Bốn địa điểm bị trao giải ''Nước Pháp xấu xí'' năm 2023 - Duke Nguyên

(Ảnh minh họa) - Quảng trưởng Vosges / Place des Vosges, thủ đô Paris, Pháp, ngày 08/10/2023. AFP - DIMITAR DILKOFF - Tuấn Thảo - Đài truyền hình quốc gia Pháp France Télévisions mỗi năm đều có chương trình trao tặng giải thưởng ''Ngôi làng yêu chuộng nhất của người Pháp'', dành cho những điểm tham quan nổi tiếng là thơ mộng, hữu tình. Còn kể từ khoảng một thập niên nay, hiệp hội ''Paysages de France '' (Phong cảnh nước Pháp) lại trao giải ''Le prix de La France moche'' (Nước Pháp xấu xí), một danh hiệu mà chẳng có thành phố nào thực sự muốn nhận.

<!>

Được thành lập vào năm 2012, ''Paysages de France '' (Phong cảnh nước Pháp) là một tổ chức phi chính phủ gồm khoảng 2.000 tình nguyện viên trên khắp lãnh thổ. Theo tạp chí chuyên về du lịch Géo, các thành viên hiệp hội ''Paysages de France'' thường xuyên chụp ảnh các địa điểm bị cho là ''phản cảm'' rồi họ gửi về trụ sở nằm ở thành phố Grenoble. Ban điều hành bàn thảo rồi tổ chức thăm dò ý kiến các thành viên, trước khi chọn ra 4 địa điểm để ''phong tặng'' danh hiệu Nước Pháp xấu xí. Mục tiêu đầu tiên của tổ chức này là bảo vệ môi trường và cảnh quan nói chung, họ lên tiếng báo động trước tình trạng xả rác bừa bải và nhất là bảo vệ tối đa các không gian công cộng trước sự lấn chiếm của các tấm bảng quảng cáo khổng lồ, ở ngay trung tâm đô thị hay nằm trên các lối vào thành phố.

Thụ động trong việc bảo tồn các không gian công cộng

Theo tạp chí Géo, mục tiêu của hiệp hội không phải là chỉ trích hay bêu xấu các hội đồng thành phố. Tuy nhiên, đa số các thị trưởng ở Pháp đều cảm thấy không hài lòng khi thành phố do họ điều hành bị nêu đích danh. Dù muốn hay không, giải ''Nước Pháp xấu xí'' không phải là để đánh giá một thành phố dựa trên các tiêu chí đơn thuần về mặt di sản văn hóa hay công trình thẩm mỹ, mà thực ra phản ánh sự kém cỏi hoặc tính ''thụ động'' của các ban quản lý địa phương, trong việc bảo tồn các cảnh quan của thành phố.

Nhân dịp công bố giải ''Nước Pháp xấu xí'' (Prix de la France moche) hôm 16/11/2023 vừa qua, rốt cuộc 4 thành phố, hay nói cho đúng hơn là 4 địa điểm, đã bị xướng tên trên danh sách năm nay của hiệp hội ''Paysages de France''. Đó là trường hợp của thị trấn ''Carnac'' ở vùng Bretagne, ngôi làng ''Chavelot'' ở vùng Grand Est, thành phố ''Honfleur'' ở vùng Normandie và quảng trường Place des Vosges ở thủ đô Paris.

Nổi tiếng là một điểm tham quan hoang sơ, nằm gần trạm nghỉ mát ven biển Quiberon, thị trấn Carnac ở vùng Morbihan, theo tạp chí du lịch Géo, được biết đến nhờ di sản có từ lâu đời ''Les Menhirs de Carnac'' : hàng loạt tảng đá cự thạch vài ngàn năm tuổi được các bộ lạc celtic sắp xếp vào cuối thời đại đồ đá, giống như những nơi linh thiêng để thờ phụng hay cầu nguyện. Chỉ có điều là cảnh quan các khối cự thạch này mất đi tính thẩm mỹ khi hàng loạt tấm bảng chỉ đường cũng như các cột nhựa giao thông được dựng lên trên các con lộ ở xung quanh. Chính cũng vì thế mà thị trấn Carnac năm nay bị điểm thấp. Cảnh quan mất đẹp do thiếu quy hoạch trên các tuyến giao thông.

Thị trấn Chavelot ở miền đông nước Pháp cũng bị xướng tên vì lý do thiếu quản lý chặt chẽ khu vực thương mại Pré-Droué, khiến cho đà phát triển xây dựng vượt khỏi tầm kiểm soát. Một thị trấn chỉ có khoảng 1.300 cư dân nhưng hàng trăm tấm bảng quảng cáo lại mọc lên như nấm trong thời gian qua. Lối vào thành phố Honfleur ở vùng Normandie cũng gặp vấn đề tương tự. Trong khu vực nội thành, phong cảnh Honfleur vẫn giữ được nét thanh bình. Thế nhưng, trên các con đường dẫn vào thành phố lại có nhiều khu vực bị bỏ hoang. Dọc hai bên đường, có rất nhiều tấm bảng quảng cáo không đẹp mắt, và ngay cả khi một số cửa hàng đã bị đóng cửa không còn cần quảng cáo nữa, thì người ta cũng không nhổ đi các tấm bảng cũ, mà lại cắm thêm những tấm bảng mới. Vì thế cho nên, lối vào thành phố Honfleur xuất hiện trên danh sách năm nay.

Môt điểm tham quan xinh đẹp cũng khó thể nào tránh khỏi danh hiệu ''Nước Pháp xấu xí'', nếu không biết bảo tồn cảnh quan. Đó là trường hợp của Place des Vosges ở trung tâm Paris. Được xây vào thế kỳ XVII, thời của vua Henri Đệ Tứ, do vậy Place des Vosges lúc đầu có tên gọi là Place Royale (Quảng trường Hoàng gia) và luôn được các đoàn phim Pháp hay quốc tế chọn làm nơi để quay phim lịch sử cổ trang. Vấn đề là trong năm nay, nhiều tập đoàn thời trang danh tiếng đã thuê mặt tiền của Place des Vosges để treo các tấm áp phích quảng cáo khổng lồ. Một cách hóm hỉnh nhưng không kém phần mỉa mai, hiệp hội ''Paysages de France'' đã trao giải ''nâng cao giá trị di sản'' cho Hội đồng quận Tư Paris trong việc quản lý quảng trường Place des Vosges.

Thuốc đắng dã tật, sự thật mất lòng ?

Mặc dù tổ chức ''Phong cảnh nước Pháp'' đều có thông báo vài ngày trước khi đăng danh sách hằng năm, nhưng các hội đồng địa phương thường không hài lòng khi thành phố của họ bị gắn danh hiệu ''Nước Pháp xấu xí''. Năm nay, Hội đồng thành phố Honfleur đã lên tiếng phàn nàn về thái độ thiếu tế nhị của tổ chức ''Paysages de France''. Điều này cũng đã từng xẩy ra trong những năm trước với nhiều thành phố khác, điển hình là thị trấn Montalieu ở vùng Isère, hai thành phố Besançon và Nantes cũng như dãy phố Saint-Paul trên đảo Réunion.

Trước các bức thư phàn nàn của cư dân địa phương gửi về trụ sở ''Phong cảnh nước Pháp'', hiệp hội này chỉ lưu ý về sự nhận thức của người dân, khuyến khích họ đừng để cho nơi mình đang sinh sống bị biến dạng. Trên trang web chính thức, hiệp hội ''Paysages de France'' giải thích các hội đồng thành phố hoàn toàn có quyền trong việc điều chỉnh hoặc sửa đổi các quy định liên quan đến việc treo bảng quảng cáo trong thành phố. Người dân cũng có quyền yêu cầu chính quyền địa phương can thiệp trong trường hợp có những hành vi xâm phạm các địa điểm công cộng.

Cho dù một số cư dân có thể tỏ ra bất bình, cũng như giới kinh doanh lo ngại trước các tác hại về mặt buôn bán, nhưng nhìn chung, giới cư dân sau đó lại có nhiều nỗ lực hơn nữa trong việc bảo tồn cảnh quan trong thành phố. Sau 10 năm tặng danh hiệu ''Nước Pháp xấu xí'', đa số các thành phố từng bị nêu tên, đều đã cố gắng áp dụng luật bảo vệ môi trường : từ chối lắp đặt thêm các tấm bảng quảng cáo lớn hoặc nếu có thì vẫn hạn chế tối đa về số lượng cũng như kích cỡ để tránh ảnh hưởng đến cảnh quan chung. Trong trường hợp của thị trấn Montalieu ở vùng Isère và dãy phố Saint-Paul trên đảo Réunion, số bảng quảng cáo đã giảm đi từ 50% đến 80% trong vòng một năm, cho dù thuốc đắng dã tật, sự thật mất lòng.