Tại sao ông Trump lại quyết định loại trừ EU khỏi tiến trình hòa bình?

Từ khi Ông Trump nhậm chức Tổng thống Mỹ ông đã làm rung chuyển thế giới. Vào thứ Tư, ngày 12 tháng 2, Tổng thống tuyên bố vai trò trung gian hòa giải của mình trong cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine, khẳng định cam kết chấm dứt cuộc xung đột leo thang từ năm 2022 với cuộc xâm lược toàn diện Ukraine của Nga , chỉ trong vòng 24 giờ , như Trump từng hứa hẹn khi đi tranh cử . Quyết định đàm phán song phương với Moscow của ông Trump đã gây sốc cho các thành viên châu Âu, những người hy vọng sẽ là những người trung gian hòa giải và giờ đây lo sợ lợi ích của họ sẽ bị gạt sang một bên và không được xem xét trong một thỏa thuận cuối cùng. 

<!>

Nhưng tại sao ông Trump lại quyết định loại trừ EU khỏi tiến trình hòa bình?

Nếu cựu Tổng thống Mỹ Biden khẳng định Ukraine cần được tham gia đầy đủ vào các cuộc đàm phán và phải được đối xử như một thành viên bình đẳng, liên minh với các thành viên EU trong cam kết này, thì Trump dường như lại có ý kiến trái ngược: chính sách đối ngoại của ông dường như đang đáp ứng các yêu cầu của Nga. Thật vậy, trong cuộc điện đàm kéo dài một giờ với Điện Kremlin, Washington đã thảo luận về khả năng nới lỏng trừng phạt đối với Nga, không cho phép Ukraine gia nhập NATO, và để lại vùng đất mà Nga đã chiếm giữ cho Putin. Với Trump Âu châu là cái gia trước mắt trong tiến trình toàn cầu hóa , Trump muốn làm bá chủ thế giới, lời của Trump nói phải được thực hiện và cả thế giới phải cúi đầu thuần phục .... Trump có đối thủ khó chịu trước mắt là khối Âu châu đoàn kết , phải loại Âu châu ra bên lề, phải xé nhỏ , chia rẽ Âu châu ra để dễ cai trị . Trump rất cay cú khi Đức và Pháp tẩy chay Hội nghị G7 tại Mỹ vào cuối tháng 6/2020 , Trump lấy cớ là chủ nhà nên muốn mời Putin đến tham dự G7 , nhưng Đức và Pháp tuyên bố vắng mặt với lý do dịch bệnh còn lây nhiễm , không an toàn nếu họp trực tiếp .

Các nhà lãnh đạo châu Âu từ lâu đã lập luận rằng để có được hòa bình bền vững, cả châu Âu và Ukraine cần phải tham gia đầy đủ vào các cuộc đàm phán, khẳng định rằng thứ nhất, độc lập và toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine là vô điều kiện, và thứ hai, EU cần đóng vai trò trung gian để đảm bảo an ninh lâu dài và ngăn chặn bất kỳ nỗ lực xâm lược nào của Nga trong tương lai. Nhưng với việc ông Trump đảm nhận vai trò trung gian và thảo luận trực tiếp với Nga, Liên minh châu Âu hiện cũng lo ngại phải trả tiền để thực thi một thỏa thuận mà họ thậm chí không tham gia đàm phán, chẳng hạn như thông qua các quỹ tái thiết.

Có thể có nhiều lý do dẫn đến việc Liên minh châu Âu bị loại khỏi tiến trình hòa bình. Chính quyền Trump đã nhấn mạnh chính sách “Nước Mỹ trên hết”, tập trung vào việc trực tiếp tham gia với các bên liên quan chủ chốt. Trong trường hợp cuộc xâm lược Ukraine, Trump có thể muốn thể hiện vai trò toàn cầu liên tục và cơ bản mà Mỹ vẫn đang đóng: bằng cách trở thành người trung gian chính, Mỹ đang đảm bảo vị thế mạnh mẽ của mình trong các vấn đề an ninh của EU. Điều này có thể dẫn đến việc Liên minh châu Âu phụ thuộc vào Trump để làm trung gian hòa giải các lợi ích của họ, và của Ukraine, với Nga, do đó làm suy yếu quyền tự chủ và vai trò lãnh đạo của châu Âu.

Hơn nữa, việc Mỹ nới lỏng một phần lệnh trừng phạt để thuyết phục Nga rút khỏi chiến tranh sẽ củng cố mối quan hệ ngoại giao giữa Mỹ và Nga, và tiềm năng cả về kinh tế. Nhưng quan trọng hơn, xét về chiến lược, ông Trump có thể quyết tâm chấm dứt xung đột để tái cân bằng liên minh toàn cầu, vì Nga đã xích lại gần Trung Quốc hơn sau khi bị phương Tây loại trừ. Thông qua một thỏa thuận hòa bình và việc nới lỏng các lệnh trừng phạt, Nga sẽ không còn phụ thuộc hoàn toàn vào Bắc Kinh.

Ông Trump cũng đã trấn an Nga rằng NATO sẽ không tham gia vào thỏa thuận này và Ukraine nên được phép gia nhập tổ chức quân sự này: Trên thực tế, ông Putin từ lâu đã phản đối nguyện vọng gia nhập NATO của Ukraine, điều được đưa ra như một cái cớ cho cuộc xâm lược toàn diện. Rõ ràng là việc mở rộng NATO sẽ gây ra phản ứng dữ dội từ Nga vào một thời điểm nào đó trong tương lai, vì nó được coi là mối đe dọa đối với an ninh và ảnh hưởng địa chính trị mà ông Putin đang nắm giữ. Vì vậy, để đảm bảo sự tham gia và lợi ích đầy đủ của Nga trong các cuộc đàm phán hòa bình, Tổng thống Mỹ đã tuyên bố sẽ gây sức ép lên các thành viên NATO.

Để đạt được hòa bình bền vững, khó có khả năng Hoa Kỳ sẽ hoàn toàn loại bỏ Liên minh châu Âu khỏi vai trò trung gian hòa giải và bỏ qua lợi ích của Ukraine. Chắc chắn, đây là lần đầu tiên cuộc chiến này dường như sắp kết thúc, mặc dù không phải là kết thúc mà EU mong muốn. Ông Trump sẽ đóng vai trò thiết yếu trong tiến trình này với tư cách là người trung gian hòa giải với ông Putin, nhưng liệu ông có phải là nhân tố chủ chốt duy nhất của phương Tây trong các cuộc đàm phán hay không vẫn còn là điều đáng ngờ.

Với bất cứ thỏa thuận chính trị nào để ngưng cuộc chiến Nga - Ukraine do Mỹ chủ động , phía Mỹ dễ tác động, thúc ép Ukraine hơn, nếu không có sự hiện diện của Âu châu, chứng cứ rõ ràng thời gian qua Trump và Vance đã cư xử ra sao với đơn lẻ Zelensky tại phòng bầu dục .

Trong nhiều thập kỷ, thái độ chống Mỹ đã lan rộng khắp châu Âu. Giờ đây, chúng ta đang chứng kiến sự trỗi dậy của một tình cảm chống châu Âu rõ rệt ngay trong chính quyền Trump. Căng thẳng xuyên Đại Tây Dương không phải là điều mới mẻ — Pháp cũng đã đóng vai trò của mình, từ quyết định rút khỏi bộ chỉ huy quân sự của NATO của Tổng thống Charles de Gaulle đến vụ "Vũ khí giết người hàng loạt" sau khi cựu Tổng thống Pháp Chirac từ chối tham gia cuộc xâm lược Iraq hay còn gọi là cuộc hcieesn vùng vịnh lần thứ hai .

Chưa bao giờ một chính quyền Mỹ lại công khai thù địch với Liên minh châu Âu như hiện nay — thậm chí còn thù địch hơn với toàn bộ dự án châu Âu chứ không phải từng quốc gia thành viên riêng lẻ. Bản thân Donald Trump từng tuyên bố sai sự thật rằng EU được thành lập "để gây khó dễ cho Hoa Kỳ".

Hợp đồng thế kỷ đã bị phía Úc hủy về việc Pháp chế tạo 12 tàu ngầm cho Úc mà Mỹ đã bị loại ngay từ vòng ngoài khi đấu thầu , làm sao không có bàn tay lông lá của Trump nhúng vào để cướp giựt lại trên tay của Pháp mới vừa đưa lên miệng . Rồi Thỏa thuận Hòa Bình gia Mỹ và phe Taliban ,phía đồng minh NATO tham gia để bảo vệ đồng minh là Mỹ hoàn toàn không được thông báo , khi Mỹ đã ký kết và rút quân .

Chúng ta cứ nhìn vào bảng 28 điểm để chấm dứt chiến cuộc Nga -Ukraine do phía Mỹ đưua ra hoàn toàn bất lợj cho phía Ukraine, Nga hưởng lợi phần nhiều và đứng phía sau đó là Mỹ, ngư ông đắc lợi, phía Âu châu bị loại bên ngoài .

Đừng lấy làm lạ khi Đức Giáo hoàng Leo XIV đã đưa ra một lời kêu gọi mạnh mẽ và khác thường tới Tổng thống Mỹ Donald Trump : đừng làm suy yếu mối quan hệ lịch sử giữa Washington và châu Âu. Trong bối cảnh bất ổn quốc tế, Leo XIV nhấn mạnh rằng việc phá vỡ liên minh xuyên Đại Tây Dương này sẽ gây nguy hiểm cho hàng thập kỷ hợp tác , đồng thời cảnh báo rằng việc loại trừ châu Âu khỏi các quyết định chiến lược sẽ dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng đối với hòa bình và ổn định toàn cầu.

Cuộc họp của các nhà lãnh đạo Tây Âu và Ukraine vào cuối tuần sắp tới tuy có mời phía Mỹ đến tham dự, nhưng rõ ràng Trump không hăng hái cho lắm , bởi Trump thấy không thể chủ động theo hướng Mỹ mong muốn , không thể ép buộc Zelensky giao lãnh thổ cho Nga nếu có Âu châu đứng bên cạnh .

NND Dec.12.2025