Ukraina nhưng không thành công. Bộ trưởng Quốc Phòng Bỉ Ludivine Dedonner giải thích là do công ty OIP Land Systems đưa ra mức giá « vô lý ». Tuy nhiên, công ty này phủ nhận cáo buộc trên.

Hoa Kỳ hạn chế đầu tư vào Trung Quốc

Hôm nay, 09/08/2023, Nhà Trắng công bố kế hoạch chi tiết về việc hạn chế các doanh nghiệp Hoa Kỳ đầu tư vào các lĩnh vực công nghệ “nhạy cảm” tại Trung Quốc, đe dọa đến an ninh của Hoa Kỳ

Ảnh minh họa cuộc đọ sức công nghệ cao Mỹ-Trung. REUTERS - FLORENCE LO

Chi Phương

Tổng thống Mỹ Joe Biden sẽ công bố một sắc lệnh hạn chế đầu tư của Hoa Kỳ vào lĩnh vực công nghệ nhậy cảm tại Trung Quốc.

Theo Reuters, sắc lệnh nhắm đến các đầu tư góp vốn vào doanh nghiệp hoặc đầu tư liên doanh ở Trung Quốc trong các lĩnh vực như chất bán dẫn, điện toán lượng tử và trí tuệ nhân tạo. Tất cả các khoản đầu tư được nêu ra trong sắc lệnh phải được thông báo cho chính phủ Hoa Kỳ. Một số giao dịch có thể sẽ bị cấm.

Kế hoạch này của Nhà Trắng nhằm ngăn chặn nguồn vốn và công nghệ của Hoa Kỳ hỗ trợ Trung Quốc phát triển các loại công nghệ cao, hiện đại hóa quân đội, đe dọa đến an ninh của nước Mỹ.

Tuy nhiên, sắc lệnh sẽ không có hiệu lực ngay lập tức mà cần phải trải qua quá trình tham vấn để đánh giá các phản hồi từ phía các tác nhân trong ngành. Hôm qua, Nhà Trắng từ chối trả lời Reuters về kế hoạch nói trên.

Báo New York Times đưa tin hôm thứ Ba, cho biết, chính quyền Biden có kế hoạch yêu cầu các công ty đầu tư vào nhiều ngành công nghiệp của Trung Quốc phải báo cáo hoạt động. Điều này sẽ giúp chính phủ Hoa Kỳ có tầm nhìn rõ ràng về các giao dịch tài chính giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc.

Còn tại Trung Quốc, theo AFP, lần đầu tiên từ hai năm qua, kinh tế Trung Quốc rơi vào tình trạng thoái lạm (giảm lạm phát), tức là giá hàng hóa và dịch vụ giảm.

Về mặt lý thuyết, tình trạng này có thể là tích cực đối với sức mua, nhưng thoái lạm lại được xem là một mối đe dọa đối với nền kinh tế. Thay vì chi tiêu, người tiêu dùng hoãn mua sắm vì mong giảm giá. Do thiếu nhu cầu, các doanh nghiệp buộc phải giảm đầu tư, sản xuất và giảm giá để tránh tồn kho.

Tổng thống Mỹ « sắp » thăm Việt Nam

Tổng thống Mỹ Joe Biden ngày 08/08/2023 cho biết « sắp tới » công du Việt Nam nhằm cải thiện quan hệ với Hà Nội vào lúc Washington đang tìm cách chống lại ảnh hưởng ngày một lớn của Trung Quốc trong khu vực.

Thủ tướng Việt Nam Phạm Minh Chính (T) và tổng thống Mỹ Joe Biden tại thượng đỉnh Mỹ-ASEAN, Phnom Penh, Cam Bốt, ngày 12/11/2022. AP - Vincent Thian

Minh Anh

Trong một cuộc nói chuyện tại bang New Mexico, tổng thống Joe Biden tuyên bố ông sẽ đến thăm Việt Nam vì Hà Nội « mong muốn thay đổi mối quan hệ với Mỹ và muốn trở thành một đối tác ». Cũng theo nguyên thủ Mỹ, những biến động hiện nay trên thế giới đang là « một cơ hội để thay đổi sự năng động » trong quan hệ giữa hai nước.

AFP nhắc lại, hồi tháng Tư năm nay, ngoại trưởng Mỹ Anthony Blinken, trên đường đến Tokyo dự cuộc họp khối G7, khi dừng chân ở Hà Nội, đã cho rằng đây là « thời điểm thuận lợi » để nâng cấp quan hệ « đối tác toàn diện » có từ 10 năm qua giữa hai nước. Trước đó, tháng 3/2023, tổng thống Biden cũng có một cuộc điện đàm với tổng bí thư đảng Cộng Sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng.

Những năm gần đây, Việt Nam và Mỹ thắt chặt hơn mối quan hệ thương mại. Cả hai nước cùng chia sẻ mối lo về sức mạnh ngày càng lớn của Trung Quốc trong khu vực. Mâu thuẫn giữa Trung Quốc và các nước Đông Nam Á, đặc biệt là Việt Nam và Philippines, đã tăng nhiều do các yêu sách chủ quyền rộng lớn của Bắc Kinh ở Biển Đông.

Tuy nhiên, theo nhiều nhà quan sát, Hà Nội dường như chưa hoàn toàn sẵn sàng nâng cấp quan hệ với Washington, luôn tỏ ra cảnh giác trước việc làm phật lòng Bắc Kinh – một đối tác kinh tế quan trọng – bất chấp những tranh chấp lãnh thổ tại Biển Đông.

Tại Grand Canyon, tổng thống Mỹ muốn thúc đẩy ưu tiên về khí hậu

Trong chuyến thăm miền tây nước Mỹ, tổng thống Joe Biden hôm qua, 08/08/2023 đã ký sắc lệnh thành lập một khu bảo tồn thiên nhiên ở Grand Canyon, bang Arizona. Nguyên thủ Mỹ cũng muốn thúc đẩy chính sách về khí hậu, tạo ra sự khác biệt đối với phe Cộng Hòa, để chuẩn bị cho chương trình tái tranh cử vào năm 2024.

Maya Tilousi (T) đại diện cho giới trẻ của các bộ lạc da đỏ, bắt tay tổng thống Joe Biden tại Tusayan, bang Arizona. Ảnh ngày 08/08/2023. REUTERS - JONATHAN ERNST

Chi Phương

Từ New York, thông tín viên Loubna Anaki tường trình :

« Đối với Joe Biden, Grand Canyon là một kho báu quốc gia cần phải bảo tồn. Theo logic này, tổng thống Hoa Kỳ hôm qua, đã ký một sắc lệnh xây dựng một khu bảo tồn quốc gia trong vùng Grand Canyon.

Đây là điều mà các bộ lạc người da đỏ Mỹ tại đây đã yêu cầu từ nhiều năm qua. Ông Biden nhấn mạnh : “Với cương vị là tổng thống, tôi cam kết đưa coi toàn vẹn của các bộ lạc là một ưu tiên, tôn trọng những lời hứa mà Hoa Kỳ đã đưa ra đối với những người Mỹ bản địa. Tôi cam kết sử dụng tất cả quyền hạn của mình để bảo vệ các vùng đất của các bộ lạc thiêng liêng.

Cụ thể, sắc lệnh này sẽ cho phép thiết lập một khu dự trữ bảo tồn, rộng hơn 4000 mét vuông. Theo đó, tất cả các dự án khai thác uranium sẽ bị cấm, trừ những dự án từ trước năm 2012. Nhưng điều này có nghĩa là khoảng mười hai mỏ sẽ vẫn được hoạt động trong khu vực này.

Trong chuyến thăm, Joe Biden cũng nhấn mạnh đến kế hoạch lớn của ông về khí hậu được thông qua vào năm ngoái. Trên thực tế, không phải ngẫu nhiên mà Joe Biden chọn Arizona là điểm dừng chân đầu tiên trong hành trình của mình. Bang Arizona vừa phải trải qua một trong những đợt nắng nóng tồi tệ nhất trong những năm qua, và cũng có khả năng bang Arizona sẽ là một trong những bang chủ chốt vào cuộc bầu cử tổng thống sắp tới. »

Theo AFP, nguyên thủ Mỹ cho rằng việc công nhận Grand Canyon là di tích quốc gia cần được bảo tồn, theo Đạo Luật Di Tích Cổ 1906 (Antiquities Act of 1906) « không chỉ tốt cho Arizona mà còn tốt cho hành tinh ». Khu vực này có tên là Baaj Nwaavjo I’tah Kukveni, mà trong đó từ Baaj Nwaavjo có nghĩa là « vùng đất của các bộ lạc » theo tiếng của người Havasupai. Khu vực này gồm các hẻm núi, cao nguyên và các khu vực có nhiều động vật hoang dã và các loại thực vật quý hiếm.

Thượng đỉnh về Amazon : « Liên minh » chống phá rừng bất đồng về mục tiêu

Tám nước vùng Amazon đã nhất trí thành lập « Liên minh Amazon chống phá rừng » trong ngày họp thượng đỉnh đầu tiên 08/08/2023 tại Belém, Brazil, tránh để « rừng Amazon chạm đến điểm không thể phục hồi ». Giới bảo vệ môi trường Brazil, được AFP trích dẫn, hoan nghênh « bước đi đầu tiên », nhưng quan ngại vì « không có quyết định cụ thể, mà chỉ là một danh sách những lời hứa ».

Tám nước Nam Mỹ thành lập liên minh chống nạn phá rừng Amazon. Ảnh ngày 08/08/2023 tại Belém. © Eraldo Peres / AP

Thu Hằng

Thông tín viên RFI Martin Bernard tại Sao Paolo giải thích :

« Một liên minh chống phá rừng ». Đó là kết quả chính của thượng đỉnh gồm 8 nước của Tổ chức Hiệp ước Hợp tác Amazon. Tổ chức này lo ngại về những hậu quả của nạn phá rừng và sự phát triển tình trạng tội phạm quy mô lớn.

Việc bảo vệ quyền lợi của những dân tộc bản địa được đề cao. Một kế hoạch an ninh cấp vùng cũng được hình thành để truy quét nạn khai thác vàng trái phép và các kiểu buôn lậu.

Tuyên bố Belém đặt ra những nguyên tắc lớn nhưng lại không ấn định thời hạn cụ thể. Như vậy, mỗi nước được tự do đề ra những mục tiêu riêng của họ về mặt phá rừng. Nhưng những bất đồng tồn đọng này lại tương đối lớn.

Tổng thống Colombia Gustavo Petro không ngại chỉ trích việc sử dụng các nguồn năng lượng hóa thạch, trong khi Brazil lại dự tính thăm dò dầu lửa ở ngoài khơi Amazon. Luôn tỏ ra lạc quan, tổng thống Lula khẳng định rằng « Amazon là giấy thông hành của chúng ta cho mối quan hệ mới với thế giới ».

Liên Hiệp Quốc có đủ bằng chứng truy tố thủ phạm « tội ác chiến tranh » ở Miến Điện

Ngày 08/08/2023, Liên Hiệp Quốc thông báo có những bằng chứng chắc chắn về tình trạng « tội ác chiến tranh và tội ác chống nhân loại tăng mạnh » ở Miến Điện. Quân đội Miến Điện và các lực lượng dân quân trực thuộc bị tố cáo « phạm tội ác chiến tranh ngày càng thường xuyên và trắng trợn hơn ».

Ảnh chụp từ máy bay làng Bin tại Mingin Township tỉnh Sagaing ngày 03/02/2022 sau khi bị quân đội Miến Điện phóng hỏa. REUTERS - STRINGER

Thu Hằng

Báo cáo thường niên của Cơ chế Điều tra độc lập của Liên Hiệp Quốc về Miến Điện (IIMM) - được Hội Đồng Nhân Quyền thành lập năm 2018 - xác nhận thông tin của các tổ chức Liên Hiệp Quốc khác, cũng như những tổ chức phi chính phủ hoặc của các Nhà nước về tình trạng bạo lực ở Miến Điện từ khi tập đoàn quân sự đảo chính năm 2021.

AFP nhắc lại các thành viên của IIMM chưa bao giờ được phép tới Miến Điện. Nhưng họ đã trao đổi với hơn 700 nguồn tin, thu thập và xử lý « hơn 23 triệu yếu tố cung cấp thông tin », trong đó có lời kể của nhân chứng, tài liệu, ảnh, video, bằng chứng pháp y và hình ảnh chụp từ vệ tinh.

Những bằng chứng này sẽ được sử dụng để truy tố những kẻ phạm tội ác chiến tranh.

Trả lời RFI ngày 09/08, ông Nicholas Koumjian, đứng đầu Cơ chế Điều tra độc lập của Liên Hiệp Quốc về Miến Điện, giải thích :

« Trong số những tội ác mà chúng tôi thống kê và thu thập được chứng cứ, có nhiều tội ác xảy ra trong quá trình giam giữ. Trên khắp cả nước, rất nhiều người bị bắt và bị giam giữ mà không xét xử. Chúng tôi cũng thu thập được những lời chứng về các hành động tra tấn ở trong tù, xâm hại tình dục đối với đàn ông và phụ nữ trong các nhà giam.

Chúng tôi cũng có nhiều bằng chứng về việc lính Miến Điện chiếm một ngôi làng, bắt giữ dân cư, thường dân và chiến binh rồi hành quyết họ. Chúng tôi cũng nhận thấy hiện tượng này được mở rộng, đặc biệt trong những tháng gần đây, các vụ oanh kích thường dân, tấn công vào các ngôi làng thường có, kết cục là rất nhiều người thiệt mạng trong đó có nhiều trẻ em.

Chúng tôi tập hợp tất cả những bằng chứng này để một ngày nào đó sử dụng trong quá trình tố tụng hình sự và buộc những người chịu trách nhiệm về những tội ác này phải bị nghiêm trị. Chúng tôi muốn nói là chúng tôi ở đó, thu thập bằng chứng. Đối với những người phạm tội ác, chúng tôi muốn nói là có một cơ chế sẽ làm mọi cách để truy tố họ và họ sẽ bị đưa xét xử trước pháp luật một ngày nào đó ».