Thượng đỉnh Alaska về Ukraina : Bẫy rập hay cơ hội ?Quan ngại trước cuộc gặp Trump-Putin về Ukraina, thương chiến Mỹ-Trung, 100 ngày đầu của Đức giáo hoàng Lêô XIV, đợt nóng quay lại với nước Pháp là một số vấn đề đáng chú ý hôm nay 12/08/2025. Theo Le Monde, chỉ còn vài ngày nữa để thuyết phục Washington gia tăng áp lực để buộc Vladimir Putin đàm phán thực sự. Một thời điểm quan trọng, nếu muốn biến chiếc bẫy Alaska thành cơ hội. Ảnh minh họa : Một nữ quân nhân thuộc Lữ đoàn cơ giới độc lập 65 của Ukraina tham gia một cuộc tập trận gần tiền tuyến ở Zaporijia ngày 11/08/2025. via REUTERS - UKRAINIAN ARMED FORCES - Thụy My
<!>
Trước cuộc họp Trump-Putin : Lo lắng và hy vọng
Le Figaro nhận xét, « Trump dường như có lắng nghe lời cảnh báo của châu Âu trước cuộc họp thượng đỉnh với Putin ».Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk tóm tắt tâm trạng trái ngược tại châu Âu : « Tôi có vô số lo lắng và rất nhiều hy vọng ». Ông cho biết Washington hứa sẽ tham vấn các đối tác châu Âu trước cuộc gặp.
Châu Âu tiếp tục đòi hỏi phải có sự hiện diện của tổng thống Zelensky tại bàn đàm phán. Ông Tusk hôm qua nhấn mạnh : « Biên giới quốc gia không thể bị thay đổi bằng vũ lực ». Đại diện ngoại giao châu Âu Kaja Kallas khẳng định mọi thỏa thuận giữa Hoa Kỳ và Nga đều phải có Ukraina và Liên Hiệp Châu Âu tham gia vì liên quan đến an ninh của Ukraina và toàn thể châu Âu, kêu gọi tổng thống Mỹ áp đặt trừng phạt để gây sức ép. Bà Kallas nói : « Nếu Nga không muốn ngưng chiến, thì kinh tế Nga sẽ phải bị ngưng trệ ». Các bên thỏa thuận sẽ có cuộc trao đổi giữa ông Trump và các đồng nhiệm châu Âu trước khi gặp Putin.
Kremlin không nhả ra dù chỉ 1 centimet đất
Theo nhiều nguồn tin được nhà báo gạo cội Yaroslav Trofimov của The Wall Street Journal dẫn ra, phía Mỹ cho rằng lý lẽ của châu Âu « mang tính xây dựng ». Tổng thống Phần Lan Alexander Stubb - vốn có mối quan hệ rất tốt đẹp với Donald Trump nhờ đam mê chung là chơi gôn - cũng gọi điện cho ông. Cũng theo nhà báo Trofimov, Nhà Trắng chừng như đã nhận ra một cách trễ tràng rằng cuộc gặp với Vladimir Putin không phải là cơ hội đột phá như đã hy vọng.
Đặc phái viên Steve Witkoff vốn là tỉ phú địa ốc, không có chút kinh nghiệm nào về truyền thống chính trị và chiến lược của Nga. Trong ba tiếng đồng hồ thảo luận, ông ngỡ rằng có thể trao đổi lãnh thổ, Matxcơva đòi toàn bộ Luhansk và Donetsk, còn Kiev kiểm soát Kherson và Zaporijjia ở miền nam. Nhưng Witkoff đã lầm, Kremlin không chịu nhả ra một centimet đất nào, đòi Donbass đầu hàng để đổi lấy việc…tạm ngưng bắn. Sai lầm này khiến cuộc gặp có thể biến thành hoạt động tuyên truyền giúp Putin mà không đạt được sự nhân nhượng nào.
Liệu Donald Trump sẽ trừng phạt đoàn tàu ma của Nga hay không ? Phía Putin cũng liên tục gọi cho bạn bè « các nước phương Nam » để đề nghị một giải pháp khác, nhưng đó là giải pháp nào ? - Le Figaro đặt câu hỏi. Les Echos nhận thấy điều kỳ lạ là tối thứ Hai, ông Trump giảm bớt tham vọng về thượng đỉnh Alaska, coi đây chỉ là « một cuộc tiếp xúc đơn thuần », khi đó ông sẽ nói với Putin : « Ông phải chấm dứt cuộc chiến tranh này ».
Chiếc bẫy Alaska
Xã luận của Le Monde kêu gọi « Tránh chiếc bẫy Alaska ». Tối hậu thư và đe dọa trừng phạt của Donald Trump đã được dỡ bỏ nhờ cuộc họp này. Vladimir Putin có nhiều lý do để vui mừng. Tội phạm chiến tranh bị Tòa án Hình sự Quốc tế (ICC) truy nã nay được ngồi ngang hàng với tổng thống đại cường số một thế giới, gạt Volodymyr Zelensky qua một bên, và là cơ hội để đạt được việc chiếm hữu ít nhất là một phần Ukraina bằng con đường ngoại giao, điều mà ông ta không thể làm được bằng quân sự.
Đã thấy cơn giận của Trump trước Ấn Độ, Putin tránh đòi hỏi tối đa với Witkoff như « phi quốc xã hóa », « phi quân sự hóa » Ukraina, mà chỉ giới hạn ở vấn đề lãnh thổ. Người Mỹ bị lừa, nhưng châu Âu thì không. Chỉ còn vài ngày nữa để thuyết phục Washington rằng chỉ có thái độ kiên quyết và gia tăng áp lực mới có thể buộc Vladimir Putin đàm phán thực sự. Một thời điểm quan trọng, nếu muốn biến chiếc bẫy Alaska thành cơ hội.
Thế bế tắc khi cả hai đội quân đều không thể thắng
Trên trang Ý kiến của Le Figaro, tác giả Renaud Girard phân tích « Những thách thức của một thỏa thuận Trump-Putin về Ukraina ». Bài viết cho rằng việc tổng thống Mỹ can dự vào ngoại giao thế giới và mơ nhận được giải Nobel hòa bình không có gì xấu. Trump chấp nhận nói chuyện với tất cả, kể cả các nhà độc tài, điều này cũng tốt.
Tuy nhiên cần phải thực tế : khó có hy vọng cuộc gặp ở Alaska dẫn đến tiến trình hòa bình. Thứ nhất, cả hai bên tham chiến không bên nào ở thế quá yếu để phải nhượng bộ yêu sách của bên kia. Tác giả nhắc lại, ngày 08/08/1918 được coi là « ngày tang tóc của quân Đức », các chỉ huy quân đội phải giải thích với chính quyền Berlin là không thể thắng nổi, nên thương lượng với phe đồng minh để chấm dứt chiến tranh. Đây không phải là trường hợp của quân đội Nga và Ukraina hiện nay.
Putin đã đầu tư quá nhiều vào cuộc chiến, từ nhân lực đến ngoại giao và kinh tế, muốn trình ra với dân Nga một chiến thắng. Về phần người Ukraina sau bấy nhiêu hy sinh không thể từ bỏ chủ quyền, không hề tin tưởng vào lời nói của Vladimir Putin, và nhượng bộ chỉ làm kẻ xâm lăng thêm tham lam. Làm thế nào Kiev phải nhượng lại cho Matxcơva những phần đất của Donetsk mà lực lượng Ukraina vẫn đang kiểm soát ? Động lực duy nhất là được bảo đảm an ninh, có nghĩa là Ukraina được gia nhập NATO.
Vấn đề là Trump không sẵn sàng chấp thuận yêu cầu chính đáng này. Tổng thống Mỹ muốn có tất cả : vinh quang quốc tế của người kiến tạo hòa bình, sự quy thuận và chấp nhận mua vũ khí Mỹ của châu Âu, và sự hài lòng của phe MAGA. Nhưng chẳng ai trên thế giới có thể trao cho ông mọi thứ.
Những dấu hiệu u ám của kinh tế Nga
Trong khi đó kinh tế Nga bắt đầu xuống dốc do trừng phạt, thu nhập từ dầu khí giảm, tăng trưởng chậm lại và thâm hụt ngân sách trầm trọng. Bộ trưởng kinh tế Maxim Rechetnikov tại diễn đàn Saint-Pétersbourg đã báo động, nước Nga đang trên bờ vực suy thoái.
Cụ thể, gói trừng phạt thứ 18 của châu Âu với mức trần 47,60 đô la khiến Matxcơva phải bán dầu cho Trung Quốc, Ấn Độ và Thổ Nhĩ Kỳ với giá hết sức rẻ, việc tránh né cấm vận tốn kém rất nhiều cho nhà sản xuất vì phải chi cho nhiều trung gian. Ngân sách thâm thủng 4,9 tỉ rúp (56 tỉ euro), vượt 30 % so với dự kiến. Nhiều ngành kinh tế như luyện kim, hầm mỏ, xây dựng thụt lùi.
Cấm vận khiến các công ty Nga không mua được linh kiện từ châu Âu, Mỹ, Nhật đã quen dùng, phải xoay sở bằng cách tháo gỡ nhiều cỗ máy, dồn phụ tùng ráp lại thành một có thể chạy được. Đặc biệt trong ngành xe hơi, sản xuất xe tải giảm đến 40 %, nhiều nhà máy chuyển sang tuần làm việc 4 ngày. Ngân hàng trung ương đã giảm lãi suất chỉ đạo từ 20 % còn 18 % nhưng khó thể vay mượn để đầu tư với tỉ lệ này. Một số đã có dấu hiệu mất khả năng thanh toán, gây lo ngại khủng hoảng ngân hàng. Tìm lại con đường tăng trưởng có vẻ không thể là một sớm một chiều, theo Le Monde.
Khai chiến thương mại với 3/4 thế giới, Trump giúp hàng Trung Quốc bán chạy
Cũng về kinh tế, Le Figaro lưu ý, tối hậu thư về Ukraina của Donald Trump dành cho Vladimir Putin ngày 08/08 trước khi biến thành thượng đỉnh Alaska, đã làm cho người ta hầu như quên mất một thời điểm khác quan trọng không kém. Hôm nay 12/08 là ngày hết hạn của việc tạm ngưng 90 ngày thương chiến Mỹ-Trung, nhưng vào giờ chót ông Trump đã ký sắc lệnh gia hạn thêm 90 ngày nữa.
Tờ báo cho rằng Donald Trump có vẻ vội vã hơn Tập Cận Bình. Trước hết đó là tính cách của ông, thứ nữa, đảng Cộng Hòa sẽ phải lao vào chiến dịch tranh cử « midterms » (bầu cử giữa kỳ) trong vài tháng nữa. Le Figaro chạy tít trang nhất « Chiến tranh thương mại : Trung Quốc kháng cự với Trump như thế nào ». Trong bài xã luận « Mắt đổi mắt, răng đổi răng », nhật báo cánh hữu đánh giá trong cuộc thương chiến tuyên bố với toàn thế giới, Donald Trump đã tìm thấy một đối thủ xứng tầm là Trung Quốc - đã quyết định so găng với ông.
Kể từ « Ngày giải phóng » 02/04, Bắc Kinh đã trả đũa từng đòn một, và hiện đang thành công, ngược hẳn với châu Âu đã vội chấp nhận vô điều kiện mức thuế do Trump áp đặt. Nhưng trái với bà Ursula von der Leyen, phải cân nhắc lợi ích của 27 nước thành viên, quyết sách do một mình Tập Cận Bình đưa ra. Chủ tịch Trung Quốc có vũ khí đáng gờm là đất hiếm cần thiết cho công nghệ, mà Bắc Kinh hầu như độc quyền thế giới, nếu thiếu nguyên liệu này, kinh tế Mỹ có thể bị ngưng trệ. Nhưng nhất là Bắc Kinh có chiến lược dài hạn. Trong khi châu Âu tự trói tay mình bằng các quy định, người khổng lồ châu Á vẽ nên trật tự thế giới mới bằng chủ nghĩa bành trướng vô hạn định.
Điều nghịch lý là Donald Trump đã mở hẳn một đại lộ cho Trung Quốc. Trong lúc Trump trừng phạt bằng thuế quan, lăng nhục ba phần tư hành tinh, Bắc Kinh siết chặt quan hệ với các láng giềng châu Á, với châu Phi và Nam Mỹ, đổ ồ ạt hàng Trung Quốc vào các nước này, và châu Âu thì bị xe hơi từ Hoa lục tràn ngập. Kết quả là ngoài Hoa Kỳ, chưa bao giờ Trung Quốc xuất khẩu được nhiều như vậy. Trump muốn Trung Quốc phải quỳ gối chăng ? Hiện thời Bắc Kinh đang nói : « Cảm ơn, Donald ! »
Lêô XVI : 100 ngày đầu của vị giáo hoàng hòa hợp
Nhìn sang Vatican, Libération sơ kết 100 ngày đầu tiên của Đức giáo hoàng Lêô XIV. Từ khi được bầu lên cách đây ba tháng, tân giáo hoàng được mọi người mến chuộng. Luôn tươi cười hòa nhã, yêu thể thao, vị giáo hoàng mới sẽ mừng sinh nhật 70 tuổi vào ngày 14/09, đã mang đến cho giáo triều một diện mạo trẻ trung.
Điểm độc đáo của ngài là chinh phục được mọi thành phần Công giáo, từ phe truyền thống cho đến phe cải cách muốn tiếp tục đường hướng của giáo hoàng quá cố Phanxicô. Hồng y Robert Francis Prevost đã chiến thắng vẻ vang trong cuộc bầu cử ngày 07 và 08/05 : dẫn đầu ngay từ vòng một, đứng trên Pietro Parolin, nhân vật số 2 nổi tiếng của Vatican và đắc cử với trên 100 phiếu, một sự đồng thuận hiếm thấy trong lịch sử giáo hội Công giáo.
Người ta cho rằng đã có một « chiến dịch Prevost » diễn ra ngay cả trước khi các hồng y bước vào nhà nguyện Sixtine. Họ biết rõ Prevost và đã âm thầm trao đổi với nhau trên mạng xã hội trong những tháng trước khi giáo hoàng Phanxicô qua đời. Hiện thời Lêô XIV đang ra sức hàn gắn những vết thương do Phanxicô để lại. Trong 12 năm trị vì, vị tu sĩ Dòng Tên đã gây ra nhiều xáo trộn trong giới lãnh đạo giáo hội, nêu ra 15 « chứng bệnh »(chuộng hư danh, thờ ơ ...). Sống tại khu nhà khách Sainte-Marthe thay vì Dinh Tông tòa, giáo hoàng Phanxicô với tính cách độc đoán luôn tự mình quyết định, đôi khi cách chức thô bạo những người mình không ưa, tạo bầu không khí căng thẳng.
Từ khi giáo hoàng Lêô XIV được bầu lên, không khí ở Roma đã dịu đi hẳn. Ngài tươi cười, tham khảo, trấn an, tuyên bố : « Các giáo hoàng đến rồi đi, giáo triều vẫn tồn tại ». Lêô XIV vẫn còn là ẩn số, chưa đưa ra đường hướng rõ ràng, giữ nguyên những chức vụ chủ chốt. Dù vậy cũng đã có một số dấu hiệu như tiếp bước Phanxicô trong các cam kết xã hội và sinh thái, tỏ rõ thái độ trong vấn đề lạm dụng tình dục, dỡ bỏ những nhập nhằng trong hồ sơ Ukraina. Nếu Phanxicô bị nghi ngờ là đồng lõa với Matxcơva, Lêô XIV hai lần nồng nhiệt tiếp đón tổng thống Ukraina Volodymyr Zelensky và đề nghị làm trung gian hòa giải.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét