Cà phê trứng Hà Nội

Cụ Nguyễn Văn Giảng, người lập quán Cafe Giảng (39 Nguyễn Hữu Huân), từng là bartender cho khách sạn Sofitel thời Pháp thuộc. Trứng gắn liền với quán của cụ ngay từ ngày thành lập năm 1946. Theo ông Nguyễn Trí Hòa, thế hệ thứ hai của Cafe Giảng, công thức trên được cụ Giảng « phát triển trong thời kỳ đường, sữa còn rất khan hiếm ở Việt Nam. Ông đã sử dụng lòng đỏ trứng để thay thế sữa ». Trứng còn được Cafe Giảng dùng trong rất nhiều loại đồ uống khác nhau, nhưng nổi tiếng nhất vẫn là cà phê trứng, theo giải thích của anh Vũ Khắc Sơn, Quản lý Cafe Giảng, với RFI tiếng Việt:<!>

« Cà phê Giảng nổi tiếng từ 73 năm nay với món độc đáo nhất là cà phê trứng. Ngày đầu tiên thì chỉ có trứng nóng thôi, sau đó dần dần có thêm trứng đá. Qua năm tháng thì cũng có thêm một số món liên quan đến trứng, như đậu xanh trứng, cacao trứng, rhum trứng, bia trứng, coca trứng, mát-cha trứng… Cứ một thời gian chúng tôi lại có thêm một món mới liên quan đến trứng. Tất cả các món đều xoay quanh cái cốt lõi, cái trục hạt nhân là trứng ».

Mỗi cốc cà phê trứng cần hai lòng đỏ trứng gà, được đánh bông dậy mùi cho đến khi chuyển sang mầu vàng nhạt, sánh nhuyễn quện vào nhau, rồi được đổ vào cốc. Cà phê bột pha phin riêng, sau đó ủ trong một chiếc cốc rồi mới đổ lên lớp trứng đánh bông. Lớp bông trứng nhẹ sẽ dần trào ngược lên và phủ toàn bộ mặt cà phê đậm, thơm mùi đặc trưng cà phê Việt.

Đó là công thức chung, nhưng mỗi nhà có bí quyết riêng, từ khâu rang xay hạt cà phê, đến cách đánh trứng nhằm hạn chế tối đa vị ngấy và tanh của trứng gà. Chị Lê Kim Ngân, chủ cửa hàng cà phê Gourmet Gift (28 Hàng Mành và 18 Hàng Bè), « bật mí» với RFI tiếng Việt một phần bí quyết pha chế riêng của quán :

« Phần cà phê được pha lên, còn trứng được đánh bông thành kem. Và bí quyết của chúng tôi là thay vì sử dụng đường hoặc sữa đặc, chúng tôi sử dụng mật ong. Mật ong khi được đánh lên với lòng đỏ của trứng gà sẽ tạo một hương vị rất nhẹ nhàng. Quý khách vừa có thể cảm nhận được vị thơm nhưng không hề tanh của trứng, cộng với vị thơm ngọt nhè nhẹ của mật ong rừng Việt Nam.

Sau khi cà phê được pha bằng phin, lòng đỏ trứng gà được đánh lên cùng với mật ong và một loại gia vị, được gọi là bí quyết của chúng tôi, để tạo nên hương vị đặc biệt. Sau khi phần lòng đỏ trứng gà được đánh lên cùng với mật ong để thành kem thì sẽ được đổ lên trên cà phê và được rắc thêm một chút ca cao».

Cà phê trứng và bánh rán. Ảnh minh họa.RFI / Tiếng Việt

Phút sống chậm trong một… « Hà Nội không vội được đâu»:

Thưởng thức cà phê trứng Hà Nội cũng có cái thú riêng. Chỉ cần vài chiếc ghế đẩu trên vỉa hè để ngồi và đặt cốc rồi để hồn tan vào tiếng ồn đường phố. Hoặc chống cằm trên chiếc bàn bar sát lan can trên gác ngắm cuộc sống sôi động trôi. Người uống nhâm nhi chút ngọt tan trong lớp kem trứng đánh bông, rồi chút đậm và đắng lắng trong lớp cà phê, hoặc quấy đều cả hai vị để cân bằng ngọt-đắng cuộc đời.

« Người Hà Nội thưởng thức cà phê trứng rất là thong thả, chị Kim Ngân giải thích. Trước tiên sẽ thưởng thức một ít kem quện với một ít ca cao nhè nhẹ để cảm nhận ở đầu lưỡi vị ngọt, vị thơm của kem và trứng. Sau khi đã cảm nhận được hương vị đó, người ta sẽ khuấy nhẹ lên để trộn đều cà phê cộng với cả lượng kem trứng ở phía trên và thưởng thức.

Cà phê trứng phù hợp với tất cả mọi người, dù là nam giới hay phụ nữ, nhất là đối với phụ nữ, khi không uống được cà phê nặng, nhưng chúng ta vẫn muốn thưởng thức một loại cà phê có hương vị nồng nàn, thì việc cho thêm trứng sẽ làm giảm bớt độ mạnh của cà phê, đồng thời mang lại cho người thưởng thức hương vị cà phê khác hẳn so với những loại cà phê thông thường khác ».

Theo chị Kim Ngân, khác với cà phê Expresso, Capuccino, thường có thể uống kèm với một mẩu sôcôla hoặc một chiếc bánh quy, cà phê trứng nên được thưởng thức riêng, một cách trọn vẹn, bởi vì trong cà phê trứng đã có đủ, đường, sữa, cà phê, trứng, mật ong.

« Cà phê trứng, thực ra là trong cà phê có một lượng cafein khá là lớn. Nếu như ở ngoại quốc có trà chiều, thì đối với người Việt Nam cũng vậy, chúng tôi thường thưởng thức cà phê trứng vào buổi chiều, từ 2 đến 5 giờ chiều là khoảng thời gian thích hợp nhất để thưởng thức cà phê trứng. Bởi vì thực ra, khi chúng ta uống cà phê trứng, nó cũng cung cấp rất nhiều năng lượng.

Chính vì thế, thường đối với người Việt Nam, buổi sáng họ chỉ uống một tách cà phê đen, nhưng buổi chiều, để có thêm lượng protein, có thêm năng lượng để làm việc, và cũng vào lúc 4-5 giờ chiều, người Việt Nam kết thúc giờ làm, họ có một thời gian rảnh trước khi về nhà với con cái, thì họ vội vàng chút thời gian rảnh rỗi đó để thưởng thức một cốc cà phê trứng nạp thêm năng lượng để tiếp tục công việc trong ngày ».

Cà phê trứng. Ảnh minh họa.RFI / Gourmet Gift

Cà phê trứng trong mắt người ngoại quốc:

Thói quen uống cà phê của người Việt được thương hiệu cà phê Carte Noire, thuộc Tập đoàn Ý Lavazza, giới thiệu tên site cartenoire.fr rằng: « Cà phê thấm sâu vào trong cuộc sống của người Việt, hiện được coi như một nghệ thuật sống, một chất xúc tác mạnh mẽ kết nối xã hội và là một trong những niềm tự hào của đất nước ». Ở Sài Gòn, nơi cái nóng  ở ngưỡng 30°C, người dân thích uống nâu đá (cà phê sữa đá) bằng ống hút như một loại nước uống giải khát. Người dân Hà Nội uống cà phê nặng hơn, mạnh hơn được để trong chiếc tách nhỏ.

Cà phê trứng, nét độc đáo của Hà Nội, được Carte Noire chia sẻ công thức trên website, đồng thời không quên khuyên khách hàng nên pha trong cốc thủy tinh để có thể chụp được tấm hình bắt mắt với hai tầng mầu sắc. Một lời khuyên khác là « theo truyền thống, mỗi một ngụm, bạn khuấy nhẹ cà phê và nếm từng thìa lớp trứng đánh bông ».

Lạ ! Ban đầu có vẻ e dè, nhưng một khi đã nếm cà phê trứng, người uống khó cưỡng lại được vị đậm ngọt xen lẫn mùi thơm ngậy của trứng. Đó chính là một đặc điểm của cà phê trứng, và cũng là lý do tại sao du khách đến Hà Nội, nhiều người muốn một lần được thưởng thức cà phê trứng, đặc biệt ở Cafe Giảng, như giải thích của anh Vũ Khắc Sơn :

-  « Thực ra cà phê trứng đã nổi tiếng từ 73 năm rồi. Và đối với khách du lịch quốc tế, Giảng là điểm đến của tất cả các hành trình tour về ẩm thực. Ví dụ CityTour hay FoodTour đều có lựa chọn một trong những điểm đến là cà phê Giảng trong rất nhiều năm rồi, và chúng tôi quen phục vụ khách du lịch.

Hiện tại, trung bình khoảng 70% khách của chúng tôi là những người du lịch, có thể là trong nước và quốc tế. Rất nhiều người ở các tỉnh xa đến Hà Nội, họ muốn biết được cà phê trứng là như thế nào ? ».

Cuộc gặp Thượng đỉnh lần hai giữa Lãnh đạo CS Bắc Triều Tiên Kim Jong-un và Tổng thống Mỹ Donald Trump tại Hà Nội vào tháng 02/2019 là một cơ hội để ẩm thực Việt Nam được quảng bá ra thế giới. Cà phê trứng đã thuyết phục được giới Báo chí ngoại quốc đến đưa tin : Khoảng 3.000 tách cà phê trứng đã được phục vụ tại Trung tâm Báo chí Quốc tế chỉ trong vòng ba ngày diễn ra Thượng đỉnh.