1. Sáng nay tôi vội vã đến Viện 175 thật sớm, định bụng thăm đứa cháu xong là đi làm luôn. Chiều hôm trước, trên đường đi học về cháu tôi bị ngã xe khi phải tránh gấp một em bé đột ngột chạy ra đường. Đứa bé gây chuyện đã không hề hấn gì còn cháu tôi bị gãy tay, phải đi cấp cứu… Tình cờ vừa đi đến gần cửa phòng cấp cứu thì tôi phải tránh sang bên để nhường lối đi cho 3-4 người đang hối hả khiêng vào phòng một ông lão, đầu bê bết máu, nghe nói bị xe đụng. Người gây tai nạn cũng phụ khiêng ông lão, đó là một anh công nhân hốt rác, vẻ mặt ảm đạm cùng cực.
<!>
Anh rầu rĩ phân bua chuyện-xui-hết-chỗ-nói của mình. Đi gom rác trong các ngõ hẻm từ hừng đông, xong việc là anh về nhà bằng chiếc Honda cà tàng lâu nay. Khi đó, đường xá còn vắng vẻ, từ xa anh đã thấy ông lão đang từ từ băng qua đường, nhưng… Anh thề là lúc đó, anh đã chợt nhận ra người đàn ông này giống y nguời bệnh tâm thần, cứ vừa nhìn xuống đất vừa nói lầm bầm một mình, bước vài bước lại dừng, lại bước tiếp mà chẳng thèm nhìn xung quanh. Anh đã la lớn cho ông lão cảnh giác là có xe đến gần, còn về phần mình thì tìm cách vừa thắng vừa lách xe. Rất tiếc, chính cái kiểu vừa đi vừa dừng bất ngờ của ông lão đã khiến anh không tài nào tránh nổi ông ta. Bác sĩ xem phim chụp X quang cho biết trong đầu ông lão có một mảnh đạn.
Lúc được băng bó cầm máu, ông lão hoàn toàn ngơ ngác, tỏ ra không hiểu hầu hết mọi câu hỏi, chỉ trả lời mơ hồ với một giọng nghèn nghẹn, rất khó nghe. Tên gì? Im lặng, lắc đầu… Thân nhân, bà con? Không có ai hết!… Đang ở đâu, ở với ai? Không nhớ! Vậy từ đâu đến đây? Ở ngoài Trung vô! Tỉnh nào, vô năm nào? Lâu quá rồi, không nhớ… Còn có một thứ, phải nói là cả một tài sản đối với dân sống lang thang, neo đơn nhưng ông lão cũng chẳng nhớ nổi mà hỏi ngay khi tỉnh dậy. Đó là xấp vé số, đã rơi xuống đất khi ông ngã trước mũi xe của anh hốt rác và anh đã lượm được khi nhảy đến đỡ ông lão.
Hình như chính những cái lắc đầu mới là hệ thống ngôn ngữ chính thức của ông lão chứ không phải những tiếng nói thều thào cùng những câu trả lời nhát gừng mà phần lớn đều là câu phủ định. Và khổ một nỗi là trên người ông lão lang thang này không hề có một miếng giấy tờ tùy thân nào hết.
Ông lão còn làm điên đầu mọi người hơn khi bắt đầu co giật toàn thân. Cả đám người hiếu kỳ bị y tá đuổi ra khỏi phòng. Có người cho rằng ông có thể bị chấn thương sọ não. Có người bảo chắc ông bị chứng Alzheimer. Người khác lại nêu giả thuyết là do bị chấn động bởi cái ngã, mảnh đạn nằm sẵn trong đầu đã bị xê dịch và làm tổn thương mạnh hơn vô thần kinh não, khiến cho ông co giật….
Những nhà y học nghiệp dư cứ tha hồ nhận định mà không để ý là mình đang vô tình hành hạ anh hốt rác. Nghe người này phán, người nọ tuyên bố…, lòng anh nóng như bị lửa đốt. Tình trạng bệnh nhân kiểu nào cũng tệ thì lỗi của người gây tai nạn làm sao nhẹ được? Chợt có người nhắc tới xấp vé số mà anh hốt rác đã kể là lượm được từ trên tay ông lão, anh mới sực nhớ đến món đồ mình đang giữ.
2. Xấp vé số, biểu trưng cho một món đồ vật ngẫu nhiên, bất kỳ nào đó xuất hiện trong đời sống, nhưng cho tới giờ phút này, hẳn nhiều ngành hoạt động, nghiên cứu về con người hiện hữu trên trái đất có thể là đều cần đến. Như ngành công an, quản lý trật tự trị an thì cần xấp vé số để điều tra, truy tìm, xác minh lý lịch nạn nhân. Hay ngành thương binh – xã hội cần xấp vé số để làm thống kê các loại nghề tự do, tự phát ngoài đường phố của người nghèo hay dân thất nghiệp. Đặc biệt là ngành triết học, khoa siêu hình học cũng cần cái vật-đi-theo-người như một ‘’tùy thể’ này để bắt đầu chứng minh sự hiện hữu của người đó – một ‘hữu thể’ nhân loại… Mục đích riêng của từng ngành, từng khoa có khác nhau như thế nhưng do không thể biết tên ông lão nên mọi ngành, mọi khoa đều chỉ có thế ghi vào trang đầu hồ sơ làm việc của mình tựa đề “Ông bán vé số”. Cái tên chỉ được ghi mơ hồ như thế, nhưng được cái là sát thực tế thấy sao nói vậy hơn hết.
Cũng có người đề nghị một cái tên khác, “Ông vô danh” chẳng hạn. Rốt cuộc, xét cho sâu xa thì cái tên này khá hàm hồ, không vừa vặn với cái thực thể nhân loại ốm yếu, ngơ ngác kia. Chắc chắn ông lão – một con người – có tên họ nhất định, nhưng chỉ vì rơi vào tình trạng vong thân do mất trí – ngay cả tên của mình cũng không nhớ hay không biết nên ông không thể nào tự giới thiệu với mọi người. Làm sao một con nguời có thể tự giới thiệu mình với người khác trong khi đang vô vọng đi tìm lại tên họ của mình? Thôi, trước cánh cổng thông tin khóa kín tức tưởi này, những ai khác trên đời này đành tạm bằng lòng với cái tên “ông bán vé số” để còn bắt đầu xem xét các khía cạnh khác. Một bắt đầu cho mọi sự bắt đầu, bao gồm cả việc khai tử nếu trường hợp xấu nhất xảy ra cho ông lão.
Về những người đang có mặt tại khu cấp cứu giờ này, họ đến bệnh viện đều có lý do riêng tư, nhưng nhất định họ bị giống nhau ở một điều – đó là không có gì hay ho, vui vẻ một khi người ta phải có mặt ở bệnh viện, trừ chuyện đón người thân đã lành bệnh vừa đủ để bác sĩ cho phép xuất viện về nhà, chứ xuất viện để chuyển sang bệnh viện khác chữa trị tiếp cũng chẳng vui vẻ gì. Riêng sáng nay, bà con cô bác ở khu cấp cứu giờ này còn giống nhau ở một điều nữa, lần này thì thật hay ho. Đó là, không cần thuyết phục lẫn nhau, bà con đã đồng lòng chia nhau mua hết xấp vé số mà không cần để ý mình đang giúp cho ông lão hay anh công nhân hốt rác. Và có lẽ, lúc lựa đại vài tấm vé để còn chuyền xấp vé cho người kế bên, chẳng ai nghĩ là đang ‘mua vé số làm từ thiện giúp người’, biết đâu sẽ được Thần Tài thưởng lớn cho lòng tốt rất hiếm hoi, năm khi mười họa ấy…
Có điều là, đã được biết vé số là của ông lão đang hôn mê kia nhưng ai nấy đều mau mắn trả tiền mua vé cho anh công nhân hốt rác, cứ như anh ta là con cái, người thân của ông già. Vâng, cứ như thân nhân của chủ nhân xấp vé số nên anh công nhân xòe tay ra nhận tiền mọi người trả - nhưng kìa, không ai nhớ hay cảnh giác việc anh ta đang bị coi như người gây ra tình trạng hôn mê/nằm một chỗ cho ông già và bữa nay chính do bị nạn ngoài đường như thế nên ông mới không thể tự bán vé số cùng nhận tiền được.
Còn có điều nữa là, như phân tích ở phần trên, hôm nay ông già bị nạn xe đụng là do anh công nhân hốt rác gây ra, nhưng đích thực chính anh ta cũng trở nên một người bị nạn ngoài đường. Dĩ nhiên sẽ không có chuyện nhóm người ở trước phòng cấp cứu như trên lại đồng lòng làm việc thiện, cùng ra tay giúp đỡ kẻ hoạn nạn nếu anh công nhân gây tai nạn rồi tàn nhẫn, cố ý bỏ đi luôn nhưng đã phải có mặt ở phòng cấp cứu này vì bị khách qua đường nắm áo giữ lại, chờ công an đến xử lý. Hay khác đi, chắc rất hiếm ai thấy cần phải giúp đỡ cái-quái-gì cho một ông nhà giàu – tình cờ thế vào chỗ anh công nhân – đã gây tai nạn rồi nhân tiện chở nạn nhân đến nhà thương bằng chính chiếc xe hơi sang trọng gây tai nạn.
3. Xấp vé số hết khá nhanh, anh công nhân gom số tiền thu được cẩn thận bỏ vào túi áo trên và cài nút ngay cho khỏi quên. Cái áo xanh bảo hộ lao động cũ rách, nồng nặc mùi mồ hôi, mùi rác rến và vừa mới thêm một thứ mùi không thể tán thưởng chút nào – mùi máu. Khốn nạn hơn cho người đang mặc chiếc áo xấu xa này, đó là không rõ do một phản ứng hóa học, vật lý quỷ quái nào đó, máy lạnh trong căn phòng đóng kín cửa này chơi xấu người nghèo khi tàn nhẫn làm bốc mạnh hơn cái mùi cùng khổ không thể nào che giấu ấy.
Tục ngữ ta có câu “Chó cắn áo rách” khi hình dung tình trạng người đã nghèo khổ còn bị rơi vào những tình trạng xui xẻo, khó khăn chất chồng thêm, khiến cho nghèo đã khổ lại khổ hơn nữa. Đáng lưu ý là khi ví von bất cứ thứ tác nhân nào đó gây ra thảm cảnh cho người nghèo với loài chó, câu “Chó cắn áo rách” rõ ràng là hay hơn, sâu hơn câu “Đã nghèo còn mắc cái eo” mà mấy ông hay hài đàm phúng thế còn sửa lại cho tếu, rằng “Đã nghèo còn mắc cái vòng số-hai”. Thì eo hay vòng số-hai cũng chỉ là một. Nhưng thôi, mấy ông ngạo đời này chỉ đáng bị ganh tị chứ không cần phải sửa trị. Hẳn phải đang sống an lành và còn lạc quan, sung sức lắm thì các ông mới luôn nghĩ tới cái vòng mỹ miều trên thân thể người đẹp, người mẫu.
Và nói “xui xẻo” thì phải nghĩ đến số mạng. Trong trường hợp này, con-chó-số-mạng đáng ghét đã cắn một lúc hai nguời bằng những cú táp hết sức độc địa.
Ông lão mất trí, tứ cố vô thân kia đang hôn mê, co giật, có thể sẽ hồi tỉnh rồi được tiếp tục chữa trị, hay ngược lại, có thể đi luôn thì ở tình cảnh nào ông cũng hoàn toàn phó mặc số phận mình cho tha nhân, cho cộng đồng xã hội. Có là xi-nê, tiểu thuyết đâu mà có kịch bản dàn dựng rằng qua cái chết của một ông lão hành khất, nguời ta khám phá ra một tài sản, một trương mục ngân hàng bự kết xù mang tên con người bí ẩn vừa qua đời, để rồi nếu rảnh rỗi, dư luận xã hội tha hồ tranh cãi về chuyện ai có quyền xử dụng số tài sản ấy, và nên xử dụng cho việc này, phải xử dụng cho việc nọ…?
Còn về anh công nhân, ngay từ hôm nay, trong cả hai kịch bản đều tàn nhẫn như nhau của tác giả con-chó-số-mạng, anh đều bị buộc phải đóng vai diễn viên chính bằng toàn thể cái nhân thân ốm đói mạt hạng của mình. Nếu ông lão sống nổi, qua cơn ngặt nghèo thì do bệnh nhân không có ai là thân nhân, anh công nhân cùng gia đình anh phải lãnh phần nuôi bệnh, đút cháo, tắm rửa, bưng bô đổ kít. Còn nếu ông lão qua đời, thì… từ chuyện phải trả lời, chịu trách nhiệm ở một mức nào đó trước mặt công an giao thông, cho đến chuyện lo tang ma, chôn hay thiêu gì cũng đều là những gánh nặng – quá nặng cho anh và gia đình anh. Với kịch bản nào thì anh công nhân, chớ không còn ai khác, phải tức tưởi gánh vác cái vai thân nhân duy nhất của một ông lão xa lạ, một người vô danh còn nghèo hơn anh nữa mà đến cái tên của ông, anh cũng không thể biết.
Có thể trong những ngày tới, một lúc nào đó, nội chuyện chạy tiền – ở đâu? mượn ai? ai cho mượn?… – cũng đủ để anh ước gì được chết phứt đi cho rảnh nợ đời. Rồi cũng qua đi những câu hỏi han, an ủi, qua đi những cái nhíu mày, chắc lưỡi. Bỏ lại anh công nhân đau khổ đứng một mình trước phòng cấp cứu và ngóng chờ vợ con mình vô nhà thương để cùng chia sẻ cái tai-bay-vạ-gió này, mọi nguời từ từ giải tán để còn trở lại với công việc, mối bận tâm riêng của từng nguời - như có thằng em bị đụng xe gãy chân, hay có ông anh làm phụ hồ từ giàn giáo té xuống, hoặc có đứa con trượt thang lầu, gãy sóng mũi… Dù chỉ là người lạ, chăng quen biết gì nhau nhưng đã gặp nhau trong nhà thương, người ta rất hay hỏi han nhau, để rồi chỉ nghe toàn những lý do, những thông tin ám tối như thế. Và“Thế à? Tội nghiệp…”, “Nhà chị xui quá hả?”, hay “Chuyện có ai muốn đâu?”, mọi người chỉ có thể dửng dưng bình luận xuôi chiều. Đã rõ là làm gì có dịp được nghe một loại nguyên cớ vui vẻ, hạnh phúc nào đó đã dẫn dắt người ta bước vào khu cấp cứu đâu mà ngõ ý tán thưởng?
4. Không thể ở nán lại thêm lâu hơn để biết tình trạng ông lão bán vé số như thế nào sau cánh cửa đóng kín kia, tôi đành rời khỏi khu cấp cứu, ra lấy xe đi làm. Trong túi tôi là 10 tấm vé số, không biết là số mấy vì tôi rút đại trên tay anh công nhân. Chưa bao giờ tôi mua số nhiều đến thế. Dăm ba bữa, tôi có mua một hay hai vé vì vốn rất ít tin tưởng vào cái may mắn kiểu hoạnh tài đầy ngẫu nhiên. Và tôi sẽ rất tự ái nếu có ai xếp tôi vào loại người chỉ tin vào số mạng Trời cho nhưng hôm nay, thật tình tôi đang cầu Trời cho mình trúng số. Biết đâu, Định Mệnh không phải chỉ là một con chó chuyên đi cắn áo rách, mà còn có khi cao hứng tha tới cho bọn dân nghèo chúng tôi một chiếc áo hoàn toàn “trên mức lành lặn”, chằng hạn như lô độc đắc 10 tấm vé số, trị giá tới 10 lần hai tỷ VN đồng? Tuy nhiên, xét cho kỹ thì được trúng số cũng chỉ là do trò chơi nghịch ngợm, quái quỷ của Định Mệnh, bởi coi như đã ban cho dân nghèo một cái may mắn quá lớn lao đối với dân nghèo nhưng đó chẳng qua là Định Mệnh quăng thí một miếng nhục cho con người.
Còn hơn thế, khi xét trên bình diện ‘giữa con người với nhau’ thì phải trung thực nhìn nhận rằng, nếu tôi may mắn trúng lớn chiều nay thì đó là một kiểu may mắn đáng hổ thẹn: gặp may từ một chuyện rất không may tức rất bất hạnh của ông lão bán vé số cùng anh công nhân hốt rác.
Dù sao thì… Hỡi ‘chú chó’ tên là Định Mệnh, Tạo Hóa, hay Ngẫu Nhiên gì đấy, chiều nay cứ cắn bọn nghèo chúng tôi một cú ngoạn mục xem nào! Thì đã hẳn thân phận con người quả là nhục nhã khi chỉ biết thúc thủ trước mọi sự định đoạt, nhào nặn của Định Mệnh, Tạo Hóa và Ngẫu Nhiên, nhưng nếu được những thế lực vô tâm vô cảm này xếp đặt cho trúng số thì… cũng không tệ lắm chứ?
Hỡi ông lão bán vé số, hởi anh hốt rác!
Ráng nghe, đừng tuyệt vọng, đừng chết trước giờ xổ số!
(Sydney, bổ sung tháng 10/2025)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét