Hơn một năm sau vụ thảm sát 07/10/2023 do tổ chức Hamas tiến hành trên đất Israel, khiến hơn 1.000 người chết, và gần 300 người bị bắt làm con tin, hôm qua 17/10/2024, Israel thông báo đã tiêu diệt được Yahya Sinwar, được coi là ‘‘đầu não’’ của vụ tấn công. Yahya Sinwar là ai ? Ảnh tư liệu chụp ngày 13/04/2022: Thủ lĩnh tổ chức Hồi giáo Palestine Hamas, Yahya Sinwar. © AP - Adel Hana Trọng Thành Yahya Sinwar sinh năm 1962 tại trại tị nạn Khan Younes, miền nam dải Gaza.
<!>
Cha mẹ của thủ lĩnh Hamas tương lai là người Palestine, phải tha hương sau cuộc chiến tranh năm 1948 giữa các nước Ả Rập và Israel, ra đời sau quyết định của Đại Hội Đồng Liên Hiệp Quốc năm 1947.
Yahya Sinwar gia nhập phong trào Hamas ở tuổi 25, ngay khi tổ chức này hình thành, vào thời điểm bùng lên phong trào Intifada thứ nhất năm 1987 chống lại lực lượng chiếm đóng Israel. Kể từ cuối thập niên 1980, Yahya Sinwar bắt đầu chỉ huy Majd, lực lượng an ninh của Hamas, tổ chức nhiều cuộc ám sát người Israel và những người Palestine bị cáo buộc cộng tác với kẻ thù.
Vì các hoạt động này, Yahya Sinwar bị bắt và bị kết án tù chung thân. Năm 2011, sau 22 năm bị giam giữ, Yahya Sinwar được trả tự do trong một cuộc trao đổi tù binh. Trong thời gian ở tù, Yahya Sinwar đã học tiếng Do Thái và tìm hiểu xã hội Israel để biết rõ về kẻ thù.
Israel rút khỏi dải Gaza của người Palestine năm 2005 sau hơn 30 năm chiếm đóng. Tuy nhiên, căng thẳng giữa hai bên chưa bao giờ nguôi. Kể từ năm 2007, Hamas điều hành dải Gaza sau khi chiến thắng tổ chức Palestine Fatah trong bầu cử. Sau khi được thả, Yahya Sinwar trở lại hàng ngũ Hamas và trở thành một trong những người thuộc cánh cứng rắn nhất của tổ chức bị Mỹ và Liên Âu coi là khủng bố.
Từ khi được bầu làm lãnh đạo Hamas ở Gaza năm 2017, Yahya Sinwar chủ trương duy trì mục tiêu cuối cùng là ‘‘giải phóng’’ toàn bộ các vùng lãnh thổ Palestine khỏi ách chiếm đóng Israel ở vùng Cijordani, Jerusalem…. Yahya Sinwar không công nhận nhà nước Israel ngược lại với thủ lĩnh chính trị của Hamas, Ismaïl Haniyeh, cổ vũ cho giải pháp hai Nhà nước Israel và Palestine cùng tồn tại, như chủ trương của Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc.
Yahya Sinwar chọn chủ trương sử dụng bạo lực để thu hút sự quan tâm quốc tế về số phận của người Palestine trong bối cảnh Israel và các nước Ả Rập hướng tới bình thường hóa quan hệ và vấn đề Palestine không còn là tâm điểm chú ý của thế giới.
Các đụng độ ở biên giới giữa Israel và Gaza năm 2018 – 2019 với chiến dịch ‘‘Hành trình trở lại’’, khiến gần 300 người chết tại Gaza. Ngày 07/10/2023, dưới sự lãnh đạo của Yahya Sinwar, Hamas tiến hành cuộc tấn công khủng bố trên đất Israel, khiến 1.198 người chết và 251 người bị bắt làm con tin theo Tel Aviv. Israel trả đũa với cuộc chiến tranh chống Hamas tại Gaza, khiến hơn 42.000 người chết, theo bộ Y Tế của Hamas, và tàn phá gần như toàn bộ vùng đất của người Palestine ở Gaza.
Về mặt chính thức, kể từ tháng cuối tháng 7/2024, Yahya Sinwar được bầu làm người lãnh đạo chính trị của tổ chức Hamas, kế nhiệm Ismael Haniyeh, bị quân đội Israel ám sát tại Teheran. Trên thực tế cho đến khi bị hạ sát, Yahya Sinwar được coi là người lãnh đạo trên thực tế cuộc chiến của Hamas chống Israel tại dải Gaza.
Israel thông báo triệt hạ lãnh đạo Hamas, phương Tây hy vọng kết thúc xung đột
Ngày 17/10/2024, Israel loan báo lãnh đạo phe Hamas, Yahya Sinwar, được cho là đầu não vụ tấn công ngày 07/10, đã bị triệt hạ trong một chiến dịch quân sự ở Rafah, miền nam dải Gaza. Thủ tướng Israel cho rằng cái chết của nhân vật này đánh dấu « bước đầu cho hồi kết » cuộc chiến ở Gaza.
Ảnh tư liệu : Yahya Sinwar, lãnh đạo tổ chức Hamas, phát biểu trong một cuộc tập hợp nhân « Ngày Jerusalem » hàng năm, tại dải Gaza, ngày 14/04/2023. REUTERS - Ibraheem Abu Mustafa
Minh Anh
AFP cho biết, trong một đoạn vidéo bằng tiếng Anh, thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu, thông báo, « Yahya Sinwar đã chết », và nói thêm, « điều đó không có nghĩa là chấm dứt chiến tranh ở Gaza, nhưng là bước đầu cho hồi kết ».
Thông tin này cũng đã được quân đội và các cơ quan tình báo Israel xác nhận : Lãnh đạo Hamas đã bị tiêu diệt trong một chiến dịch quân sự ở phía nam dải Gaza hôm thứ Tư 16/10 « sau gần một năm truy lùng ».
Các xét nghiệm ADN thi thể đã « xác nhận rằng lãnh đạo Hamas đã bị trừ khử ».
Quân đội Israel còn phát một đoạn vidéo ngắn do drone ghi lại cho thấy một người đàn ông bị thương, được cho là những hình ảnh lãnh đạo Hamas trước khi bị bắn hạ.
Phương Tây hy vọng kết thúc xung đột
Ngay sau thông báo của Israel, nhiều lãnh đạo phương Tây đã có phản ứng. Tổng thống Pháp Emmanuel Macron xem cái chết của lãnh đạo Hamas là một « cơ hội » cần nắm bắt để chấm dứt các chiến dịch quân sự. Ngoại trưởng Đức Annalena Baerbock kêu gọi Hamas « trả tự do ngay lập tức các con tin và buông vũ khí ».
Chủ tịch Ủy ban Châu Âu, Ursula Von Der Leyen cho rằng cái chết của Sinwar đã « làm suy yếu đáng kể » Hamas.
Tổng thống Mỹ Joe Biden, trên đường đến Berlin đã gọi điện chúc mừng thủ tướng Israel, nhưng đồng thời kêu gọi đồng minh thân cận nhất ở Cận Đông chuẩn bị cho bước tiếp theo chấm dứt xung đột.
Từ Washington, thông tín viên Guillaume Naudin tường trình :
« Trong một thông cáo, tổng thống Joe Biden nói rằng đó là một ngày tốt đẹp đối với Israel, Mỹ và thế giới. Ông gọi điện chúc mừng thủ tướng Israel từ chuyên cơ Air Force đang bay đến Berlin. Ông nhắc lại rằng Yahya Sinwar là đầu não của những hành động thảm sát, hãm hiếp và bắt cóc trong loạt tấn công ngày 07/10.
Phó tổng thống Mỹ, ứng viên đảng Dân Chủ, bà Kamala Harris cũng có những tuyên bố tương tự. Tuyên bố trước báo giới, bà giải thích rằng công lý đã được thực thi và kết quả là thế giới tốt đẹp hơn.
Giống như Joe Biden, bà cũng nhấn mạnh rằng từ nhiều tháng qua, lực lượng đặc nhiệm của Mỹ đã tham gia trên địa bàn, phối hợp với quân đội Israel, thu thập thông tin tình báo để xác định vị trí các thành viên phe Hamas. Bà hoan nghênh quân đội Mỹ vì sự hợp tác này.
Đây là bước khởi đầu cho hồi kết chiến tranh ở dải Gaza cũng như sự trở về của các con tin. Hiện vẫn còn 101 người chưa được trả kể từ hôm 07/10/2023.
Tổng thống Mỹ và cố vấn an ninh quốc gia Jake Sullivan giải thích rằng Yahya Sinwar là yếu tố cản trở quan trọng trong khi Mỹ nói rằng đã làm việc từ nhiều tháng qua về một thỏa thuận ngừng bắn.
Chính phủ Mỹ muốn tin vào khả năng một tương lai tốt hơn cho Israel và người Palestine mà không có Hamas nhưng cũng nhìn nhận rằng vẫn còn nhiều việc phải làm. Ngoại trưởng Mỹ Anthony Blinken đã lên đường đến Israel nhằm trao đổi về điều đó. »
Trước khi lên đường sang Beirut, thủ đô Liban, ngày hôm nay, thủ tướng Ý Giorgia Meloni cho rằng việc triệt hạ được thủ lĩnh Hamas mở ra « một giai đoạn mới » tại Cận Đông.
Trong khi đó, Nga bày tỏ quan ngại về những « hậu quả cho thường dân » sau cái chết của lãnh đạo Hamas. Phát ngôn viên điện Kremlin Dmitri Peskov tuyên bố, « thảm họa nhân đạo tại dải Gaza và ở Liban là một chủ đề khiến Nga rất lo lắng ».
Lãnh đạo Hamas bị hạ sát : Thêm một đòn đau cho Iran ?
Chính quyền Iran hôm nay, 18/10/2024, vẫn chưa có phản ứng sau khi Israel thông báo đã triệt hạ được thủ lãnh phe Hamas. Tuy nhiên, cách nay 10 ngày, giới chức Iran còn hoan nghênh loạt tấn công khủng bố chống Israel do Hamas thực hiện cách nay một năm, khi khẳng định rằng cuộc tấn công đó là hợp pháp và phù hợp với luật quốc tế.
Giáo chủ Iran, Ali Khamenei (phải) tiếp cố lãnh đạo Hamas, reme Leader, Hamas, Ismail Haniyeh tại Teheran. Ảnh tư liệu hôm 26/03/2024 cho thấy liên hệ mật thiết giữa Iran và Hamas. AP
Minh Anh
Từ Téhéran, thông tín viên đài RFI Siavosh Ghazi cho biết thêm :
« Chưa có quan chức nào của Iran phản ứng về cái chết của lãnh đạo Hamas. Duy chỉ có đại diện của Iran bên cạnh Liên Hiệp Quốc đã đăng một thông cáo khẳng định rằng cái chết "tử vì đạo" của Yahya Sinwar sẽ là một tấm gương để giới trẻ Palestine tiếp tục cuộc đấu tranh giải phóng Palestine.
Cái chết của thủ lãnh phe Hamas diễn ra sau vụ triệt hạ đầu não Hezbollah Liban hay vụ ám sát Ismael Haniyeh ở Teheran ngày 31/07 vừa qua.
Trong chưa đầy ba tháng, Iran đã bị mất đi nhiều nguồn hậu thuẫn quan trọng trong khu vực. Vụ việc này cũng xảy ra vào lúc mọi người đều nghĩ đến khả năng Israel trả đũa đợt oanh kích bằng 200 tên lửa của Iran nhắm vào Nhà nước Do Thái hôm 01/10/2024.
Lãnh đạo lực lượng Vệ Binh Cách Mạng hôm qua, 17/10, khẳng định Iran sẽ lại đáp trả nếu Israel mở cuộc tấn công nhắm vào lãnh thổ Iran và hệ thống phòng không THAAD của Mỹ sẽ không thể bảo vệ được Nhà nước Do Thái.
Nhưng Iran cũng lo sợ rằng sau những thành công của Israel nhằm vào Hamas và Hezbollah, Israel sẽ còn quyết định đánh Iran mạnh hơn nữa như khẳng định của thủ tướng Israel. »
Ngay sau thông báo về cái chết của lãnh đạo Hamas, lực lượng Hồi giáo Hezbollah tại Liban hôm nay, 18/10/2024, thông báo sẽ mở một giai đoạn leo thang mới trong cuộc đối đầu với Israel, trong khi Iran tuyên bố « tinh thần kháng chiến sẽ được củng cố ».
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét