Nắng sáng le lói xuyên qua kẻ hở màn cửa sổ rọi vào mặt khiến CẩmHà thức giấc, nhưng chưa chịu dậy mà năm nướng nghĩ ngợi lung tung.Nàng mỉm cười một mình rồi kéo mền trùm kín mít người, để hưởng cái ấmáp trong chăn mền, và cái hạnh phúc của những ngày được nghỉ ở nhà vớichồng con… Giờ nầy, Thương chồng nàng chắc là đang đi bộ ngoài côngviên gần nhà cũng sắp về, mấy đứa nhỏ thì còn trong phòng kế bên, chúngngon giấc nồng ngáy khò khò như cưa gỗ... Cũng không nói hay cằn nhằn gìchúng được, bởi đêm qua mấy cha con họ tán hưu tán nai, kẻ chơi “ghem”,người xem phim bộ, rồi ăn uống tới khuya lơ mới lên giường.
Cẩm Hà nằm yên, nhìn qua cửa sổ ánh mặt trời đã sáng tỏ, chan hòatrải khắp đó đây... Hương cỏ cây vân vê theo gió loan vào phòng một mùidìu dịu thanh thanh đạm đạm... khiến nàng cảm thấy tươi trẻ và dễ chịu vôcùng... Bỗng nàng nhớ đến cha mẹ lúc còn sanh thời, nhớ những ngày mìnhcòn cắp sách đến trường, nhớ lúc quen với Thương… Có nhiều thứ để nhớtrong thiên hình vạn trạng, ẩn hiện khi mờ khi tỏ lởn vởn trong tâm tư, dầukhông muốn nhớ đến cũng không sao quên được.
Bỗng tiếng chuông điện thoại ra rả reo vang. Sợ làm thức các con, nênCẩm Hà chụp ngay:
- Hello, hello... Ai đó, ờ Hoàng Mai hả? Gia đình chị khỏe chớ, hômnay không đi làm giờ phụ trội sao mà gọi tôi vậy?
Tiếng trầm trầm của bà chị con của cậu Hai, anh cả của mẹ mình. Giađình chị Hoàng Mai, ở mãi tiểu bang Michigan (sát nách với nước Canada)xa tít mờ xa, phải bay hơn bốn giờ từ California mới tới Michigan nơi giađình chị đang cư ngụ. Hôm nay trời trong mây tạnh, nên qua điện thoại viễnliên, Cẩm Hà nghe rõ ràng từng chữ một, vang vang bên tai chớ không rò rèbị ảnh hưởng lúc mưa bão, hay gió cuốn tuyết rơi...Chào và hỏi thăm sơ qua về gia đình chị, thì Cẩm Hà nhẹ giọng cườivui lên tiếng, sau khi nghe bà chị họ có ý muốn kể cho mình nghe chuyện gì
đó. Nàng sốt sắng bảo:
- Ờ ờ thì chị cứ nói đi, kể đi... mình có làm chi đâu, chỉ không nở rờicái ổ chuột quen hơi hám ấm áp thôi. Vậy chị cứ tự nhiên như người “HàNội” đừng ngại, hãy kể đi, mình lắng tai nghe đây.
Ðầu dây điện thoại bên kia chị Hoàng Mai đều giọng, kể lễ tâm tìnhvề gia đình nhỏ bé của chị hồi năm ngoái kỳ xưa cho đến bây giờ...Ông bà ngoại tôi có năm người con trai, cộng thêm má tôi là con gáiút, nên có cả thảy là sáu người con. Ông là một thương gia ăn nên làm ra,chủ một cửa tiệm bán xe đạp, sau dần dà bán các loại xe gắn máy và có babốn căn phố lầu cho người ta mướn để mở tiệm bán buôn sầm uất sát trục lộthông thương xe qua lại... Mỗi ngày như mọi ngày đường phố trong thị trấnVĩnh Ðiện (Tỉnh Quảng Nam) lúc nào cũng đông đảo khách vãng lai của chợ
nằm gần lộ, từ lâu đời thuở Ðệ Nhất, Ðệ Nhị Cộng Hòa. Gia đình ông ngoạitôi ăn nên làm ra tiền bạc khắm khá dồi dào đã mấy đời cha truyền con nốivề việc buôn bán ở chợ phồn thịnh nầy.
Má tôi lại là con gái út là «công chúa» của gia đình ông bà ngoại đóđa. Nên câu “Miền Trung khổ lắm ai ơi. Ðông thời thiếu áo, hè thời thiếu ăn” không tác dụng gì với má tôi và các anh của bà. Vì họ là những đứa concó phước nhờ cha có tiền, mà họ hàng và chòm xóm thường bào: «Bọn anhem nó giàu trong trứng giàu ra». Ðể khi hết bậc Tiểu học thì các cậu và mátôi lần lượt ra tỉnh thành học tiếp tục. Ông bà ngoại mua nhà trên tỉnh để chocác con trú ngụ mà học hành, và có bà vú của má tôi theo giặt giũ, nấu ăncùng chăm sóc các cậu con trai, và cô tiểu chủ xinh đẹp của mình.
Ðể khuyến khích các con theo đuổi đường học vấn, lập nghiệp thànhnhân... nên ông bà ngoại tôi thường khuyên hãy cố gắng học hành, và bảovới các con rằng «Ruộng đất bề bề không bằng nghề trong tay» hay là câu«Vàng xây chín bệ vẫn phù vân» Bởi theo ông bà ngoại tôi, dù có tiền bạccũng không vững bền bằng việc học hỏi, hiểu biết... và phát triễn qua conđường học vấn của chính mình...
Quê hương ta dằng co trong tranh sáng tranh tối của cuộc nội chiếnQuốc Cộng, cho nên sau nầy năm ông anh lớn của má tôi đều là quân nhân,công chức công tác trong nhiều binh chủng Quân Lực Việt Nam Cộng Hòa.
Họ ở rải rác khắp bốn vùng chiến thuật từ: Năm Căn, Ðồng Tháp... miệt màyvới câu hát «Áo nhà binh thương lính, lính thương dân» có người ở miềnthùy dương cát trắng, biển xanh xanh ngát Nha Trang, Vũng Tàu... hoặc tậnchân trời Huế, Thạch Hản, Bến Hải... của nước Việt Nam hoa gấm mến yêu.Ba tôi anh chàng lãng tử là con cả, con trai độc nhứt có ba cô em gáiđược sanh trưởng trong gia đình nông dân ở cái miền “Con cá gô, bỏ chonggỗ nhãy gồ gồ” Tôi muốn nói vùng ông bà nội tôi người ta nói chuyện ít cóđánh lưỡi bẻ giọng, nơi xa lộ đá “Muổi kêu như sáo thổi, đĩa lội như bánhcanh” ở vùng Ðồng Tháp Mười ấy mà! Mặc dù sống ở dưới quê, có ruộngđất bề bề, có tá điền, có kẻ ăn người làm... phụ lo ruộng nương vào mùa câytrái trong vườn nhà, mà ông bà tôi không sao làm cho xuể.“Ðồng Tháp Mười là phần địa phận của tỉnh Kiến Tường. Ðó là mộtcánh đồng rộng bảy trăm ngàn (700.000) mẫu tây, nằm trong lòng của cáctỉnh như Châu Ðốc, Long Xuyên, Sa Ðéc, Kiến Phong, Kiến Tường, ÐịnhTường, Long An, Tây Ninh và lan sang đến bên giới Việt Miên (Campuchia)
Ðồng Tháp Mười nguyên là đồng sâu, lai láng nước quanh năm, mọc đầy:lau, sậy, đưng, lác... và nhiều cây chịu nước như ô môi, bầu, tràm, điênđiển... Ðồng Tháp Mười là nơi thủy sản như: Cá lốc, cá trê vàng, cá bông,lươn, rùa, cá sặc lò tho con lớn bằng bàn tay xòe... Những loại cá nước ngọtnầy ngon nổi tiếng Nam Kỳ Lục Tỉnh.. Cái vùng ruộng đồng bao la «Cò baythẳng cánh/ chó chạy cong đuôi» cũng chưa qua hết ruộng đồng. Nơi nầynước ngập quanh năm nên cá tôm nhiều đến nỗi tới mùa nước nối chúngtheo nước lội lên bờ, khi nước rút, xuống không kịp... chết ngộp đầy dườngđể cho người ta bắt cả thúng , đem phơi khô, làm mắm...Về di tích lịch sử Ðồng Tháp Mười là vùng đầm lầy hiểm yếu, thuậnlợi cho nghĩa quân nổi dậy đánh phá chống bước tiến của giặc, có: Anh hùngTrương Công Ðịnh, Võ Duy Dương, Nguyễn Trung Trực, Nguyễn Hữu Huânkhởi nghĩa. Tháng ba năm 1866 nghĩa quân ba tỉnh miền Tây phổ biến hịchdân chúng nổi dậy! Dân quân Ðồng Tháp Mười nổi dậy chiếm Cái Nứa, đồnSa Tiên trên sông Vàm Cỏ Tây và đóng quân ở đồn Tiền và đồn Gò BắcChiên (Mộc Hóa). Ðồng Tháp Mười còn là biểu tượng của công trình khaiphá rừng hoang thành đồng ruộng của người Việt Nam, là một chứng tíchthiên nhiên của tinh thần yêu nước. Người dân Ðồng Tháp nói riêng, dân
miền Nam nói chung rất kiêu hãnh về tinh thần nầy, vì nó được tiếp nối từđời xưa đến đời nay... trong công cuộc kháng chiến lật đổ bạo quyền Việtcộng” (tài liệu từ: Nước Tôi, Dân Tôi).
Trong gia đình bên nội chỉ có ba tôi là con trai lớn, nhưng ông bà nộikhông cho gánh vác việc nhà như những bạn bè ông, có con trai ở mười bảy,mười tám tuổi thì bắt đi cưới vợ, sanh con... rồi làm rẫy, làm ruộng nối tiếpcông việc như cha ông! Tuy sống ở vườn, là con của một nông dân chatruyền con nối từ mấy đời, nhưng ông bà nội có óc cầu tiến cho ba tôi rathành thị học hành chữ nghĩa để sau nầy làm việc ngoài xã hội… Chớ ông bàkhông muốn con mình cày sâu cuốc bẩm, sống ở làng làm một nông dân nhưcha mẹ mình.
Khi ba tôi đậu bằng Thành Chung (Trung Học Ðệ Nhất Cấp) thì ôngtình nguyện vào trường quân sự. Khi còn sanh thời ba tôi kể rằng, lúc đótrong làng xã, ai có con trai tòng quân nhập ngũ đi quân dịch là một niềmhãnh diện cho gia đình, và một vinh hạnh rất lớn cho làng thôn. Sẽ được banhội đồng xã, dân trong thôn, và các làng lân cận có con em đi quân dịch nhưvậy... thì họ cùng nhau vật trâu, vật bò... cùng nhau ăn uống hả hê, múa lân,ca nhạc... vui vẻ, nhôn nhịp trong tiệc tiễn đưa.
BỨC TÂM THƯ«Vài hàng gửi anh trìu mến/ Vừa rồi làng có truyền tin/ Nói rằng nước nonđang mong/ Ði quân dịch là thương nòi giống/ Người thường tìm sang giàutới/ Lòng này thì khác tình ơi/ Ước nguyền hứa duyên trao người Cầm taysúng tòng quân anh tươi cười/ Lòng thầm đang lớn ươm đầy tơ/ Nhờ trờicam quít đã lên mùa/ Chờ ngày dệt xong áo chung tình/ Em mang tới đồnmà tặng anh/ Lạy trời tròn năm tròn tháng/ Nợ làng ơn nước đã đền xong/
Xóm làng hát câu thanh bình/ Về nơi cũ tìm vui duyên lành/ Lòng thầm đanglớn ươm đầy tơ/ Nhờ trời cam quít đã lên mùa/ Chờ ngày dệt xong áo chungtình/ Em mang tới đồn mà tặng anh/ Lạy trời tròn năm tròn tháng/ Nợ làngơn nước đã đền xong/ Xóm làng hát câu thanh bình Về nơi cũ tìm vui duyênlành». Ca khúc « Bức Tâm Thư » của nhạc sĩ «Lam Phương» thuở đó đượcca sĩ thời đại hát vang vang trên các đài phát thanh, trên các loa phóng thanhtừ những trạm thông tin huyện, thông tinh xã...Những thanh niên đó đối với dân là những trai hùng, những chàng traiđứng đầu gió ngọn sóng để gánh vác việc nước nhà... Luôn được ngườingưỡng mộ, và nhiều gia đình quen biết có con gái lớn gấm ghé muốn gảcho nửa... Ðó là những người đi quân dịch còn được đãi ngộ như vậy... thìnói chi ba tôi vào trường sinh viên Sĩ Quan...
Thời gian thấm thoát trôi qua, bao nhiêu tháng năm thụ huấn ở «quântrường mồ hôi đổ, sa trường bớt đổ máu». Rồi ba tôi cũng đến ngày ratrường... Ông rày đây mai đó từ Bến Hải cho đến Cà Mau không đóng quânhoặc ở nơi nào nhứt định... Ông bà nội đã bao nhiêu lần nhắc nhở ba lấyvợ... Nhưng ông cười trừ chớ không sốt sắng đáp ứng theo lời của cha mẹ.Cho mãi đến năm gần ba mươi cái xuân già (30 tuổi), mà miền Nam ở cáituổi đó nếu trai chưa cưới vợ, gái chưa lấy chồng, thì coi như bị “lỡ thời”trầm trọng rồi, nhứt là phái nữ! Nên mới có câu: “Trai chưa vợ ba mươi tuổihãy còn xuân/ Gái ba mươi tuổi chưa chồng như chình mắm nêm”.
Năm đó anh chàng lãng tử ba tôi phải lòng cô gái út, con ông chủ tiệmxe gắn máy mới có mười tám tuổi (nhỏ hơn ông một con giáp (12) tuổi, ởmiền Trung. Có dịp ghé lại miền Trung, xứ sở sỏi đá khô cằn nhưng đầy thúvị và nên thơ… thì hẵn nghe câu hò chân tình mộc mạc: “Quê em nghèo lắmai ơi… Mùa đông thiếu áo hè thời thiếu ăn” Nơi nầy là cái miền má tôi sanhtrưởng, mà thường nam cũng như nữ, đa số người có tầm vóc nhỏ bé, thấp...Vì đó là vùng núi non “địa linh nhân kiệt” nhưng cũng là vùng khô cằn sỏiđá, chỉ có nhiều đồi, núi cao, rừng thâm sâu, ít sông, xa biển, thiếu đồngbằng, vườn tược, ruộng nương. Gia súc cũng không có nhiều, tôm, cá sông,cá biển cũng hiếm hoi hơn những nơi khác... Ở đây chỉ có cá suối, cá khe…nước trong leo lẻo nên con nào cái đầu cũng chờ vờ, vẩy, vy... mình cá xanhdờn, ít thịt, nhiều xương, dai... không ngon! Và nhứt là giọng nói nặng, rấtkhó nghe, khác hẳn với giọng nói với người ở miền đồng bằng sông CửuLong... từ Vũng Tàu về miền Lục Tỉnh.
Nhắc đến miền Nam vùng Ðồng Tháp Mười ba tôi sanh ra thì nói gì.Nơi có khí hậu ôn hòa mưa nắng hai mùa, có ruộng thênh thang, vườn câyxanh lá thắm cành nặng bông quằn trái sum sê như là: xoài, bưởi, cam, quít,cùng các loại chuối ngọt dẻo thơm tho vô cùng... Gia súc thì có: gà, vịt,ngỗng, heo... nhà nào cũng có nuôi để ăn, thừa thải thì đem bán... Sông ngòikinh, rạch thì chằng chịt cho nhiều thủy sản cá, tôm... ngon .Ba tôi cưới một thiếu nữ ở vùng khô cằn sỏi đá. Nhưng má tôi thì là
một thiếu nữ ngoại lệ. Bà có khuôn mặt trái soan thanh tú, không dài, cũngkhông ngắn sáng sủa, nước da trắng hồng, mắt to, mũi như giọt mật (thontrên gần mắt, và cao gọn, kín ở hai cánh mũi). Bà có tướng đi nhẹ nhàngkhoan thai, mái tóc dài óng mượt đen như mực tàu Long Tể. Giọng nói củamá tôi thỏ thẻ thanh tao như chim hót, vì bà được sanh ra và lớn lên ở thịthành nên có khác đi với thôn dân sống xachợ, cận kề bên rừng núi...
Ðặc biệt là bà có má lúm đồng tiền tô thêm nụ cười trông rất dễthương, khoe hàm răng trắng đều như hạt bắp... Vì thế bà đã làm lụy anhhùng một chàng lãng tử hào sảng, đẹp trai miền đồng bằng sông Cửu Longnhư ba tôi! Dù cha mẹ không hài lòng cho con trai thành hôn với cô gáimiền ngoài đó! Nhưng vì thương con, nên ông bà nội tôi cũng phải khăn góiquả mướp ra tận miền Trung xin hỏi cưới đúng theo lễ nghĩa con gái ngườita, cho thằng con trai yêu quý của mình...Ba tôi công tác nơi quê vợ được mấy năm, lúc đó ông bà đã có bốnđứa con (chưa có tôi) thì đổi về làm việc ở Sài Gòn. Và con bé Hoàng Hàđược sanh ra ở bệnh viện Từ Vũ nơi hòn Ngọc Viễn Ðông nổi tiếng gấm hoathanh lịch nhứt vùng Ðồng Nam Á thời miền Nam Cộng Hòa.Má tôi là một phụ nữ, ngay từ khi được sinh ra là vì sao tốt trong giađình cha mẹ giàu! Về làm vợ ba tôi được cưng chiều hết mực... ngoài tiềnlương hàng tháng của chồng đem về, còn nhờ bên gia đình ngoại chu cấp...nhà nội giúp đỡ... nên gia đình chúng tôi có cuộc sống rất hài hòa, rất tốt.Ông bà ngoại còn mướn cho người làm, ngay từ khi con gái theo chồng ởriêng... Một người có tuổi đi chợ, nấu ăn, giặt giũ… Khi bà sanh thì có thêmmột người giữ em… Hai người giúp việc nầy, đều do ông bà ngoại tôi mướntrả tiền hàng năm.
Ở sở làm, ba tôi làm gì không biết, nhưng trong gia đình ông là mộtngười chồng tốt, một người cha mẫu mực thương yêu và lo lường mọi thứcho vợ, con. Từ việc học hành, cho đến sức khỏe và miếng ăn, cái mặc... củaanh em tôi, đều một tay ba tôi sắm sửa lo cho cả.Khi lớn lên tôi mới nhận biết rằng, má tôi là phụ nữ ít nói, thâm trầmvà là người vợ hiền sanh con cho ba để nối dòng nối giống họ hàng nhà nội,chỉ vậy thôi! Má tôi thích ăn sang, mặc đẹp, trong nhà bà chỉ bế con khichúng sạch sẽ... dòm ngó người làm, nhắc nhở lo cho con bà chu đáo. Bà đểý và săn sóc chồng nhiều hơn cả con từ miếng ăn, giấc ngủ và cách trangphục của ba... Lúc ba tôi tại nhiệm còn trẻ có địa vị trong xã hội thời bấygiờ... má tôi thích theo chồng trong những lần có tiệc tùng... Thích như vậychỉ đi với ba tôi, chớ bà không thích đi ra ngoài một mình. Bà cũng khôngcó bạn bè tụm năm, tụm ba để trò truyên, ăn uống bên ngoài, cũng khônggiao du thân thiết với những người phụ nữ khac.
Mặc dù ngoại thương yêu lo cho má tôi lúc còn trẻ sống chung với giađình, cũng như lúc làm vợ ba tôi và có con cái... Nhưng ông bà ngoại nhớ thìvào thăm con cháu chớ má không dắt chúng tôi về thăm... Ngoại trừ đámcưới của các cậu, hay ông bà bất ngờ đau yếu. Má tôi cũng không haychuyện vãn, tâm sự với bà con bên chồng, hoặc các chị dâu bên mình... Bàngồi bên ba nghe hơn là góp chuyện vui, hay buồn, của đại gia đình bênngoại cũng như bên nội tôi mỗi lần có dịp họp mặt đoàn tựu. Họ hàngthường bảo má tôi là một phụ nữ ít nói. Nhưng ba tôi lại là người đàn ônghoạt bát, vui vẻ thân thương gần gũi anh chị, em, con, cũng như cháu. Ông làngười chồng thương yêu vợ nhứt trên cõi đời nhiều đổi thay, nhiêu khê... Ðểrồi sau nầy lớn khôn, có lúc anh em chúng tôi len lén than phiền về má.
Anh Hai tôi bảo:
- Trong bọn anh em mình, đứa nào thiếu cái gì thì xin hỏi ba. Ba đềulo cho, trong nhà cần thứ gì, hết thứ gì, mất cái gì nói với ba... ba sẽ tìmkiếm có ngay, hoặc trước sau rồi cũng mua cho...
Anh Ba tôi cười hí hí:
- Còn hỏi má, má nói “Sao trong nhà chuyện gì cũng hỏi tao hết vậy?Hỏi ba tụi bây đi…”. Bởi vậy, năm đó ba đi công tác ở Ðài Loan chỉ có haituần mà tụi mình nhớ ba muốn chết, cứ đếm từng ngày mong ba về.Chị Tư tôi cười hí hí lấy tay che miệng, nói nhỏ như sợ ai nghe:
- Còn đi thăm ông ngoại bịnh ở cả tháng, khi má về anh Hai mình hỏi“Sao má về mau quá vậy?” Chị Năm còn bảo sao má không ở thêm vài tuầnnữa với ông bà ngoại rồi về, tụi con không có chờ má về đâu... thế là bị mávả cho mỗi đứa một bạt tai, khiến cả bọn chúng mình chạy tán loạn. Sau nầyanh chị em khi có dịp nhắc lại… cả bọn vỗ tay cười ngã cười nghiêng, cườimuốn nín thở... Thiệt là xui xẻo, khi chúng tôi nói lén đến đó, bất chợt má lạiđi qua! Nghe mấy đứa con rù rì, bà đứng lại tra hỏi một hồi... Cả bọn anh tôivô số tội mà chối bay chối biến... Còn con em khờ dại nầy là tôi đây chỉ biếtkhóc hu hú... rồi thành thật khai ra hết mọi thứ với má, để được tha khôngphải bị đánh đòn...
Má tôi trợn mắt, phùng mang đay nghiến nhìn lũ con khôi ngô tuấn túcủa mình... rồi quát cho một trận nên thân:
- Tụi bây là đồ vô ơn bạc nghĩa! Tao bụng mang dạ chữa chín thángmười ngày nặng nề đau đớn mới sanh bây ra... Sanh tụi bây được vuông tròntao quên hết cái đau đớn, yêu đuối như bún luộc của một sản phụ! Sanh rathì cho tụi bây bú mớm cho đến thôi nôi... Ðêm đông lạnh lẽo, khi tối lửa tắtđèn... bây bịnh hoạn... ba bây đi lính xa nhà... ai đã săn sóc thuốc thang,trông chừng, thức sáng đêm với tụi bây đây? Mặc dù nhà có kẻ làm ngườigiúp việc... nhưng chỉ đỡ đần, giặt giũ áo quần, ẵm bồng thôi trong lúc bâykhỏe mạnh... Chớ làm sao tao dám giao lúc tụi bây bịnh cho họ trông coi hếtđược... Rõ ràng bọn bây thật là những đứa con bất hiếu... tao sanh tụi bâyuổng quá trời... Phải hồi đó tao sanh trứng gà hay trứng vịt luộc ăn còn
sướng và ngon cái miệng hơn sanh lũ bây…
Với giọng hờn giận rung rung, má tôi rươm rướm dòng lệ mỏng! Bàvới lấy cái khăn máng trên vách gần bên để lau nước mắt... Lúc đó tôi cảmthấy thương yêu má vô cùng, lòng se thắt và hối hận đã hùa với các anhmình...
Má tôi nghẹn lời, nói tiếp:
- Tụi bây là những đứa con uổng công tao thương yêu chiều chuộngmà chẳng ra gì! Mấy đứa lớn xúm lại nói hành nói tỏi mẹ bây, làm gươngxấu bắc cầu cho lũ em... Cho nên con Hoàng Lan, con Hoàng Tâm mới nứcmắt mà tao nói cái gì chúng nó cũng xon xỏn cãi lại hết… Tao thật là vôphước quá mà!
Rồi má khóc lớn... nghe má rầy rất là phải, anh em chúng tôi cúi đầukhông nói lời nào mà nhận tội, mặt mày lộ vẻ sầu bi, và nước mắt rưngrưng... Họ quỳ xuống cùng xin lỗi má sau nầy không dám nữa... còn tôi ômchắc má mà khóc lớn hơn ai hết, và thấy ghét anh chị mình quá trời đi thôi!
Sau 30 tháng 4 năm 1975, cùng chung số phận với quân, dân, cán,chánh miền Nam. Ba tôi bị giặc bắt đày đi cải tạo ở các trại tù miền Nam rồira miền Bắc... Lúc giặc mới vào thì má lấy đồ trong nhà đem ra bán là: xe,rồi áo quần, chén bát, tủ bàn... Cái nhà giờ đây chỉ còn bốn tấm vách, từ nhàtrên xuống nhà dưới trống trơn, dù xe ba bánh cũng có thể chạy qua chạy lạithông thương không có chướng ngại vật nào cản trở ráo trọi trơn...Hai anh lớn của tôi lúc đó đang học nghề chuyên môn ở một trườngÐại học. Vì thời cuộc, và hoàn cảnh gia đình... họ phải nghỉ học ra buôn bánđể nuôi ba tôi kẹt trong tù, và giúp mẹ nuôi mấy đứa em trong tuổi ăn chưano lo chưa tới, chưa làm gì ra tiền...
Việt Cộng vào, má tôi cho người làm về quê... vì gia đình không đủgaọ ăn thì có đâu giữ người giúp việc... Người làm nghỉ, trong nhà như nấucơm nước và mọi việc khác giặt giũ, gánh nước, đi chợ... giờ đây do má chỉbiểu cho chị em tôi đứa lớn làm việc lớn đứa nhỏ làm việc nhỏ... chớ bàcũng không rớ tới. Mấy tháng đầu chúng tôi làm bếp cơm sáng khét, chiềunhão, nấu canh cháy nồi... “vạn sự khởi đầu nan” mà, lần lần rồi đâu cũngvào đó cả! Tuy chúng tôi nấu không khéo không ngon, nhưng mà nấu nướngkhô lân chả phượng... mới khó, chớ chặt to kho mặn miển nấu chín rồi thì cảnhà kẻ húp người chan ăn uống ngon lành... Ăn ngon hơn ngày xưa về nội,về ngoại ăn giổ. Bởi khi đói thì cái gì cũng ngon, và cũng nuốt trôi hết ráo!
Năm đó tôi mười ba tuổi, chị tôi người mười bảy, người mười sáu.Thỉnh thoảng các chị em tôi cũng ra phụ hai anh buôn bán chợ trời. Hoàncảnh tang thương chung của đất nước, mọi gia đình gần như chịu khốn đốnbởi việc sanh nhai... vì gần như gia đình nào cũng có người bị tù cải tạo.Nhưng gia đình chúng tôi âm thầm sống khỏe, sống tốt... kể từ khi cácanh tôi ra mánh mung buôn bán có tiền vô, ra... Má tôi là người nắm giữ tiềnbạc... và chỉ bảo mọi điều... Chúng tôi thương yêu ba má thấu hiểu và luôndè dặt trong hoàn cảnh đau thương, nhiễu nhương và tình người đổi trắngthay đen dưới sự thống trị của chế độ Cộng sản tràn vào cưỡng chiếm...Anh chị tôi đi bán chợ trời, gội nắng dầm mưa, đi sớm về tối... vất vảtrăm chiều, tảo tần trong việc buôn bán mới có miếng ăn... Má tôi vẫn quanhquẩn trong nhà chân giầy chân guốc ăn no, ngủ kỹ... mấy tháng chưa bước rakhỏi cửa... cho dù ngoài trời có sập xuống bà cũng không để ý!
Mỗi lần đi thăm ba ở trong tù, ông thường nhỏ to dặn riêng chúng tôi:- Má các con từ thuở nhỏ sống với cha mẹ có ăn có để nên bả chưabao giờ giặt cái áo hay nấu nồi cơm... Ðến khi có chồng thì ông bà ngoại congiúp đỡ tiền bạc hàng tháng, sợ con mình cực khổ nên mướn cả hai ngườigiúp việc để hầu hạ bả... khi sanh Hoàng Mai đứa con út của gia đình má cáccon cũng chưa hề cực khổ... Bây giờ ba tù đày, tội nghiệp bả, mặc dù má cáccon ra đời ở vùng nghèo nàn vì năm nào cũng bị thiên tai hạn hán, mưa lũngập lụt gió bão mùa màng thất bát... Nhưng ông bà ngoại con khá giả, mácon sống sung sướng từ lúc lọt lòng mẹ quen rồi... Nay thì ông bà nội cáccon già yếu, vườn tược cũng chia năm, xẻ bảy, và số còn lại cũng sangnhượng để nuôi gia đình mình từ khi giặc vào. Ông bà ngoại cũng đã kiệtquệ, đang lâm cảnh khó khăn, má các con ít nói, nên sự thương yêu lo lườngbà ít để lộ ra ngoài, nhưng là người mẹ tốt, người vợ thương yêu chồng...
Thương ba, thì các con phải hiếu thảo, giúp đỡ má và nghe lời má. Những gìcác con có thể làm được… thì phải cố gắng làm để má các con đỡ nhọcnhằng, và không khiến bả tủi thân buồn khổ sẽ dễ gây bịnh...Ở trong tù ba tôi chịu bao nhiêu nỗi cực khổ, tủi hổ... nhưng ông vẫncanh cánh lo cho gia đình nhứt là lo cho má chúng tôi! Người đã cho gia tộchiếm muộn con trai của ông những đứa con xinh, những đứa con ngoan hiềnbiết nghe lời cha mẹ... Chúng tôi đứa nào cũng biết ở trong tù mà ba lo chomá còn hơn má lo cho ba đang bị giặc đày đọa giam cầm, thiếu ăn thiếumặc, lương tâm luôn bị kẻ vô ý thức, dốt nát, ngu đần... tìm đủ mọi cách chàđạp và hủy hoại cho “chết một con, nhòn một mũi...” để trả thù về sự thua
kém của chúng...Cho đến mười mấy năm sau ba tôi mới được ra khỏi tù. Và mấy chịlớn của tôi lần lượt đã lập gia đình ra sống riêng cũng chung thành phố.Ba tôi ngày nào cũng theo phụ với hai anh buôn bán. Còn tôi làm hếtmọi việc từ vệ sinh trong nhà, giặt giũ quần áo cho mọi thành viên trong giađình cùng đi chợ nấu ăn hàng ngày… Dù nhọc nhằn nhưng chúng tôi rấthạnh phúc ngấm ngầm, nhờ trong gia đình sống gần gũi hôm sớm đùm bọclẫn nhau... nhứt là các anh tôi buôn bán “Chợ Trời” kiếm ăn cũng đỡ lắm.Ba tôi là người đàn ông thương vợ thương con rất mực. Gia đìnhchúng tôi khá cũng nhờ khéo léo bán buôn của hai anh nên giờ đây khôngđến nổi khổ sở như lúc giặc mới vào... Riêng má tôi trở lại sung sướng nhưngày xưa mặc dù không sang, đẹp tân thời như xưa... nhưng vẫn ấm, no màkhông phải làm lụng chi cả, vì chồng và các con lo từ trong ra ngoài...
Vậy mà đôi lúc má tôi còn thở dài buồn bã rồi oán trách- Số phần tao thật hẩm hiu, tại lấy ba bây nên giờ mới khổ...
Ba tôi cười hiền, nói nhỏ với các con:
- Kệ bả, tội nghiệp lúc ba ở tù, bả ở nhà khổ tâm mọi chuyện… Bảnói vậy chớ có làm gì đâu... các con nên thông cảm với bả mà đừng có buồnmá nghe chưa…Thiệt tình sao má tôi không chịu nghĩ suy mà tôi nghiệp cho chồngcon lại đi thốt những lời hết sức khó nghe như vậy! Nhưng rồi ngày lại ngàyqua, cuộc sống của gia đình chúng tôi lây lất theo thời gian trong lo âu sợhãi, trước những kẻ khi cưỡng chiếm được miền Nam rồi thì tự mãn cho làmình chiến thắng... muốn làm chi thì làm “Phép vua thua lệ làng” ở thờibuổi nầy, và bất cứ ở nơi đâu trên quê hương khốn khổ cũng có thể xảy ra.Từ giặc thả về sau những năm dài bị đày ải, ba tôi sống lặng lẽ, an phận vớinhững công việc hàng ngày chớ ít giao du với ai, kể cả người thân thì đừngnói chi bè bạn... Ông luôn dặn dò các con: “Tai vách mạch rừng” nhắc chochúng tôi phải nhớ lại phim “Chúng Tôi Muốn Sống” mà giữ mồm giữmiệng, kẻo tội va. vào thân lúc nào không hay biết, nhứt là sau ngày hai anhtôi vượt biên...
Số là có một hôm đẹp trời, ba tôi được gia đình người cộng sự viênngày xưa ở Gò Công đến thăm. Ông ta có nhã ý giúp ba tôi rời Việt Nambằng thuyền chài vượt biển Ðông... Không cần nghĩ suy, tội nghiệp ba tôisụp lạy người ngỏ lời giúp mình... ông từ chối cho ông mà năn nỉ người ơnnhờ giúp đỡ cho hai anh tôi theo gia đình ông ta vượt biên... Ba tôi muốnnhư vậy là vì các anh tôi còn trẻ, tương lai còn dài không thể nào chung sốngtrong chế độ Cộng sản vô thần, không nhân quyền, không tự do... Và anh emchúng tôi sổ bộ đời ở chế độ Cộng sản vĩnh viễn nằm trong sổ bìa đen là concủa “ngụy quân...” đó là thành phần khiến chúng lo sợ trả thù vì nhữngchuyện gian ác chúng đã tạo nghiệp chắc chắn phải trả ở mai sau...Ba má và mấy chị em tôi mừng còn hơn trung số độc đắc mấy tỉ bạcViệt Nam Cộng sản hiện đại... khi được tin hai anh tôi vượt biên đến NamDương. Chín tháng sau được vào Mỹ, các anh tôi biên thư đại khái, về chogia đình biết tin để yên lòng:
“........................................................................
Kính ba má, tháng đầu ở xứ lạ quê người làm xong thủ tục giấy tờ, haianh em con ngày đi học sinh ngữ. Chiều về sớm ở không nên chúng con làmtrong các chỗ bán đồ ăn liền... Công việc không cực nhọc cho lắm... cứ haituần được lãnh tiền một lần, trang trải sở phí ăn, ở... Chúng con dành dụmkhá khá sẽ gởi về ba má tiêu dùng... Từ rày ba má và các em cứ yên lòng,không phải lo sợ thiếu thốn, và đói nữa.
....................................................................................”
Khi có chương trình các cựu quân bị tù cải tạo ba năm trở lên thì làmđơn xin đi Mỹ theo diện H.O... Ba tôi không xin tỵ nạn Cộng Sản theo diệnH.O, hay đoàn tựu gia đình do sự bảo lãnh của anh tôi để sang Mỹ.
Ông bảo:
- Ba không đi đâu! Nếu có điều kiện, các con đứa nào thoát ra khỏinước thì ba mừng lắm. Các con ra đi là một việc hết sức chính đáng, phải raxứ người tự do mà bươn chải với đời... mới thấu hiểu trời cao đất rộng...Chớ cả kiếp nầy sống ở đây chui rút làm thân tôi mọi cho một nhóm ngườikhông ra gì thật uổng cho kiếp làm người lắm! Các con phải nhớ lấy lời badặn dù ở bất cứ hoàn cảnh nào cũng phải làm người lương thiện lúc nào bênmọi người chúng ta cũng đều có hai bên vai vác, và trên đầu các con đều cóthần linh, có Thượng Ðế... Hồi còn trẻ, trong quân ngũ, ba đã tu nghiệp ởMỹ gần hai năm... nay ba già rồi, xứ người không hợp với tuổi tác của bađâu... Vả lại ba mong muốn, những tháng ngày còn lại của đời mình được
chứng kiến vòng xoay lịch sử của đất nước ta...Cũng nhờ có sự tiếp trợ hàng tháng của hai anh, và gia đình các chị tôisau nầy chịu cực chịu khổ nên làm ăn sung túc sớm thăm tối viếng cận kềbên ba má tôi, còn kẹt ở quê nhà. Khi mấy chị đem đến tặng ba con gà, convịt, gạo ngon, nếp dẽo… Nên cuộc sống của ba má tôi đỡ hơn và tâm tưcũng đỡ khắc nghiệt lo nghèo, lo đói nữa.
Riêng tôi theo chồng sang Mỹ theo diện H.O cũng được bốn năm rồi.Thỉnh thoáng tôi cũng phụ hai anh gởi về chút đỉnh trong những ngày giỗ,Tết … Ba má tôi có cuộc sống âm thầm và khiêm tốn nhưng vật chất rất đầyđủ rất dồi dào... giữa đất nước nhiễu nhương, ngữa nghiêng trong tay giặc.Một bọn tráo trở, nhân nghĩa, luân thường, đạo lý coi như đã mất theo vậnnước nổi trôi từ dạo chúng từ phương Bắc xâm nhập theo làn sóng đỏ trànvào Nam. Bởi người dân miền Bắc mấy mươi năm cuộc đời khốn khổ bịnhồi sọ, bị kềm kẹp, bị ép bức, bị boc lột... đại đa số thất học từ trong chánhsách ngu dân của Cộng sản mà ra.
Ba tôi qua đời sau những tháng ngày mang bịnh trầm kha, lúc còntrong tù đày cải tạo. Ngày tang lễ, anh em tôi đều về để được nhìn mặt ngườicha khả kính lần cuối. Sau đó chúng tôi đề nghị với má là bảo lãnh qua Mỹ,nhưng bà nhứt định không chịu đi. Vì ý má tôi muốn khi trăm tuổi già đượcnằm cạnh mộ ba tôi, thế nên anh em tôi không nài nỉ má đi qua Mỹ nữa.
Riêng tôi nhận thấy rằng, người lớn tuổi có con cháu ở hải ngoại,thỉnh thoảng gởi tiền về tiêu dùng còn sướng hơn ra nước ngoài. Vì ngườigià mà sống trong cảnh trăm thứ đều khác biệt, tối ngày ờ nhà đi ra đi vô vớicái vô tuyến truyền hình và những bộ phim Tàu, thì sẽ buồn chán lắm...
Riêng má tôi nếu qua Mỹ thì có gia đình anh chị Hai, gia đình anh Ba cùngcháu nội, và gia đình chúng tôi chắc cũng sẽ đỡ buồn.Ba không còn, dĩ nhiên là má tôi cảm thấy cô đơn! Hiện bà đang sốngbên kia bờ đại dương nơi sinh ra và lớn, trên cùng một con đường ngắn đi bộchừng mười phút thì đến nhà vợ chồng chị Tư của tôi. Chị có hai đứa conchạy tới chạy lui với ngoại... Và vợ chồng chị Năm có hai đứa cháu xinhđẹp, ngoan bà cũng cảm thấy đỡ phần hiu quạnh... Nên ba anh em chúng tôiở xa cũng được an lòng hơn.
Anh em chúng tôi gần như mỗi ba tháng đều gởi tiền về cho má tiêudùng. Riêng hai anh tôi có sức nào bỏ ra sức nấy, để lo cho má sống bên nhàan vui với các con và các cháu. Nhà má tôi đang ở cũng còn tốt, bởi mấynăm ba còn sinh thời chúng tôi gởi tiền về, nhờ anh chị ở bển sửa nhà lại chođược tươm tất. Ngoài ra, trong nhà được trang bị đầy đủ có cả máy điều hòakhông khí… Tủ lạnh, máy giặt máy xấy áo quần... cầu vệ sinh tự động, vòinước tắm hiện đại... Hai anh tôi cố tình tạo cho bên trong nhà tiện nghi nhưnhà ở Mỹ, cho ba má tiện dụng và thoải mái lúc tuổi về chiều mà cả đời vấtvả vì con cái.
Ba qua đời chưa giáp năm, má tôi gọi điện thoại bảo chúng tôi muathêm đất xây nhà cho rộng hơn… Hai anh tôi nhiều lần khuyên má là anh emchúng tôi trong tương lai không về sống bên đó… Vả lại má chỉ có mộtmình “Ăn nhiều chớ ở bao nhiêu” thì cần gì mà phải cất lớn chi cho bừabộn... Nhưng bà vẫn nằng nằng quyết một... rồi tự mua lại cho được mấythước đất chạy dọc, sát ranh nhà của người hàng xóm.Lúc chưa mua, có hôm má tôi gay gắt, gọi điện thoại qua bảo:- Bây coi, bà Năm, bác Bảy, thằng Tí, thằng Tèo… Lúc xưa nghèomạt sát, có áo không quần, có quần không áo… Họ qua Mỹ sau bây mà chamẹ họ, con cái họ bây giờ có nhà cửa cái ở, cái cho thuê… Mua xe, mua đất,ì xèo… Tụi bây phải làm sao cho tao nở mặt nở mày với xóm diềng chớ.Không thì họ sẽ cười chê tao, chồng “ngụy” có con ở ngoại quốc mà“phèn” quá đi! Họ sẽ kêu rêu là nhà cửa mẹ ở như cái chòi, không giốngai... Bộ tao già thì không có mặt mũi sao mà để họ chê cười nhà cửa xập xệ...
có con cái ba bốn đứa ở Mỹ làm chi mà không lo cho mẹ...?Chúng tôi thương má, nên cũng chiều lòng bà… Nhưng thiệt tình mànói, ai đời thời buổi nầy họ hàng, xóm chòm đói khổ, nghèo rớt mồng tơi...Còn má tôi chỉ một mình mà mướn hai người giúp việc! Một người đàn bàtrọng tuổi làm việc nhà, nấu ăn... còn cô cháu trẻ bà con xa theo hầu hạ mỗikhi bà đi ra ngoài… Công việc chánh của cô gái nhỏ là mỗi tối đấm bóptrước khi bà ngủ...
Bà đã ỉ ôi than van:
- Bây giờ tứ chi tao rũ riệt đau tay, nhức chân, xương sống ê ẩm...Bởi tao phai mang nặng đẻ đau sanh và nuôi lũ con... Nhưng toàn là lũ vôdụng bất hiếu, được ở xứ người giàu có ấm thân, phì da, lên xe xuống ngựamà trong lòng không có chút gì để mà trả công ơn sanh thành của mẹ mình...Sau mấy mươi năm Việt cộng chiếm miền Nam, phong trào ngườiViệt trong nước đi thăm thân nhân ở nước ngoài rầm rộ, và cũng có ngườixin gia hạn ở lại làm chui giữ em, nuôi người bịnh, người già... Mỗi tháng họcũng được trả cả ngàn đô đỗi ra tiền Việt Nam, tệ lắm cũng mấy chục triệuchớ bộ!
Có một hôm, má ngỏ ý muốn qua thăm anh em chúng tôi và ở chơidài hạn... Bà còn bảo với đám con: “...Tao đâu thèm muốn ở cái xứ vô tìnhmấy đứa con bạc nghĩa đó... Nhưng tao muốn đi cho biết đó biết đây để khitheo ông theo bà không làm con ma nhà quê...”Thế là thủ tục làm giấy tờ được các anh tôi lo lường nhanh chóngnhứt. Ðể bà sớm được ra đi gặp con cái bên phương trời Mỹ quốc, vùng đất
hứa mà trên thế giới ai cũng ước muốn có một lần đến thăm...
Chúng tôi họp lại nhà anh Hai ở Washington (Vùng gia đình anh chịHai sinh sống) để đón rước má tôi. Anh chị Hai tôi có ba đứa con. Ðứa lớntám tuổi, đứa năm tuổi và đứa được ba tuổi. Gia đình anh chị khá nhứt trongvác, thức thời, cần kiệm, biết làm ăn... Chị đang coi sóc tiệm uốn tóc lớn có4, 5 người thợ làm đẹp, dưỡng da cho khách hàng... đại đa số là dân bổn xứ,ở vùng Mỹ trắng giàu sang. Khách của chị phải hẹn trước mới có chỗ đếnsăn sóc dưỡng da mặt, trang điểm, làm móng tay, gội đậu, chải tóc... nênviệc làm ăn của chị Hai tôi khá lắm. Vì yêu thương chồng nên chị đổ của cảivề Việt Nam cho má và quà cáp cho các chị tôi bên đó, chớ anh Hai tôilương của một người thợ hai năm đại học thì có là bao nhiêu, dựa vào sở làmanh Hai chỉ có bảo hiểm sức khỏe cho cả gia đình anh chị mà thôi.
Có con dâu biết điều, thương chồng mới lo cho bà già chồng như vậymà má tôi vẫn càm ràm... Có một đêm bà điện thoại cho con gái út của mìnhđích thị là tôi đây phân trần đã đời rồi thì trách móc, phàn nàn vợ anh Haitôi. Mở đầu bà khóc lớn bên kia đầu dây điện thoại.
Tôi hoảng hồn, không biết chuyện gì, lật đật nói:
- Chuyên gì vậy má, tại sao khóc? Má hãy bình tỉnh kể lại cho connghe coi…Tiếng nói má tôi sụt sùi trong nước mắt, và bổn cũ cứ nói đi nói lạihoài khi nào má muốn việc gì đó mà con cản ngăn:
- Má thiệt vô phước, sanh một bầy con để nối dòng nối dõi cho babây. Tao cực khổlúc ba bây ở trong tù… giờ qua đây ăn nhờ ở đậu anh Haibây bị vợ chồng nó rẻ rúng, khinh khi… Tao ở nhà giữ con cho nó chớ có ởkhông đâu mà nói coi thường tao. Phải biết trước bị con dâu khi dễ như vậycó đem võng lộng về rước tao cũng không thèm đi... Ở bên đó tao có kẻ hầungười hạ… Thiệt ba bây ác lắm, nửa chừng ổng bỏ tao mà đi... theo lẽ ổngphải để tao đi trước cho sướng cái thân, chuyến nầy về, tao sẽ ở luôn bênđó… Có chết tao cũng không cho bọn nó hay, thiệt là thứ con bất hiếu thếnào cũng gặp quả báo… “Ngày xưa trả báo thì lâu/ Bây giờ trả báo phútgiây nhản tiền” đừng tưởng không có...
Tôi nhăn mặt cắt ngang lời bà:
- Má à, mà chuyện gì nói thẳng vào điểm chánh đi... cứ dong dài nêncon không hiểu chuyện gì cả? Nhưng con không tin rằng anh chị Hai dámhổn hào và khinh thường má...
Má tôi nín khóc, mắng xối xả:
- Mầy là con ngu, chị Hai mầy là con sư tử Hà Ðông, là con hồ lytinh... nó không nói nhưng xúi anh Hai mầy nói, anh Hai mầy làm…
Tôi nổi nóng:
- Nhưng chỉ xúi anh Hai nói gì má? Má đừng vòng vo nữa, nói chocon nghe đi...Ðầu dây bên kia, má tôi lại khóc rống lên, rồi tức tưởi như bị hiếp đápdữ lắm:
- Có bà Tâm hàng xóm quen với tao. Bà sẽ về thăm Việt Nam, tao nóivới vợ chồng anh Hai bây tao cũng muốn về thăm mấy chị mầy và tiện thểcoi nhà cửa, rồi tháng sau sẽ trở qua.
Tôi ngắt lời, gắt giọng:
- Trời đất, bộ tiền in ra được sao, má mới về bốn tháng trước, thì naylại muốn về nữa vậy má?
- Bây căm họng đi... tao muốn đi hay ở là mặc tao có mắc mớ gì đếnchúng bây! Lúc tao nói, anh bây chỉ làm thinh, chắc đêm về tâu với hoàngthái hậu (vợ) nên sáng nay, Trước khi anh Hai mầy đi làm nói với tao: Consẽ mua giấy máy bay một chuyến cho má đi về. Má khỏi qua nữa, để thỉnhthoảng con dắt các cháu về thăm má... Mầy coi, con trưởng nam gì mà trờiđánh thánh đâm không, làm mọi cho vợ chồng nó thì được, còn muốn vềthăm mồ mả ông cha, nhà cửa thì nó không cho. Tao về kỳ nầy ở luôn, nếucó đói đi xin ăn... tao sẽ ở bển chớ đương thèm qua đây nữa…
Tôi thở dài ngao ngán! Tức má tôi muốn chết mà tại vì bà là mẹ nêntôi đành câm miệng làm thinh! Tôi không hiểu má tôi thiệt tình không biếthay giả bộ để mà làm eo làm sách anh chị Hai tôi? Ðành rằng từ nhỏ má tôisống sung sướng, cho dù lúc ba tôi đi học cải tạo ở nhà cũng có anh chi emtôi lo lường từng li từng tí cho má… Cuộc sống của bà được các con lo chuđáo cơm no, áo ấm hơn hẵn những bạn bè có chồng đi học cải tạo như ba tôi.
Nhưng bà cũng biết là có nhiều gia đình bị Việt cộng đuổi đi kinh tế mới..chịu không nổi nước độc, gió núi, rừng rậm... trốn trở về mất nhà, và đangsống lang thang đói khổ ở đầu đường xó chợ.Giờ đây nghe má nói tôi buồn quá, và cũng ngại miệng lưỡi ngườiđời bảo là con hổn xược, bất hiếu... Nhưng không nói ra thì thiệt là bất công
cho anh chị tôi, nhứt là chị dâu vợ anh Hai mình. Số là má tôi qua Mỹ sống
với anh chị Hai, mỗi tháng anh chị cho má một ngàn (1000) đô-la Mỹ, chớ
không phải một ngàn đồng Việt Nam đâu nghen! Anh chị nói để má bỏ túi
cho má vui, khi nào muốn mua sắm gì má khỏi ngại phải hỏi con, dâu...
Người ta trông chừng ba đứa nhỏ cho anh chị cũng phải trả bằng với số tiền
đó nhưng không yên lòng, vì dù sao bà nội giữ cũng thương cháu hơn... Bà
chỉ trông chừng các cháu lúc ở nhà cho có người lớn và tới bữa ăn (cơm
nước chị đã làm sẵn) hối thúc chúng ăn. Quần áo giặt, sấy khô đều bằng
máy, anh chị tôi làm cả, ít khi má rớ tới…
Người ngoài cuộc, xin quý vị nghĩ xem. Má tôi sang Mỹ ở với anh chị
Hai tôi mới có ba năm, sáu tháng, mà bà đã về thăm Việt Nam mười ba
(13) lần! Mỗi lần ít nhứt là ba tuần, thường thì một tháng. Mỗi lần má về
như vậy, anh chị đều lo mua gấy máy bay và cho tiền bạc dằn túi để tiêu xài
ở bên đó nữa.
- Mầy đang suy nghĩ cái gì mà câm họng nín thinh, không nói lời nào
hết vậy Hoàng Mai?
Giựt mình đánh độp vì tiếng hỏi lớn của má tôi bên kia đầu điện thoại.
Tôi cà lăm cà lặp, trả lời:
- Vậy má tính sao?
- Tính ông nội mầy chớ tính sao cái gì? Thì tao về nhà tao, chớ không
lẽ tao ra ngoài đường sống vô gia cư ở đây sao? Tụi bây toàn là lũ con bất
hiếu không hà…
Tôi cố dằn lòng, ngọt ngào khuyên bà :
- Má à, má thấy bên nầy làm việc vất vả lắm… Anh chị Hai may mắnăn nên, làm ra có tiền, chớ như con, hay các anh chị Ba cũng đâu có ai locho má như anh chị Hai con đâu. Chị Hai là người hiền lành, con nhà giagiáo có đạo đức mới lo cho má như vậy. Má còn càm ràm ta thán nỗi gì nữa?Ai có nói má ra ngoài đường ở đâu, ảnh chỉ sợ má cứ đi qua đi lại... đườngxa mệt thôi! Ở xứ Mỹ, con dâu tốt như chị Hai tuyệt giống hết rồi, không cóngười thứ hai đâu… Má có đốt đuốc đỏ trời tìm khắp năm Châu bốn bể...cũng không có con dâu như vậy đâu...
- À, bây giờ cả mầy cũng binh cho bọn nó nữa hả?
Tức quá, tôi không còn sợ nữa:
- Binh cái gì mà binh? Không phải má thường bảo con dữ như con
gấu chó sao? Chị Hai mà dám hổn hào với má, con để yên cho chỉ à? Con làcon gái của má, nếu con không nói cho má biết, má hiểu thì ai dám nói? Máđã về Việt Nam còn hơn con đi chợ mua quần áo cho mấy đứa nhỏ nữa. Tiềnbạc làm ra cực khổ lắm... Anh chị Hai có tiền, nhưng má coi có lúc nào ảnhchỉ ngồi chung ăn tròn được bữa cơm với gia đình chưa? Giờ giấc không đủđể ngủ, để săn sóc con cái… Ðáng lẽ má thấy vậy phải thương ảnh chỉ nhiềuvà phụ ảnh chỉ hơn mới phải chớ. Tối ngày má cứ phân bì với ông nầy bà kiađi đi, về về Việt Nam xài tiền bạc như bươmbướm bay… Má ích kỷ quá đi!
Tại lúc sanh thời ba nuông chiều nên má lúc nào cũng sống cho mình chớkhông nghĩ đến con cái… Có ai đời thời buổi nầy bà con, chòm xóm nghèokhổ, còn một mình má mướn hai người làm... tiền đâu má nuôi họ ăn và trảlương cho họ, cũng tiền của anh chị Hai gởi về... Má hãy bình tâm nghĩ xemcon nói vậy có đúng không?
- Câm miệng đi con gấu chó nịnh bợ bốn mùa! Tao phải chờ mầy dạykhôn hả? Từ rày sắp tới đừng gọi tao bằng mẹ nữa nghe con kia. Tao sanhtụi nó ra, nuôi lớn khôn nó mới có vợ con mới làm ra tiền. Không có tao làmsao có bọn nó… Tiền của nó làm ra gốc gác cũng từ tao mà có... với tao, nó
trả bao nhiêu cũng không đủ…
- Trời! Nồi đồng nồi đất ơi má đừng có vô lý như vậy có đượckhông? Anh Hai má sanh ra, còn chị Hai má có sanh đâu... Má ở với concũng không được như vậy chớ đừng nói chi ở với con dâu… Con thấy anhHai nói đúng, má nên về bên nhà ở luôn là tốt hơn...Má tôi dằn điện thoại một cái cụp, không thèm nghe nữa... Tôi cũngbuông điện thoại ngồi xuống thấn thờ, hai dòng nước mắt chảy dài. Hôm sau
tỉnh mỉnh, tôi gọi người chị bà con, tâm sự:
- Chị Hà ơi, mấy hôm rày em buồn quá không tâm sự với ai. Vìchung quanh đây toàn là bên chồng em không hà. Tội nghiệp ba má chồngem cao tuổi hơn má em mà hàng ngày phải giữ một bầy vừa cháu nội vừacháu ngoại bảy đứa, (trong đó có hai đứa con em). Ông bà không đòi hỏi lấymột cắc giữ các cháu của mình. Cuối tuần bà còn nấu món ăn ngon kêu lạiăn, đứa nào không đến được có lý do ômg còn lái xe đem tới nhà cho. Ðứanào không đến mà không có lý do ổng bả còn hờn giận nữa kìa. Thiệt tình,còn má em là vậy đó, từ nhỏ đến bây giờ bà chỉ biết có bà, ngoài ra khôngcần biết đến người khác… Nhưng em tự trách đã biết má mình như vậy rồithì còn nói làm chi để bả giận, mai kia má có chuyện gì em sẽ ân hận suốt
đời… Hôm nay sáng gọi nói cho chị nghe, vì bên nầy ngoài mấy anh của emra thì có chị là người ruột thịt, hiểu và thương em nên sẽ thông cảm và choem biết thêm ý kiến của chị…
Ðó là điện thoại của Hoàng Mai từ tiểu bang xa lơ xa lắc, mới sángsớm gọi qua tâm sự với người chị em cô cậu ruột đó là Cẩm Hà. Thở dàingao ngán cho bà mợ Hai, vốn là chị dâu con nhà bác của má Cẩm Hà.Hoàng Mai là con nhà cậu thứ hai, má nàng là con gái thứ ba trong gia đìnhbên họ ngoại của Cẩm Hà và là nhà nội của Hoàng Mai (có nghĩa là hai nàngHà và Mai là chị em cô cậu họ với nhau). Nhưng Hoàng Mai nhỏ hơn CẩmHà gần mười tuổi nên thay vì gọi Cẩm Hà bằng em theo vai vế gia đình,nhưng Hoàng Mai lúc nào cũng gọi Cẩm Hà bằng chị và xưng em ngọt sớt...
Nghe chị Hoàng Mai kể lễ về má chị, tức là mợ Hai của Cẩm Hà mà naolòng. Người đời thường bảo: «Mợ dâu nấu đầu trâu lủng trả» nhưng đem raso sánh với mợ Hai mình thì không đúng cho lắm... Bởi mợ chưa làm điều gìsái quấy để ông bà ngoại, và họ hàng nhà chồng buồn lòng. Má của Cẩm Hàthường bảo khi trong nhà có chuyện gì nhắc đến cậu mợ Hai (ba, má củaHoàng Mai).
Má tôi thở dài và mỉm cười, bảo:
- Nói đến mợ Hai bây là có chuyện để nói dài dài, vui có buồn có.
Hồi lúc cậu Hai về xin ông bà ngoại cưới mợ, từ cha mẹ và các em không aivui vẻ bằng lòng cả. Nhưng vì thương cậu Hai nên ông bà ngoại nhắm mắtcưới đại. Biết rằng chỉ con nhà giàu gia đình đàng hoàng, và đẹp lắm... Chịấy có dáng người mảnh mai cao sang quý phái, nước da trắng, môi má hồngtự nhiên khi ra nắng một lúc. Mắt to đen láy, tóc mây mịn và nặng bồngbềnh xoã trên bờ vai thon... Mợ Hai thuở thanh xuân đẹp hơn cả những bứctranh vẽ của các phụ nữ đẹp nổi tiếng của báo Ðông Phương. Cậu Hai nóicũng đúng phần nào, vì gia đình giàu và quá cưng chiều con, nên chị khôngbiết gì cả từ trong nhà cũng như ngoài xã hội. Mà bà ngoại đã nói. «Cướicon đó về anh Hai bây phải đóng cái tủ kiếng để chưng, và ngắm nhìn... »
Tuy có chút học vấn, hiền lành gia đình giàu... nhưng phụ nữ mà nồi cơmkhông biết nấu, cái chén không biết rửa, cái áo không biết giặt thì tệ quá!Dừng lại uống hớp nước, mắt nhìn trời xa vắng như cố nhớ lại chuyệnxưa lơ xưa lắc, má tôi tiếp:
- Gia đình ông bà ngoại của Hoàng Mai biết điều lắm. Biết con mìnhdở lấy được người chồng tốt nên họ mua cho nhà cửa khang trang khi ảnhđổi vô Sài Gòn. Họ còn mướn cho người làm để làm việc thay con gái cơmnước và làm việc nhà, giữ em. Trong năm có những ngày lễ Tết, hoặc cúnggiỗ lớn phải về bên chồng, thì theo chỉ lúc nào cũng có hai người làm, ngườinấu nướng trong gia đình hàng ngày thì phụ với gia đình chồng xắt, xào, nấunướng, còn đứa nhỏ giữ em và phụ rửa chén... Bà già chồng với các cô emchồng lúc đầu cũng thấy chướng mắt và bực bội lắm... nhưng dần dần rồiquen đi, bởi cậu Hai tụi bây thương yêu bả quá chừng đi thôi... Cha mẹ nàocũng vậy hễ thương con thì thương dâu, thương rể... vả lại bả sanh cho nhàchồng liên tục mấy đứa cháu nội trai có gái có... đứa nào cũng ngộ, và ngoanđó là bửu bối của cha mẹ chồng, và họ nhà chồng thương yêu cháu hết biết...
Má tôi bật cười thành tiếng nhớ đến mợ Hai tôi đi bắt ghen:
- Thỉnh thoàng cậu Hai bây đi công tác ở tỉnh không cho vợ theo. Bảsanh nghi câu Hai có mèo... nên lần mò cùng đứa ở đi bắt ghen. Hôm đó babây họp chung với cậu Hai nên mời ảnh về nhà ăn cơm, vì có ông bà ngoạiqua ở nhà mình mấy ngày để dự lễ cưới con người bạn. Nhà đang sửa soạnăn cơm, thì con nhỏ ở của mợ sầm sầm ngoài cửa đi vào, tay cầm thanh tredài, tay kia cầm cây chổi...
Cả nhà chưng hửng, cậu Hai ngạc nhiên lớn tiếng hỏi:
- Bây làm gì ở đây, còn mợ Hai đâu, bộ có chuyện gì sao?
Con nhỏ ở như tỉnh, vội bụm mặt khóc ồ rồi bỏ chạy ra ngoài... Cảnhà không ai bảo ai cùng đi nhanh theo con nhỏ ở xem chuyện gì đã xảy ra?
Thì ra mợ Hai bây đang ngồi trốn trên xe vì sợ, vì mắc cỡ... khôngdám cùng đi với con nhỏ ở vào bắt ghen chồng! Tôi nghiệp cậu Hai bây cườinhư mếu với cha mẹ và gia đình em, cháu... còn mợ thì vừa e thẹn, vừa khóclớn, vừa đánh thùm thùm vào vai cậu Hai... Ông ngoại lắc đầu thở ra! Ðể đỡcho con dâu yêu quý của mình, bà ngoại rầy cậu ăn ở thế nào mà để cho vợsanh lòng nghi ngờ rồi ghen...Chị Hai của mẹ không thích và không chịu làm việc nhà, hoặc nấuăn... đó là việc hết sức bình thường của phụ nữ... Lúc cậu Hai đi học cải tạoanh em Hoàng Mai còn đi học, nhà cửa công chức, quân nhân... miền Namđều lâm vào cảnh túng thiếu... Tội nghiệp anh chị nó nghỉ học ra bán chợtrời, con Hoàng Mai mới mười ba, mười bốn tuổi... mà làm hết những việctrong nhà kể cả nấu ăn cho cả gia đình... Còn chỉ thì cái chén cũng khôngrữa giúp con... ở không đi tới đi lui trong nhà chắc lưỡi hít hà, than khôngtiền, than mệt... Bả là thế đó không chịu làm lụng mà muốn ăn ngon mặcđẹp, nếp sống xa hoa trên gấm lụa... Hễ cha mẹ, chồng con... ai có tiền chothì bả tiêu xài thơm tay lắm, không cần biết, không bao giờ nghĩ suy đến sựcự nhọc của kẻ làm ra tiền cho bả tiêu dùng. Chắc là bả luôn nghĩ đó là bổnphận và trách nhiệm phải cung phụng cho bả... Nói tóm lại má của anh emHoàng Mai, mợ Hai bây không thức thời... Bả thiệt đúng là một phụ nữ cóphước, có cách sống của người thượng đẳng!
Bà chị dâu của má dở đủ mọi thứ nhưng bả được cái là thật tình vàhiền lắm... Cả đời bả chỉ biết nhỏng nhẻo với chồng, ăn diện... thuở cậu Haicòn tại nhiệm, cứ mỗi hai tuần bả đi tiệm gội đầu làm tóc, và sơn phết móngtay móng chân... Ở nhà rầy la các con thôi, chớ người làm bả cũng chưa xéoxắt hay nặng lời với họ... Bả tốt bụng hay giúp đỡ người lỡ chân, trái bướctúng cùng... Có lẽ nhờ vậy mà trước tình thế đất nước ngã nghiêng tangthương sau cuộc đổi đời... ở vào thời đại nào, hoàn cảnh như vậy... mà máthấy bả cũng được chồng có nghĩa tình, con có hiếu, cha mẹ anh chị thương,họ hàng không nở ghét... Bả thiệt đúng là một người «Thượng đẳng»...
- Còn đó không chị Cẩm Hà?
Giọng sũng buồn của Hoàng Mai bên kia đầu dây... khiến tôi quay vềthực tế, mau mắn trả lời người chị em cô cậu luôn gọi tôi bằng chị nầy.
Tôi nhẹ giọng, cười hí hí:
- Tôi đây, đừng buồn nữa Hoàng Mai. Chị nói với mợ như đã kể trên,nếu ai không biết thì nghĩ là có vẻ nặng lời, nhưng biết về mợ thì chị nói vậycũng chẳng oan ức chút nào, thật đúng quá chớ có gì sai quấy với mợ chútnào đâu mà lo... Tại vì khi còn ấu thơ mợ luôn được «nâng như nâng trứng/Hứng như hứng hoa» quen rồi. Tôi nghĩ, giờ đây nghe chị nói... biết đâu mợHai thức tỉnh, suy nghĩ lại lời con gáimình mà sửa đổi tánh tình... Còn nếumợ không thay đổi thì thôi cũng chẳng sao, má tui bảo năm nay mợ cũng đãbảy mươi, tuổi tác lớn cũng dễ thay đổi tâm tính lắm chị ơi. Thôi thì kẻ làmcon, mấy anh chị hãy chiều mợ đi... Má tui còn bảo mợ Hai bây từ hồi nàođến giờ, bả sống đúng cung cách của người «Thượng Ðẳng».
Bên kia đầu dây điện thoại Hoàng Mai bật cười thành tiếng:
- Chị nói nói gì, cô Ba (má của Cầm Hà) bảo má em là người«thượng đẳng» hả? Vậy là chúng em đã có bà «Má Thượng Ðẳng», thế màhồi nào đến giờ không biết chớ...
Mợ Hai tôi bây giờ chân tay cũng đã yếu, chớ không còn khỏe mạnhnhư xưa nữa. Mợ cũng không chịu trở qua Mỹ với con, mặc dù con trai lớncủa mợ đã về rước mẹ mấy lần. Ở Việt Nam mợ có con cháu... ra đường aicũng nói tiếng Việt, từ ăn ở nhứt nhứt cái gì cũng quen... và còn có haingười giúp việc mà mợ nhứt hô, thì được bá ứng ngay! Mợ cùng người hầuđi chu du thiên hạ nơi nào có phong cảnh đẹp, viếng thăm những di tích lịchsử nổi tiếng... Từ vịnh Hạ Long cho đến mũi Cà Mau, Phú quốc, Hà Tiên...
Và còn qua cả xứ người du lịch, như: Trung quốc, Miên, Thái lan, Ðài Loan,Singabo... Ði ra nước ngoài mợ còn đi trực thăng để nhìn biển, hồ núi nonhùng vỉ đẹp, tiền vé phải trả cho mợ và con nhỏ theo bả mỗi lần lên xuốngtrực thăng dạo chơi cũng mất mấy trăm đola một người chớ không tiền bácHồ đâu ! Ðó cũng nhờ có các con ở Mỹ chu cấp tiền bạc dồi dào cho mợ.Thiệt hết ý với mợ Hai tôi, mợ có cuộc sống hiện tại trong nước chỉ thuanhững bà có chồng tai to mặt bự, các đại gia đỏ của thời đại... chớ khôngthua kém bất cứ một ai ở hoàn cảnh như mợ...
Kể từ đó trong gia đình chị em chúng tôi (cháu chồng của mợ) nóichuyện với nhau... luôn gọi mợ dâu mình là «Mợ Hai Thượng Ðẳng». Bamá, dì dượng chúng tôi luôn gọi mợ là «Chị Hai Thượng Ðẳng», các con mợgọi mợ Hai tôi là bà «Má Thượng Ðẳng». Hai chữ «thượng đẳng» có nhiềunghĩa, tùy theo trường hợp và hoàn cảnh áp dụng của nó. Thường khi ápdụng trong sự cười ngạo, châm biếm, chế diễu... cho những đối tượng hayhách dịch, hay khinh thường người, và tự coi mình cao sang hơn nhữngngười khác... Nhưng hai chữ «thượng đẳng» áp dụng cho mợ Hai chúng tôiý nghĩa của nó có khác biệt. Như ba má và dì dượng chúng tôi gọi mợ là«Chị Hai Thương Ðẳng» các cháu con của các em chồng gọi «Mợ Hai
Thượng Ðẳng», các con của mợ gọi là «Má Thượng Ðẳng».... Với đại giađình chúng tôi hai chữ «thượng đẳng» đó, có tính cách trong thân thương,quý mến... chớ không phải xem thường, chê bai hay ghét bỏ bà «Má Thương Ðẳng» của anh em chị Hoàng Mai.
Mùa Thu California
DƯ THỊ DIỄM BUỒN
Email: dtdbuon@hotmail.com
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét