Tối qua bạn điện thoại cho mình với một tâm trạng rối bời. Ba của bạn mới phát hiện một khối u ở gan. Bạn hỏi nhiều người và được bày cho rằng: Giấu không cho ba biết. Mang ba về nhà. Không đụng dao kéo. Vì họ cho rằng để yên như vậy thì người bệnh sống được 2 hay 3 năm. Sinh thiết mổ thì chỉ sống được vài tháng. Mình cũng từng rối bời như vậy 4 năm về trước cũng trong ngày cuối năm này khi biết ba mình bị ung thư đại tràng. Bây giờ khi bạn gọi, mình với tư cách người ngoài cuộc. Người ngoài cuộc thì bình tĩnh hơn, nhìn vấn đề thấu đáo hơn. Khi đối diện với cái chết, với bệnh tật nặng, với mất mát ... ai mà không khủng hoảng, cậu nhỉ? Bởi vậy, các tôn giáo xuất hiện để hướng dẫn con người "chết thế nào bình an" nhất.
Có những thiền sư vào trong nghĩa địa ngồi thiền, để quán về sinh lão bệnh tử, để ngộ về tính chất vô thường của vạn vật.
Quay trở lại vấn đề của bạn, khi đứng trước một khối u, chúng ta phải đánh giá ba vấn đề chính.
1. Khối u này kích thước bao nhiêu, đã xâm lấn, gây ảnh hưởng đến cơ quan kế bên và di căn gan, phổi não chưa?
Hiệp hội chống ung thư quốc tế đã phát triển một hệ thống phân chia giai đoạn của các khối u ác tính gọi là TNM (T: tumor - khối u, N: node - hạch lympho, M: metastasis - di căn).
2. Khối u đã được sinh thiết chưa?
Để xác đoán khối u lành hay ác phải cần đến quan sát các tế bào ung thư của các nhà giải phẫu bệnh. Thủ thuật để lấy được tế bào và/hoặc các mẫu bệnh phẩm, và khám nghiệm chúng được gọi là sinh thiết.
Chẩn đoán mô học sẽ xác định loại tế bào ung thư đang tiến triển, mức độ ác tính (mức độ loạn sản), sự lan tràn và kích thước của chúng. Di truyền học tế bào và hóa mô miễn dịch có thể cung cấp các thông tin về xu hướng phát triển sau này của ung thư (tiên lượng) và phương pháp điều trị tốt nhất.
Phần lớn ung thư đều có thể được chữa trị nếu như khối u được cắt bỏ hoàn toàn, và đôi khi điều này có thể thực hiện bởi sinh thiết. Khi toàn bộ khối mô tổn thương bất thường được loại bỏ, bờ của bệnh phẩm phải được khám xét cẩn thận để xác định chắc mô ác tính đã thực sự được loại bỏ. Nếu ung thư lan tràn đến vị trí khác của cơ thể (di căn), phẫu thuật cắt bỏ hoàn toàn là không thể.
Bản chất của sinh thiết phụ thuộc vào cơ quan khám nghiệm. Nhiều sinh thiết (như là sinh thiết da, vú hay gan) có thể thực hiện ngoại trú. Sinh thiết những cơ quan khác thì được tiến hành dưới điều kiện vô cảm và phẫu thuật.
3. Khả năng chữa trị.
Khối u có thể chữa lành hoàn toàn nếu được phát hiện sớm, còn khu trú và chưa di căn.
Ung thư có thể được điều trị bằng phẫu thuật, hóa trị liệu, xạ trị liệu, miễn dịch trị liệu hay các phương pháp khác. Việc chọn lựa phương pháp điều trị phụ thuộc vào vị trí và độ (grade) của khối u, giai đoạn của bệnh, cũng như tổng trạng của bệnh nhân. Một số điều trị ung thư thực nghiệm cũng đang được phát triển.
Loại bỏ hoàn toàn khối u mà không làm tổn thương phần còn lại của cơ thể là mục tiêu điều trị. Đôi khi công việc này được thực hiện bằng phẫu thuật, nhưng khả năng xâm lấn ung thư đến các mô lân cận hay lan đến nơi xa ở mức độ vi thể thường hạn chế hiệu quả diều trị. Hiệu quả của hóa trị thì hạn chế bởi độc tính đối với các mô lành khác. Xạ trị cũng gây thương tổn đến mô lành.
Bởi vì ung thư được xem như là tập hợp các bệnh lý, nên dường như chẳng bao giờ có một phác đồ điều trị ung thư đơn lẻ so với khả năng có một phác đồ điều trị duy nhất cho tất cả các bệnh lý nhiễm trùng.
VẤN ĐỀ BẠN HỎI MÌNH LÀ CÓ NÊN GIẤU VÀ ĐƯA BA VỀ KHÔNG?
Ở CÁC NƯỚC PHÁT TRIỂN, VĂN MINH THÌ MỌI BỆNH TẬT CHỈ CÓ NGƯỜI BỆNH VÀ BÁC SĨ BIẾT.
NGƯỜI BỆNH MUỐN CHO AI BIẾT ĐÓ LÀ QUYỀN CỦA HỌ.
CÒN Ở VIỆT NAM, ĐÔI KHI CẢ DÒNG HỌ, CẢ LÀNG CẢ XÃ BIẾT, TRONG KHI NGƯỜI BỆNH KHÔNG BIẾT MÌNH BỆNH GÌ CẢ.
Mình thấy điều này sai.
Bởi vì người bệnh phải được biết bệnh của mình. Họ phải là người quyết định điều trị hay không điều trị. Và khi điều trị họ được quyền chọn giải pháp nào bác sĩ đưa ra cho họ lựa chọn.
Chúng ta dù thương cha mẹ, con cái hay ông bà đến mức nào, cũng không thể thay họ quyết định những chuyện như vậy được.
Biết đâu khối u ở gan đó có thể chữa lành. Việc chúng ta mang người bệnh về nhà là tước đi quyền sống của họ.
Biết đâu nhờ biết mình bệnh sắp chết nên người bệnh bắt đầu thay đổi lối sống, như bạn nói là ba hút thuốc lá, uống rượu, hay ăn đồ lòng, dầu mỡ, chẳng tin Chúa Phật gì sất.
Biết đâu người bệnh còn kịp nói lời xin lỗi với những người thân. Vì chúng ta chỉ có thể làm tổn thương người thân của mình thôi.
Biết đâu người bệnh còn kịp nói lời cảm ơn!
Biết đâu trong một phút giây nào đó ... thấy được Phật.
Phật đâu có ở đâu xa. Phật ở trong nụ cười của đứa cháu mới hai tháng tuổi. Phật ở trong bàn tay nắm ân cần của vợ. Bàn tay ấy đã cùng mình đi qua bao năm tháng giông bão nắng mưa.
Nguyễn Bảo Trung
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét