Dạo ấy, sau khi chuyển vùng từ Tây Bắc, hắn nhận công tác ở một trường cấp ba huyện ngoại thành Hà Nội. Cô tài vụ của trường có vẻ ác cảm với một kẻ tự ti lầm lỳ như hắn, hoặc coi thường anh “giáo khổ” miền núi trở về, nên cứ vào kỳ lĩnh lương, cô thường để hắn phải đi tới đi lui dăm bẩy bận, đến phát khùng lên mới được lĩnh hết lương.Một buổi, hắn vào phòng tài vụ chờ rất lâu. Trong lúc nôn nóng chờ đợi cô tài vụ và chuẩn bị thái độ ứng xử trước sự trù úm quen thuộc, hắn chợt nhìn thấy một cuốn sổ tay để mở trên bàn. Hắn tò mò cầm lên đọc với tâm lý của kẻ xem trộm.
<!>
Hóa ra là sổ chép thơ tình, chủ yếu thơ tình nội địa, có cả mấy bài thơ dịch Puskin. Có nhiều câu chép sai, còn chính tả sai be bét. Hắn liều mạng lấy bút ra sửa giúp. Hắn say sưa đến nỗi không nhận ra cô tài vụ đã về từ lúc nào. Cô giằng lấy cuốn sổ từ tay hắn, nhìn với vẻ hết sức khó chịu, như lên án một kẻ phạm tội nặng nề, quên thoái thác nhiệm vụ theo kiểu đối phó với kẻ cô có sẵn ác tâm rằng: hôm nay chưa có tiền lương!
Hắn tái mặt lo lắng. Nhưng số hắn quả là có sao may mắn chiếu mệnh. Cô đọc một lúc xem hắn có viết bậy gì trong sổ quý của cô. Vẻ lạnh lùng khinh khỉnh dần biến mất, rồi nhẹ nhàng hỏi: "Anh sửa đấy à?" Hắn ấp úng gật đầu: "Tôi… Tôi là giáo viên văn mà...". Cô dường như quên phắt cái “sứ mệnh” là phải hành hạ một "ma mới" như hắn, hào hứng: "Anh thuộc nhiều thơ không? Chép hộ em với nhé?"
Thế là hôm đó, lần đầu tiên sau hơn nửa năm chuyển vùng về, hắn được lĩnh lương đúng hạn... Cô còn chủ động hẹn được gặp hắn để “xin anh phụ đạo cho một ít về thơ ca” - như cô chân thành bảo. Để trả ơn tri ngộ, đúng hơn là cái ơn được xóa bỏ trù úm “ma mới”, hắn đã đến phòng tài vụ vài lần nữa - ngoài lúc lĩnh lương, để nói chuyện với cô những gì hắn biết về Thơ. Tới lúc đủ tin cậy, hắn còn kể cô nghe về những hiện tượng quái đản về Thơ mấy năm qua - như việc tôn xưng “Nhà thơ Thế giới”, người làm thơ dám tự nhận "mượn bút tiền nhân giáng bút thơ Thiền”, v.v. Hắn đã nói về chuyện "Thơ thập - diện - mai - phục… thơ làm tắc nghẽn mọi ngóc ngách, ngõ hẻm, đường sá, giao lộ tinh thần khiến cho thơ sạch không có lối đi" và thái độ của hắn trước sự lạm phát thơ đó trong bộ phim truyện "Trời cho - trò chơi" từng phát trên sóng “Văn nghệ Chủ nhật” và một số kênh truyền hình: một ông được đền bù đất đai đã vung tiền cho mình và vợ con làm sang: vợ mở phủ, con gái mua sắm, còn bản thân thì cho in thơ "con cóc" của mình để khoe và để biếu.
Nhưng khi thấy mặt cô hơi nhăn lại - không biết vì khó chịu trước quan điểm của hắn hay vì tình trạng thơ lạm phát, hắn vội chuyển ngay kênh: “Nhưng em à, lòng yêu thơ, có thể nói là cái phần tốt đẹp nhất trong những tình cảm tốt đẹp còn sót lại sau những cuộc tàn phá kinh hoàng của nền kinh tế thị trường méo mó đối với nhân tính và các mối quan hệ xã hội. Một đàn anh của tôi trong giới văn chương có ý kiến khá lạ và hóm hỉnh: "Nếu có một ngày toàn nhà thơ tham gia giao thông thì chắc chắn nạn tắc đường giảm đi rất nhiều, bởi dù đấy là nhà thơ ở cấp độ nào thì đều là những người có tâm hồn phong phú, có nhân tính, biết nhường nhịn nhau… Còn nếu các nhà công quyền lại đồng thời là các nhà thơ thì lại tốt quá, người dân chắc không phải điêu đứng vì thói hống hách, quan liêu, cửa quyền, tham lam vô độ…”.
Mặt cô trở lại tươi tỉnh, y như lúc đầu hắn nói về vẻ đẹp của Thơ. Hắn được đà, khai thác sâu thêm lòng yêu thơ của cô: “Trong một lần trả lời phỏng vấn, nhà thơ Hoàng Cầm có nói đại ý rằng: tính cách của người Việt rất gần gũi với thơ - đó là lối sống tình cảm đối với bạn bè, bà con làng xóm, nhường cơm sẻ áo trong hoạn nạn... Trải qua mấy nghề nghiệp, đi tới nhiều vùng đất, tôi đã tự mình kiểm nghiệm được cái đúc kết giản dị và lý thú trên của cố thi sĩ Hoàng Cầm... Có lần, nhà thơ dân gian Nguyễn Đăng Luận hùng dũng phóng xe tới nhà tôi để tặng tận tay một tập "Tân Văn" sang trọng mới in, do ông làm chủ biên, kèm theo cuốn foto "Lời thề lá sen và 64 bài họa". Bài thơ "Lời thề lá sen" nổi tiếng của ông có vẻ ngoài đặc dân gian, song cảm thức bên trong thì hiện đại không kém một thi sĩ hiện đại hay hậu hiện đại nào:
Lá sen chưa kịp đi tu
Mà hoa cúc đã nhộm thu óng vàng
Yêu em mua cốm làng Vòng
Nâng niu anh gói trong lòng lá sen
Lời thề hôm ấy của em
Thơm như cốm ướp hương sen giữa mùa
Không ngờ, anh thật không ngờ
Lá sen rách. Cốm bây giờ thơm đâu?
Em à, tôi kính nể nhà thơ này bởi tình yêu dường không giới hạn và đặc biệt không vụ lợi đối với thơ văn. Ông đã ghi rõ trong sách Tân Văn như một tiêu chí: "Không nhận tài trợ, không đăng quảng cáo". Khi tự coi mình là "nhà thơ tình", Nguyễn Đăng Luận chắc cũng chẳng quan tâm đến sự đánh giá của các vị mũ cao áo dài trong các hội đoàn cơ quan nghề nghiệp, mà ông chỉ sung sướng đến ngây ngất với những người đọc ông một cách trân trọng, và còn họa thơ của ông nữa! Sự hồn nhiên của nhà thơ dân gian này thực đáng yêu, và điều đó càng tương phản với một vài kẻ lợi dụng lòng yêu thơ của mọi người để kiếm lợi!
Câu chuyện này khiến cô tài vụ cảm động, khiến hắn được đà bồi thêm: “Khi về làm phim tại thôn Duệ Đông - một trong 49 làng quan họ gốc Bắc Ninh, tôi được tặng một tập thơ kỷ niệm 15 năm ngày thành lập CLB thơ Duệ Đông mà tác giả là những liền anh liền chị cao tuổi. Trong số những tác giả mà tôi được tiếp xúc, tôi đặc biệt chú ý tới bà Nguyễn Thị Ngọc Viên. Say mê tiếng hát quan họ cổ của bà, tôi còn rung động sâu sắc trước cuộc đời bà: chồng và cả ba người con đều lần lượt ra đi do tai nạn & bệnh tật bất ngờ, trong nhiều năm bà đã cắn răng để sống, để hát quan họ, truyền dạy hát quan họ cho lớp trẻ, và làm thơ. Thơ của bà dung dị, chân thật, đượm xót xa ngọt ngào và thấm như câu ca quan họ:
Cánh sen gọi nắng trưa hè
Mưa rào bất chợt, ướt nhòe thơ tôi...
Nhưng câu chuyện về nhà thơ Trần Dần mà tôi được một đàn anh kể còn thú vị hơn nhiều... - Cô tài vụ mở to mắt háo hức chờ đợi - Ông Trần Dần bảo, có một bài ca dao cổ tuy hay nhưng ông không đồng tình lắm với nội dung lẫn hình thức của nó:
Tình cờ bắt gặp nàng đây
Đòi cắt cái áo đòi may cái quần
May rồi anh sẽ trả công
Ít nữa lấy chồng, anh sẽ giúp cho
Giúp em một thúng xôi vò
Ba con lợn béo một vò rượu tăm
Giúp em đôi chiếu em nằm
Đôi chăn em đắp đôi chằm em đeo
Giúp em quan tám tiền cheo
Quan tư tiền cưới lại đèo buồng cau...
Nhà thơ Trần Dần đã làm lại bài ca dao như sau:
Bao giờ em đi lấy chồng
Để anh sắm sanh quà cưới
Anh mừng em đôi chiếu mới
Em về trải kín giường đôi
Anh đi sang tận làng Ngòi
Tìm mua gạo cẩm
Xu xuê bánh cốm tự anh buộc lạt điều...
Em có cần anh đầu cỗ
Bảo người nhắn gọi anh sang
Giò lụa chạo nem, thịt quay xôi gấc
Vật bò mổ lợn
Con dao anh cắt, nuột lạt anh thắt
Giò thủ anh nén, nước xuýt anh nếm, nạc mỡ anh pha
Cỗ lòng anh thuốn, gỏi cuốn anh cuộn
Mâm son anh dọn, đĩa trúc anh so...
Hay em nhờ anh giúp về văn nghệ
Để anh sửa soạn chương trình
Máy hát anh mượn, trò vui anh chọn
Bạn bè anh đón
Tuyên bố lý do anh nói
Kèn tàu anh thổi.
Anh lưu tới cuối tiệc tan
Khách muộn anh tiếp, đèn rạp anh tắt
Thuốc lá thừa anh nhặt
Xong xuôi anh về!”
Nghe xong bài ca dao làm lại trên, cô gái tài vụ yêu thơ bất giác vỗ tay đôm đốp, y như trong một cuộc Hội nghị lớn mà cô là người quan trọng. Hắn được thêm kha khá điểm với cô gái này. Sau đó vài tháng, cô còn tỏ tình với hắn nữa. Mà công đầu là do Thơ; đúng hơn là do tâm hồn yêu thơ của một cô gái tuy có nhiều nét tính cách không dễ chịu gì cho lắm nhưng chỉ một cái đức yêu thơ đó cũng đủ thể tất nhân tình cho tất cả... -./.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét