Như là một lời tuyên bố về nguyên tắc chính trị, sắc lệnh mới nhất của tổng thống Mỹ Donald Trump thì quá rõ ràng. Sắc lệnh cấm công dân các nước Iran, Iraq, Somalia, Sudan và Yemen nhập cảnh nước Mỹ trong ba tháng tới. Người dân Syria thì bị cầm vô thời hạn. <!>
Chương trình định cư những người tỵ nạn của nước Mỹ bị đóng cửa trong bốn tháng. Và khi mở cửa lại, ưu tiên sẽ đuợc dành cho nhửng người thuộc các tôn giáo thiểu số tại quốc gia mình sinh truởng. Với việc đa số những người dân tỵ nạn đều đến từ những nước đa số là Hồi giáo, điều này có nghĩa là chỉ những người Thiên Chúa giáo mới có hy vọng được nước Mỹ của ông Trump nhận vào với tư cách tỵ nạn.
Sắc lệnh này được đưa ra duới chiêu bài là những biện pháp tạm thời để “giảm bớt gánh nặng điều tra” trong giai đọan rà sóat lại các thủ tục di dân nhập cảnh. Thế nhưng bản chất của thông điệp đưa ra thì không ai có thể nhầm được, nhưng người tỵ nạn từ những nuớc Hồi giáo, bị đẩy ra khỏi nuớc mình vì chiến tranh và chuyện chế áp bức đã bị chỉ mặt để trừng trị. Họ đừng trông mong vào nước Mỹ và phải tìm những nơi khác. Và đến khi cánh cửa nước Mỹ được mở lại, chỗ đứng của họ trong giòng nguời sắp hàng chờ đợi sẽ được xác định bởi tôn giáo.
Những ai mà còn biện minh rằng sắc lệnh này phù hợp với những truyền thống và giá trị tốt đẹp nhất của nước Mỹ hay của một chế độ dân chủ tự do nói chung thì một là ngoan cố hai là không hiểu truyền thống của nước Mỹ. Tuy rằng không phải bao giờ cũng thực hiện đúng lý tuởng và các giá trị của mình, nhưng từ lâu nước Mỹ vẫn là tiếng nói mạnh nhất cho tự do lương tâm và nhân phẩm con nguời. Tấm bia dựng duới chân tượng nữ thần tự do trên đảo Ellis ngoài khơi New York nơi mà trong nhiều thế hệ là nơi mà nhưng người di dân thế giới đến nước Mỹ:
“Hãy gởi đến tôi những khối người mệt mỏi, nghèo đói, co ro của các bạn thèm muốn được thở một không khí tự do. Những kẻ bị từ bỏ tại bên bờ các bạn. Hãy gởi họ, những kẻ không nhà, bị gió bão nhồi dập đến với tôi. Tôi đốt ngọn đuốc bên cạnh cánh cửa vàng!”
( “Give me your tired, your poor,
Your huddled masses yearning to breathe free,
The wretched refuse of your teeming shore.
Send these, the homeless, tempest-tossed, to me:
I lift my lamp beside the golden door” )
Không hề nói rằng những người này nghèo đói vùi dập này phải là những người da trắng và Thiên chúa giáo.
Tôi có duyên may được đi du học tại Mỹ vào những năm 1960. Vào những năm này, nước Mỹ còn theo chính sách “nước Mỹ trắng” với đại đa số định mức di dân dành cho các nước da trắng tại Bắc Âu như Anh, Đức hoặc Thụy Điển. Phần còn lại dành cho các nước châu Âu khác. Đối với những người da vàng như người Việt mình thì định mức cho nhập cảnh di dân vào nước Mỹ chỉ có khỏang trên 100 người một năm. Và chúng ta cũng đừng trông cậy vào có thể đoàn tụ gia đình. May mắn là tình hình đã thay đổi vào năm 1965 khi tổng thống Lyndon Johnson hủy bỏ chính sách nước Mỹ trắng cùng với việc đưa ra những đạo luật để chấm dứt tình trạng kỳ thị chủng tộc tại Mỹ. Như tổng thống Johnson nói khi ông đưa ra chương trình về “Xã Hội Vỹ Đại” (Great Society), ông muốn hòan thiện lý tuởng mà những vị cha già lập ra nước Mỹ đề ra, một xã hội mà không những chỉ đáp ứng cho người ta những nhu cầu vật chất mà còn thỏa mãn cả các nhu cầu về lý tuởng cũng như một cộng đồng hài hòa.
Nhưng bên ngoài các vấn đề về đạo đức , cấu trúc của sắc lệnh này và những hàm ý của nó còn làm cho người ta có nhiều trăn trở. Nó hòan tòan không dính líu gì đến mục tiêu mà người ta dùng để biện minh cho nó. Không một tên khủng bố nào trong các vụ 9/11, Orlando, Boston hay San Bernardino đến từ những quốc gia mà ông Trump lựa chọn để cấm nhập cảnh. Nếu ông Trump thật sự quan ngại về những quốc gia mà dân của họ có dính líu đến các cuộc tấn công khủng bố thì việc vắng mặt các quốc gia như Saudi Arabia, United Arab Emirates và Pakistan thì khó có thể giải thích được. Sự kiện rằng ông tổng thống có những quan hệ thương mại tại những nước trên trong lúc không có quan hệ nào tại những nuớc bị cấm không giúp gì cho việc cấm này có thêm tính chính đáng.
Sắc lệnh được đưa ra mà không được báo trước bởi một bài diển văn cụ thể hoặc đuợc biện minh bởi một giải thích cặn kẽ. Người cầm đầu các bộ Ngọai Giao, Quốc Phòng và Nội An cũng như là giám đốc cơ quan Trung Ương Tình Báo hầu như không được tham khảo. Có vẻ như là họ không có dính líu gì với việc sọan thảo ra sắc lệnh này.
Việc đấu tranh chống lại cực đoan bằng cách này có những hậu quả nguy hiểm. Người Iraq nay bị gán vào tội kẻ thù của nước Mỹ nay sẽ thấy Iran là đồng minh tự nhiên của mình. Những nguời Thiên Chúa Giáo Syria nay sẽ trở thành nhưng nạn nhân của các nhóm chống Mỹ trong nước. ISIS đã được trao cho một chiến thắng tuyên truyền lớn trong lúc những ông Trump nhỏ tại các nước chuyên chế như Việt Nam sẽ cảm thấy đồng tình với một nước Mỹ mới mà một tình cảm cân bằng tối thiểu cũng đã bị dẹp bỏ.
Thế giới đương nhiên sẽ phải phản ứng với ông Trump, nhưng quan trọng hơn là chính dân Mỹ có để yên cho ông Trump chà đạp lên các giá trị tốt đẹp của nước Mỹ hay không. Và có lẽ quan trọng nhất thế giới chờ đợi xem Quốc Hội mà đảng Cộng Hòa chi phối nay có sẵn sang đặt lý tuởng quốc gia lên trên quyền lợi đảng phái hay không.
Lê Mạnh Hùng
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét