TP HCM sẽ không bảo tồn tòa nhà 130 tuổi

Tòa nhà 59-61 Lý Tự Trọng. Ảnh: Hữu Nguyên

Phương án nâng cấp trụ sở UBND TP HCM đã được nghiên cứu kỹ, chỉ những công trình được công nhận là di tích mới giữ nguyên hiện trạng.Tòa nhà 130 tuổi ở Sài Gòn có nguy cơ bị phá bỏNgày 2/5, nói trong cuộc họp báo của UBND TP HCM, Giám đốc Sở Quy hoạch – Kiến trúc Nguyễn Thanh Nhã cho biết, thành phố xem xét rất kỹ khi chọn phương án thiết kế, nâng cấp trụ sở HĐND - UBND TP HCM. Trong đó, tòa nhà gần 130 năm tuổi hiện là trụ sở Sở Thông tin - Truyền thông (59-61 Lý Tự Trọng, quận 1) có thể bị đập bỏ.<!>

"Công trình này không nằm trong danh mục di tích của ngành Văn hóa - Thể thao nên thành phố quyết định không bảo tồn. Có rất nhiều người bày tỏ sự nuối tiếc với công trình kiến trúc cũ, luôn có rất nhiều thứ khiến chúng ta như vậy, song cũng phải tùy vào từng hoàn cảnh chứ không phải lúc nào cũng đem tâm tình ra nuối tiếc", ông Nhã nói.

Theo Giám đốc Sở Quy hoạch, trên thế giới có nhiều cách gìn giữ các công trình cũ như: giữ nguyên hiện trạng, giữ lại một số nét đặc biệt, hoặc giữ lại thông qua các mô hình... Trong đó, chỉ những công trình được công nhận là di tích mới được giữ nguyên hiện trạng để thế hệ mai sau có cảm nhận về văn hóa, kiến trúc xưa.

Thời điểm đó, thành phố đã yêu cầu bảo tồn tòa nhà 59-61 Lý Tự Trọng vì là di tích lịch sử nhưng không ban ngành nào xác nhận. Đơn vị thiết kế đưa ra phương án sẽ dời tòa nhà vào chính giữa đường Lý Tự Trọng (giới hạn bởi đường Pasteur và Đồng Khởi) nhưng cách này rất tốn kém.Chánh văn phòng UBND TP HCM Võ Văn Hoan cũng chia sẻ thêm, việc xây dựng trung tâm hành chính đã được thành phố trăn trở từ khá lâu. Nhiệm kỳ lãnh đạo trước đã tổ chức thi tuyển, chọn được phương án nhưng Chính phủ sau đó yêu cầu tạm dừng.

"Tòa nhà này không nằm trong danh mục bảo tồn. Thành phố xin chia sẻ ý kiến của các chuyên gia và cũng đã nghiên cứu rất nhiều, song chúng ta có nhiều cách bảo tồn để gợi lại cho người đời sau hiểu về Sài Gòn kiến trúc xưa", ông Hoan nói và cho biết chính quyền thành phố luôn chấp nhận những ý kiến trái chiều để điều chỉnh cho phù hợp.

TP HCM không có trung tâm hành chính mới

Theo Chánh văn phòng UBND thành phố, thiết kế đang được trưng bày là dự án nâng cấp, cải tạo trụ sở HĐND - UBND hiện hữu, chứ không phải là xây trung tâm hành chính của thành phố.

"Nếu tập hợp các sở ngành về một chỗ để xây trung tâm hành chính giống như Đà Nẵng, Bình Dương, hay Quảng Ninh thì TP HCM phải có quy mô gấp 10 lần. Điều này sẽ dẫn đến công tác quản lý, điều hành, an ninh rất phức tạp. Các ý tưởng xây dựng trung tâm hành chính ở Thủ Thiêm hay Củ Chi để kích thích khu vực này phát triển cũng rất hay, thành phố tôn trọng nhưng khó có đủ đất để làm", ông Hoan nói.

Ngoài ra, để có chủ trương di dời trung tâm hành chính đến một địa điểm khác không đơn giản. Sau khi nghiên cứu, thành phố thấy rằng để có trung tâm hành chính hoạt động tốt, phục vụ người dân tốt, không phụ thuộc vào yếu tố cơ sở vật chất; quan trọng là dù các sở ngành ở đâu cũng có thể kết nối được với nhau.

"Để làm được điều đó thì phải đẩy mạnh công nghệ thông tin vào giải quyết thủ tục hành chính. Điều này cũng phù hợp với xu thế xây dựng thành phố thông minh mà TP HCM đang hướng tới. Tuy nhiên, dù như vậy vẫn phải có một trung tâm đầu não, được trang bị hiện đại. Đây sẽ là nơi ra các quyết sách, chính sách quan trọng của thành phố", ông Hoan nói.

Tòa nhà hồi đầu thế kỷ XX.

Toà nhà số 59-61 Lý Tự Trọng (Sở Thông tin và Truyền thông) - công trình được đánh giá có lịch sử lâu đời thứ hai của vùng đất Sài Gòn (chỉ sau căn nhà của Giám mục Bá Đa Lộc xây năm 1790 đang được bảo quản trong khuôn viên Tòa Tổng giám mục Sài Gòn).

Công trình do người Pháp xây vào những năm 1860, trước đây là Nha giám đốc Nội vụ (người dân gọi là Dinh Thượng thơ), có vai trò điều hành trực tiếp về các vấn đề dân sự, tư pháp và tài chính của thuộc địa. Về mặt chính quyền lúc bấy giờ, toà nhà có vai trò quan trọng chỉ sau Dinh Norodom (phiên bản trước của Dinh Thống Nhất ngày nay).

Đến năm 1888, chức năng của cơ quan này được nhập vào Văn phòng Thơ Ký Thống đốc Nam Kỳ (213 Đồng Khởi). Vào đầu thế kỷ 20, toà nhà còn có tên là Văn phòng Chính phủ.

Công trình được xây theo kiến trúc thuộc địa Pháp, gồm một dãy nhà chính giữa xoay ra đường Lý Tự Trọng, nối với hai dãy nhà hai bên tạo thành hình chữ U ôm lấy khoảng sân ở giữa. Bên trong có bốn cầu thang gỗ dẫn lên tầng trên, nằm gần cổng ra vào và hai góc của tòa nhà.

Tính từ lúc được nâng cấp lần cuối (năm 1890) đến nay đã gần 130 năm, song tòa nhà vẫn giữ được hai chiếc cổng sắt được thiết kế tinh xảo và lối vào lát đá xanh. Nếu tính về lịch sử khi mới được xây dựng lần đầu thì công trình này đã gần 160 tuổi.