Thứ Tư ngày hôm nay, chính phủ liên bang Hoa Kỳ đã có thêm một kỷ lục mới là đóng cửa 36 ngày, một ngày nhiều hơn so với kỳ đóng cửa trong nhiệm kỳ đầu tiên của Donald Trump. Chính TT Trump đã tự mình phá kỷ lục do mình tạo ra trong nhiệm kỳ đầu tiên và nó sẽ được đưa vào lịch sử Hoa kỳ. Việc đóng cửa chính phủ liên bang lần thứ hai đã làm cho Trump rất bực tức. Các Thượng nghị sĩ Dân chủ ở Thượng viện chiếm thiểu số vì họ chỉ có 45 ghế, và 2 ghế thuộc về độc lập liên minh với Dân chủ nâng tổng số liên minh với Dân chủ lên 47 ghế. Trong khi đó, Cộng hòa chiếm đa số với 53 ghế.
<!>
Tuy nhiên dự luật tài chính phải cần 60 phiếu mới được thông qua cho nên Cộng hoà không cách nào có đủ vì thế đây là cơ hội để đảng thiểu số, Dân chủ, đặt ra những đòi hỏi và nếu đảng đa số, Cộng hoà, không chấp nhận thì nghị quyết không thể nào thông qua được.
Hôm thứ Ba vừa qua, Thượng viện đã thất bại lần thứ 14 trong việc thông qua nghị quyết tiếp tục do Hạ viện thông qua nhằm chấm dứt tình trạng bế tắc. Kết quả bỏ phiếu là 54-44, không có Thượng nghị sĩ Dân chủ nào xé rào để thông qua nghị quyết này.
Để tránh việc chính phủ đóng cửa, Đảng Dân chủ yêu cầu đưa các điều khoản gia hạn trợ cấp bảo hiểm y tế theo Đạo luật Chăm Sóc Sức Khỏe Giá Cả Phải Chăng (ACA) sắp hết hạn vào cuối năm 2025 tức là chỉ còn vỏn vẹn trên dưới hai tháng. Họ cũng yêu cầu Đảng Cộng hòa đồng ý với một khuôn khổ cho các cuộc đàm phán tài trợ cả năm.
Nguyên nhân Dân chủ bỏ phiếu chống:
1)Trợ cấp ACA: Đảng Dân chủ đang khăng khăng đòi gia hạn khoản tín dụng thuế bảo hiểm y tế nâng cao theo ACA, dự kiến hết hạn vào cuối năm 2025. Họ lập luận rằng nếu không có các khoản trợ cấp này, hàng chục triệu người Mỹ sẽ phải đối mặt với mức tăng phí bảo hiểm đáng kể, khiến bảo hiểm y tế trở nên quá đắt đỏ.
Chi phí bảo hiểm cụ thể mà một gia đình ở Florida phải trả cho chương trình ACA phụ thuộc rất nhiều vào thu nhập, độ tuổi, quy mô gia đình và vị trí trong tiểu bang. Tuy nhiên, chi phí của một gia đình có thể tăng đáng kể vào năm 2026. Một báo cáo đã đề cập cụ thể đến một gia đình ở Florida rằng phí bảo hiểm hàng tháng của họ có thể tăng từ khoảng 602 đô la hiện tại lên 2.647 đô la vào năm tới nếu trợ cấp hết hạn, tức là tăng khoảng 24.500 đô la mỗi năm.
Ngay cả bà Dân chủ MAGA, Marjorie Taylor Greene, thuộc tiểu bang Florida là người MAGA đầu tiên lên tiếng chỉ trích chính phủ Trump vì chính gia đình bà và những người dân ở Florida đã thấy sự tăng vọt chi phí bảo hiểm sức khỏe cho năm tới.
Tuy chống chương trình Obamacare, nhưng phía Cộng hòa cho đến giờ phút này không có chương trình nào khả dĩ có thể thay thế nó được.
Từ khi dự luật ACA hay còn được gọi là Obamacare chính thức thành luật năm 2010 cho đến nay, phía Cộng hoà đã 70 lần muốn xoá sổ nó nhưng tất cả đều bất thành. Một hình ảnh khá nổi tiếng khi McCain giơ ngón tay để bỏ phiếu chống. Chính ngón tay này đã làm cho Trump thù McCain không đội trời chung cho đến ngày McCain qua đời. Tuy nhiên, McCain trăn trối rằng đám tang của ông ta thì Trump không được tham dự.
2)Đảo ngược việc Cắt giảm Medicaid: Đề xuất phản đối của Đảng Dân chủ cũng tìm cách đảo ngược một số khoản cắt giảm Medicaid đã được ban hành trước đó vào năm 2025. Dựa theo dự luật “To và Đẹp”, Trump đã cắt Medicaid trên 1000 tỷ đô.
Trong bối cảnh chính phủ liên bang đóng cửa, Cộng hòa tại Thượng viện có đưa ra yêu sách rằng hãy thông qua nghị quyết tài chính trước rồi sẽ đàm phán những điều Dân chủ đòi hỏi sau. Thế nhưng trước sau, Dân chủ vẫn không thay đổi lập trường.
Vậy có cách nào để chấm dứt đóng cửa chính phủ?
Có một con đường duy nhất để thông qua dự luật tài chính mà không cần sự can thiệp của Dân chủ, đó là dùng thủ thuật Filibuster.
Filibuster tại Thượng viện là gì?
Theo Thượng viện, thuật ngữ “filibuster” lần đầu tiên được sử dụng trong Quốc hội khi Thượng nghị sĩ Đảng Dân chủ Albert Brown của Mississippi ghi nhận “người bạn của ông đứng ở phía bên kia của Hạ viện đang cản trở” vào ngày 3 tháng 1 năm 1853, và khi Thượng nghị sĩ Carolina George Badger than thở về “những bài phát biểu cản trở” vào tháng 2 cùng năm. Các nguồn khác cho biết “filibuster” không mang ý nghĩa tại Thượng viện cho đến năm 1889 hoặc 1890.
Cuộc tranh luận về việc loại bỏ filibuster gần như đã có từ lâu đời như sự xuất hiện của nó tại Thượng viện. Ngay từ năm 1841, Thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa của tiểu bang Kentucky Henry Clay, thất vọng với việc đảng Dân chủ cản trở, đã đe dọa sẽ hạn chế tranh luận. Thượng nghị sĩ Đảng Dân chủ William King của Alabama phản bác rằng Clay cũng có thể “sắp xếp ở nhà trọ của mình trong suốt mùa đông” để chuẩn bị cho các cuộc tranh luận dài hơn nhằm duy trì filibuster.
Lý do là vì ở Thượng viện không có luật ngăn cấm về giới hạn thời gian cho các Thượng nghị sĩ phát biểu vì thế một nhóm thiểu số thượng nghị sĩ—đôi khi thậm chí là một thượng nghị sĩ—sử dụng tại Thượng viện Hoa Kỳ để trì hoãn hoặc ngăn chặn hành động của quốc hội bằng cách nói quá lâu đến mức đa số phải nhượng bộ hoặc rút lại dự luật". Chiến lược này chỉ được sử dụng tại Thượng viện Hoa Kỳ vì "không giống như Hạ viện Hoa Kỳ, nơi các quy tắc hạn chế thời gian phát biểu, Thượng viện cho phép tranh luận không giới hạn về một dự luật. Các bài phát biểu có thể hoàn toàn không liên quan đến vấn đề".
Cũng nên nói thêm, Hạ viện cho phép phát biểu không giới hạn để trì hoãn hoặc ngăn chặn việc bỏ phiếu về một dự luật thông qua một chiến thuật được gọi là "phút ma thuật"; trái ngược với chiến thuật cản trở, mở cho tất cả các thượng nghị sĩ, nó chỉ có thể được sử dụng bởi lãnh đạo Hạ viện, chẳng hạn như Chủ tịch Hạ viện, Lãnh đạo đa số và Lãnh đạo thiểu số.
Thượng nghị sĩ Dân chủ Cory Booker của New Jersey, người đã phát biểu trong 25 giờ 5 phút, có bài phát biểu dài nhất tại Thượng viện trong lịch sử Hoa Kỳ, từ ngày 31 tháng 3 đến ngày 1 tháng 4 năm 2025. Thượng nghị sĩ Booker đã phát biểu để phản đối Tổng thống Donald Trump và các chính sách của ông. Cũng trong năm 2025, vào ngày 2 tháng 7, Lãnh đạo phe thiểu số Hạ viện Hoa Kỳ Hakeem Jeffries đã có bài phát biểu dài nhất trong lịch sử Hạ viện thông qua "phút ma thuật"; ông đã phát biểu trong 8 giờ 44 phút để phản đối dự luật thuế và chi tiêu khổng lồ của Tổng thống Trump, được ký thành luật vào ngày 4 tháng 7.
Trong mấy ngày qua, Tổng thống Donald Trump đã quá căng thẳng vì tình trạng đóng cửa chính phủ liên bang nên ông ta đã nhiều lần kêu gọi đảng Cộng hòa tại Thượng viện dùng chính sách Filibuster để dự luật tài chính được thông qua.
Ngày thứ Năm tuần qua, Trump viết trên Truth Social rằng:
“It is now time for the Republicans to play their ‘TRUMP CARD,’ and go for what is called the Nuclear Option — Get rid of the Filibuster, and get rid of it, NOW!” he wrote in a pair of late-night social media posts Thursday. “Well, now WE are in power, and if we did what we should be doing, it would IMMEDIATELY end this ridiculous, Country destroying ‘SHUT DOWN.”
“Giờ đã đến lúc Đảng Cộng hòa phải chơi "quân bài chủ" của họ, và thực hiện cái gọi là Lựa chọn Hạt nhân — Hãy loại bỏ Điều khoản Filibuster, và loại bỏ nó, NGAY BÂY GIỜ!" ông viết trong hai bài đăng trên mạng xã hội vào đêm thứ Năm. "Giờ thì CHÚNG TA đã nắm quyền, và nếu chúng ta làm những gì chúng ta nên làm, thì điều đó sẽ NGAY LẬP TỨC chấm dứt cái trò 'TẮT ĐIỆN' lố bịch, phá hoại đất nước này.”
Tuy Donald Trump kêu gọi rất nhiều lần, nhưng phần lớn các thành viên đảng Cộng hòa tại Thượng viện đã thẳng thừng bác bỏ ý tưởng này. Dựa theo Trump thì nếu bác bỏ Filibuster thì lúc đó Thượng viện không cần 60 phiếu để thông qua mà chỉ cần đa số tương đối nghĩa là 51 phiếu là đủ.
Tại sao Cộng hoà không nghe theo lời của Trump?
Trump không phải là tay chính trị lão thành và cũng không có kinh nghiệm về lịch sử chính trị ngay cả những lúc cận đại cho nên những gì Trump đề nghị ngày hôm nay chỉ có lợi cho chính sách của Trump ngay bây giờ, nhưng rất bất lợi cho đảng Cộng hòa trong tương lai nếu đảng Dân chủ nắm đa số trở lại mà hiểm hoạ gần nhất là cuộc bầu cử bán kỳ năm 2026 sắp đến
Năm 2013, lúc đó là Lãnh đạo Đa số Thượng viện Harry Reid, Dân chủ tiểu bang Nevada, đã dẫn đầu các Thượng nghị sĩ Dân chủ trong việc bãi bỏ thủ tục filibuster đối với tất cả các đề cử, ngoại trừ các ứng cử viên vào Tòa án Tối cao, kích hoạt cái mà Thượng viện gọi là "lựa chọn hạt nhân". Lý do là vì đảng Dân chủ đã quá chán ngấy với việc đảng Cộng hòa liên tục filibuster đối với các đề cử của Tổng thống Barack Obama, đặc biệt là đối với Tòa Phúc thẩm Hoa Kỳ có ảnh hưởng tại Quận Columbia.
Tuy nhiên, Thượng nghị sĩ Kentucky Mitch McConnell, lúc đó là lãnh đạo phe thiểu số, đã giận dữ cảnh báo đảng Dân chủ rằng họ sẽ phải hối hận vì đã chọn phương án hạt nhân. Và ông đã đáp trả vào năm 2017, khi đảng Cộng hòa có động thái bãi bỏ thủ tục filibuster đối với các đề cử vào Tối Cao Pháp Viện khi họ xác nhận Neil Gorsuch vào Tối Cao Pháp Viện. Và lúc đó đảng Dân chủ tại Thượng viện phải chấp nhận kết quả trong thương đau.
Nhưng nỗi lo sợ bậc nhất đối với đảng Cộng hoà nếu họ quyết định bãi bỏ Filibuster là vì họ nghĩ rằng một ngày nào đó nếu đảng Dân chủ chiếm đa số ở Thượng viện và Hạ viện thì họ có thể đề nghị dự luật để biến đổi Thủ đô Washington và Puerto Rico thành ra hai tiểu bang mới của Hoa Kỳ. Kết quả là họ có thêm 4 Thượng nghị sĩ nghiêng về Dân chủ khiến cho các cân ở Thượng viện không còn nghiêng về Cộng hoà như những thập niên qua. Đó là chưa kể Dân chủ có thể tăng thêm số Thẩm phán ở Tối Cao Pháp viện từ 9 lên đến 11.
Hiến pháp Hoa Kỳ đã cho phép Quốc hội quyền lực để tăng thêm các tiểu bang. Dự luật “Washington DC Admission Act để hợp thức hoá Thủ đô Washington thành ra tiểu bang thứ 51 đã được giới thiệu ra Quốc hội rất nhiều lần. Đó là những năm 2020 và 2021 và lần sau chót là vào ngày 9 tháng Giêng năm 2023, nhưng nó không đủ phiếu để thông qua.
Vì những yếu tố quan trọng đó, các nhà phân tích cho rằng tuy Trump rất bực tức và đảng Cộng hòa chiếm đa số tại Thượng viện, nhưng họ không còn con đường chọn lựa nào khác ngoài sự nhượng bộ cho những yêu cầu của đảng Dân chủ. Vấn đề là họ chấp nhận nhượng bộ bao nhiêu để hai phía có thể dung hoà được.
Tóm lại:
Nếu Thủ đô Washington D.C. và Puerto Rico trở thành tiểu bang thì chúng sẽ là tiểu bang thứ 51 và 52 của Hoa Kỳ.
Việc bổ sung hai tiểu bang mới sẽ có ý nghĩa chính trị quan trọng, với việc D.C. và Puerto Rico có khả năng sẽ bầu đảng Dân chủ vào Thượng viện và Hạ viện.
Đây là cốt lõi về sự sống còn của đảng Cộng hòa trong khi Trump chỉ quan tâm cho riêng chính phủ của ông ta mà thật ra nó chỉ còn tồn tại trong vài năm nữa và sau đó số phận đảng Cộng hòa ra sao thì phó mặc. Đây phản ánh trung thực con người thật của Trump rõ ràng thiếu kinh nghiệm về chính trường vì ông ta là một tay buôn chỉ cần lợi trước mắt là làm bất chấp hậu quả ngày mai ra sao. “Trump First” mà.
Chính trị cần kiên nhẫn mà Trump không có đức tính này. Một thí dụ là từ khi Trump ban hành sắc lệnh thuế quan Tariffs đã gần 10 tháng mà cho đến nay chưa ngã ngũ ra đâu cả. Hôm nay thì thế này, ngày mai lại tăng thêm, giảm xuống và cứ như vậy đi từ quốc gia này đến quốc gia khác. Trump điều hành quốc gia chẳng khác nào như bán buôn ở chợ cá Cầu Ông Lãnh, điều hành thuế quan mà như rao bán, mặc cả, trả giá...Cả thế giới đều chán ngán Trump.
Một thí dụ khác là thứ Sáu tuần trước, Thẩm phán Jack McConnell của Rhode Island cho biết Bộ Nông nghiệp phải phân phối quỹ dự phòng "càng sớm càng tốt". Vài giờ sau khi các phán quyết được ban hành, Tổng thống Donald Trump tuyên bố sẽ gởi các luật sư đến tham khảo và sẽ phân phối quỹ dự phòng càng sớm càng tốt. Nhưng thứ Ba vừa qua, Trump lại tuyên bố trên mạng xã hội rằng ông sẽ không phân phối quỹ dự phòng cho đến khi nào không còn đóng cửa chính phủ liên bang. Sự thay đổi lập trường của Trump đã làm cho 42 triệu người đang chờ lãnh Foodstamps không biết thế nào là thật, hư. Họ rất hoang mang.
Một thí dụ khác: Trên chuyến bay ngày 12 tháng Mười, Trump tuyên bố với báo chí rằng:"If the war is not settled, we may very well transfer the missiles""Nếu cuộc chiến không có kết quả, chúng tôi sẽ chuyển giao tên lửa Tomahawk". Sau cuộc điện đàm với Putin gần 2 tiếng thì Trump thay đổi ý kiến, không còn muốn bán tên lửa cho NATO và Ukraine nữa. Sự tráo trở của Trump đã làm cho khối NATO và Zelensky rất thất vọng.
Nhiều học giả đặt câu hỏi về sự thay trắng đổi đen này của Trump thì họ đều kết luận rằng Trump là người bồng bột, thiếu kinh nghiệm chính trường, tuyên bố dựa theo cảm tính thay vì tham khảo kỹ càng với ban cố vấn trước khi nói. Tổng thống Hoa Kỳ mà không có lập trường vững chắc thì còn ai dám tin?
Cũng ngày thứ Tư hôm nay, Tối Cao Pháp Viện sẽ mở phiên tòa về việc chính phủ Trump có đủ tư cách pháp lý đánh thuế quan Tariffs hay không. Tuần trước, chính Trump tuyên bố rằng chính ông có thể sẽ tham dự phiên tòa này. Thế nhưng, ngày hôm qua, Trump lại tuyên bố ông sẽ không có mặt trong phiên toà. Thế thì nếu không nói đi nói lại thì không phải là Trump. Đây có lẽ là phán xét quan trọng nhất trong nhiệm kỳ tổng thống thứ nhì của Trump. Nhắc lại, hiện nay Tối Cao Pháp Viện có tỷ số 6-3 nghiêng về Cộng hoà cho nên phát quyết chống lại thuế quan của Trump rất mong manh.
Sau cùng kết quả cuộc bầu cử thứ Ba mang lại thắng lợi lớn cho đảng Dân chủ. Người dân Hoa Kỳ đã gởi một thông điệp cứng rắn và rõ ràng rằng họ đã chán ngán việc điều hành kinh tế của Trump. Khác với những gì Trump hứa là sẽ ổn định kinh tế, giảm giá cả thị trường, tạo công ăn việc làm...nhưng sau 9 tháng thì kết quả hoàn toàn trái ngược. Vật giá cứ tiếp tục leo thang, kinh tế bất ổn, thất nghiệp càng ngày càng tăng khiến cho cuộc sống người dân càng ngày càng khó khăn. Nhưng quan trọng nhất là cuộc bầu cử bán kỳ năm 2026 sắp tới. Nếu Dân chủ chiếm đa số thì hai năm còn lại của Trump chỉ là ngồi chơi xơi nước.
Khi Trump vừa nhậm chức nhiệm kỳ thứ nhì, ông đã ra lệnh cho quốc hội Cộng hoà ở Texas vẽ lại hoạ đồ dân số và họ đã bỏ phiếu thuận để tăng thêm 5 ghế cho Hạ viện. Thấy nguy cơ và ý đồ của Trump, Thống đốc California Newsom đã phát huy nghị quyết 50 cùng mục đích vẽ lại hoạ đồ dân số và thay vì quốc hội bỏ phiếu như ở Texas thì ở đưa ra trưng cầu dân ý. Kết quả là dự luật thắng lớn với tỷ số 63.8% thuận so với 36.2% chống. Thế thì California sẽ mang lại thêm 5 ghế Dân biểu cho Hạ viện để bù lại 5 ghế bị mất ở Texas. Ở Hoa Kỳ, các tiểu bang có quyền vẽ lại hoạ đồ dân số cứ mỗi sau 10 năm nếu họ muốn.
Nên nhớ nếu Trump không dùng thủ thuật lươn lẹo để tái ứng cử lần thứ ba thì sự nghiệp chính trị của Trump sẽ chấm dứt năm 2029. Lúc đó, phía Cộng hoà có hai thành viên chính là JD Vance và Marco Rubio sẽ chính thức tranh cử. Những lúc gần đây JD Vance có vài tin không tốt cho ông ta. Đó là JD Vance có tình ý với bà quả phụ Charlie Kirk là Erika Kirk đưa đến tin đồn là cặp đôi này có thể đi đến ly dị và một điểm khá phức tạp khác là bà vợ của JD Vance là Usha không chịu bỏ Ấn độ giáo để cải đạo thành Thiên chúa giáo. Các nhà phân tích cho rằng đây có thể là trở ngại lớn cho JD Vance vì cử tri Hoa Kỳ khó chấp nhận vợ Tổng thống Hoa Kỳ là người Ấn độ giáo.
Linda Nguyễn
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét