Xung đột đẫm máu tại biên giới Thái Lan - Cam Bốt - Căng thẳng biên giới Cam Bốt -Thái Lan đột ngột leo thang thành xung đột vũ trang. Sáng nay, 24/07/2025 Bangkok huy động chiến đấu cơ F-16 oanh kích vào « các mục tiêu quân sự Cam Bốt » sau khi tố cáo quân đội Xứ Chùa Tháp nổ súng, làm 12 người chết, 24 người bị thương ở khu vực « Tam Giác Ngọc ». Văn phòng thủ tướng Thái Lan sáng nay 24/07/2025 loan báo quân đội Cam Bốt đã « nổ súng trước, nhắm vào một ngôi nhà ở quận Kap Choeng, tỉnh Surin », làm 1 người chết và 3 người bị thương.
<!>
Bộ Y tế Thái Lan trước đó thông báo có ít nhất 11 người chết, bao gồm 8 người trong vụ tấn công bằng rocket vào một trạm xăng ở tỉnh Sisaket, đông bắc Thái Lan.
Để trả đũa, chính quyền Bangkok đã huy động 6 chiến đấu cơ F-16, nhắm vào « 2 mục tiêu quân sự trên bộ của Cam Bốt ».
Cùng lúc sứ quán Thái Lan tại Phnom Penh kêu gọi toàn bộ công dân Thái Lan rời khỏi Xứ Chùa Tháp « càng sớm chừng nào tốt chừng nấy ». Quyền thủ tướng Thái Lan Phumtham Wechayachai tuyên bố « tình hình đòi hỏi phải được xử lý một cách thận trọng và trong khuôn khổ luật pháp quốc tế ».
Thủ tướng Hun Manet, trong một bức thư gửi đến chủ tịch Hội Đồng Bảo An Liên Hiệp Quốc, yêu cầu triệu tập một cuộc họp khẩn và lên án Bangkok « cố tình, có chủ ý » tấn công nước láng giềng, cho dù Cam Bốt « không khiêu khích » Thái Lan. Thông cáo của bộ Ngoại Giao Cam Bốt tố cáo Thái Lan có hành vi « xâm lược quân sự »
Hãng tin Pháp AFP nhắc lại, tranh chấp biên giới đã kéo dài giữa hai quốc gia Đông Nam Á này từ « gần 15 năm qua », nhưng căng thẳng đột ngột leo thang trong năm nay : Cuối tháng 5/2025, một binh sĩ Cam Bốt đã thiệt mạng trong một cuộc chạm súng.
Thông tín viên RFI Valentin Cebron từ Bangkok cho biết thêm thông tin :
« Phải chăng đây là những dấu hiệu đầu tiên của một cuộc chiến? Có một điều chắc chắn : Tranh chấp biên giới giữa Thái Lan và Cam Bốt đang bùng lên trở lại và tình hình ngày càng đáng lo ngại.
Sáng nay, đã xảy ra các cuộc chạm súng giữa quân đội hai bên gần ngôi đền Ta Muen Thom, trong khu vực có tranh chấp dọc theo biên giới Cam Bốt và Thái Lan. Hai bên đổ lỗi cho đối phương đã nổ súng trước.
Tại Thái Lan, thống đốc tỉnh Surin đã ra lệnh cho dân cư ở các địa điểm có giao tranh trú ẩn trong boongke, chờ đợi khả năng phải sơ tán đến các nơi an toàn hơn.
Những vụ đụng độ này diễn ra trong bối cảnh quan hệ giữa hai nước Đông Nam Á đang rơi xuống mức thấp nhất. Hôm qua, Bangkok đã trục xuất đại sứ Cam Bốt và triệu hồi đại diện Thái Lan tại Phnom Penh sau vụ một quả mìn phát nổ làm 5 binh sĩ Thái Lan bị thương, trong đó 1 người bị thương nặng. Đây là vụ nổ thứ hai chỉ trong vòng một tuần.
Trong bối cảnh tranh chấp biên giới, Bangkok cáo buộc Phnom Penh trong thời gian gần đây cho đã gài thêm mìn trên lãnh thổ Thái Lan ».
Phản ứng quốc tế
Cộng đồng quốc tế lo ngại trước tình hình căng thẳng gia tăng giữa Thái Lan và Cam Bốt, 2 thành viên ASEAN. Trong cương vị chủ tịch luân phiên khối 10 nước Đông Nam Á, thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim đã lập tức kêu gọi các bên « kềm chế », hy vọng Bangkok và Phnom Penh « đàm phán » để giải quyết tranh chấp.
Phát ngôn viên bộ Ngoại Giao Trung Quốc cho biết Bắc Kinh "quan ngại sâu sắc" về các vụ đụng độ tại "Tam Giác Ngọc" giữa Cam Bốt và Thái Lan và kêu gọi hai bên "duy trì quan hệ láng giềng và hữu nghị tốt đẹp, cũng như xử lý các tranh chấp một cách thích hợp thông qua đối thoại và tham vấn".Trung Quốc cũng đã cảnh báo công dân của họ không nên đến khu vực biên giới giữa Cam Bốt và Thái Lan. Bắc Kinh chủ trương duy trì quan hệ tốt với cả hai nước, đặc biệt là với Cam Bốt, nước đã nhận hàng tỷ euro đầu tư từ Trung Quốc.
Hơn một thế kỷ tranh chấp biên giới
Cam Bốt và Thái Lan có chung 817 km biên giới, nhưng nhiều đoạn không được phân định rõ ràng. Năm 1907, Pháp lập bản đồ biên giới Thái Lan và Cam Bốt, lúc đó là một thuộc địa ở Đông Dương. Bản đồ này bị Thái Lan phản đối. Các điểm tranh chấp lãnh thổ trở thành nguồn cơn của căng thẳng từ hơn một thế kỷ nay, trong đó có khu đền Preah Vihear. Năm 1962, Tòa Án Công Lý Quốc Tế khẳng định Cam Bốt có chủ quyền đối với khu đền cổ 900 tuổi. Nhưng phán quyết này không khép lại vấn đề, căng thẳng tiếp tục bùng phát. Năm 2000, hai nước thành lập một ủy ban biên giới hỗn hợp, nhưng có rất ít tiến triển trong hồ sơ.
Trả lời RFI Tiếng Việt ngày 27/06/2025, Pavin Chachavalpongpun, nhà nghiên cứu chính trị và quan hệ quốc tế, tại Viện nghiên cứu về Đông Nam Á, Đại học Kyoto ở Nhật Bản cho biết trong giai đoạn 2008-2011, tranh chấp biên giới lại bị chính trị hóa. Cam Bốt bị cáo buộc can thiệp vào nội tình Thái Lan, công khai ủng hộ các phe thân gia tộc Thaksin. Năm 2011, quân đội Thái Lan và Cam Bốt đụng độ ở khu đền Preah Vihear mà cả hai nước đều đòi chủ quyền, mỗi bên thiệt hại khoảng 20 người. Tháng 11/2013, Phnom Penh lại đưa vụ việc lên Tòa Án Công Lý Quốc Tế và được khẳng định có chủ quyền đối với khu vực quanh đền, rộng 4,6 km2. Phán quyết mang tính chất ràng buộc và các bên không thể kháng nghị.
Quan hệ song phương đã xấu đi từ ngày 28/05/2025, khi một quân nhân Cam Bốt tử thương trong một cuộc giao tranh ngắn. Hai tháng sau, Thái Lan cáo buộc Cam Bốt cài mìn ở khu vực biên giới có tranh chấp. Bộ Quốc Phòng Cam Bốt « bác bỏ hoàn toàn » cáo buộc đó, đồng thời khẳng định Phnom Penh sẽ bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ « trong mọi hoàn cảnh và bằng mọi giá ». Theo Cam Bốt, lính Thái Lan bị thương là do giẫm phải mìn cũ, được cài trong giai đoạn nội chiến. Bangkok cho biết sẽ đệ trình một văn bản phản đối chính thức lên Chủ tịch Công ước Ottawa về mìn sát thương, công ước mà cả hai nước đều ký kết từ năm 1997.
Hoa Kỳ phê duyệt thương vụ vũ khí 322 triệu đô la cho Ukraina
Hoa Kỳ hôm qua, 23/07/2025, thông báo đã phê duyệt thương vụ bán vũ khí trị giá 322 triệu đô la cho Ukraina, chủ yếu nhằm tăng cường khả năng phòng không của nước này trong cuộc chiến với Nga. Đây là thương vụ bán vũ khí thứ hai cho Kiev kể từ khi tổng thống Trump trở lại nắm quyền vào tháng 1.
Từ New York, thông tín viên Loubna Anaki cho biết thêm thông tin :
"322 triệu đô la là số tiền mà Washington đã chấp thuận để bán vũ khí cho Ukraina. Kiev dự kiến sẽ nhận được xe bọc thép, phụ tùng và các thiết bị cho tên lửa phòng không. Điều này sẽ củng cố khả năng phòng thủ của Ukraina trước Nga.
Thông báo này được đưa ra trong bối cảnh tổng thống Donald Trump hứa sẽ tiếp tục gửi vũ khí cho Kiev, sau khi chính ông đã ngừng gói viện trợ quân sự do người tiền nhiệm Joe Biden khởi xướng. Đối mặt với cuộc chiến đang tiếp diễn giữa Matxcơva và Kiev, tổng thống Mỹ ngày càng thể hiện thiện chí hỗ trợ Ukraina.
Tuần trước, ông đã đạt được thỏa thuận với NATO về việc cung cấp vũ khí cho Ukraina, đặc biệt về hệ thống phòng không Patriot, tên lửa và đạn dược. Ông cũng bày tỏ sự thất vọng về thái độ của Vladimir Putin và việc hai bên không đạt được thỏa thuận ngừng bắn. Donald Trump đã gia hạn tổng thống Nga 50 ngày để chấm dứt chiến tranh, nếu không Matxcơva sẽ hứng chịu các đòn trừng phạt nghiêm khắc."
Ukraina đề xuất cuộc gặp Zelensky - Putin
Trong khuôn khổ vòng đàm phán thứ ba giữa Nga và Ukraina, diễn ra hôm qua, 23/07 tại Thổ Nhĩ Kỳ, phái đoàn của Kiev đã bày tỏ mong muốn có một cuộc gặp trực tiếp giữa tổng thống Volodymyr Zelensky và người đồng cấp Nga Vladimir Putin từ nay đến cuối tháng Tám. Kiev cũng đề xuất hai nguyên thủ Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ tham dự cuộc gặp thượng đỉnh Nga-Ukraina.
Kết quả cụ thể duy nhất mà hai bên đạt được sau đàm phán lần này là thỏa thuận về trao đổi tù binh, mỗi bên sẽ trả tự do cho 1.200 tù binh, như đã từng làm nhiều lần trước đây. Ngoài ra, hai bên cũng sẽ ngừng bắn "từ 24 đến 48 giờ", để quân đội hai bên có thể thu gom thi thể của các binh sĩ tử trận.
Ukraina : Biểu tình rầm rộ phản đối « bước thụt lùi » về chống tham nhũng
Chiều ngày 23/07/2025, hàng ngàn người dân tại thủ đô Kiev tiếp tục xuống đường phản đối đạo luật đe dọa tính độc lập của hai cơ quan chống tham nhũng. Đây là cuộc biểu tình phản kháng quy mô toàn quốc đầu tiên của người dân Ukraina từ khi đất nước bị Nga xâm lược. Một ngày trước đó, tổng thống Volodymyr Zelensky ký sắc lệnh bị cho là « một bước thụt lùi » trong nỗ lực chống tham nhũng của Ukraina.
Thông tín viên RFI Emmanuel Chaze từ Kiev tường trình :
« Đây là cuộc tập hợp lớn đầu tiên kể từ khi Ukraina bị xâm lược. Trên toàn quốc, xã hội dân sự không nguôi giận sau khi một đạo luật được thông qua, trao toàn quyền cho chưởng lý quyết định có cho phép các cơ quan chống tham nhũng tiến hành điều tra hay không, trong khi cho tới nay các cơ quan này hoạt động hoàn toàn độc lập. Tại Kiev, cô Kateryna Radchuk, một sinh viên luật, lần thứ nhì tham gia cuộc xuống đường. Cô giải thích : "Không ai phủ nhận rằng những cơ quan này có thể không hoàn hảo, nhưng các định chế đó thực sự đã góp phần diệt trừ nạn tham nhũng ở Ukraina. Thế mà bây giờ chúng ta đang quay lại thời kỳ của năm 2013."
Các cuộc biểu tình lan rộng khắp cả nước. Tại Kharkiv, vùng đông bắc Ukraina, Victoria Grivina lo ngại về hậu quả từ đạo luật này đối với sự yểm trợ của phương Tây. Cô cho biết : "Ngay cả ở những xã hội phương Tây phát triển nhất, các thể chế cũng có thể sụp đổ nhanh chóng. Tôi tin rằng không ai trong số những người tham gia biểu tình hôm nay muốn đàm phán hòa bình gì cả. Trái lại, tất cả chúng tôi đều muốn Ukraina được trang bị vũ khí nhiều hơn, chúng tôi mong muốn được cộng đồng quốc tế hỗ trợ nhiều hơn."
Mặc dù tổng thống Zelensky bảo đảm sẽ duy trì tính độc lập của các cơ quan chống tham nhũng, nhưng công luận, vốn đã luôn ủng hộ chính phủ từ năm 2022, nay lại xuống đường biểu tình ».
Thượng đỉnh Trung Quốc - Liên Hiệp Châu Âu: Vẫn còn nhiều bất đồng
Liên Hiệp Châu Âu và Trung Quốc họp thượng đỉnh tại Bắc Kinh ngày 24/07/2025 nhân kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao. Trong cuộc họp với chủ tịch Hội Đồng Châu Âu Antonio Costa và chủ tịch Ủy Ban Châu Âu Ursula von der Leyen, chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình kêu gọi hai bên « gia tăng đối thoại, tăng cường niền tin lẫn nhau và củng cố hợp tác » trước « những bất ổn » trên thế giới. Phía Liên Âu nhấn mạnh đến « những giải pháp thực sự ».
Tuy nhiên, cuộc họp thượng đỉnh không mang lại những đột phá lớn. Thay vì họp hai ngày như dự kiến ban đầu và tại Bruxelles, cuộc họp bị thu gọn trong một ngày và phái đoàn Liên Âu phải đến Bắc Kinh. Ngoài ra, còn phải kể đến nhiều bất đồng giữa hai bên, theo tường trình của thông tín viên RFI Cléa Broadhurst tại Bắc Kinh :
« Cuộc họp thượng đỉnh diễn ra ở Bắc Kinh trong bầu không khí rất căng thẳng. Các chủ đề chính gồm mất cân bằng thương mại, chiến tranh Ukraina, thuế quan và khí hậu.
Bruxelles chỉ trích mức thâm hụt thương mại “không bền vững” và chính sách trợ giá ồ ạt của Bắc Kinh, đặc biệt là đối với xe hơi điện. Về phần mình, Trung Quốc đả kích thái độ bị coi là “thù địch” của châu Âu và đe dọa sẽ thi hành các biện pháp trả đũa.
Châu Âu cáo buộc Bắc Kinh gián tiếp hỗ trợ nỗ lực chiến tranh của Nga, trong khi Trung Quốc lên án thái độ của châu Âu bị xem là quá nghiêng về Washington. Thực vậy, bao trùm lên thượng đỉnh lần này vẫn là cái bóng của Hoa Kỳ, nhất là chính sách bảo hộ mậu dịch của Donald Trump. Khối 27 nước cũng đang chật vật để có một tiếng nói thống nhất về vấn đề Trung Quốc và điều này hạn chế khả năng hành động của Liên Âu.
Về đất hiếm, vốn rất quan trọng đối với các ngành công nghiệp của Liên Âu, Bruxelles kêu gọi Trung Quốc nới lỏng các hạn chế. Cho dù khí hậu vẫn là một lĩnh vực mà hai bên có thể hợp tác, các cuộc thảo luận vẫn bị cản trở bởi những bất đồng về than đá và thuế xanh.
Cuộc họp thượng đỉnh đã không có bước đột phá như mong đợi, nhưng Liên Âu hy vọng sẽ duy trì đối thoại với Bắc Kinh, đồng thời giảm bớt sự phụ thuộc về mặt chiến lược ».
Về chiến tranh Ukraina, chủ tịch Hội Đồng Châu Âu Antonino Costa đề nghị Trung Quốc « sử dụng ảnh hưởng đối với Nga » nhằm chấm dứt cuộc chiến. Trả lời AFP, một quan chức châu Âu phát biểu : « Chúng tôi không ngây thơ. Chúng tôi không yêu cầu Trung Quốc cắt đứt liên hệ với Nga, nhưng tăng cường kiểm soát hải quan và tài chính ».
Trước khi họp thượng đỉnh với Trung Quốc, các nhà lãnh đạo châu Âu đã đến Nhật Bản họp thượng đỉnh với thủ tướng Ishiba Shigeru ngày 23/07. Theo đài truyền hình NHK, hai bên nhất trí hợp tác trong các lĩnh vực quốc phòng, an ninh kinh tế, an ninh mạng và nhiều lĩnh vực khác, trong bối cảnh an ninh của châu Âu và vùng Ấn Độ-Thái Bình Dương là không thể tách rời. Chủ tịch Hội Đồng Châu Âu Antonio Costa nhấn mạnh Nhật Bản là đối tác thân thiết nhất của Liên Âu ở vùng Ấn Độ-Thái Bình Dương.
Tòa Án Công Lý Quốc Tế : Những nước vi phạm nghĩa vụ khí hậu sẽ phải bồi thường
Ngày 23/07/2025, Tòa Án Công Lý Quốc Tế (CIJ), trụ sở tại La Haye, Hà Lan, đã ra một ý kiến tư vấn mang tính chất lịch sử về khí hậu : Những nước nào vi phạm nghĩa vụ về khí hậu sẽ bị coi là thực hiện một hành vi « phi pháp » và có thể sẽ phải bồi thường các quốc gia bị ảnh hưởng nặng nề nhất. Ý kiến tư vấn, được nhất trí thông qua, vượt quá mong đợi của các nhà hoạt động và được nhiều nước hoan nghênh.
Trong buổi đọc ý kiến tư vấn kéo dài hai tiếng, chủ tịch Tòa Án Công Lý Quốc Tế, thẩm phán Yuji Iwasawa, nhấn mạnh tình trạng khí hậu bị xấu đi, do khí phát thải gây hiệu ứng nhà kính, là một « mối đe dọa khẩn cấp và hiện hữu ». Khí hậu phải « được bảo vệ cho những thế hệ ngày nay và tương lai ».
Quyết định của Tòa được các nhà đấu tranh vì khí hậu, theo dõi bên ngoài Cung Hòa bình, hoan nghênh nhiệt liệt và có thể sẽ khiến những nước giầu nhất, phát thải nhiều nhất, phản đối mạnh mẽ.
Trong thông cáo, tổng thư ký Liên Hiệp Quốc Antonio Guterres ca ngợi « một thắng lợi cho hành tinh của chúng ta, cho công lý về khí hậu và cho khả năng của giới trẻ có thể làm thay đổi mọi chuyện ». Thực vậy, chính các sinh viên ở Vanuatu, quốc đảo bị tác động nặng nề của biến đối khí hậu, là bên yêu cầu Tòa Án Công Lý Quốc Tế ra diễn giải pháp lý về luật khí hậu quốc tế. Theo AFP, từ giờ các nhà lập pháp, giới luật sư và thẩm phán trên thế giới có thể dựa vào ý kiến này để sửa đổi luật, hoặc kiện các Nhà nước vì không hành động vì khí hậu.
Bộ trưởng Khí Hậu Vanuatu khẳng định « sẽ sử dụng những lập luận này trong các cuộc đàm phán với những nước phát thải khí nhà kính nhiều nhất ». Pháp xem đây một « quyết định lịch sử » và một « thắng lợi cho khí hậu ». Bộ Ngoại Giao Trung Quốc cũng hoan nghênh ý kiến « tích cực » của Tòa về khí hậu. Hoa Kỳ, một trong những nước phát thải nhiều nhất, thì cho biết « sẽ nghiên cứu ý kiến tư vấn của Tòa trong những ngày và những tuần tới »
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét