"Thanh Hiên Thi Tập" của Thi Hào Nguyễn Du gồm có 78 bài thơ, có thể chia làm 3 phần như sau :
* A -Mười Năm Gió Bụi (1786-1795) thời gian lẫn trốn ở Quỳnh Côi
* B -Dưới Chân Núi Hồng (1796-1802) , về ẩn ở quê nhà .
* C -Làm quan ở Bắc Hà (1802-1804)
Bài thơ THU CHÍ (Thất ngôn) sau đây nằm trong phần Mười Năm Gió Bụi.
1. Nguyên bàn chữ Hán của bài thơ :
<!>
秋至 THU CHÍ
四時好景無多日， Tứ thì hảo cảnh vô đa nhật,
拋擲如梭喚不回。 Phao trịch như thoa hoán bất hồi.
千里赤身為客久， Thiên lý xích thân vi khách cửu,
一庭黃葉送秋來。 Nhất đình hoàng diệp tống thu lai.
簾垂小閣西風動， Liêm thuỳ tiểu các tây phong động,
霜暗窮村曉角哀。 Sương ám cùng thôn hiểu giốc ai.
惆悵流光催白髮， Trù trướng lưu quang thôi bạch phát,
一生幽思未曾開。 Nhất sinh u tứ vị tằng khai.
阮攸 Nguyễn Du
* CHÚ THÍCH :
- PHAO TRỊCH 拋擲 : PHAO là Quăng, TRỊCH là Ném; Nên PHAO TRỊCH là Quăng đi ném lại, và PHAO TRỊCH NHƯ THOA 拋擲如梭 là "Như con thoi bị quăng qua ném lại trong khung cửi" (Nói cho có vẻ khinh bạc hơn là câu "Ngày tháng yựa thoi đưa")
- HOÁN 喚 : là Kêu, gọi; HOÁN BẤT HỒI 喚不回 là "Gọi mãi cũng không về !".
- XÍCH THÂN 赤身 : Nghĩa đen là "Mình trần, không có mặc quần áo gì cả !".Ở đây cụ Nguyễn Du mượn để chỉ "Chưa có áo mão cân đai gì cả !" chưa nên danh phận, chưa có chút công danh nào cả !
- LIÊM THÙY TIỂU CÁC 簾垂小閣 : là "Rèm buông trên gác nhỏ". Đối với...
- SƯƠNG ÁM CÙNG THÔN 霜暗窮村 : là "Sương phủ khắp xóm nghèo".
- TRÙ TRƯỚNG 惆悵 : là Bâng khuâng, Chần chừ, Chán ngán...
- U TỨ 幽思 : Những suy nghĩ đen tối, chán nản, vẩn vơ, yếm thế.
* NGHĨA BÀI THƠ :
MÙA THU ĐẾN
- Trong bốn mùa, không có được mấy ngày là cảnh đẹp.
- Thời gian vun vút trôi qua như thoi đưa, gọi cũng không trở lại.
- Trơ trọi một thân mình ở xa ngoài ngàn dặm, nơi đất khách đã lâu ngày,
- Mùa thu đưa đến với một sân đầy ắp lá vàng.
- Ngọn gió tây lay động bức mành mành trước căn gác nhỏ,
- Sương xuống mịt mù nơi thôn nghèo, tiếng tù và buổi sớm nghe đến não nùng!
- Thời gian lần lựa làm cho mái tóc mau bạc trắng hơn.
- Suốt đời ưu tư sầu muộn, chưa một lần giải tỏa được mối lo âu nầy.
* DIỄN NÔM :
THU CHÍ
Bốn mùa cảnh đẹp được bao ngày ?
Vun vút thoi đưa tựa lá bay.
Ngàn dặm chiếc thân cô khách nhớ,
Một sân đầy lá tiếng thu dài.
Buông rèm gác nhỏ tây phong thổi,
Sương phủ xóm nghèo tiếng sáo ai.
Lần lựa tháng ngày thêm tóc bạc,
Một đời lo nghĩ mãi u hoài !
Lục bát :
Bao ngày cảnh đẹp bốn mùa ?
Thời gian vùn vụt thoi đưa chẳng về.
Chiếc thân ngàn dặm não nề,
Đầy sân lá rụng tư bề gió thu.
Thổi tung gác nhỏ rèm châu,
Xóm nghèo sương phủ thêm sầu sáo ai.
Sương pha tóc trắng tháng ngày,
Một đời lo lắng u hoài nào vơi !
Đỗ Chiêu Đức diễn Nôm
Hẹn bài dịch tới !
杜紹德
Đỗ Chiêu Đức
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét