PHONG TRÀO HIẾN CHƯƠNG 2000 GHI LẠI CÁC ÐÓNG GÓP CỦA CÔ’ GIÁO SƯ TIẾN SĨ LÊ ÐÌNH THÔNG.. - TS Nguyễn Bá Long

GS TS LÊ ÐÌNH THÔNG đang phát biểu tại Ðại Lễ Công Bố Kết Qủa Giải Năm Kỷ Hợi 2019 và Kỷ Niệm 19 Năm Hiê’n Chương 2000 tối 16/11/2019 tại Toronto.

NHÂN BIẾN CÔ’ GIÁO SƯ TIẾN SĨ LÊ ÐÌNH THÔNG QUA ÐỜI TẠI PARIS - PHÁP QUỐC NGÀY 27-6-2025 (THỌ 83 TUỔI), PHONG TRÀO HIẾN CHƯƠNG 2000 GHI LẠI CÁC ÐÓNG GÓP CỦA ÔNG TRONG TIÊ’N TRÌNH CHUẨN BỊ VÀ SOẠN THẢO HIẾN CHƯƠNG 2000 CỦA CÁC PHONG TRÀO DÂN CHỦ VIỆT NAM

Nguyễn Bá Long

Tổng Ðại Diện kiêm Phát Ngôn Viên Hiến Chương 2000

<!>

Một hung tin vừa xảy ra mấy ngày qua đã làm rúng động Phong Trào Hiến Chương 2000, đó là Giáo Sư Tiến Sĩ LÊ ÐÌNH THÔNG, người đã có các đóng góp đáng kể trong tiến trình chuẩn bị và soạn thảo Hiến Chương 2000, đã qua đời vào ngày 27-6-2025 tại Paris - Pháp Quốc, hưởng thọ 83 tuổị

1. Sơ lược về tiểu sử GS LÊ ÐÌNH THÔNG

- Là Gia’o Sư về Bộ Môn Quan Hệ Quô’c Tế, Ðại Học Paris X - Nanterre

- Trưởng nho’m Hội luận Ngoại giao tại Paris (trong đó có cố GS Vương Văn Bắc, cố GS Nguyễn Phú Ðức, cô’ GS Vũ Quốc Thúc)

- Tham gia soạn thảo Hiến Chương 2000 của các phong trào dân chủ VN (cùng cố GS Vũ Quốc Thúc, cố GS Lê Mộng Nguyên, cố GS Nguyễn Cao Hách...)

- Chuyên viên Luật Quốc Tê’ (Conseil pontifical “Justice et Paix -1995)

- Tác giả nhiều biên khảo/nghiên cứu về lãnh vực chính trị và luật pháp bằng tiếng Pháp và tiếng Việt

- Giải thưởng Thi Văn Ðại Học Sorbonne

- Diễn Giả và thuyết trình viên tại nhiều cuộc Hội Luận và Thuyết Trình nhiều nơi ở Hải Ngoại

2. Ðóng góp của GS TS LÊ ÐÌNH THÔNG trong các chặng đường tiến tơ’i soạn thảo Hiê’n Chương 2000

Ðể đi tới chặng cuối cùng soạn thảo Hiến Chương 2000, các thành viên và các nhóm đã phải làm nhiều việc trong đó có hai chặng quyết định sau đây:

a. Tham khảo và lâ’y ý kiến Hải ngoại/Quốc nội về việc có nên soạn thảo Hiến Chương 2000 hay không và tổ chư’c các Nhóm để làm việc này (soạn thảo) như thế nào ?

b. Chia ra các nhóm để nghiên cứu từng chủ đề một liên hệ đến Hiến Chương 2000 và tổng hợp lại để soạn thảo thành Hiến Chương 2000.

Thực hiện phần a: một cuộc Hội Thảo quyết định về việc có nên soạn thảo Hiến Chương 2000 hay không đã được tổ chức tại Paris - Pháp vào ngày 1-4-2000 do GS VŨ QUỐC THÚC và GS LÊ ÐÌNH THÔNG chủ trì. Các phái đoàn từ Ðông Âu (hướng dẫn bởi Nhà Tranh Ðấu PHẠM HOÀNG), Canada (TS NGUYỄN BÁ LONG), Tây Âu (GS VŨ QUỐC THÚC, GS LÊ ÐÌNH THÔNG), và nhiều vị khác, hợp thành Chủ Tọa Ðoàn của cuộc Hội Thảo. Rất đông các giới quan tâm đã tham gia cuộc Hội Thảo (cộng đồng, hội đoàn, nhân sĩ, chuyên gia, luật gia, và các đảng phái, ươ’c lượng cả trăm người) cho thấy một sự chú ý đặc biệt của cộng đồng và các giới người Việt tranh đấu ở Paris về vấn đề soạn thảo Hiê’n Chương 2000. Râ’t nhiều ý kiến tra’i ngược nhau đã được phát biểu trong cuộc Hội Thảo, có lúc căng thẳng đến độ tưởng chừng rằng cuộc vận động sẽ không thành. Nhưng may thay vào giai đoạn đó (năm 2000), mọi người đều có ý muốn làm ca’i gì đó để thúc đẩy chuyển biến tại VN, cho nên cuối cùng ý kiến xúc tiến soạn thảo Hiến Chương 2000 đã được số đông biểu quyết chấp thuận, và Ủy Ban Soạn Thảo Hiến Chương 2000 đã chính thức ra đời và được công bố trong số Khai Thác Thị Trường # 38 (tháng 4-2000), với nhiều người Cộng Sản Thức Tỉnh tham gia Ủy Ban.

Ủy Ban Soạn Thảo Hiến Chương 2000 gồm 7 Nhóm Học Giả, Chuyên Gia, và Nhà Tham Vấn; và Nho’m Thư’ 8 là “Tiểu Ban Thẩm Ðịnh Hiến Chương”.

7 Nhóm Học Giả gồm có:

- Nhóm 1: viết về “Vi phạm nhân quyền của chế độ CSVN đi ngược lại Tuyên Ngôn Quốc Tế Nhân Quyền và các Công Ước Quốc Tế liên hệ...” (Bộ Phận Soạn Thảo: TS Lê Ðình Cai, TS Nguyễn Văn Trần, TS Nguyễn Bá Long, LS Lâm Chấn Thọ, LS Trần Văn Thuận, LS Nguyễn Gia Khánh. Phụ trách Tổng hợp và Ðúc kê’t: GS LÊ ÐÌNH CAI; Tham Vấn: một học gỉa về CSVN thuộc Ðại Học Stanford, California)

- Nhóm 2: viết về “Hệ quả của CHỦ THUYẾT VÀ CHẾ ÐỘ CHUYÊN CHÍNH... Kinh tê’ thị trường theo định hướng xã hội chủ nghiã không đáp ứng được yêu cầu của nền kinh tế toàn cầu hóa và thời đại thông tin. (Bộ Phận Soạn Thảo: TS Lê Ðình Thông, KS Phạm Anh Dũng, LS Nguyễn Gia Khánh, Hoàng Anh Tuấn, Nguyễn Hồng Sơn, Nhà Tranh Ðấu Phạm Hoàng. Tổng Hợp và Ðúc Kết: GS LÊ ÐÌNH THÔNG; Tham Vấn: GS Vũ Quô’c Thúc)

- Nhóm 3: viết về “Trào lưu dân chủ và việc hình thành nước Việt Nam mới” (Bộ Phận Soạn Thảo: GS Nguyễn Cao Hách, TS Nguyễn Văn Trần, TS Nguyễn Học Tập, TS Lê Thiện Ngọ, Học Giả Ðỗ Thái Nhiên, Ảo Giản Phan Ngộ Tổng Hợp và Ðúc Kết: GS NGUYỄN CAO HA’CH; Tham Vấn: một Học Giả về Chi’nh Trị và Dân Chủ thuộc Ðại Học Harvard)

- Nhóm 4: viết về “Giải quyết ca’c hậu quả của chế độ chuyên chính CSVN: vấn đề truy tố những người phạm tội ác chống nhân loại và các vấn đề khác... Giải pháp (Bộ Phận Soạn Thảo: LS Lâm Chấn Thọ, LS Trần Văn Thuận, Nhà Báo Nguyễn Lý Tưởng, LS Nguyễn Gia Khánh, Học Giả Trần Gia Phụng, Người Cộng Sản Thức Tỉnh Dương Văn Thưởng và Phạm Trọng Cang, cựu tù chi’nh trị Phạm Anh Dũng, Phạm Hoàng, Hoàng Anh Tuấn, Nguyễn Hồng Sơn. Tổng Hợp và Ðúc Kết: LS LÂM CHẤN THỌ/LS TRẦN VĂN THUẬN; Tham Vấn: Quang Chính Vũ Thư Hiên, LS Lê Chí Thảo, TS Nguyễn Văn Trần.

- Nhóm 5 (a & b): viết về “Xây dựng nước Việt Nam mới, con người, văn hóa, xã hội và chính trị phải như thế nào để huy động được toàn lực dân tộc. Thế đứng của Việt Nam trên ca’c phương diện chủ quyền dân tộc, khu vực, vùng, thế giơ’i, và tương quan với các đại cường (Bộ Phận Soạn Thảo: ông Lê Doãn Kim, LS Nguyễn Ngọc Hải, GS Lê Ðình Cai, Cựu Thượng Nghị Sĩ Lê Tấn Bửu, Nhà Văn Doãn Quô’c Sỹ, Học Giả Nguyễn Ðăng Tru’c, GS Nguyễn Cao Thanh, Học Giả Mạc Ngọc Pha, TS Bửu Sao, Việt Chi Nguyễn Hữu Quang, Học Giả Trần Gia Phụng, GS Nguyễn Thiên Thụ: Tổng Hợp và Ðúc Kê’t: Ông LÊ DOÃN KIM (phần “Thế đứng chi’nh trị”), GS NGUYỄN CAO THANH (phần “Văn hóa, xã hội, con người). Tham Vấn: GS Phạm Cao Dương, BS Nguyễn Ðình Lý, Chiê’n Lược Gia Nguyễn Cao Quyền

- Nhóm 6: viết về “Trận tuyến chi’nh trị chung của người dân chủ VN tạo lập bởi Hiến Chương 2000 để châ’m dứt chuyên chính và đóng góp của người Cộng Sản Thức Tỉnh. Bộ Phận Soạn Thảo: TS Nguyễn Bá Long, TS Nguyễn Văn Trần, Nhà Tranh Ðấu Phạm Hoàng, Người Cộng Sản Thức Tỉnh Phạm Trọng Cang, Dương Văn Thưởng, Học Giả Nguyễn Ðăng Trúc, Nhà Văn Chu Tấn, Nhà Phân Tích Chính Trị Võ Huệ, Hoàng Anh Tuấn, Nguyễn Hồng Sơn, Nhà Báo Nguyễn Thuyên. Tổng Hợp và Ðúc Kết: TS NGUYỄN BÁ LONG. Tham Vấn: TS Võ Nhân Trí (Pha’p), Ông Phạm Văn Út (Hoa Kỳ).

- Nhóm 7: viết về “Kêu gọi mọi giới đồng bào tham gia, đóng góp, phổ biến, và tranh đấu để Hiến Chương trở thành hiện thực (Bộ Phận Soạn Thảo: Nhà Tranh Ðấu Phạm Hoàng, TS Lê Thiện Ngọ, Người Cộng Sản Thức Tỉnh Dương Văn Thưởng và Phạm Trọng Cang, Học Giả Mạc Ngọc Pha, Học Giả Ðỗ Thái Nhiên,, Nhà Văn Chu Tấn. Tổng Hợp và Ðúc Kết: PHẠM HOÀNG (phần “Ðông Âu và trong nước), TS LÊ THIỆN NGỌ (phần “Hải Ngoại”). Tham Vấn: GS Nguyễn Cao Thanh, Cựu TNS Lê Tấn Bửu, Học Giả Nguyễn Gia Tường (Sài Gòn, VN)

- Tiểu Ban Thẩm Ðịnh Hiến Chương (cuối tháng 7 năm 2000): GS Nguyễn Cao Hách, GS Vũ Quô’c Thúc, Hòa Thượng Thích Tâm Châu, Cựu TNS Lê Tấn Bửu, Quang Chính Vũ Thư Hiên, TS Võ Nhân Trí, Ông Dương Văn Thưởng, Ông Phạm Trọng Cang, BS Nguyễn Ðình Lý, Học Giả Nguyễn Ðăng Trúc, TS Nguyễn Học Tập, GS Phạm Cao Dương, GS Nguyễn Cao Thanh, TS Lê Thiện Ngọ, Nhà Văn Chu Tấn, Ảo Giản Phan Ngô (VNQÐ-), Chiến Hữu Ðoàn Thái (ÐV), cựu Tươ’ng Lý Tòng Bá, cựu Trung Tá Lục Phương Ninh, Ông Ðặng Văn Tiên, Ông Phạm Văn Út (Cựu Chủ Tịch Hạ Viện VNCH), và một số học giả VN tại các đại học danh tiếng trên thê’ giới cũng như một số vị từng lãnh Ðạo VNCH.

Tháng 7 năm 2000: mỗi nhóm soạn thảo đề xuất một bản đúc kết của Nhóm, dài tối đa 1 trang giấy đánh máy, gửi về Nhóm Ðiều Hợp mà vị Ðiều Hợp Tổng Quát (General Coordinator) là TS NGUYỄN BÁ LONG, ở Toronto, Canada.

Tháng 8 năm 2000: Nhóm Ðiều Hợp đúc kết tất cả các công trình soạn thảo của 7 Nhóm Học Giả và Chuyên Gia thành Dự Thảo Hiến Chương 2000, và trình lên Tiểu Ban Thẩm Ðịnh Hiến Chương để lấy ý kiến từng vị. Tiến trình duyệt lại Hiến Chương tiến hành làm ba bước, cho tới lần trình cuối cùng lên Tiểu Ban Thẩm Ðịnh Hiến Chương và nhận được sự đồng ý chung của đại đa số. Ðến cuối tháng 8-2000 là cơ bản Dự Thảo Hiến Chương đã hoàn thành (gồm bản TUYÊN NGÔN và TOÀN VĂN) và được chuyển sang Ban Chuyển Ngữ .

Tha’ng 9-2000: Công ta’c chuyển ngữ bản Hiến Chương sang tiếng Anh và tiếng Pháp được tiến hành cũng như địa điểm và tổ chức của Ðại Hội Thế Giới Công Bố Hiến Chương 2000 được ấn định. Ban Chuyển Ngữ tiếng Pháp và tiếng Anh gồm có: GS Vũ Quốc Thúc , TS Lê Ðình Thông (tiếng Pháp); GS Nguyễn Cao Hách, TS Lê Thiện Ngọ, GS Lê Ðình Cai, TS Nguyễn Bá Long, và Ronald V. Colucci (tiếng Anh). Riêng Ông Lê Doãn Kim được mời thụ ủy Nhóm 5/A chỉ trách nhiệm đến ngày Nhóm Ông đúc kê’t xong là chấm dứt và Ông không còn tham dự trong các tiến trình sau đó của Hiến Chương.

- Tha’ng 10 và tháng 11-2000: Công tác chuẩn bị Ðại Hội Công Bố Thế Giơ’i Hiến Chương 2000 được xúc tiến, và Ðại Hội được tiến hành vào các ngày 25 và 26/11/2000 tại Hội Trường Quốc Tế FIAP - Paris. TUYÊN NGÔN CỦA HIẾN CHƯƠNG 2000 (Manifesto) được chính thức công bố vào lúc 3PM tại Hội Trường Quốc Tế FIAP. Nhiều giới Hàn Lâm, Luật Học, Chính Trị, Cộng Ðồng, Ðảng Phái, Truyền Thông, Báo Chí, và các phái đoàn đến từ Hoa Kỳ, Canada, Ðông Âu, Pháp, Ý, Hòa Lan đã tham dự Ðại Hội. Ðại Diện các Ðài VOA, BBC, RFI đều có mặt. Phong Trào Hiến Chương 2000 (the Charter 2000 Movement) đã được thành lập tại Ðại Hội nàỵ Mỗi năm Phong Trào đều có tổ chức Giải “THƠ VĂN - LÝ LUẬN -HÀNH ÐỘNG” để thúc đẩy công cuộc tranh đấu trong nước. Năm cuối cùng trước Ðại Dịch Corona Virus mà PhongTrào tổ chức được Giải là năm 2019 (tổ chức ngày 16-11-2019, 7PM, tại Dim Sum King Seafood Restaurant, Toronto), với 2 Diễn Giả chính của đêm ấy là GS TS LÊ ÐÌNH THÔNG (từ Paris sang) và TS NGUYỄN BÁ LONG (Toronto).

To’m lại, GS TS LÊ ÐÌNH THÔNG đã có những đóng góp quan trọng trong tiến trình chuẩn bị, thu thập ý kiến, soạn thảo Hiến Chương 2000, cũng như làm Diễn Giả để quảng bá và hiện thực hóa Hiến Chương 2000, qua các phần sau:

(1) Tổ chức cuộc Hội Thảo đầu tiên ngày 1-4-2000 (cùng với GS Vũ Quốc Thúc) tại Paris để lấy ý kiến cộng đồng, đồng bào, và các giới về việc co’ nên soạn thảo Hiê’n Chương 2000 hay không. Mặc dù cuộc Hội Thảo cực kỳ gay cấn, tưởng chừng như đổ vỡ, nhưng cuô’i cùng, tham dự viên đã biểu quyê’t châ’p thuận việc soạn thảo Hiê’n Chương 2000. Một thành công quyê’t định đầu tiên. Nê’u cuộc Hội Thảo 1-4-2000 tại Paris ba’c bỏ việc soạn thảo Hiê’n Chương 2000 thì đã không co’ Hiê’n Chương 2000 và không co’ Ðại Hội Thê’ Giơ’i Công Bô’ Hiê’n Chương chiều 26/11/2000 tại Hội Trường Quô’c Tê’ FIAP - Paris.

(2) GS TS LÊ ÐÌNH THÔNG là Trưởng Nhóm 2 viết về “Hệ qủa của CHỦ THUYẾT VÀ CHẾ ÐỘ CHUYÊN CHÍNH... Kinh tế thị trường theo định hướng Xã Hội Chủ Nghiã không đáp ứng được yêu cầu của nền kinh tế toàn cầu hóa và thời đại thông tin.Vào cuối tha’ng 7-2000, GS LÊ ÐÌNH THÔNG đã đệ nạp Bản Ðúc Kết 1 trang của Nhóm ông giải quyê’t vấn đề được nêu ra ở trên; giúp cho vị Ðiều Hợp Tổng Quát ( TS Nguyễn Ba’ Long) có đủ phần viết của mỗi Nhóm để làm thành Bản DỰ THẢO HIẾN CHƯƠNG 2000.

(3) GS TS LÊ ÐÌNH THÔNG là nhân sự chủ lực (cùng vơ’i GS VŨ QUỐC THÚC) tra’ch nhiệm việc chuyển ngữ HIẾN CHƯƠNG 2000 ra tiê’ng Pha’p. Ðây là một phần rất quan trọng vì ca’c Học Giả co’ thẩm quyền và khả năng chuyển ngữ một văn bản như Hiê’n Chương2000 từ tiếng Việt sang tiếng Pháp là rất khó kiếm. Chúng ta đã rất may mắn có được 2 vị trình độ cao như GS Thông và GS Thúc đảm trách việc này là một điều hiếm có .

(4) Chưa hết, GS TS LÊ ÐÌNH THÔNG đã cùng GS VŨ QUỐC THÚC (và ba vị khác nữa: TS NGUYỄN BA’ LONG (Canada), BS NGUYỄN ÐÌNH LÝ (Hoa Kỳ), và Hiền Tài NGUYỄN THANH LIÊM (đại diện Tôn Giáo) tạo thành Chủ Tọa Ðoàn của ÐẠI HỘI THẾ GIỚI CÔNG BỐ HIẾN CHƯƠNG 2000 chiều 26/11/2000 tại Hội Trường Quốc Tế FIAP - PARIS.

(5) Tối ngày 16/11/2019, tại Dim Sum King Seafood Restaurant - Toronto, GS TS LÊ ÐÌNH THÔNG đã cùng TS NGUYỄN BÁ LONG đăng đàn thuyết trình để mở cuộc vận động lịch sử giúp đồng bào trong nước và Hải ngoại ý thức được hành động bán nước (cho Tàu) của Ðảng CSVN (qua Hiệp Ước Thành Ðô), hầu đứng lên cứu nước vào đúng lúc có thể.

Nay GS TS LÊ ÐÌNH THÔNG đã qua đời (ngày 27-6-2025), bài viết trên đây nhằm ghi lại công lao của Ông đối với các phong trào dân chủ Việt Nam quy tụ quanh Hiến Chương 2000, để thế hệ trẻ trông vào đó như một tấm gương hầu đứng lên hành động thúc đẩy sự thay đổi của Ðất Nước.

Hải Ngoại ngày 1 tháng 7 năm 2025

TS Nguyễn Bá Long

Tổng Ðại Diện kiêm Phát Ngôn Viên Hiến Chương 2000

- Attachment 1: TS LÊ ÐÌNH THÔNG đang thuyết trình tại Ðại Hội Thế Giơ’i Công Bố Hiến Chương 2000 chiều 26/11/2000 tại Hội Trường Quốc Tế FIAP - Paris (hình giữa trong ba hình)

- Attachment 2: GS TS LÊ ÐÌNH THÔNG đang phát biểu tại Ðại Lễ Công Bố Kết Qủa Giải Năm Kỷ Hợi 2019 và Kỷ Niệm 19 Năm Hiê’n Chương 2000 tối 16/11/2019 tại Toronto.