Tài liệu văn học quí hiếm - Viên Linh

Tài liệu văn học quí hiếm đối với một người sưu tập, trong trường hợp riêng của tôi, một là sách vở hình ảnh vừa thoát khỏi bàn tay lục soát của mấy tên cán ngố, hai là vừa kịp thời tìm thấy dưới đáy tủ ẩm thấp, khi mấy chú mối mọt chưa kịp gặm vào. Hôm nay trong đầu không le lói một chút lửa sáng tạo nào, tôi ngồi lục lại ngăn dưới cùng của một tủ sách mà phía trên có một chậu hoa tươi, nhiều khi tưới vội vàng một chén nước, nào ngờ đã làm hư hại mấy tập bản thảo phía dưới.

Thi hào Vũ Hoàng Chương (1915-1976), hình chụp khoảng 1940, nay đã bị mối mọt, như bạn đọc thấy. Quí bạn nào phục chế được, vui lòng cho tác giả một bản, xin cảm ơn. Viên Linh: phamcongkh@yahoo.com. (Hình: Vũ Hoàng Ðịch, Hà Nội)<!->

Tiếc thay, có một tấm hình đẹp trai chưa từng thấy của Vũ Hoàng Chương, (nay không còn nhớ ai gửi cho, chỉ biết tấm hình ấy do ông Vũ Hoàng Ðịch, em trai nhà thơ từ Hà Nội tặng bạn ở hải ngoại), và mừng thay, thấy lại vài bài thơ hiếm của ông, có người chép cho từ khoảng chục năm trước. Bài này nói về các tài liệu đã bị bỏ quên ấy, vì nếu không bí đề tài, không lục lọi, chỉ vài tháng nữa, mối mọt sẽ gặm nhấm tất cả; hay những giọt nước ẩm “lên men”, sẽ trở thành bụi đen như than, tất cả.

Lời nguyện chiều thu

Nước non vô tội bỗng lăng trì
Xương máu càng đau hận biệt ly
Nước bặt tăm rồi non chết ngất
Xương nằm trơ lại máu ra đi...(Vũ Hoàng Chương)

Thơ Ðường luật, mỗi câu bảy chữ, là sở trường của tác giả Thơ Say, khi dùng chữ bác học, thì thật bác học, khi dùng tiếng nôm na hàng ngày, thì thật chọn lọc, tinh tế. Ngay câu đầu, chỉ có bảy chữ, mà thấy ngay một sự việc nếu diễn ra nghĩa cho đầy đủ, sẽ mất vài dòng, nếu không là cả chục dòng. Chữ “lăng trì” vốn xưa nay người viết bài này chưa thấy ở đâu dùng để chỉ một quốc gia, một nước. Lăng là xâm phạm, là lấn lướt, bức hiếp, trì là nắm giữ, lăng-trì, trong pháp luật, là “thứ hình phạt ngày xưa rất tàn khốc, đem người phạm ra, trước cắt tay chân, rồi xẻo thịt dần đần, làm cho chết” (Hán Việt Từ Ðiển Ðào Duy Anh). Hai tiếng này dùng trong câu thơ “Nước non vô tội bỗng lăng trì” thì chỉ có người Việt Nam hiểu được, và chỉ có thi hào Việt Nam biết mà dùng được. Có một đất nước nào bị coi là phạm pháp phải lấy mã tấu lưỡi lê dao kéo và nhất là búa liềm ra cắt xẻo cưa xén cho đến khi nước đó chết, chỉ có nước Việt Nam.