Nawrocki đắc cử tổng thống Ba Lan: Thách thức cho chính phủ thân Liên Âu Chống việc kết nạp Ukraina làm thành viên NATO, ngưỡng mộ Donald Trump, Karol Nawrocki, nhà sử học 42 tuổi, được đào tạo bài bản, được đảng dân tộc chủ nghĩa Luật pháp và Công lý (PiS) ủng hộ, đã giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống Ba Lan hôm qua, 02/06/2025, trước đối thủ Rafal Trzaskowski, thị trưởng Vacxava theo chủ nghĩa tự do. PiS là đảng theo chủ nghĩa dân tộc, từng lãnh đạo chính phủ Ba Lan từ năm 2015 đến năm 2023. Tổng thống sắp mãn nhiệm Andrzej Duda thuộc đảng bảo thủ này.
<!>
Là một người không mấy ai ở Ba Lan biết đến, nhưng Karol Nawrocki ông đã được đảng PiS giới thiệu trước công chúng vào ngày 25 tháng 11 năm 2024, với mong muốn đưa ra một hình ảnh mới để đại diện cho đảng. Vào năm 2015, đảng này đã làm điều tương tự khi đưa một luật sư ít tên tuổi, Andrezj Duda, lên vị trí hàng đầu. Mặc dù có nhiều kinh nghiệm trong chính trị, ứng viên này đã từng bị tụt hậu trong các cuộc thăm dò trong một thời gian dài trước khi giành chiến thắng trong hai nhiệm kỳ.
« Nước Ba Lan, người Ba Lan trước tiên»
Với khẩu hiệu "Nước Ba Lan trước tiên, người Ba Lan trước tiên", ứng viên Karol Nawrocki nhắm tới hàng triệu người tị nạn Ukraina đang sống tại quốc gia thành viên của NATO và cả Liên Hiệp châu Âu. Cả hai tổ chức này cũng bị ông chỉ trích mạnh mẽ.
Cho dù cam kết duy trì sự ủng hộ của Ba Lan đối với Ukraina, đất nước đang chiến đấu chống lại Nga từ tháng 2 năm 2022, Karol Nawrocki phản đối việc quốc gia láng giềng này gia nhập NATO và lên án việc trợ giúp những người tị nạn Ukraina tại Ba Lan.
Trong một video, ông tuyên bố các chế độ phúc lợi xã hội "trước hết là dành cho người Ba Lan" và rằng "khi xếp hàng tại các phòng khám bác sĩ và bệnh viện", người Ba Lan phải "được ưu tiên". Ông cũng chỉ trích Kiev không "biết ơn những gì người Ba Lan đã làm" và cáo buộc tổng thống Ukraina Volodymyr Zelensky "vô lễ" với Ba Lan. Những lời lẽ như vậy khiến dư luận không khỏi liên hệ ông với chủ nhân hiện tại của Nhà Trắng bên nước Mỹ.
Ủng hộ chính quyền Trump
Là người ngưỡng mộ Donald Trump, Karol Nawrocki đã gặp tổng thống Mỹ tại Nhà Trắng ngay trước vòng đầu bầu cử. Ông khẳng định Trump đã nói với ông: "Ông sẽ thắng". Cuộc gặp đã làm dấy lên cáo buộc ở Ba Lan về sự can thiệp của Hoa Kỳ vào cuộc bầu cử.
Bộ trưởng An ninh Nội địa Hoa Kỳ Kristi Noem, đã ủng hộ Karol Nawrocki tại một cuộc mít tinh của phe bảo thủ ở Ba Lan vào cuối tháng 5, cũng khẳng định : "Ông ấy phải là tổng thống tiếp theo".
Trong chiến dịch tranh cử, Karol Nawrocki đã ủng hộ việc thiết lập các biện pháp kiểm soát biên giới với Đức để ngăn chặn người di cư bất hợp pháp, những người mà ông cho là đang bị Đức từ chối và yêu cầu Berlin trả tiền bồi thường cho Ba Lan trong Thế chiến thứ hai. Với hy vọng thu hút được các cử tri cực hữu, Karol Nawrocki đã ký các cam kết do nhà lãnh đạo của đảng này, Slawomir Mentzen, soạn thảo.
Quá khứ có vấn đề
Chiến dịch tranh cử của ông đã bị ảnh hưởng bởi những tiết lộ về quá khứ của ông. Trang web tin tức Onet.pl đã công bố một cuộc điều tra gây chấn động, tiết lộ ông có liên quan đến đường dây dẫn gái mại dâm vào một khách sạn ở Sopot (phía bắc Ba Lan) khi làm bảo vệ ở đó khoảng hai mươi năm trước. Ông Nawrocki đã phủ nhận những cáo buộc, gọi cuộc điều tra là " vu khống, giả dối".
Sinh ra tại Gdansk, xuất thân từ một gia đình bình dân, tổng thống vừa đắc cử có bằng tiến sĩ lịch sử và bằng Thạc sĩ quản trị kinh doanh( MBA) về chiến lược và quản lý dự án. Sau đó, ông làm giám đốc Bảo tàng Chiến tranh Thế giới II ở Gdansk (2017-2021), trước khi đảm nhiệm chức chủ tịch Viện Ký ức Quốc gia.
Tại đây ông phụ trách điều tra về tội ác của Quốc Xã và Cộng Sản. Những nghiên cứu chủ yếu là về phe đối lập chống Cộng sản Ba Lan và tội ác có tổ chức dưới thời Cộng Sản và lịch sử thể thao. Công trình của ông về vai trò của Liên Xô ở Ba Lan sau năm 1945 và quyết tâm xóa bỏ các tượng đài Liên Xô cũng khiến ông có tên trong danh sách truy nã của Nga từ năm ngoái.
Cáo buộc có liên hệ với thành phần tân phát-xít
Ông cũng bị cáo buộc có quan hệ với các băng đảng xã hội đen và tân phát -xít. Ông phủ nhận mọi cáo buộc và gọi đó là trò "sự thao túng". Nhưng ông cũng thanh minh rằng những mối liên hệ đó chỉ là hiếm hoi, giới hạn, vì mục đích chuyên môn. "Chưa ai từng nghe tôi nói một lời tích cực nào về chủ nghĩa Quốc xã", ông nói.
Dù chức tổng thống ở Ba Lan chủ yếu mang tính biểu tượng, ngoài chức năng lãnh đạo lực lượng vũ trang, tổng thống Ba Lan cũng giữ vai trò không kém phần quan trọng khi được trao quyền phủ quyết.
Kể từ tháng 12 năm 2023, nhiều bộ luật do chính phủ đề xuất đã bị Tổng thống Duda cản trở, thông qua công cụ này hoặc bằng cách chuyển các luật được thông qua tại Quốc Hội lên Tòa án Hiến pháp - một cơ quan tư pháp do PiS kiểm soát từ năm 2015 - chỉ nhằm mục đích để cho các luật đó rơi vào lãng quên.
Ông Nawrocki có thể sử dụng quyền phủ quyết tổng thống để ngăn chặn các sáng kiến cải cách của Thủ tướng Donald Tusk, đặc biệt trong các lĩnh vực như cải cách tư pháp, quyền phụ nữ và chính sách nhập cư. Điều này có thể dẫn đến tình trạng bế tắc giữa hành pháp và lập pháp, làm tê liệt hoạt động của chính phủ và gia tăng nguy cơ bất ổn chính trị.
Ông Nawrocki có quan điểm hoài nghi EU, phản đối sự can thiệp của EU vào các vấn đề nội bộ của Ba Lan, đặc biệt là trong lĩnh vực tư pháp và quyền con người. Điều này có thể làm gia tăng căng thẳng giữa Ba Lan và EU, ảnh hưởng đến việc phân bổ quỹ EU và hợp tác song phương .
Chiến thắng của ông Nawrocki, nhân vật mà người ta liên tưởng đến các lãnh đạo dân túy như Viktor Orbán (Hungary) và Giorgia Meloni (Ý), có thể truyền cảm hứng cho các phong trào dân túy và hoài nghi EU tại các quốc gia khác trong khu vực, làm suy yếu sự thống nhất và các giá trị cốt lõi của EU .
Nhưng với Karol Nawrocki, một người ngưỡng mộ Trump và trung thành với lập trường hoài nghi châu Âu của PiS, "đó thậm chí sẽ không phải là sự chung sống, mà là một cuộc đấu tranh công khai", Anna Paczesniak, một nhà khoa học chính trị tại Đại học Wroclaw, nhấn mạnh. Bà dự báo sẽ có nhiều tháng bế tắc chính trị ở Ba Lan.
(Tổng hợp từ AFP và báo Pháp)
Bốn căn cứ không quân Nga bị drone Ukraina tấn công
Bốn căn cứ không quân của Nga bị Ukraina tấn công bằng drone, phá hủy 34% lực lượng chiến đấu cơ. Một ngày trước khi phái đoàn Nga và Ukraina nối lại đàm phán tại Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ, Cơ quan An Ninh Ukraina SBU hôm qua, 01/06/2025, thông báo đã phá hủy tổng cộng 41 chiến đấu cơ của Nga tại 4 căn cứ không quân từ vùng Mourmansk, gần Bắc Cực, đến tận miền đông Siberie. Matxcơva xác nhận các thông tin trên.
Theo trang thông tin độc lập Osint được nhật báo Le Monde trích dẫn, các căn cứ không quân của Nga bị tấn công hôm qua gồm phi trường quân sự Diaguilevo (tại Riazan), Olenia (khu vực Mourmansk), Ivanovo (thuộc vùng cùng tên) và Belaia (vùng Irkroutsk) .
Trong thông cáo đêm qua, bộ Quốc Phòng Nga ghi nhận đã đẩy lùi được tất cả các vụ tấn công nói trên. Nhưng AFP cho biết Matxcơva công nhận « nhiều máy bay tại các phi trường quân sự đã bốc cháy » do các đợt tấn công bằng drone của Ukraina.
Tổng thống Volodymyr Zelensky phát biểu tối qua cung cấp thêm nhiều thông tin về chiến dịch mang tên « Mạng Nhện – Spider Web » đã được Ukraina chuẩn bị bí mật từ hơn một năm rưỡi nay. Ông hoan nghênh những thành quả « sáng chói » của « chiến dịch tấn công vào sâu nhất trên lãnh thổ của đối phương » từ khi Nga xâm chiếm Ukraina .
Thông tín viên RFI từ Kiev, Emmanuelle Chaze cho biết thêm về kế hoạch tấn công :
« Một năm rưỡi để chuẩn bị trong vòng bí mật tuyệt đối một chiến dịch trực tiếp đặt dưới sự chỉ đạo của tổng thống Volodymyr Zelensky và lãnh đạo tình báo Ukraina Vasyl Malyuk. Cơ quan An Ninh Nga FSB không hề hay biết. Kiev tiết lộ đã sử dụng 117 drone loại FPV và với số lượng tương đương các nhân viên điều khiển những chiếc drone này nhằm phá hủy 34 % số lượng máy bay ném bom của Nga đang đóng ở các căn cứ không quân, đôi khi cách xa lãnh thổ Ukraina hàng ngàn cây số.
Ngoài việc đây là một chiến dịch chưa từng được thực hiện, cần lưu ý rằng drone của Ukraina được cất giấu trong những chiếc xe tải và chỉ được phóng đi vào phút chót từ nóc xe để tấn công máy bay của Nga. Đây là một vố đau đối với Matxcơva về mặt tài chính. Kiev khẳng định hơn 40 chiến đấu cơ của Nga bị phá hủy hoặc hư hại. Thiệt hại vật chất về phía Nga lên tới hơn 7 tỷ euro.
Cùng lúc Ukraina đã đạt được hai mục tiêu : tấn công vào ngay giữa lòng nước Nga để nhắc nhở quốc gia đang xâm chiếm Ukraina cũng như phần còn lại của thế giới rằng Kiev vẫn chủ động trên chiến trường. Chiến dịch vừa qua cũng nhằm bảo vệ bầu trời Ukraina nhờ vô hiệu hóa một phần lớn các thiết bị mà Nga vẫn sử dụng để tấn công đối phương gần như từng ngày ».
Đàm phán Nga-Ukraina tại Thổ Nhĩ Kỳ: Cơ hội đạt thỏa thuận ngừng bắn vẫn mong manh
Hôm nay 02/06/2025 phái đoàn đàm phán của Nga và Ukraina gặp lại nhau ở Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ, nhằm hướng tới một thỏa thuận ngừng bắn. Cuộc họp Nga - Ukraina, qua trung gian của ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Hakan Fidan, đã bắt đầu vào 13 giờ (10 GMT), tại điện Ciragan.
Trước khi diễn ra cuộc họp ở Istanbul, tổng thống Ukraina Volodymyr Zelensky hôm nay khẳng định Kiev sẵn sàng có các biện pháp « cần thiết » để thúc đẩy đàm phán với Nga tiến triển, với xuất phát điểm là một lệnh ngừng bắn và các hành động nhân đạo, trả tự do cho tù binh và hồi hương những trẻ em bị cưỡng chế đưa ra khỏi đất nước.
Tại Istanbul, trước cuộc họp với phái đoàn Nga, phái đoàn Ukraina đã gặp gỡ đại diện của các nước đồng minh châu Âu của Kiev như Ý, Đức và Anh.
Theo AFP, như trong vòng đàm phán thứ nhất hôm 16/05, lần này dẫn đầu phái đoàn Nga vẫn là Vladimir Medinski, một nhân vật diều hâu, vốn cho rằng Ukraina không phải là một quốc gia thực sự, còn phái đoàn Ukraina vẫn do bộ trưởng Quốc Phòng Roustem Oumerov dẫn đầu.
Bộ Ngoại Giao Nga, được hãng thông tấn TASS trích dẫn, cho biết ngoại trưởng Sergei Lavrov đã điện đàm với đồng nhiệm Mỹ Marco Rubio vào hôm qua để trao đổi về các cuộc đàm phán. Matxcơva cho biết sẽ công bố một « bản ghi nhớ » về các điều kiện cho một thỏa thuận ngừng bắn, nhưng từ chối chuyển cho Ukraina trước cuộc họp theo yêu cầu của Kiev.
Từ Ankara, thông tín viên Anne Andlauer tóm lược tình hình :
« Cuộc họp lần gần đây nhất ở Istanbul không mấy hiệu quả, chỉ dẫn đến một cuộc trao đổi tù binh. Dẫu đó là một cuộc trao đổi quan trọng, nhưng phái đoàn Ukraina đã rời cuộc họp mà không đạt được một lệnh ngừng bắn nào. Phái đoàn Nga đã từ chối đàm phán về lệnh ngừng bắn « toàn diện và vô điều kiện » cho dù Ukraina khẳng định đã sẵn sàng. Nga đã yêu cầu các nhà đàm phán Ukraina trình bày « bằng văn bản » « quan điểm » của Kiev về một lệnh ngừng bắn như vậy.
Cơ hội để đạt được lệnh ngưng bắn này tại cuộc họp thứ hai là rất mong manh. Tổng thống Nga Vladimir Putin tuyên bố việc ngừng bắn chỉ có thể thực hiện được sau các cuộc đàm phán về điều mà ông xem là « nguyên nhân sâu xa » của cuộc chiến, ngụ ý nói đến hàng loạt yêu sách ở mức cao nhất của điện Kremlin.
Hôm nay, tại Istanbul, phái đoàn Nga được cho là sẽ trình bày một « bản ghi nhớ » nêu chi tiết các điều kiện của Matxcơva về một thỏa thuận hòa bình. Đối với Ukraina, việc Matxcơva từ chối công bố tài liệu này trước khi diễn ra cuộc họp cho thấy Nga không có ý định tạo bước tiến cho đàm phán và vẫn tiếp tục đưa ra những yêu sách mà Kiev xem là « không thể chấp nhận được ».
Sau cuộc họp vừa rồi ở Istanbul, Ukraina đặc biệt đã cáo buộc Nga yêu cầu Kiev nhượng thêm lãnh thổ thì mới chấp nhận ngừng bắn ».
Trung Quốc bác bỏ cáo buộc của Mỹ về « vi phạm thỏa thuận » thuế quan
Chính quyền Trung Quốc ngày 02/06/2025 « mạnh mẽ bác bỏ » cáo buộc của Mỹ rằng Bắc Kinh đã vi phạm thỏa thuận đạt được trong tháng Năm về cắt giảm các mức thuế đối ứng mà hai bên đưa ra. Bắc Kinh cùng lúc phản đối Washington có những biện pháp hạn chế, « phân biệt đối xử » nhắm vào Trung Quốc.
Bộ Thương Mại Trung Quốc đã phản ứng gay gắt, lên án các cáo buộc mà Hoa Kỳ đưa ra là « dối trá, phi lý ». Bắc Kinh chỉ trích Washington « liên tiếp đưa ra một số biện pháp hạn chế mang tính phân biệt đối xử nhắm vào Trung Quốc », như kiểm soát xuất khẩu chip bán dẫn cho trí tuệ nhân tạo và thu hồi thị thực đối với du học sinh Trung Quốc sang Hoa Kỳ.
Bắc Kinh xem đây là những « hành động đáng chê trách », cần phải được « sửa chữa » ngay lập tức, kêu gọi Washington tìm kiếm một tiếng nói chung, cùng tôn trọng thỏa thuận đạt được, đồng thời cảnh báo Trung Quốc sẽ tiếp tục có những « biện pháp mạnh » để bảo vệ quyền và lợi ích của nước này.
Bắc Kinh có những tuyên bố gay gắt như trên sau khi bộ trưởng Thương Mại Mỹ Howard Lutnik hôm Chủ Nhật, 01/06, trên kênh truyền hình Fox News chỉ trích Trung Quốc « trì hoãn thực thi thỏa thuận » qua việc cố tình làm chậm trễ thủ tục cấp phép xuất khẩu các loại nguyên liệu và kim loại thiết yếu cho sản xuất ô tô và linh kiện bán dẫn, những hành động mà theo Donald Trump, « đã vi phạm thỏa thuận » đạt được.
Bộ trưởng Tài Chính Mỹ Scott Bessent, trả lời kênh truyền hình Mỹ CBS, đánh giá việc Trung Quốc giữ lại những sản phẩm cần thiết cho các chuỗi cung ứng của Ấn Độ, châu Âu cho thấy Trung Quốc không là một đối tác đáng tin cậy. Dù vậy, ông cũng nhắc đến khả năng sớm có cuộc điện đàm giữa hai nguyên thủ Mỹ - Trung, và ông tin rằng cuộc trao đổi cấp cao này sẽ cho phép giải quyết vấn đề.
Trump dọa tăng thuế gấp đôi, cổ phiếu các hãng thép Việt Nam và Hàn Quốc lao đao
Cổ phiếu của nhiều hãng sản xuất thép Hàn Quốc và Việt Nam, những quốc gia xuất khẩu thép lớn của châu Á sang Mỹ, đã bị giảm mạnh vào sáng nay, 02/06/2025, sau khi tổng thống Donald Trump loan báo sẽ tăng gấp đôi mức thuế đối với thép và nhôm nhập khẩu vào Hoa Kỳ lên thành 50%.
Theo Reuters, thông báo của ông Trump đưa ra hôm thứ Sáu 30/5 và có hiệu lực từ ngày 04/6, đã làm cho cổ phiếu các hãng thép của Hàn Quốc, nhất là các tập đoàn POSCO và Hyundai Steel cùng giảm 3% và SeAH Steel Corp giảm 8%. Còn tại Việt Nam, cổ phiếu của Tập đoàn Hoa Sen, Thép Nam Kim hay Tổng Công Ty Thép Việt Nam mất giá từ 2,7 đến 3,4%.
Số liệu của Viện Sắt và Thép Hoa Kỳ cho thấy Hàn Quốc là nước xuất khẩu thép lớn thứ tư sang Mỹ trong năm 2024, chỉ sau Mêhicô, Canada, và Brazil. Tuy nhiên, bất chấp các đòn thuế quan của chính quyền Trump, lượng thép xuất khẩu của Hàn Quốc sang Mỹ vẫn tăng 12% trong tháng 4/2025 so với cùng kỳ năm 2024, trong khi kim ngạch xuất khẩu thép và sản phẩm thép của Việt Nam sang Hoa Kỳ giảm đến 27% trong bốn tháng đầu năm 2025.
Bộ Công Nghiệp Hàn Quốc hôm nay cho biết Seoul sẽ đáp trả mức thuế 50% đối với các sản phẩm thép như một phần trong các cuộc đàm phán thương mại với Washington nhằm giảm thiểu tác động đến ngành công nghiệp.
Về phía Việt Nam, trong bối cảnh chiến tranh thuế quan của chính quyền Trump, hãng tin Anh Reuters dẫn lời một giám đốc điều hành của hãng hàng không Vietnam Airlines cho biết tập đoàn này sẽ « sớm » đúc kết đơn đặt hàng tạm thời mua 50 máy bay Boeing 737 MAX mà hãng này muốn đặt mua từ năm 2023.
--
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét