Mỗi phận người là một dòng trôi, khi lặng lờ, khi cuộn sóng, thủy triều bao nỗi xuống lên. Vào tuổi xế chiều, bạn và tôi đã từng là những viên đá, lăn lóc qua bao khe suối cuộc đời, để rồi các góc cạnh bị mài mòn theo năm tháng. Nay còn lại gì? Phải chăng vẫn còn là viên đá nhưng là viên đá cuội nhẵn tròn, ẩn mình nơi sông suối. Cho đến một ngày, chúng ta không được “xin làm viên đá cuội” mãi nữa, vì tới lúc, nó cũng phải tự “Rớt vào lòng biển khơi”* Cái đẹp nhất của tuổi tà huy là cái đẹp của sự buông bỏ tất cả trong Pháp của Phật: “Ta về cởi áo mù sa, trút quần phong nhuỵ cho tà huy bay” BG.
<!>
Đời tôi, nhịp tim thai đã đập trong lòng mẹ vào năm giữa thế kỷ hai mươi, một trái tim chưa hề tình nguyện, nhưng rồi cũng phải đi ra bằng tiếng khóc, lên đường hành cuộc biển dâu.
Giải đất đỏ chạy dài từ vùng trung du Cồn Tiên băng qua Dốc Miếu, Lan Đình rồi bình địa thành vùng hạ du, đó là đất chợ Cầu, Gio Linh. Là rẻo đất ba zan cuối cùng tiếp giáp vùng duyên hải. Hai màu đất đỏ cát trắng, chỉ cách nhau có một con rào, bên kia là rú sim.
Nơi đây tôi đã chập chững những bước chân đầu nguồn của một dòng trôi, lớn dần lên trong vòng tay yêu thương của mẹ và bà. Không hề thấy mặt cha.
Đất miền Trung nghèo, sông không chảy nỗi thành dòng, gọi là rào, cây không cao nỗi thành rừng gọi là rú : “Rào rú ngái ngân mồ nỏ chộ, mô rào mô rú, chộ mô mồ”. Rào rú xa gần đâu chẳng thấy, đâu rào đâu rú thấy đâu nào. Dân quê một đời lam lũ, bán mặt cho đất, thí lưng cho trời.
Cứ thế, cả một tuổi thơ êm đềm lớn lên theo lời ru à ơi của mẹ:
“Mua vôi chợ Quán, chợ Cầu/ Mua cau Nam Phổ/ Mua trầu chợ Dinh.”
Chợ Cầu, Gio Linh, là một trong bốn địa danh nằm trong câu hát đó, đã cùng tôi đi suốt một đời theo giấy khai sinh.
Bạn bè cùng thế hệ tôi sinh ra trước sau 1950 đều rơi vào những điểm giữa: Giữa thế kỷ 20, giữa đôi bờ Nam Bắc, giữa hai vùng đất đỏ, cát trắng và sống một cuộc đời giữa hai chế độ.
Là vùng đất lịch sử, đặc biệt nằm gọn trong khu Phi Quân Sự, DMZ(Demilitarized Zone). Ngoại trừ cảnh sát súng ngắn, quân đội chính quy cả đôi bên không được phép đồn trú cách hai bờ vỹ tuyến 10km.
Kể từ 1960, vùng nầy mất an ninh, dân ở bờ Nam, ngày theo bên này, đêm thì che chở cho bên kia, như là một trò chơi cút bắt.
Cứ như thế, chúng tôi lớn lên trong một thân phận trốn tìm.
Con đường cút bắt đã biến lũ chúng tôi thành một thế hệ mộng du, đi giữa đôi bờ hư thực. Trốn tìm một chân lý mà nó luôn nằm bên kia dãy núi Pyrénées.
1975, chế độ đổi thay. Vừa mới bước chân vào ngưỡng cửa đời thì cũng là lúc chúng tôi ở bờ Nam phải đặt cược đời mình cho một dòng bị trôi và đánh đu số phận theo đất trời.
Khi tàn chinh chiến, bạn bè về từ hai phía, bên thắng thì vinh quang, bên thua chịu khổ ải.
Tôi chẳng bên nào, nên tự liệt mình về bên chịu trận xa quê.*
Cuối cùng, dầu ở bên nào thì khi tóc đã bạc màu sương rồi đều cũng về chung một lối, cuối trời mây bay.
Nay ở độ tuổi ngủ quên trên dốc đời hư ảo, lạc giữa vô thường, mộng hết tầm tay, nên tự đi tìm về lại nơi mình đã bắt đầu như một hành trình quán chiếu tự thân.
Về lại chốn xưa, lòng cứ bồi hồi nhớ tuổi thơ, nhớ mẹ, nhớ bà, nhớ bạn bè, đứa còn đứa mất…
Mối cảm hoài trong ngày về nói sao hết được thành lời, xin gởi trọn vào thơ như một lời kết, may ra mới giải bày được đôi chút nỗi lòng mình.
TRẢ LẠI GIO LINH.
Hơn nửa vòng đời quay trở lại
Cảnh cũ người xưa
Ngợ ngờ nhau.
Người hỏi người đi
Mô biền biệt
Đất cũng hờn người
Biền biệt nơi mô.
Nắng hạ giận,ngày lên khô nóng
Em vẫn cuồng si, ngọn gió Lào.
Bến Ngự, Bến Sanh
Cầu thay nhịp
Sim rú còn đâu tím bãi bờ
Chợt cơn gió lộng qua rào vắng
Chạnh nỗi lòng ai
Đứng ngẩn ngơ.
Ta thành lữ khách nơi quê cũ
Cây cỏ hồn nhiên,lá hoa chào
Bóng dài đổ xuống
Thềm hoang vắng
Ta với bóng mình hay chiêm bao?
Bạn bè hai phía còn vài đứa
Nâng chén tủi mừng
Vui hôm nay
Nhắc bạn,
Mấy thằng đi Vĩnh viễn
Bọn mày linh,
Về cạn chén lòng say.
Trả lại Gio Linh ý thơ gầy
Một đời rong ruổi gió ngàn mây
Phụ lời hẹn ước bao năm tháng
Có chút gì
Vương trong mắt cay.
Đối ẩm ly hương ta với bóng
Tàn tro
Điếu thuốc cháy vàng tay
Ngủ quên trên dốc đời hư ảo
Lạc giữa vô thường em có hay?
Trả lại Gio Linh tứ thơ đầy
Những ngày thơ dại
Vờn con nước
Tan hợp bao lần
Mấy mùa mây
Ta về lượm lại hồn sương khói
Ủ chút men tình say đêm nay.
———
TRƯƠNG CÔNG HẢI
5/2024
*TCS
*Chữ Gia Nguyễn
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét