Ông Trump Sẽ Làm Những Gì Sau Khi Thất Cử - Jane Mayer - THE NEW YORKER

 Nếu thất cử, ông Trump sẽ phải đối phó với rất nhiều nợ nần, kiện tụng, khiến ông có thể vào tù. Nhưng ông cương quyết sẽ chiến đấu đến cuối cùng. Tổng thống cảm thấy vô cùng chán nản. Linh cảm mình không thể đắc cử được, và thời gian kiểm phiếu đã kết thúc, ông cho triệu tập các cố vấn lại để thảo ra một loạt những biện pháp chính trị ông cần làm để cứu lấy bản thân ông. Mặc dù không phải là người mộ đạo, nhưng khi nắng chiều vừa tắt ngoài sân Bạch Cung vắng vẻ, ông bắt đầu quỳ rạp xuống nền nhà để cầu nguyện thật to. Ông vừa khóc, vừa lấy tay đập xuống nền nhà trải thảm,và tự hỏi: Mình đã làm gì sai trái? Sao lại xảy ra nông nỗi này? 

<!>

Giới chức quân sự làm việc cho ông nhận thấy nếu để khẩu súng lục trong ngăn kéo bàn làm việc của ông sẽ dễ khiến ông tự bắn vào đầu mình để tự sát, nên họ lấy đi khẩu súng ngắn. Các bác sĩ riêng cũng ra lệnh phải tịch thu tất cả các loại thuốc ngủ, thuốc an thần trong phòng Tổng Thống để đảm bảo rằng ông sẽ không có phương tiện dùng thuốc ngủ để tự vẫn. 

Hồi mùa hè năm 1974, khi ông Richard Nixon bị rơi đài, hai ký giả Bob Woodward, và carl Bernstein ghi lại việc làm của Nixon trong tác phẩm “The Final Days”  Họ miêu tả chi tiết những điều xảy ra trong lịch sử chính trị Mỹ. Tháng Tám năm ấy, vụ Watergate đã khiến cho ông Nixon phải từ chức, sau khi ông bị những cuốn băng ghi âm tiếng nói của ông ra lệnh cho nhân viên dưới quyền nghe lén tin tức của Đảng Dân Chủ. Tất cả có 29 nhân viên trong chính phủ bị truy tố ra tòa. Trong đó có vài phụ tá cao cấp, kể cả Bộ trưởng Tư Pháp John Mitchell cũng phải vào tù. Ông Nixon thì may mắn được người kế nhiệm là Tổng thống Gerald Ford tha bổng - pardon- vào tháng Chín năm 1974. 

Trong lịch sử Hoa Kỳ, chưa hề có một tổng thống Mỹ nào bị kết tội hình sự. Nhưng trong lúc ông Trump miệt mài tranh đấu để giành phần thắng về ông, thì các phụ tá của ông biết chắc rằng nếu ông Trump thất cử ông sẽ bị mất sự đặc miễn tư pháp dành cho chức vụ Tổng thống. Với số lượng khoảng hơn một chục vụ điều tra để kiện ông về dân sự đang chờ đưa ông ra tòa, ông có thể sẽ phải đối phó với hồi kết cay đắng trong cuộc đời làm tổng thống của ông, khó khăn hơn ông Nixon rất nhiều. Sử gia chuyên nghiên cứu về các vị tổng thống Mỹ, ông Michael Beschloss nói về trường hợp của ông Trump như sau: “Nếu ông ta thất cử, chúng ta sẽ thấy ông rơi vào một hoàn cảnh không giống như ông Nixon khi ông này từ chức. Ông Nixon nói về cánh cửa phòng giam bỗng dưng đóng xập lại, để nói về nỗi ám ảnh ông có thể ngồi tù.”. Ông Trump trở nên khá nổi tiếng khi ông thoát được vụ đòi bãi nhiệm ông cách đây không lâu. Ông cũng thoát ngồi tù sau hai lần ly dị, sáu lần khai phá sản, 26 vụ xách nhiễu tình dục, và khoảng bốn ngàn vụ kiện khác. Ít có người nào có thể né tránh hậu quả của kiện tụng một cách gian xảo, khéo léo như ông Trump. Nhưng sự may mắn hiếm có đó sẽ chấm dứt một cách tàn nhẫn sau khi ông bị Joe Biden đánh bại trong cuộc tranh cử tổng thống. Thậm chí nếu như ông có thắng cử đi chăng nữa, cũng có rất nhiều đe dọa chờ đợi ông để thưa kiện ông về tài chánh, và pháp lý trong nhiệm kỳ thứ hai.  

Hai cuộc điều tra về hành vi của ông Trump đang chờ ông do các viên chức thi hành công lực rất cứng rắn, và đầy quyền lực của cấp tiểu bang, và cấp địa phương thành phố ở New York. Công tố viên địa hạt Manhattan, ông Cyrus Vance Jr. và bà Letitia James, Bộ trưởng Bộ Tư Pháp tiểu bang New York từ bấy lâu nay đã điều tra, theo dõi hoạt động kinh doanh của ông từ trước khi ông làm Tổng thống. Vì thẩm quyền tư pháp của hai vị này nằm ngoài địa hạt thẩm quyền chính phủ liên bang, nên sự tha bổng của một Tổng thống nếu có được ban cho ông, cũng không có hiệu lực. Chỉ riêng tiền án phí mà ông Trump sẽ phải chi trả cũng lên đến mức đáng sợ. (Hồi ông Bill Clinton rời khỏi Bạch Cung, ông ta đã phải trả số tiền án phí khoảng mười triệu đô la.). Hiện nay tình trạng tài chánh của ông Trump đang gặp nhiều khó khăn.Theo phúc trình đầy lo sợ của báo Times mới đây cho biết, trong bốn năm sắp tới, dù đắc cử nhiệm kỳ hai hay không, ông Trump cũng đến kỳ phải trả số nợ khoảng ba trăm triệu đô la. Đây là khoản tiền nợ vay cá nhân, ông mượn của ngân hàng Deutsche Bank, trừ phi ông rút tiền thế chấp để trả nợ, bằng không, ông sẽ không tránh khỏi ngồi tù.Theo báo Financial Times, tổng cộng số nợ làm ăn buôn bán địa ốc của ông Trump vào khoảng chín trăm triệu đô la, và sẽ phải trả trong vòng bốn năm sắp tới. Cùng lúc đó, ông đang vướng mắc vào vụ kiện tụng đối với Sở Thuế Lợi Tức về những khoản tiền ông xin khấu trừ , nhưng sai luật thuế, vào khoảng vài trăm triệu đô la. Để trả số tiền này, ông sẽ phải bán đi một vài bất động sản quý giá của ông, hay làm cách nào để thỏa đáp yêu cầu của chủ nợ. Tạp chí Forbes cho biết trị giá tài sản của ông Trump vào khoảng hai tỷ rưỡi đô la. Nhung theo nhật báo Washington Post, đại dịch COVID-19, và thái độ gây chia rẽ, thù nghịch của ông Trump về chính trị đã khiến cho các khách sạn và khu nghỉ dưỡng của ông Trump  thiệt hại rất nặng. Ông Timothy Snyder, Giáo sư sử học, chuyên nghiên cứu về các lãnh tụ độc tài, đại học Yale tiết lộ với tôi rằng: “Nhờ vào chức vụ Tổng thống, nên ông Trump chưa phải vào ngồi tù, hay nằm nhà đá.”.  

Bạch Cung từ chối trả lời câu hỏi của chúng tôi về bài báo này, và nếu như ông Trump có thảo ra kế hoạch hành động cho cuộc đời ông sau khi làm Tổng thống, ông cũng giữ bí mật, không tiết lộ ra ngoài. Một người bạn thân, từng kinh doanh với ông Trump ở New York nói: “Bạn không thể nào nói đến đề tài này. Ông ta sẽ nổi giận đùng đùng nếu bạn đặt câu hỏi ông sẽ làm gì nếu ông bị thất cử.”. Khi đang vui, ông Trump mới thú thật rằng ông rất sung sướng khi làm Tổng thống. Mùa đông năm ngoái, ông từng tâm sự với một Bộ trưởng trong Nội Các ông không thể hình dung ra hình ảnh ông sẽ phải trở về nghề đầu tư địa ốc như trước, sau khi hết làm tổng thống. Vị bộ trưởng đó kể lại rằng ông và Tổng thống Trump đang ngồi trong đoàn xe, hai bên đường nhiều người ái mộ ông Trump đứng reo hò, hoan hô ông. Ông Trump buột miệng nói: “Hình ảnh này tuyệt vời làm sao. Tôi không thể tưởng tượng một ngày nào đó phải trở về nghề cũ, đặt mua từng cửa sổ cho khách sạn. Chán chết.”.  

Trong suốt mùa tranh cử năm 2020, mọi bảng thăm dò dư luận đều cho thấy ông Trump luôn luôn bị thua ông Biden, và hai nguồn tin thân cận với ông Trump tiết lộ rằng Tổng thống luôn luôn ở tâm trạng cáu gắt, nổi nóng. Trong cuộc tranh luận trên truyền hình lần đầu, ngay cả người trong gia đình cũng nói ông đã thua điểm ông Biden, nhưng ông vẫn cho rằng ông thắng trong cuộc tranh luận đó. Ông nổi giận không những đối với giới truyền thông đăng tin xấu về ông, về bảng thăm dò dư luận, ông còn nổi giận với cả những số nhân viên trong ban vận động tranh cử. Ông mắng họ đã dùng tiền cẩu thả, và để cho phe ông Biden gây quỹ được nhiều hơn ông. Thái độ nóng nảy, tức giận của ông biểu lộ rõ nhất là vụ ông đột nhiên ngưng ngang cuộc phỏng vấn với bà Leslie Stahl trong chương trình “60 minutes”. Một người thường theo dõi việc làm của ông Trump từ bấy lâu nay nói rằng chưa bao giờ ông thấy ông Trump nổi giận đến như vậy. 

Cháu gái của ông Trump, bà Mary Trump, một nhà tâm lý học, viết cuốn sách tựa đề “Too Much and Never Enough”, tiết hộ hết mọi chuyện bí mật về con người ông Trump, bà nói với tôi: “Ông ta đang ở tình trạng tuyệt vọng. Ông ấy biết rằng nếu ông không ráng thắng được kỳ bầu cử để được tiếp tục  giữ ghế tổng thống, ông sẽ gặp rắc rối to. Tôi tin rằng ông sẽ bị  truy tố ra tòa, bởi vì cái bản lý lịch tội phạm của ông quá dài, và trải rộng nhiều lãnh vực khác nhau. Nếu ông không bị truy tố ở tòa án liên bang, thì ông sẽ bị truy tố ở tòa án tiểu bang.”. Bà Mary mô tả chi tiết “chuyện ông bị thưa kiện, hầu tòa là chuyện đương nhiên, vì nó là như thế, có tự trong bản chất của con người ông rồi. Ông Trump không thể không tin vào kết quả thăm dò dư luận. Người trong gia đình ông Trump thì thầm với nhau rằng “thất cử sẽ là bản án tử hình đối với ông Trump, nói theo cả nghĩa đen lẫn nghĩa bóng.”. Cha của bà Mary, ông Fred Trump Jr., anh trai của ông Donald Trump bị “tiêu tan sự nghiệp” chỉ vì dưới con mắt của ông nội, thì cha của bà không bao giờ là “kẻ thắng cuộc”. (Ông nội Fred qua đời vào năm 1981 vì bệnh nghiện rượu). Thái độ của ông Trump lúc gần đây giống như hình ảnh một chú nhóc bị kinh hoàng, hoảng sợ. 

Bà Barbara Res, người từng làm việc chung với ông Trump nhiều dự án xây dựng, quản lý địa ốc trong suốt 18 năm qua, vừa viết trong cuốn sách tựa đề là  “Tower of Lies” (Cả Núi Điều Nói Láo), bà kể rằng “ông Trump ra tranh cử không phải chỉ để làm thêm một nhiệm kỳ, mà còn để trốn tránh luật pháp nữa.”. Bà Res nói thêm: “Một trong những lý do khiến ông mong muốn đắc cử một cách điên khùng là ông rất sợ nếu lỡ thất cử ông sẽ phải ra tòa vì kiện tụng.”. Bà dự đoán: “Không đời nào ông chấp nhận bị thất cử, hình ảnh đó dễ sợ quá. Có lẽ ông sẽ bỏ xứ đi sống ở nước khác.”. Như có lần ông đã thổ lộ trong cuộc tụ tập đám đông người ủng hộ ông. Ông nói: “Bà con có thể tưởng tượng nổi việc tôi bị thất cử hay không? Tôi sẽ không cảm thấy thích thú chút nào. Có thể tôi sẽ phải bỏ nước này để đi nơi khác. Tôi chưa biết.”. Bà Res nói thêm: “Ông ấy có thể tiếp tục kinh doanh, làm ăn dù ở bất cứ nơi nào.”. 

Hồi năm 2016, quả thực ông Trump đã chuẩn bị đi sống ở ngoài Hoa Kỳ ngay sau khi có kết quả đầu phiếu. Ông Anthony Scaramucci, từng làm giám đốc báo chí ở Bạch Cung trong một thời gian ngắn, đã ở bên cạnh ông Trump vào lúc kiểm phiếu. Ông Scaramucci nói với tôi rằng tất cả cận thần thân cận với ông Trump lúc bấy giờ đều tin rằng bà Hillary Clinton thắng cử. Theo ông Scaramucci kể lại, ông và ông Trump đi dạo quanh bin đinh Trump Tower, ông Trump hỏi ông Scaramucci: “Ngày mai anh làm gì? Có dự tính gì không?" Ông tiết lộ rằng ông ra lệnh cho máy bay riêng của ông, sửa soạn cất cánh từ phi trường John F. Kennedy, để ngày hôm sau, ông ta sẽ đến Tô Cách Lan, chơi đánh Golf ở khu nghỉ dưỡng Turnberry. Ông Scaramucci kể với tôi rằng: “Thái độ nhún vai của ông như thể ông muốn tự nhủ với lòng mình: Chẳng hề gì, thua cũng không sao. Ra ứng cử chơi để lấy tiếng thôi.” . Từ kinh nghiệm của bài học năm 2016, có lẽ lần này nếu thất cử, có lẽ ông Trump cũng không cho đó là việc hệ trọng. Không có gì có thể làm cho con người cứng cỏi này gục ngã. 

Bà Mary Trump và bà Res nghi rằng ông chú của bà sẽ nghĩ đến việc bỏ Hoa Kỳ sang sống ở nước khác, nếu ông thất cử lần này. Nếu ông Biden thắng cử, bà Mary Trump tin rằng ông chú Donald Trump của bà sẽ tuyên bố: “Tôi không đáng bị đánh bại như vậy. Tôi sẽ làm một việc thật quan trọng. Tôi sẽ sang Nga xây một Trump Tower mới ngay tại Mạc Tư Khoa.” 

Ý tưởng về một cựu Tổng thống Mỹ phải đi sống lưu vong như một ông Vua bị hạ bệ, hay một nhà độc tài bị truất phế, nghe có vẻ không ổn. Những người quan sát hoạt động của ông Trump từ nhiều năm qua, chẳng hạn như  ông Tony Schwartz, người từng giúp ông Trump viết cuốn sách “The Art of the Deal” nổi tiếng một thời, cho rằng: “Tôi chắc ông ấy sẽ kinh hãi khi thấy mình thất cử. Nhưng tôi không tin ông ta sẽ bỏ xứ ra đi.”. Giáo sư Snyder ở trường Yale lại cho rằng ông Trump có thể đi tìm một quốc gia không có hiệp ước dẫn độ với Hoa Kỳ để ở đó. Chắc chắn ông ta đã đặt sẵn vé máy bay rồi. Có người nào khờ dại nói rằng ông sẽ đi làm show trên đài Fox. Làm gì có chuyện đó! Có chăng là ông Trump sẽ làm show trên đài R.T là đài truyền hình của Nga.”. 

Theo quan niệm của giáo sư Snyder, hành vi xoay trở trong tuyệt vọng của ông Trump sẽ không giống như hành vi của những nhà độc tài khác khi bị truất phế. Ông Trump là một người dễ thích nghi với nghịch cảnh. Mặc dù trước đây ông đã từng làm một số hành vi nông nổi như huy động quân đội để dẹp biểu tình, hay hồi tháng Bảy, ông đòi hoãn bầu cử. Ông Trump chưa tệ đến nỗi sẽ có ý định phá nát hệ thống chính trị của nước Mỹ.  

Vào Ngày Bầu Cử, tỉ lệ kết quả bầu cử sẽ quyết định tương lai của ông Trump. Nếu kết quả số phiếu của Cử Tri Đoàn rõ ràng cách biệt lớn, sẽ không có ứng viên nào dám làm bậy để tranh cãi về kết quả bầu cử. Nhưng những người thân cận với ông Trump nói với tôi rằng nếu kết quả bầu cử chênh lệch khít khao, và có chút nghi ngờ, chắc chắn ông Trump sẽ vội vàng tuyên bố mình thắng cử. Michael Cohen, luật sư riêng của ông Trump từ nhiều năm qua nhận xét: “Ông ta sẽ không bao giờ nhận mình thua cuộc. Không đời nào Trump lại tuyên bố chịu thua trong cuộc tranh cử này. Tôi tin rằng ông ta sẽ đứng ra kiện cáo ở từng tiểu bang một, không chừa tiểu bang nào. Ông ta sẽ chỉ trích là có gian lận bầu cử, thủ tục kiểm phiếu làm không đúng… đủ thứ lý do.”. Cohen cho rằng việc vội vàng chọn chánh án Tối cao Pháp Viện lúc gần đây là một phần trong kế hoạch của ông Trump nhằm đạt đa số phiếu ủng hộ trong Tối Cao Pháp Viện nếu xảy ra kiện tụng. 

Cohen là kẻ từng nhận tội nói láo trước Quốc Hội hồi năm 2018, nên lời nhận xét của Cohen không có gì đảm bảo. Nhưng Cohen tiết lộ thêm  ông ta nghe nói ông Trump đã huy động nhiều luật sư để thăm dò khả năng sẽ kiện sau bầu cử. Một trong những luật sư riêng của ông Trump là Thư Ký Tòa Tối Cao, ông William Consovoy. Ông này gợi ý là nên kiện về tính chất bất hợp pháp của thủ tục bầu bằng thư. Ông Trump sẽ lập ra một quỹ đen riêng, lấy tên là Honest Elections Project để lo tiền chi trả cho những việc kiện tụng này. Và một cựu quan chức trong Bạch Cung, ông Mike Roman sẽ đứng ra thành lập một đội quân hùng hậu quy tụ những tình nguyện viên theo dõi bầu cử, để làm chứng, ủng hộ ông Trump. 

Ông Cohen tin chắc rằng ông Trump sẽ thất cử đến nỗi ông ta dám đánh cá 10,000 đô la về việc này. Cohen nói: “Lão Trump chuyên môn đổ lỗi cho tất cả mọi người, trừ hắn ra. Ngày nào ông ta cũng la hét, gầm thét có đứa nào lấy trộm đi chiến thắng của ông, khiến ông bị mất chức Tổng thống. Ông cả quyết rằng mình có hàng triệu lá phiếu ủng hộ.” Rồi đây sẽ có nhiều màn bi hài kịch về kiện tụng xảy ra, và ông ta đã chuẩn bị đa số phiếu ủng hộ ở Tối Cao Pháp Viện. Ông ta cứ lập đi lập lại những điều dối trá nhiều lần để mọi người phải tin ông ta. Vấn đề là ông ta không chịu im miệng lại.”. 

Ông Schwartz đồng ý rằng ông Trump sẽ làm đủ mọi cách để chứng minh rằng ông không thua trong cuộc bầu cử. Chúng ta nên nhớ rằng một trong những điểm mạnh trong cá tính con người ông Trump là không bao giờ nhận mình thua. Điều này có nghĩa là khi nào ông thắng có nghĩa là ông thắng. Còn nếu ông có thua, ông vẫn là người thắng. Vì đó là Trump. Nhưng theo ông Schwartz, nếu ông bị đánh bại với tỉ lệ sai lệch long trời lở  đất (landslide) thì ông hết đường tính kế. Ông ta không thể lớn tiếng gào thét: “Chúng nó ăn cắp kết quả bầu cử của tôi.”. Ông Trump là như thế đó.  

 

Thật khó có thể hình dung ra cảnh một cựu Tổng thống Hoa Kỳ lại vào tù, hay bị cưỡng bách làm lao dịch phục vụ cộng đồng, giống như ông Silvio Berlusconi, cựu Thủ tướng Ý ở tù vì tội gian thuế.Tuy nhiên, có một số tội phạm mà ông Trump dính líu vào lại rất nghiêm trọng.Vụ kiện mà Văn Phòng Công tố viên Cy Vance ở Manhattan là một vụ khá lớn. Theo tài liệu pháp lý thu thập trong vụ Michael Cohen bị đưa ra tòa dùng quỹ giả để lấy tiền ra trả cho cô Stormy Daniels, tài tử đóng phim dâm ô, người tình qua đêm của ông Trump. Chính quyền địa phương kết luận rằng việc làm mờ ám của Cohen là do một đồng phạm chưa bị kết án chủ xướng. Đồng phạm đó, theo Tòa Southern District, gọi là “Individual-1”, (Nhân Vật số 1), chính là Tổng thống Hoa Kỳ vừa bị thất cử. 

Rõ ràng là Nhân vật Số 1 đó ám chỉ ông Trump. Nhưng từ nhiều thập niên qua, Bộ Tư Pháp đã quy định rằng vị Tổng thống đang tại chức không thể bị truy tố. Văn phòng biện lý tạm thời đóng hồ sơ vụ kiện này lại. Ông Biện lý Cy Vance chỉ chờ khi nào sự đặc miễn mà Bộ Tư Pháp dành cho chức vụ tổng thống không còn nữa, là lập tức ông sẽ truy tố đương sự. 

Ông Vance ra lệnh phải mở cuộc điều tra xuất phát từ văn thư kết tội Cohen. Trong đó kể lại rằng trong kỳ tranh cử năm 2016, Cohen đã lập ra một công ty giả mạo làm bình phong để lấy ra $130,000 đô la, trả cho cô tài tử phim khiêu dâm Daniels.Tổ chức Trump Organization đã ghi chép khoản tiền này là tiền “án phí” . Nhưng chính quyền cho rằng dùng tiền vận động tranh cử để bịt miệng cô gái ngủ qua đêm là sử dụng tiền tranh cử bất hợp pháp. Hơn thế nữa, tiền đóng góp cho tranh cử không được quá giới hạn $2,700. Thông thường những vi phạm về ngụy tạo hồ sơ theo luật của New York chỉ bị xem là khinh tội - misdemeanor- nhưng nếu dính líu đến nhiều tội trạng khác có thể trở thành tội hình. Chứng từ của Tòa án ghi nhận rằng Cohen đã “làm việc gian trá một cách quy mô” theo sự chỉ đạo của “nhân vật số 1”. Ông Trump luôn luôn chối, không nhận mình đã ra lệnh cho Cohen làm chuyện phi pháp này.  

Rõ ràng là Văn Phòng Công tố khu vực Manhattan không chỉ điều tra riêng về vụ Stormy Daniels mà thôi. Tin mật từ văn phòng ông Biện Lý Vance cho biết họ còn điều tra nhiều vụ thương lượng mờ ám khác do chính ông Trump đứng ra làm. Thông thường ông Trump hay làm những hành vi khai gian thuế trắng trợn qua việc điều động hoạt động của Tổ Chức Trump Organization. Chẳng hạn như có lần ông khai xin “deduction” số tiền $70,000 đô la để chăm sóc mái tóc của ông. Theo lời khai của Cohen tại tòa án, ông Trump thường khai kiếm tiền rất ít, hay bị thua lỗ trong hồ sơ thuế để tránh đóng thuế nhiều. Nhưng ông lại thổi phồng trị giá tài sản của ông lên rất nhiều khi làm đơn xin vay tiền. Ông Trump lớn tiếng bác bỏ những lời kết án ông về hồ sơ thuế, ông cho rằng đó chỉ là âm mưu “đi tìm bóng ma” của phe chống ông, với mục đích hạ bệ ông. Nhưng thực tế cho thấy, đội ngũ luật sư biện hộ cho ông nhiều lần phải chịu thua trước lời kết án của công tố viên. Nếu họ tiếp tục điều tra, có lẽ ông Trump sẽ phải ngồi tù. Tuy nhiên, theo ông Scaramucci việc bỏ tù một cựu Tổng thống Hoa Kỳ là chuyện dân Mỹ chưa tưởng tượng ra nổi. Ông Scaramucci cho rằng rồi đây ông Vance và bà James sẽ đành phải “bãi nại” vụ truy tố vì lý do chính trị.  

Muốn truy tố ông Trump, chính phủ phải trưng ra được bằng chứng cụ thể về âm mưu gian lận thuế, hay những việc làm dối trá của ông. Nhưng theo tiết lộ của Cohen, ông Trump ít khi ra lệnh bằng bút mực, hay trên giấy tờ, ông thường chỉ nhắn tin rất ngắn qua email, text message, hay ra lệnh gián tiếp qua một người khác. Giáo sư Chính trị học Norman Ornstein, làm việc ở American Enterprise Institute, Hoa Thịnh Đốn thì cho rằng chính phủ đã có đầy đủ bằng chứng xác đáng để truy tố ông Trump. Ông Martin Flaherty Giám đốc Trung Tâm Nghiên Cứu Luật Quốc tế Leitner Center cũng đồng ý rằng ông Trump vi phạm nhiều tội trạng quá rồi. Có đủ bằng chứng để truy tố ông ra tòa. 

Tuy nhiên, việc truy tố ông Trump ra tòa sẽ gặp những rủi ro về chính trị đáng kể. Theo bà Anne Milgram, Luật Sư Công tố chính phủ Hoa Kỳ thì Bộ Tư Pháp không nên nhúng tay vào việc truy tố ông Trump, nên để cho Tòa án địa phương ở Manhattan, nơi có trụ sở của tổ chức Trump Organization, làm công việc truy tố ông ta. Ngoài ra, ông Biện lý Cy Vance còn là một người có lập trường Dân Chủ và rất cứng rắn. Ít có ai nghĩ đến hình ảnh một ông Trump bị ngồi trong nhà tù trên đảo Rikers Island ở New York. Nội việc canh giữ ông ta, cũng tốn tiền rất nhiều cho chính phủ. Bà Milgram kết luận rằng: “Có lẽ ông Trump sẽ tự tuyên bố mình thắng cử, cứ tiếp tục quậy phá lung tung. Tình thế thật là khó xử.”. 

 

Mặc dù ông Trump không có quyền ân xá những người bị tòa án New York kết tội, nhưng ông có quyền ân xá cho bất cứ ai bị tòa án liên bang kết tội, kể cả việc tự ân xá cho mình. Khi ông Nixon còn ở Bạch Cung, là một luật sư, ông biết rằng ông có quyền ân xá cho chính ông. Nhưng ông không muốn làm việc này, vì sẽ làm cho cá nhân ông bẽ mặt.  

Để cập nhật hóa khả năng xảy ra hành động này, theo ông Jack Goldsmith, giáo sư ở trường Luật Harvard, và là cố vấn cho chính quyền Tổng thống Bush con, phân tích như sau: “Nếu thất cử, ông Trump sẽ có thể ân xá cho bạn bè của ông, và cho chính cá nhân ông.”. Trong lúc làm Tổng thống, ông ta đã từng ân xá cho bạn bè của ông như ông Joe Arpaio, Sheriff ở Arizona, bị án tù vì vi phạm luật quyền của người di dân. Ông Trump cũng ân xá cho ông Roger Stone, một kẻ chuyên làm hành vi chính trị mờ ám để giúp cho ông Trump, kể cả việc khai gian trước quốc hội. So sánh với những Tổng thống khác, ông Trump là người lạm dụng quyền ân xá của Tổng thống nhiều nhất. Sử gia Jon Meacham, chuyên nghiên cứu về các vị tổng thống Mỹ nói: “Với thói quen như vậy, tôi sẽ hết ngạc nhiên nếu ông Trump không tự ân xá cho chính mình. Tự ân xá cho chính mình sẽ là một hành vi hiếp dâm hiến pháp dễ nhất cho một ông tổng thống có nhiều tự ái.”.  

Bà Roberta Kaplan, một chuyên gia tư pháp ở New York đề cập đến một giải pháp khác có thể xảy ra là Ông Trump xin tự ý thôi làm Tổng thống, và để Phó Tổng thống Mike Pence lên làm Tổng thống, và ông Pence có thể đứng ra ân xá cho ông Trump.  

Học giả tranh luận rất nhiều về việc ân xá cho một tổng thống phạm tội. Khi ông Ford ân xá cho ông Nixon, ông bị công chúng chỉ trích thậm tệ. Họ cho rằng ông ta đã cấp cho ông Nixon giấy thông hành tự do quá dễ dàng muốn làm gì thì làm. Vì thế ông bị thất cử trong cuộc tuyển cử năm 1976. Nhưng về sau, việc ân xá cho Nixon của ông Ford lại được nhiều người khen là đúng, và chính đáng. Những nhân vật nổi tiếng từ ông Bob Woodward, đến TNS Ted Kennedy và sử gia Beschloss đều nói rằng ông Ford làm như thế là đúng.  

Một số phụ tá thân cận của ông Trump lo ngại rằng nếu ông Biden thắng cử, chắc chắn sẽ xảy ra một giai đoạn lộn xộn, tranh cãi ồn ào trước khi quyền hành được chuyển giao. Trong cuốn sách tựa đề “Dealing with the Devil” (Đối phó với tên Quỷ Sứ”, tác giả Schwartz phân tích như sau: “Giai đoạn từ tháng Mười Một đến ngày đăng quang nhậm chức của tổng thống mới vào tháng Giêng năm 2021 là thời kỳ hết sức nguy hiểm.” . Tác giả Schwartz muốn nói đến việc ông Trump sẽ ngấm ngầm cổ vũ, xúi bẩy cho bạo động và nổi loạn. Trong cuộc tranh luận giữa các ứng cử viên, ông ta đã hé lộ cho biết  nhóm cực đoan Proud Boys nên chuẩn bị sẵn sàng ứng chiến. Bà cháu gái Mary Trump thì nhắc nhở rằng trong 11 tuần lễ sắp tới, sau khi khi thất cử, ông Trump sẽ vơ vét đủ thứ, bỏ túi bất cứ cái gì có thể lấy được cho cá nhân ông và cho gia đình trước khi rời khỏi Bạch Cung.  

Ông Joe Lockhart, tùy viên báo chí dưới thời Bill Clinton đề nghị về một giải pháp “rửa mặt” cho ông Trump bằng cách cho ông một “thỏa ước toàn diện” (global settlement), nghĩa là đồng ý tha tất cả mọi chuyện ông làm với điều kiện ông phải công nhận kết quả bầu cử, và “biến mất” khỏi chính trường, đừng bao giờ tái xuất hiện nữa. Ông Lockhart dẫn chứng rằng sau vụ Monica Lewinsky, ông Bill Clinton được “thỏa ước toàn diện”, sau khi ông đóng khoản lệ phí $25,000, tịch thu giấy phép hành nghề luật sư của ông, và thú nhận đã tuyên thệ mà vẫn khai gian. Ông Lockhart coi đây là một tiền lệ, nên hãy để ông Trump làm tương tự. Mặc dù làm như thế sẽ khiến cho dân chúng Mỹ có nhiều người tức giận. Một trong những người tức giận là ông Bauer, cố vấn luật pháp cho ông Obama, hiện đang dạy ở trường Luật New York. Ông Bauer lý luận rằng tại sao người thi hành luật lệ cao nhất nước lại có cái quyền đặc miễn đứng trên cả luật pháp. Ông Ian Bassin, một cố vấn luật pháp khác dưới thời ông Obama tỏ ra tức giận. Ông cho rằng xu hướng chung là nên trừng phạt ông Trump nhẹ tay thôi. Làm như thế tức là mở đường cho những tên độc tài sau này. Chúng có thể huênh hoang nói như ông Trump rằng nền dân chủ Mỹ cần một con người có bản tính mạnh, một strong man như ông ta. Ông Ian Bassin hiện đang lãnh đạo tổ chức Bảo Vệ Nền Dân Chủ Mỹ.  

 

Dự đoán xem ông Trump sẽ làm gì sau khi thất cử (và không phải ngồi tù) là một đề tài được nhiều phụ tá cũ của ông thảo luận râm ran. Hồi năm 2016, khi dự đoán ông Trump khó mà thắng cử, các phụ tá của ông đã chuẩn bị một dự án tên là Trump News Network- một mạng lưới truyền thông để thỉnh thoảng nói về hoạt động của ông Trump, và quảng cáo lấy tiền. Cụ thể là họ định đưa ông chuyển sang làm ngành truyền thông. Theo nhiều giới hoạt động chính trị phe bảo thủ lúc bấy giờ trong cuộc thảo luận có sự hiện diện của Steve Bannon. Ông này đang giúp ông Trump vận động tranh cử, và cũng đang điều hành trang mạng Breitbart, và tập đoàn truyền thông Sinclair Broadcasting Group, cung cấp chương trình truyền hình bảo thủ cho khoảng 90 thị trường. Trước khi biết tin mình thắng Hillary Clinton, ông Trump từng khuyên người con rể là cậu Jared Kushner,  nên tìm hiểu về ngành truyền thông đại chúng để nắm cơ hội. Nhưng tất cả đều hoãn lại khi bất ngờ ông Trump thắng cử.Tuy nhiên, việc ông Trump có thể trở lại làm việc kinh doanh trong ngành truyền thông như truyền thanh, truyền hình có thể xảy ra. Bà Barbara Res, một cựu nhân viên trong tổ chức Trump Organization cho rằng nếu Tổng thống bị đánh bại có thể ông sẽ kinh doanh trong ngành truyền thông. Một nhà kinh doanh trong phe Dân Chủ ở New York tiết lộ rằng nếu ông Trump kinh doanh về truyền thông,ông ta sẽ được tỉ phú Bernard Marcus, người sáng lập ra chuỗi cửa hàng Home Depot, đứng sau lưng yểm trợ. Nếu khai thác ngành truyền thông, có lẽ ông Trump sẽ lập ra hệ thống mới nhằm thay thế hệ thống Fox News, và ông sẽ được hai hệ thống truyền thông Sinclair và One America News Network ủng hộ. Ngày 26 tháng Tư, tình cờ ông Trump đã viết trên Twitter như sau: “Dân chúng đang theo dõi tin tức trên Fox News ngày càng nhiều. (Nhờ sự có mặt của ông Trump, nên Fox News làm ăn rất thành công). Họ cảm thấy tức giận với Fox News, họ muốn thay thế đài này bằng hệ thống khác. Tôi cũng muốn như vậy.” 

Một cộng sự viên khác của ông Trump cũng dự đoán rằng có thể ông Trump sau khi về vườn sẽ đứng ra làm “host” chương trình hội thoại Talk Show thay thế Rush Limbaugh. Ông Limbaugh là tiếng nói của nhóm bảo thủ, ông ta kiếm được khoảng năm chục triệu đô la mỗi năm nhờ chương trình talk show của ông. Gần đây, ông bị ung thư phổi nặng, không thể chữa trị được. Chính ông Trump đã trao giải thưởng Presidential Medal of Freedom cho ông Rush Limbaugh. Họ tin rằng, khi hết làm tổng thống ông Trump có thể ngồi ở West Palm Beach, Florida để điều hành chương trình Talk Show bênh vực tiếng nói của phe bảo thủ. Nhưng bà Res thì cho rằng ông Trump sẽ không chịu ngồi làm Talk Show vì theo bà địa bàn hoạt động của Talk Show quá nhỏ cho ông Trump. Ông ấy muốn làm cái gì lớn hơn như vậy. Ông Tony Schwartz không tin ông Trump sẽ chịu làm Talk Show, bởi vì ông “lười” lắm, ông sẽ không chịu ngồi một chỗ mỗi ngày 3 tiếng đồng hồ để nói chuyện lảm nhảm. Tuy nhiên, nếu ông Trump đi làm Talk Show, ông sẽ có cơ hội làm môi giới chính trị cho nhiều chức vụ dân cử ở Florida. (Gần đây, ông Steve Bannon đưa ra dự đoán là có thể ông Trump sẽ ra tái tranh cử vào năm 2024, nhưng cơ hội này cũng hiếm hoi lắm.). 

Năm 1997, ông Trump cho xuất bản cuốn sách thứ ba của ông, tựa đề là “The Art of the Comeback” kể lại chuyện ông vực dậy sau những lần khai phá sản, để chứng tỏ sức bền bỉ, dẻo dai của ông trong cuộc chiến đấu giành lại sự nghiệp, uy tín. Nhưng qua lần tranh luận với ông Biden vừa qua, rõ rệt là ông Trump bị ông Biden đánh bại khi tranh luận trên truyền hình. Theo ông Frank Rich người chuyên viết về bình luận phim ảnh trên báo New York, thì bây giờ công chúng “chán xem” chương trình truyền hình của ông Trump rồi.  

Tin tức trong ngành địa ốc ở New York cũng cho hay là cơ hội để ông Trump quanh trở lại ngành địa ốc không mấy gì tốt đẹp cho ông Trump. Các ngân hàng lớn đều ngán ngẩm không muốn làm ăn với ông Trump nữa. Có thể nói cái tên “Trump” đã mất hết lòng tin trong giới kinh doanh vì những điều gian manh ông từng làm trong quá khứ. Thậm chí ngân hàng Deutsche Bank là ngân hàng từng làm ăn với ông Trump từ hai chục năm qua, bây giờ cũng không còn muốn gặp ông Trump nữa. Giới kinh doanh địa ốc ở New York nói đùa rằng: “Có lẽ ông ta có thể xuống miền Nam hay Tây Nam mở cây xăng để sống qua ngày thôi.”. 

Ông Scaramucci, rất thân với ông Trump dự đoán rằng nếu ông Trump bị cưỡng bách phải nhận thất cử, có lẽ ông nên xuống Florida để gây quỹ cho mình ra làm ăn, hay tranh cử trở lại bằng cách nhờ vả những tay đại gia ngoại quốc. Hồi năm 1973, Phó tổng thống Spiro Agnew bị truất phế vì can tội tham nhũng. Ông Agnew đi năn nỉ Hoàng Tử nước Ả Rập Saudi cung cấp tài chánh chánh với điều kiện sẽ hứa chống lại ảnh hưởng của Do Thái ở nước Mỹ. Cựu Tổng thống Gerald Ford kiếm được khá nhiều tiền bằng cách đi nói chuyện, diễn thuyết. Sau khi hết làm Tổng thống, ông Ronald Reagan kiếm được hai triệu đô la trong một chuyến đi thăm Nhật bản, chỉ để đọc một bài diễn văn. Vợ chồng ông bà Clinton kiếm được $36.5 triệu đô la bằng cách đi nói chuyện, diễn thuyết. Vợ chồng ông Obama kiếm được $65 triệu đô la bằng cách nói chuyện, và viết sách. Nhưng ông Trump thì không có khả năng viết, hay đọc sách. 

Chính ông Trump đã từng thú nhận với ông Schwartz rằng ông “dị ứng” với chữ nghĩa, với sách vở, làm ơn đừng bắt ông phải đọc sách, đọc phúc trình dài. Vậy mà ông Trump đứng tên làm tác giả của khoảng một chục cuốn sách.  

Giáo sư Lawrence Douglas dạy ở trường Luật Amherst College và là tác giả cuốn sách nói về ông Trump: “Will He Go?” thì quả quyết rằng rồi đây ông Trump sẽ không âm thầm biến mất. Dù ở trong Bạch Cung hay ở ngoài xã hội, ông Trump sẽ tiếp tục là mầm phát sinh ra xáo trộn và gây chia rẽ trên cả nước.”. Giáo sư Douglas cũng cảnh cáo rằng những khuấy động do ông Trump gây ra có thể trở thành đám cháy to, bởi vì ông có hàng chục triệu người Mỹ ái mộ ông. Họ xem ông như hình ảnh của một anh hùng. Giáo sư Douglas nói rằng ông Trump sẽ không lặng lặng nghỉ hưu như nhiều vị tổng thống tiền nhiệm, bởi vì ông là mẫu người say mê ánh đèn sân khấu, thích tỏa sáng, do bản tính kiêu ngạo của ông, và do nghệ thuật bán hàng, quảng cáo rất khéo có sẵn trong máu của ông. Chắc chắn ông Trump sẽ không chịu ngồi yên vẽ tranh các chiến sĩ ngoài tiền tuyến như  ông George W. Bush. 

 

Bài phân tích của  Jane Mayer  trên  THE NEW YORKER  ngày 9/11/2020 

Nguyễn Minh Tâm dịch