Không chiếm được đảo, ngư dân Trung Quốc hủy diệt san hô ở Biển Đông

Các ngư dân Trung Quốc đang cố tình phá hủy những rạn san hô gần một số đảo mà Philippines tuyên bố thuộc chủ quyền của mình. Dưới đây là ghi nhận của ông Rupert Wingfielf-Hayes của hãng BBC.<!->

Theo lời kể của một trường làng trên đảo Palawan (Philippines), hoạt động phá rạn san hô “kéo dài cả ngày lẫn đêm trong nhiều tháng liên tục”. Ông tin rằng đây là hành động cố ý của Trung Quốc, “như thể đang trừng phạt chúng tôi vậy”.

Tàu cá của Trung Quốc neo đậu tại một rạn san hô.

Thoat nghe, đó có thể chỉ là lời của một người có ác cảm với Trung Quốc. Tuy nhiên, khi đến gần đảo Pagasa, có thể thấy ít nhất hàng chục thuyền lớn nhỏ đang neo đậu ở gần một bãi san hô gần đó, cát và sỏi nổi lên trên mặt nước.

Sau đó, cùng với một ngư dân người Philippines, nhóm phóng viên BBC đã tiếp cận con tàu của Trung Quốc. “Bọn họ dùng chân vịt tàu để phá san hô”, ngư dân này cho biết. Khi lặn xuống dưới biển, mức độ tàn phá môi trường có thể thấy rất rõ.

Khu vực này đã từng là một rạn san hô rất lớn. Giờ đây, đáy biển chỉ còn hàng triệu nhánh san hộ vụn, trắng xóa và chết dưới đáy biển. Cảnh tượng này kéo dài hàng trăm mét và đâu đâu cũng thấy hàng đống san hô nát vụn bị con người chặt phá. Cả một hệ sinh thái dưới biển đã hoàn toàn bị hủy hoại.

Ngay bên dưới, nhóm phóng viên đã phát hiện hai thợ lặn đang cố gắng kéo một vật rất nặng từ dưới biển. Đó là một con trai khổng lồ, chiều rộng ít nhất khoảng 1m.

Nhiều nhánh san hô chết trắng dưới đáy biển sau khi bị ngư dân Trung Quốc chặt phá.

Nhóm thợ lặn bỏ nó lên một đống sò khác mà họ đã lôi lên từ dưới biển trước đó. Những con trai loại này có thể đã có 100 năm tuổi, và giá thị trường hiện tại của chúng vào khoảng 1.000 đến 2.000 USD một đôi. Những người này không hề tỏ ra sợ hãi khi có camera ghi hình.

Rời khỏi khu vực này và tiến ra xa ngoài khơi, nhóm phóng viên BBC nhìn thấy những con tàu đánh cá lớn, trên boong có hàng trăm vỏ trai khổng lồ chất thành một đống lớn. Mạn của các tàu này đều ghi tên Tanmen. Đây là cảng Đàm Môn, một trong số những cảng biển của các tàu đánh cá trên đảo Hải Nam (Trung Quốc).

Vào tháng 5/2014, thuyền của cảng Đàm Môn đã bị cảnh sát biển Philippines bắt giữ tại một rặng san hộ có tên là bãi Trăng Khuyết. Trên tàu, các sĩ quan đã phát hiện 500 con rùa biển Hawksbill, phần lớn đều đã chết.

Rùa Hawksbill là một trong những loài đang có nguy cơ tuyệt chủng và được bảo vệ bởi Công ước Buôn bán Quốc tế các Loài Quý hiếm (CITES). Sau đó, tòa án Philippines tuyên án 1 năm tù đối với 9 ngư dân tham gia hoạt động săn bắt loài động vật này.

Ngư dân Trung Quốc không hề tỏ ra sợ hãi khi bị chụp hình.

Bắc Kinh tỏ ra giận dữ trước sự kiện này. Bộ Ngoại giao Trung Quốc yêu cầu những ngư dân đánh bắt trái phép trên được thả tự do ngay lập tức, đồng thời cáo buộc Philippines “vi phạm chủ quyền của Trung Quốc khi đã bắt giữ tàu và ngư dân của Trung Quốc trên đảo Nam Sa (tên Trung Quốc gọi quần đảo Trường Sa)”.

Tại đảo Pagasa, một sĩ quan lực lượng lính thủy đánh bộ của Philippines cho biết Trung Quốc đã ngày đêm tàn phá các rạn san hô trong vòng 2 năm qua.

Khi các phóng viên BBC hỏi: “Các anh có vũ khí, tại sao không dùng ca nô để đuổi họ đi hoặc bắt giữ họ?”, viên sĩ quan này trả lời: “Việc này quá nguy hiểm. Chúng tôi không muốn gây chiến với Hải quân Trung Quốc”.

Tại sao những ngư dân Trung Quốc này lại tàn phá những rặng san hô trên Biển Đông? Nguyên nhân rất có thể là bởi lòng tham. Vào thời điểm Trung Quốc phát triển kinh tế mạnh mẽ, đánh bắt những loài vật quý hiểm mang lại nhiều tiền hơn cho ngư dân hơn là đánh cá thông thường.

Trong khi đó, hoạt động cải tạo và xây dựng đảo của Trung Quốc ở gần đó cũng đã khiến môi trường biển bị hủy hoại nghiêm trọng. Mới đây, Trung Quốc đã bồi đắp đảo nhân tạo ở bãi đá Vành Khăn, có chiều dài hơn 9km. Điều đó có nghĩa là cả một rạn san hô dài 9km đã bị chặt phá và nay bị chôn vùi dưới hàng tấn lớp cát và sỏi. 

Nội dung được thực hiện qua tham khảo hãng tin BBC của Anh. BBC được thành lập năm 1922. BBC có các chương trình thông tin trên TV, trên đài phát thanh và trên Internet.

Anh Tuấn (lược dịch)

Tại sao Trung Cộng phá hoại san hô ở Biển Đông - Lê Phan

Đó là câu hỏi mà Phóng viên Rupert Wingfield -Hayes của đài BBC đặt ra khi anh được một viên chức Philippines cho biết điều này.

Bán tín bán nghi, Rupert quyết định tìm hiểu. Anh viết trên Website của đài BBC “Tôi được bảo là những ngư dân Trung Quốc đang cố tình phá hủy các rạn san hô gần một nhóm đảo san hô do Philippines kiểm soát trong quần đảo Trường Sa nhưng tôi không tin.” Người kể cho anh câu chuyện này là ông thị trưởng của hòn đảo Palawan. Ông ta bảo, “Việc phá hoại này tiếp tục cả ngày lẫn đêm, tháng này sang tháng khác. Tôi nghĩ họ cố tình làm vậy. Có vẻ họ tìm cách trừng phạt chúng tôi bằng cách phá hoại rạn san hô của chúng tôi.”

Nhà báo bảo lúc đầu anh không tin. Anh nghĩ đó là những luận điệu bài Trung Quốc của một chính trị gia muốn đổ lỗi mọi sự lên nước láng giềng mà ông không ưa, nhất là đó là một nước láng giềng đang đòi dành hết Biển Đông làm của mình, một việc dĩ nhiên là một người Philippines sẽ không thể chấp nhận được.

Rupert là phóng viên Đông Á của đài BBC. Đây không phải lần đầu tiên anh tường thuật về Biển Đông. Năm ngoái, khi tin loan ra là Trung Cộng đang xây dựng các đảo nhân tạo ở quần đảo Trường Sa, anh đã thuê một con tàu đánh cá nhỏ tìm ra gần những hòn đảo này và đã chứng kiến cảnh Trung Cộng đang vét cát dưới biển để lấp các rạn san hô hay bãi cạn xây đảo. Lần này anh trở lại Biển Đông nhưng thay vì đi tàu, đã thuê một chiếc phi cơ nhỏ, một cái Cessna 206, để đi đến tận nơi xem diễn biến ra sao.

Và chính trên cái phi cơ nhỏ xíu này, khi đang hạ cánh xuống Đảo Thị Tứ, mà Philippines gọi là đảo Pagasa, anh đã nhìn ra cửa sổ và chứng kiến cảnh đó. Từ trên phi cơ nhìn xuống có ít nhất vài chục con tàu bỏ neo ở một rạn san hô gần đó. Đằng đuôi của các con tàu này là một làng sóng cát và đá bị xới lên. Anh chỉ cho cameraman của mình, Jiro và bảo, “Nhìn kìa. Đó là điều mà ông thị trưởng nói đến đó, đó là khai mỏ ở rạn san hô.”

Nhưng cả thấy quang cảnh đó trên phi cơ, Rupert đã không chuẩn bị cho điều anh thấy khi ra xuống biển. Ông ngư dân người Philippines đã lái cái tàu đánh cá nhỏ xíu vào ngay giữa đám những tay đánh cá lậu người Hoa. Rupert gọi họ là “poachers” tức là những kẻ đi đánh bắt lậu. Họ đã cột những con tàu của họ vào rạn san hô và đang rồ hết sức các máy của họ. Đám khói đen thui của dầu diesel đổ lên bầu trời.

Rupert sửng sốt hỏi ông ngư dân người Phi, “Họ đang làm gì vậy?”

“Họ đang dùng cánh quạt để phá hủy rạn san hô,” ông ta trả lời.

Một lần nữa, nhà báo tỏ vẻ nghi ngờ. Và cách chắc nhất là xuống biển. Biển bình thường trong xanh biếc nay đục ngầu đầy cả bụi và cá. Nhưng nhà báo thấy một cánh quạt bằng thép đang quay tít mù ở cuối một cây cần dài như cần của máy đuôi tôm, nhưng không thể thấy rõ là sự phá hoại đã được thực hiện như thế nào.

Nhưng kết quả thì quá rõ ràng. Hoàn toàn phá hủy. Một vùng nơi đã có thời là một hệ sinh thái giàu có nhờ rạn san hô với các loài hải sản sinh sống, ẩn nấp trong những rừng san hô nay không còn gì nữa. Toàn thể đáy biển nay được bao phủ bởi một lớp đổ vỡ dầy của nhiều triệu mảnh san hô đã bị đánh bể, sinh khí không còn nữa, chỉ toàn màu trắng, và chắc chắc là chết, trông như một rừng xương nẳm ngổn ngang.

Nhà báo bơi mãi, ở mọi hương kéo dài nhiều trăm mét, sự tàn phá kinh hồn, từng đống từng đống những cành san hô bị bẻ gãy. Tại sao lại vô lý như vậy, nhà báo hỏi. Tại sao những ngư phủ, ngay cả những ngư phủ đánh cá lậu, lại phá hoại một hệ sinh thái san hô như vậy?

Rồi ở dưới sâu, nhà báo thấy hai người đánh cá lậu, đeo mặt nạ dưỡng khí và ống thở kéo lòng thòng sau đuôi họ. Và họ đang kéo theo một cái gì rất nặng. Và khi họ đang cố gắng bước lên một dốc cát ở dưới nước, qua một làn sóng bong bóng, nhà báo thấy điều mà họ đang vật lộn để lôi đi - một con sò khổng lồ, ít nhất 1 mét đường kính (3ft).

Họ vứt con sò đó trong một đống gần con tàu của họ. Nằm cạnh đó là ba con sò khác đã được lôi ra trước đó. Những con sò với kích cỡ này có lẽ phải nhiều trăm tuổi rồi. Và nhà báo bảo là sau đó, trên một địa chỉ bán đấu giá trên Internet, anh khám phá ra là một cặp có thể bán đến từ 1,000 đến 2,000 đô la.

Sau đó nhà báo và ông ngư dân Philippines trên con thuyền nhỏ xíu của họ đã tìm đến một nhóm những con tàu đánh cá lớn hơn bỏ neo ngày ngoài rạn san hô. Đây là những “con tàu mẹ” của các con tàu đi đánh lậu con đang tàn phá rạn san hô. Trên những con tàu lớn này, nhà báo bảo là ông thấy nhiều trăm những con sò khổng lồ đó chất thành đống. Và ở đầu mũi của mỗi con tàu là chữ hán lớn, Tân Môn.

Rupert bảo anh đã nghe nói đến Tân Môn, một trong những ngư cảng trên đảo Hải Nam của Trung Cộng.

Số là hồi tháng 5 năm 2014, một con tàu nữa từ Tân Môn đã bị cảnh sát Philippines bắt trên một rạn san hô nữa gần với bờ biển Philippines hơn tên là Bãi Trăng Khuyết (Quốc tế gọi là Half Moon Shoal), cũng nằm trong vùng đặc quyền khai thác kinh tế của Philippines. Trên tàu, cảnh sát tìm thấy 500 con mà Việt Nam chúng ta gọi là đồi mồi, một loài rùa biển, hầu hết đã chết.

Loài đồi mồi này đang trong tình trạng nguy kịch sắp diệt chủng và được bảo vệ bởi Công Ước về Mậu Dịch Quốc Tế đối với các sinh vật có nguy cơ tuyệt chủng (Convention on the International Trade in Endangered Species- Cites). Một tòa án của Philippines kêu án chín người Trung Quốc đánh cá lậu một năm tù.

Bắc Kinh nổi giận. Bộ Ngoại Giao của họ đòi phải trả tự do cho những tên đánh cá lậu đã bị kết tội này phải được trả tự do ngay tức khắc và cáo buộc Philippines đã “vi phạm nghiêm trọng chủ quyền của Trung Quốc... qua việc bắt giam bất hợp pháp những tàu đánh cá Trung Quốc và ngư dân trên vùng biển ngoài khơi Quần đảo Nam Sa của Trung Quốc.”

Dĩ nhiên những điều này không chứng minh được là Trung Quốc bảo vệ những kẻ đánh cá lậu. Nhưng Bắc Kinh cũng có vẻ không làm gì để ngăn chặn họ cả. Những tay đánh cá lậu mà nhà báo thấy đã không tỏ ra một tí gì sợ hãi khi họ thấy các camera của đài BBC thâu hình họ.

Trở về đảo Pagasa, mà quốc tế cũng như Việt Nam chúng ta gọi là Đảo Thị Tứ, một sĩ quan của thủy quân lục chiến Philippines nói với nhà báo là sự phá hủy của các rạn san hôn đã tiếp tục từ ít nhất hai năm nay, ngày cũng như đêm. Khi nhà báo hỏi “Ông có lính vũ trang. Tại sao ông không dùng tàu cao tốc và đuổi họ đi hay bắt họ.” Ông sĩ quan trả lời “Quá nguy hiểm. Chúng tôi không muốn bắt đầu một cuộc chiến với Hải quân Trung Quốc.”

Nhà báo vẫn phân vân không hiểu tại sao những ngư dân Trung Cộng, vốn đã đánh cá lâu dài ở ngay những rạn san hô này, nay lại tìm cách phá hủy chúng. Có thể là tham lam. Trong một nước Trung Hoa khá giả hơn ngày nay, kiếm tiền bằng cách thổ phỉ và mua bán các động vật quý hiếm có được nhiều tiền hơn là đi đánh cá.

Vả lại theo Rupert còn có một sự việc đáng buồn hơn đang xảy ra trên Biển Đông. Tuy việc tàn phá thổ phỉ các rạn san hô mà anh chứng kiến kinh khủng đến mức nào, nó không thể nào so sánh nổi với sự phá hoại môi trường mà Trung cộng đang tạo nên qua chương trình xây dựng các hòn đảo của họ ở gần đó.

Hòn đảo mới nhất mà Trung Cộng vừa hoàn tất trên Đá Vành Khăn (Mischief Reef) dài hơn 9km. Đó là 9km của những rạn san hô đang sống mạnh nay đã bị chôn vùi dưới nhiều triệu tấn cát và sỏi