ĐIỂM TIN 04/01/2024 - Long Đỗ

NATO mua 1.000 tên lửa Patriot đề phòng mối đe dọa Nga

Các nước thành viên Liên minh quân sự Bắc Đại Tây Dương NATO đã ký hợp đồng mua đến 1.000 tên lửa Patriot để tăng cường hệ thống phòng không. Hợp đồng trị giá khoảng 5,5 tỉ đô la được NATO thông báo ngày 03/01/2024, trong bối cảnh Nga gia tăng oanh kích bằng tên lửa và drone vào Ukraina. Ảnh tư liệu: Các quân nhân Mỹ bên cạnh giàn hỏa tiễn địa đối không Patriot ở một căn cứ phía đông thủ đô Vilnius (Litva) trong cuộc tập trận « Tobruq Legacy 2017 » của các nước NATO ngày 20/07/2017. AP - Mindaugas Kulbis - Thu Hằng Mỗi tên lửa Patriot có giá khoảng 4 triệu đô la. Hợp đồng của NATO còn bao gồm nhiều yếu tố khác, trong đó có thiết bị thử và linh kiện để bảo trì trong tương lai.

<!>

Trong thông cáo, được AP trích dẫn, tổng thư ký Jens Stoltenberg tỏ ra lạc quan về « thông báo kịp thời đầu tư đến 1.000 tên lửa phòng không mới Patriot để tăng cường an ninh của NATO », đồng thời nhấn mạnh « gia tăng sản xuất vũ khí là điều quan trọng cho an ninh của Ukraina cũng như của khối ».

Cơ quan hậu cần của NATO cho biết thỏa thuận, được ký giữa nhóm nước đầu tiên, trong đó có Đức, Hà Lan, Roumanie và Tây Ban Nha, sẽ giúp tăng cường sản xuất tên lửa Patriot trên lãnh thổ châu Âu. Cụ thể, hợp đồng mới dự tính sẽ xây dựng một nhà máy sản xuất tên lửa ở Đức, do liên doanh Đức MBDA và Raytheon, thuộc tập đoàn Mỹ RTX, phụ trách.

Trên mạng xã hội X, bộ trưởng Quốc Phòng Hà Lan Kajsa Ollongren hoanhnghênh: « Châu Âu sẽ tự sản xuất được 1.000 tên lửa phòng không Patriot. Điều này cho thấy hợp tác châu Âu bảo đảm những thành công cụ thể ».

Các nước đồng minh NATO, trong đó có Mỹ và Đức, đã viện trợ cho Ukraina nhiều hệ thống Patriot do Mỹ sản xuất để chống lại các vụ tấn công bằng tên lửa siêu thanh của Nga. Do đó, kho dự trữ của phương Tây cũng bị cạn kiệt, buộc Washington phải hướng sang một số đồng minh khác, như Nhật Bản, để khôi phục kho tên lửa Patriot.

Mỹ - Hàn tập trận chung với vũ khí hạng nặng gần biên giới Bắc Triều Tiên

Lực lượng bộ binh Hàn Quốc và Mỹ vừa kết thúc một tuần tập trận chung bằng đạn thật từ ngày 29/12/2023 đến ngày 04/01/2024, tại một trung tâm tâm huấn luyện ở Pocheon, tỉnh Gyeonggi, chỉ cách biên giới liên Triều khoảng 49 km. Cuộc tập trận« Fight Tonight ! » huy động nhiều vũ khí hạng nặng và chiến đấu cơ.

Xe tăng K1A2 của quân đội Hàn Quốc trong cuộc tập trận với quân đội Mỹ, tại Pocheon, Hàn Quốc, ngày 02/01/2024. via REUTERS - THE DEFENSE MINISTRY

Trần Công

Thông tín viên Trần Công tại Seoul cho biết thêm thông tin :

Tổng cộng có 110 thiết bị quân sự hạng nặng của Hoa Kỳ và Hàn Quốc đã được triển khai, như xe tăng, xe bọc thép và máy bay tấn công. Mục tiêu của khóa huấn luyện nhằm trắc nghiệm khả năng tương tác, hỏa lực cũng như các phương tiện chỉ huy và kiểm soát của nhóm tác chiến kết hợp Mỹ-Hàn và từ đó tăng cường khả năng hoạt động của liên minh.

Bình Nhưỡng đã ngay lập tức cáo buộc Seoul đang "kêu gọi chiến tranh", và gia tăng khiêu khích trong dịp năm mới. Hôm nay, Thông tấn xã trung ương của Bắc Triều Tiên KCNA đăng một bài bình luận với tiêu đề "Những kẻ cuồng tín, đối đầu sẽ chỉ tạo ra những giai đoạn đau đớn". Bài bình luận cáo buộc tổng thống Hàn Quốc đang có những hành động khiêu khích trong năm mới, và gọi những hành động này là tự sát và gây tội.

Trong buổi họp cuối năm 2023, chủ tịch Kim Jong Un cũng tuyên bố rằng Hàn Quốc và Bắc Triều Tiên không phải là đồng bào mà chỉ có sự thù địch, hiếu chiến. Chủ tịch họ Kim cũng nhấn mạnh phải chuẩn bị một hành động nhằm bình định toàn bộ bán đảo Triều Tiên.

Có suy đoán cho rằng Bắc Triều Tiên có thể sẽ thực hiện hàng loạt hành động khiêu khích cục bộ, hoặc khiêu khích chiến lược như thử hạt nhân hoặc phóng tên lửa đạn đạo xuyên lục địa (ICBM) trước cuộc bầu cử Quốc Hội Hàn Quốc vào tháng 4 năm nay và cuộc bầu cử tổng thống Mỹ vào tháng 11.

Mỹ và Trung Quốc thao dượt cùng lúc ở Biển Đông

Quân đội Trung Quốc huy động lực lượng tập huấn ở Biển Đông trong hai ngày 03-04/01/2024, cùng lúc với cuộc thao dượt giữa hải quân Philippines với Hoa Kỳ sau một loạt sự cố gần đây giữa Manila với Bắc Kinh ở vùng biển có tranh chấp chủ quyền.

Ảnh tư liệu: Tàu sân bay USS Carl Vinson tại Ấn Độ Dương, ngày 15/04/2017. via REUTERS - U.S. Navy

Thu Hằng

Ngày 03/01, Bộ Tư lệnh Chiến Khu Nam Bộ của quân đội Trung Quốc cho biết hải quân và không quân nước này tiến hành « các cuộc tuần tra bình thường » ở Biển Đông trong hai ngày, cho đến ngày 04/01, nhưng không tiết lộ chi tiết về vị trí, số quân, trang thiết bị được huy động, cũng như mục đích cuộc thao dượt. Cuộc tập trận gần đây nhất được Bắc Kinh công bố diễn ra vào tháng 11/2023 và bốn đợt khác vào tháng 9.

Thông báo được Trung Quốc đưa ra cùng lúc với đợt huấn luyện chung, cũng diễn ra trong hai ngày ở Biển Đông, giữa hải quân Philippines và nhóm tác chiến tàu sân bay Mỹ USS Carl Vinson. Trong một thông cáo, được AFP trích dẫn, quân đội Hoa Kỳ khẳng định : « Hải quân Mỹ tiến hành các cuộc thao dượt thường xuyên như vậy nhằm tăng cường mối quan hệ với các nước đồng minh và đối tác ».

Hoạt động quân sự này của Manila và Washington bị Bắc Kinh lên án là « gây hấn », « với ý đồ phô trương sức mạnh quân sự ». Ngày 04/01, người phát ngôn bộ Ngoại Giao Trung Quốc Uông Văn Bân (Wang Wenbin) cáo buộc Mỹ và Philippines « gây tổn hại cho việc quản lý, kiểm soát tình hình hàng hải và những tranh chấp liên quan ».

Căng thẳng giữa Bắc Kinh và Manila về tranh chấp ở Biển Đông gia tăng trong thời gian gần đây. Lực lượng tuần dương Philippines đăng nhiều video tố cáo trong tháng 12/2023, nhiều tầu Trung Quốc đã phun vòi rồng vào tầu Philippines tiếp tế cho các thực thể mà Manila đòi chủ quyền, tiếp theo là vụ va chạm giữa một tầu Philippines và tầu hải cảnh Trung Quốc mà hai bên đổ lỗi cho nhau.

Trả lời AFP, nhà phân tích quân sự Michael Raska, giáo sư Đại học Công nghệ Nanyang (NTU) ở Singapore, nhận định : « Biển Đông đang trở thành một vùng phòng thủ đối với Trung Quốc ». Bắc Kinh tìm cách biến vùng biển rộng lớn này thành « một tuyến hàng hải do (một mình) Trung Quốc kiểm soát » nhằm gia tăng ảnh hưởng và năng lực tấn công của họ.

Israel-Hamas: Ngoại trưởng Mỹ công du Trung Đông để ngăn xung đột lan rộng

Tình hình Trung Cận Đông thêm căng thẳng sau vụ nhân vật lãnh đạo số 2 của Hamas bị sát hại ở Liban và hai vụ nổ khiến 84 người chết ở Iran. Để tránh xung đột lan rộng trong vùng, ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken rời Washington tối 04/01/2024, mở chuyến công du thứ tư ở Trung Đông kể từ khi xảy ra chiến tranh Israel-Hamas.

Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken và bộ trưởng Quốc Phòng Yoav Gallant tại Tel Aviv, Israel, ngày 30/11/2023. AP - SAUL LOEB

Thu Hằng

Trước đó, người phát ngôn bộ Ngoại Giao Mỹ Matthew Miller khẳng định không một nước nào « muốn leo thang căng thẳng », trong khi Hoa Kỳ vẫn bị các nước Trung Cận Đông chỉ trích là không ngừng ủng hộ Israel ngay từ khi oanh kích Gaza.

Theo AFP, hiện vẫn chưa có bên nào nhận trách nhiệm vụ tấn công ở ngoại ô phía nam Beyrouth, Liban, khiến Saleh al-Arouri, nhân vật lãnh đạo số 2 của Hamas, thiệt mạng. Phát biểu trên truyền hình tối 03/01, Hassan Nasrallah, lãnh đạo của Hezbollah, cảnh cáo Israel về mọi ý đồ khiến căng thẳng leo thang, khẳng định «sẽ chiến đấu hết mình, bất chấp biên giới » trong trường hợp « kẻ thù gây chiến với Liban ».

Nhiều lãnh đạo Iran cáo buộc Israel là thủ phạm « vụ ám sát » nhân vật số 2 của Hamas, cũng như « vụ khủng bố » gần mộ của tướng Qassem Soleimani ngày 03/01, đúng lễ tưởng niệm 4 năm ngày mất của cố chỉ huy lực lượng tinh nhuệ Iran Al Qods. Một quan chức Mỹ ẩn danh cho biết vụ tấn công nhắm vào Saleh al-Arouri là « do Israel » tiến hành, nhưng nhà nước Do Thái vẫn chưa bình luận về những cáo buộc trên.

Tình hình biên giới Israel-Liban vẫn rất căng thẳng, thường xuyên xảy ra đấu súng hàng ngày. Quân đội Israel « được đặt trong tình trạng báo động tối đa ở miền bắc », theo tư lệnh quân đội Herzi Halevi. Sáng 04/01, Hezbollah cho biết thêm 4 chiến binh của lực lượng này đã thiệt mạng ở miền nam Liban, nâng tổng số người chết lên thành 129 trong ba tháng giao tranh với Israel.

Dải Gaza tiếp tục bị quân đội Israel oanh kích trong đêm 03 rạng sáng 04/01, đặc biệt vào thành phố miền nam Khan Younes, khiến vài chục người thiệt mạng, theo Hamas. Phát ngôn viên Hội Đồng An Ninh Quốc Gia Hoa Kỳ John Kirby cho biết « Hamas vẫn còn tiềm lực lớn ở Gaza ». Ngoài việc bị oanh kích thường xuyên, người dân dải Gaza phải sống trong cảnh thiếu thốn nghiêm trọng lương thực, nước uống, chất đốt, dược phẩm, trong khi hàng viện trợ chỉ được chuyển nhỏ giọt vào dải Gaza.

Nga và Ukraina trao đổi tù binh : Hơn 400 người được trả tự do

Hôm qua, 03/01/2024, Nga và Ukraina thông báo đã tiến hành cuộc trao đổi tù binh với số lượng lớn nhất từ trước đến nay, trong bối cảnh leo thang xung đột giữa hai nước. Tổng cộng 248 quân nhân Nga cùng 230 binh lính và thường dân Ukraina đã được thả. Đây là kết quả 6 tháng thương lượng giữa hai nước và là lần thứ 49 Matxcơva và Kiev trao đổi con tin kể từ đầu cuộc chiến.

Tù binh Ukraina được trao trả gần Sumy, Ukraina, ngày 03/01/2024. © AP/Ukrainian Presidential Press Office

Minh Phương

Từ Kiev, thông tín viên RFI Stéphane Siohan tường trình:

Trong số 224 tù binh và 6 thường dân Ukraina được trả tự do vào hôm qua, một số đã bị giam giữ ở Nga ngay từ khi bắt đầu cuộc xâm lược vào tháng 2/2022. Đáng chú ý là lần trao đổi này còn bao gồm cả những binh lính ở Mariupol, trong đó có nhiều người đã bị bắt làm tù binh sau khi đầu hàng ở nhà máy luyện kim Azovtal vào mùa xuân năm 2023.

Những người khác thì thuộc một đơn vị của Ukraina đóng trên trên Đảo Rắn (Snake Island), hòn đảo chiến lược ở cửa sông Danube, gần Roumanie. Trong số các tù nhân được trả tự do có cả các binh sĩ thuộc quân đội chính quy, Vệ binh Quốc gia, Hải quân và thậm chí cả lính biên phòng.

Đây là cuộc trao đổi tù binh lớn nhất kể từ đầu cuộc chiến, với 248 binh sĩ Nga được thả. Từ nhiều tháng qua, Kiev và Matxcơva đã không đạt được thỏa thuận mới nào về vấn đề tù nhân.

Vào đầu tháng 8 năm ngoái, 22 binh sĩ Ukraina đã được thả. Tuy nhiên theo ủy viên đặc trách nhân quyền của Ukraina, ông Dmytro Loubinets, Matxcơva đang gia tăng áp lực và ngăn chặn các cuộc trao đổi tù binh. Tối qua, tổng thống Volodymyr Zelensky đã chào đón các binh lính trở về nước, đồng thời nhấn mạnh nếu muốn giải cứu những tù nhân Ukraina, không có cách nào khác hơn là phải bắt tù binh Nga".

Liên Hiệp Châu Âu trừng phạt nhà sản xuất kim cương lớn nhất của Nga

Hôm 03/01/2024, Liên Hiệp Châu Âu (EU) đã đưa tên công ty Alrosa, công ty sản xuất 90% tổng lượng kim cương của Nga, và giám đốc điều hành của công ty này vào danh sách đen theo lệnh trừng phạt. Thông báo trên được đưa ra một tuần sau khi lệnh cấm nhập khẩu kim cương Nga bắt đầu có hiệu lực.

Một người kiểm tra viên kim cương 242 carat, được rao bán đấu giá bởi Alrosa, công ty do nhà nước Nga hậu thuẫn, Matxcơva, Nga, ngày 25/02/2021. REUTERS - TATYANA MAKEYEVA

Minh Phương

Từ Bruxelles, thông tín viên RFI Laure Broulard giải thích thêm :

Các biện pháp trừng phạt mới này nhắm trực tiếp vào Alrosa, nhà sản xuất kim cương với số lượng lớn nhất thế giới. Hội Đồng Châu Âu cho biết đây là một doanh nghiệp lớn mà nhà nước Nga sở hữu một phần là nguồn thu nhập đáng kể cho Điện Kremlin. Hiện công ty này và giám đốc điều hành, ông Pavel Alekseevich Marinychev, đang bị phong tỏa tài sản và bị cấm lưu trú tại Liên Hiệp Châu Âu.

Bruxelles như vậy là vẫn tiếp tục cuộc chiến chống lại kim cương Nga, bị xem là nguồn tài trợ cho cuộc chiến tại Ukraina. Vào tháng trước, 27 nước thành viên đã nhất trí về lệnh cấm nhập khẩu kim cương Nga vào Liên Hiệp Châu Âu trong khuôn khổ loạt trừng phạt thứ 12 nhắm vào Matxcơva.

Trước đó, Bỉ vẫn luôn chần chừ vì muốn bảo vệ ngành công nghiệp kim cương của thành phố Anvers, được mệnh danh là thủ đô kim cương của thế giới. Nhưng cuối cùng Bruxelles đã đồng ý với quyết định này, đồng thời đề xuất các công nghệ theo dõi nhằm ngăn chặn kim cương Nga được tuồn đến những nơi ít bị giám sát hơn. Lệnh cấm nhập khẩu kim cương tổng hợp và tự nhiên của Nga có hiệu lực từ ngày 01/01/2024, còn với những viên kim cương Nga được chế tác ở nước thứ ba thì lệnh cấm sẽ bắt đầu được áp dụng vào tháng 9 năm sau.