Kính thưa quí bạn
Hôm nay xin đến bàn cà phê với các bạn vài chuyện biết cũng hay
1. Nghiên cứu mới cho thấy Aspartame, một loại đường hoá học, dù với liều lượng thấp cũng có thể gây căng thẳng cho não và tim nếu dùng lâu.
2. Các nhà khoa học thấy con người thật sự có trên 30 giác quan, không phải chỉ có 5 như xưa nay người ta tưởng
3. Các nhà khoa học giải đáp Bài toán "Con gà và quả trứng" cái nào có trước
4. Góc đố vui
HCD 25-Dec-2025
Nếu các bạn không thấy hình chỉ thấy cái khung trống không hình, thì nên dọc Microsoft Word attached.
Chữ nhỏ khó đọcm các bạn giữ key Ctrl cùng lúc lăn bánh xe trên mouse để zoom cho chữ và hình to ra.
Nghiên cứu mới cho thấy Aspartame, một loại đường hoá học, dù với liều lượng thấp cũng có thể gây căng thẳng cho não và tim nếu dùng lâu.
Nguồn tin và chi tiết: https://www.zmescience.com/science/news-science/aspartame-long-term-effects-on-brain-and-heart/
HCD: Tóm tắt nội dung bài báo (có thể bản dịch nguyên văn nằm dưới phần tóm tắt) Chất tạo ngọt Aspartame có thể không an toàn như ta tưởng
Dù được quảng cáo là giải pháp thay thế đường an toàn để giảm cân, một nghiên cứu kéo dài 1 năm trên chuột cho thấy việc sử dụng Aspartame liều thấp trong thời gian dài có thể gây hại cho cả não bộ và tim mạch.
Color code của đường hóa học
1. Thí nghiệm này có gì khác biệt?Liều lượng thấp: Các nhà khoa học chỉ dùng liều lượng tương đương với 1/6 giới hạn cho phép hàng ngày của FDA/WHO (rất sát với thực tế con người sử dụng).
Thời gian dài: Thí nghiệm kéo dài 1 năm (tương đương một phần đáng kể tuổi thọ của chuột) để thấy được tác động tích tụ.
2. Tác động xấu đến Não bộRối loạn năng lượng: Ban đầu, não bị kích thích quá mức, nhưng sau đó rơi vào tình trạng suy kiệt năng lượng.
Tích tụ axit lactic: Nồng độ lactate trong não tăng cao gấp 2.5 lần, khiến các tế bào thần kinh bị stress và hoạt động kém hiệu quả.
Giảm trí nhớ: Chuột dùng Aspartame mất thời gian gấp đôi để tìm lối thoát trong mê cung, khả năng học tập và ghi nhớ không gian bị giảm sút nghiêm trọng.
3. Tác động có hại đến Tim mạchDày cơ tim: Nghiên cứu phát hiện tình trạng phì đại cơ tim nhẹ, khiến tim bơm máu kém hiệu quả hơn.
Giảm oxy: Khi tim yếu đi, lượng máu và oxy cung cấp cho các cơ quan (bao gồm cả não) bị sụt giảm.
4. Kết luận quan trọngĐánh đổi: Aspartame có giúp giảm mỡ (khoảng 20%), nhưng cái giá phải trả là sự suy giảm nhận thức và tổn thương tim.
Cảnh báo: Các tiêu chuẩn an toàn hiện nay (của FDA, WHO) có thể đang quá lạc quan vì dựa trên các nghiên cứu ngắn hạn. Việc tiêu dùng "liều thấp" mỗi ngày trong nhiều năm vẫn tiềm ẩn rủi ro lớn.
Lời khuyên: Mặc dù kết quả trên chuột không hoàn toàn giống hệt 100% trên người, nhưng nghiên cứu này là lời cảnh báo mạnh mẽ rằng chúng ta nên hạn chế các loại nước ngọt "Diet" hoặc thực phẩm không đường chứa Aspartame nếu có ý định sử dụng lâu dài.
-----===<oOo>===-----
Đố vui:
Đố các bạn đường cát bình thường color code màu gì? Tức bao chứ đường sugar có màu gì?
-----===<oOo>===-----
Con người thực sự có thể có hơn 30 giác quan, các nhà khoa học nói
Nguồn tin và chi tiết: https://www.sciencealert.com/humans-may-actually-have-over-30-senses-scientists-say?utm_source=flipboard&utm_content=topic/lifesciences
HCD: Tóm tắt nội dung bài báo: Bài viết này mang đến một cái nhìn mới mẻ và khoa học về hệ thống cảm giác của con người, thách thức quan niệm truyền thống về "5 giác quan". Dưới đây là phần giải thích chi tiết các ý chính của bài:
1. Vượt qua quan niệm của Aristotle
Từ thời Hy Lạp cổ đại, Aristotle đã dạy rằng con người có 5 giác quan: Thị giác (nhìn), Thính giác (nghe), Khứu giác (ngửi), Vị giác (nếm) và Xúc giác (chạm). Tuy nhiên, bài báo chỉ ra rằng:Giống như việc Aristotle tin thế giới chỉ có 5 nguyên tố (đất, nước, khí, lửa, hư vô), quan niệm về 5 giác quan hiện nay đã lỗi thời.
Các nhà khoa học thần kinh hiện đại tin rằng con người thực tế có từ 22 đến 33 giác quan khác nhau.
2. Những giác quan "mới" mà bạn có thể chưa biết
Bài viết liệt kê một số giác quan quan trọng giúp chúng ta vận hành cơ thể:Proprioception (Cảm thụ bản thể): Giúp bạn biết các chi (tay, chân) của mình đang ở đâu mà không cần nhìn vào chúng.
Vestibular system (Hệ thống tiền đình): Cảm giác về thăng bằng, nằm ở ống tai trong, kết hợp với mắt để giúp bạn đứng vững.
Interoception (Cảm nhận nội tại): Khả năng cảm nhận những thay đổi bên trong cơ thể như nhịp tim tăng nhanh hoặc cảm giác đói.
Sense of agency (Cảm giác về sự chủ động): Cảm giác rằng chính bạn là người đang điều khiển hành động của mình.
Sense of ownership (Cảm giác sở hữu): Cảm giác rằng một bộ phận cơ thể thực sự thuộc về bạn (bệnh nhân đột quỵ đôi khi mất cảm giác này).
3. Bản chất của "Sự kết hợp đa giác quan"
Một điểm chánh yếu của bài viết là các giác quan không hoạt động riêng lẻ mà luôn hòa quyện vào nhau:Xúc giác (Touch): Thực tế là sự kết hợp của cảm giác đau, nhiệt độ, ngứa và áp lực.
Hương vị (Flavour): Không chỉ là vị giác. Khi bạn ăn, đó là sự kết hợp của Vị giác (ngọt, mặn, chua, đắng, umami) + Khứu giác (mùi hương từ miệng bốc lên mũi khi nhai) + Xúc giác (độ mịn, độ dẻo của thức ăn).
Ví dụ: Không có "vị dâu" trên lưỡi. Vị dâu mà bạn cảm nhận là do mũi ngửi thấy mùi hương dâu khi bạn đang nhai thức ăn trong miệng.Tương tác chéo: Mùi hương của dầu gội có thể khiến bạn cảm thấy tóc mình mềm mượt hơn, hoặc mùi hương trong sữa chua ít béo có thể đánh lừa não bộ rằng nó rất đặc và béo.
4. Những khám phá thú vị từ nghiên cứu
Bài viết chia sẻ các thí nghiệm từ dự án "Rethinking the Senses":Tiếng ồn máy bay và Vị giác: Tiếng ồn trắng (white noise) trên máy bay làm giảm khả năng cảm nhận vị ngọt và mặn, nhưng vị Umami (=bột ngọt=vị ngọt thịt/đậm đà) thì không bị ảnh hưởng. Đó là lý do tại sao nước cà chua (giàu umami) uống trên máy bay lại ngon hơn bình thường.
Ảo giác kích thước - trọng lượng: Khi có 3 vật nặng bằng nhau nhưng kích thước khác nhau, bộ não sẽ đánh lừa bạn rằng vật nhỏ nhất là nặng nhất.
Thị giác và Thăng bằng: Khi máy bay cất cánh, mắt bạn thấy cabin vẫn thẳng, nhưng hệ thống tiền đình báo rằng bạn đang nghiêng, dẫn đến việc bạn "thấy" phía trước cabin cao hơn mình.
Kết luận
Thông điệp chính của tác giả Barry Smith là: Thế giới cảm quan của chúng ta cực kỳ phức tạp và phong phú. Việc hiểu rõ các giác quan không chỉ là kiến thức khoa học, mà còn giúp chúng ta tận hưởng cuộc sống trọn vẹn hơn thông qua việc chú ý đến những chi tiết nhỏ nhất trong trải nghiệm hàng ngày.
HCD: Các bạn muốn vào chi tiết xin đọc nguyên văn tiếng Anh link trên
-----===<oOo>===-----
Sự sống bắt đầu như thế nào?
Nguồn tin và chi tiết: https://www.zmescience.com/science/biology/origin-of-life-john-sutherland/
HCD: Tóm tắt nội dung bài báo (có thể bản dịch nguyên văn nằm dưới phần tóm tắt)
Giáo sư John Sutherland (Đại học Cambridge), một trong những nhà hóa học hàng đầu thế giới đang nỗ lực giải mã câu hỏi lớn nhất của khoa học: Sự sống bắt đầu như thế nào?
Dưới đây là phần giải thích chi tiết các luận điểm chính trong bài:
1. Bài toán "Con gà và quả trứng" của sinh học (Catch-22)
Trước đây, các nhà khoa học gặp bế tắc vì sự sống hiện đại là một vòng lặp không có lối thoát:DNA/RNA cần thiết để lưu trữ thông tin di truyền.
Nhưng để sao chép DNA/RNA, bạn cần Protein (enzyme).
Để tạo ra Protein, bạn lại cần mã di truyền từ DNA/RNA.
Tất cả những thứ này cần được bao bọc trong Lipid (màng tế bào), nhưng việc tạo ra Lipid lại cần đến các enzyme (protein).
Nó giống như một con rắn tự ăn đuôi mình (Ouroboros) — mọi thứ đều cần những thứ khác hiện hữu trước thì chúng mới tồn tại được.
2. Giải pháp của John Sutherland: Hóa học hệ thống (Systems Chemistry)
Thay vì cố gắng tìm xem cái nào có trước, Sutherland lập luận rằng tất cả có thể đã xuất hiện cùng một lúc từ cùng một môi trường hóa học.Nguyên liệu đơn giản: Chỉ cần Hydrogen Cyanide (HCN), Hydrogen Sulfide ($H_2S$), ánh sáng tia cực tím (UV) và các khoáng chất đơn giản.
Cyanide – "Kẻ sát nhân" (=chất độc) lại là "nguồn sống": Dù ngày nay Cyanide là chất độc, nhưng trên Trái đất sơ khai (chưa có oxy), nó là nguồn cung cấp Carbon và Nitơ cực kỳ hiệu quả. Nó "sẵn lòng" phản ứng để tạo ra các cấu trúc phức tạp hơn.
Kết quả: Nhóm của ông đã chứng minh được rằng từ những nguyên liệu thô sơ này, họ có thể tạo ra các tiền chất của cả 3 thành phần: RNA, Axit amin (tạo protein) và Lipid.
3. Không cần "Phép màu", chỉ cần đúng bối cảnh
Sutherland không tin rằng sự sống nảy sinh từ một "nồi súp nguyên thủy" duy nhất. Thay vào đó, ông mô tả Trái đất sơ khai như một "mảnh ghép của các môi trường":Mỗi phản ứng hóa học cần điều kiện hơi khác nhau (nhiệt độ, chất xúc tác kim loại khác nhau).
Nước mưa, thủy triều và sự xói mòn sẽ đóng vai trò "người vận chuyển", đưa các phân tử được tạo ra ở những nơi khác nhau đến trộn lẫn với nhau, dần dần tạo nên sự phức tạp.
4. Sự sụp đổ của "Thuyết sức sống" (Vitalism)
Vitalism là niềm tin cổ xưa cho rằng sinh vật sống có một "luồng sinh khí" hay sức mạnh kỳ bí nào đó mà hóa học không giải thích được.Sutherland tin rằng chúng ta đang tiến rất gần đến thời điểm có thể tạo ra sự sống từ những chất hóa học không sống trong phòng thí nghiệm.
Nếu thành công, điều này sẽ chứng minh rằng sự sống chỉ là một hệ quả tất yếu của hóa học và vật lý, không cần đến phép màu hay sự can thiệp siêu nhiên.
5. Ý nghĩa đối với việc tìm kiếm sự sống ngoài Trái đất
Nếu các phản ứng này là "mạnh mẽ" và dễ xảy ra (chỉ cần có Cyanide, Lưu huỳnh, nước và năng lượng), thì sự sống có thể không hề hiếm trong vũ trụ.Nó giúp các nhà thiên văn học biết chính xác nên tìm kiếm loại khí (biosignatures) nào trên các hành tinh xa xôi.
Nếu chúng ta tìm thấy sự sống ở nơi khác có cùng cấu trúc hóa học với chúng ta, điều đó chứng tỏ vũ trụ có một "con đường hẹp" duy nhất để hình thành sự sống.
6. Cách "Đào hầm từ hai phía"
Bài báo mô tả một hình ảnh rất thú vị về sự giao thoa khoa học:Từ trên xuống (Top-down): Các nhà sinh học tổng hợp đang cố gắng đơn giản hóa các vi khuẩn hiện đại (như E. coli) để xem mức tối thiểu để duy trì sự sống là gì.
Từ dưới lên (Bottom-up): Các nhà hóa học như Sutherland đang đi từ các phân tử vô cơ lên các khối xây dựng sự sống.
Hai hướng nghiên cứu này giống như đang đào một đường hầm xuyên qua 3,7 tỷ năm lịch sử. Khi chúng gặp nhau ở giữa, chúng ta sẽ có câu trả lời hoàn chỉnh về nguồn gốc loài người.
HCD: Các bạn muốn vào chi tiết xin đọc nguyên văn tiếng Anh link trên
-----===<oOo>===-----
From: Hoan Pham <hoanpham884@
Sent: Wednesday, December 24, 2025 11:07 CH
Subject: Re: [quanvenduong] AI? Ngu Ngon Mua Dong va loi ban cua tri tue nhan tao, goc do vui loi giai
MERRY CHRISTMAS đến GS và tất cả những NGƯỜI THÂN YÊU của GS.
Tôi thấy NHẠC AI cũng hay quá. “AI” cũng làm được nhiều chuyện (tiếng nói & hình ảnh) LÁO XẠO (như thật), nên tôi (già 8 bó) không biết làm sao phân biệt Đúng ? hay Sai ? Kính xin ý kiến của GS.
Kính cảm ơn GS.
Phạm Hoàn.
HCD : Thưa anh càng ngày AI càng tiến bộ và tinh vi. Chuyện « bắt vịt » AI tương đối khó sẽ hướng dẫn khi có thì giờ. Hiện giờ chúng ta có cách dễ nhất là tin ra sơ hở của người dùng AI tạo ra tác phẩm.
-----===<oOo>===-----
Dưới đây là **nội dung OCR** (chép lại nguyên văn, giữ cách xuống dòng và dấu câu như trong ảnh):
---
Câu đố trong báo Xuân thời thập niện 1960
Đầu Xuân, bạn muốn gặp may
Hãy xin giảng mấy câu này giúp tôi !
của BẢO-VÂN
ooo
1 – Cái gì má lợn sóng đôi
Thời xưa đã khiến bao người kiện nhau ???
2 – Cái chi ve vẩy trên đầu
Mà bây giờ biến đi đâu mất rồi ???
3 – Cái gì liền với áo tơi
Che xe khỏi ướt khi trời đổ mưa ???
4 – Cái gì kỹ-nữ đời xưa
Hòa cùng vỏ lựu đánh lừa quan-viên ?
5 – Cái chi làm túi đựng tiền
Khi đầy có thể mua tiên Thiên-đường ???
6 – Cái gì khô-đét những xương
Mấy ông quỷ-cốc vẫn thường giở xem ???
7 – Cái gì làm chổi đã quen
Giờ đây lại được trẻ em tết cầu ???
8 – Cái gì đã nở rất mau
Mỗi khi sợ hoặc tắm lâu ngoài trời ???
-----===<oOo>===-----
Xin vui lòng góp ý với chủ quán ở địa chỉ huy017@gmail.com
---
You received this message because you are subscribed to the Google Groups "Quán Ven Đường" group.
To unsubscribe from this group and stop receiving emails from it, send an email to QuanVenDuong+unsubscribe@googlegroups.com.
To view this discussion visit https://groups.google.com/d/msgid/QuanVenDuong/013601dc7610%24e46b16d0%24ad414470%24%40juno.com.
1 attachmentDownload
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét