Nêu gương, bài học tấm lòng cả đời yêu nước, từ Chí sĩ Ngô Đình Diệm! Chính vì thế, tại San Jose, Lễ Tưởng Niệm của Cố Tổng Thống, tháng 11 tới này, có thể tham dự, tại…3 nơi! -Có người hỏi vì sao dân tộc luôn luôn có sức kháng trỗi dậy? Câu trả lời luôn bắt đầu từ lòng yêu nước và tự trọng dân tộc. Chí sĩ Ngô Đình Diệm là tấm gương sáng ngời cho sự hy sinh này!
<!>
Sinh trong gia đình tiết tháo – “Đày Vua không Khả, đào mả không Bài” – Ông lớn lên bằng kỷ luật nề nếp Nho giáo, cộng đức tin Công giáo, và một lời dặn: “Phải giành độc lập cho Đất Nước, để mới có cơ hội cải tạo xã hội! xây dựng đất nước!” Khi người Pháp không chấp thuận cải cách (1933), ông từ chức! – chọn danh dự quốc gia, thay vì hưởng bổng lộc! cho danh giá cá nhân và gia đình!
Về chánh đạo, ông khẳng định ranh giới tối thượng vị trí của quốc gia:
“Giáo hội ở trong quốc gia, không phải quốc gia ở trong giáo hội!”
Đó là tinh thần pháp trị và chủ quyền, không để bất cứ thế lực nào đứng trên đất nước mình.
Trước đòi hỏi “đồng cai trị” và áp lực đổ quân tác chiến của ngoại bang, ông nói thẳng: Nếu để quân đội nước ngoài vào VN hiện diện, “chúng ta mất chính nghĩa, tôi thành tổng thống bù nhìn!” Ông khước từ căn cứ Cam Ranh, giữ cho miền Nam chiến đấu bằng ý chí tự cường, với cố vấn và viện trợ – nhất định không đánh thuê trên quê hương mình!
Ngày biến động 01–02/11/1963, khi thuộc cấp xin phép “đánh thẳng, bắt các tướng phản loạn,” Ông dứt khoát: “Quân đội là để chống Cộng, sao lại đem đánh nhau mình với mình!” Ông chọn tránh đổ máu cho dân – lính, và vị quốc vong thân. Một đời thanh liêm, giản dị, tiền riêng chỉ dăm ngàn, trong căn phòng với bàn ghế nghèo nàn, nhưng để lại vốn, một kho tàng vô giá liêm sỉ cho quốc gia!
Bốn bài học để “giữ lửa!” đấu tranh cho đất nước:
•Chủ quyền đất nước trước hết: Không đánh đổi độc lập lấy tiện nghi chính trị.
•Liêm chính là sức mạnh: Quyền lực không thay thế được uy tín.
•Đặt dân lên hàng đầu: Tránh đổ máu đồng bào, dù phải trả giá hy sinh bản thân.
•Tự cường để phát triển: Tự tôn dân tộc tạo ra sản phẩm, thể chế, và tương lai đáng kính.
Khi Tổ quốc cần, hãy nhớ lời Người Chí Sĩ: Khi tôi tiến – hãy tiến theo! Thấy tôi lui – hãy giết tôi đi! nếu tôi chết – xin nối chí!
Thắp lên tinh thần yêu nước, tự cường và liêm chính – đó là cách chúng ta tri ân, tưởng nhớ Chí sĩ Ngô Đình Diệm và dựng lại khí phách Việt Nam Cộng Hòa! trên con đường tranh đấu cho đất nước tự do, độc lập, không cộng sản! Bài học cho những người yêu nước, trong mỗi việc làm hôm nay!
1/CỘNG ĐỒNG VIỆT NAM BẮC CALIFORNIA
1141 E. William Street, San Jose, CA 95116
(408) 242-4056 Email:vacnorcal@yahoo.com
Thư Mời Tham dự:
Lễ Tưởng niệm Cố Tổng Thống Ngô Đình Diệm lần thứ 62
và các vị Dân, Quân, Cán Chính đã tử nạn
trong cuộc chính biến ngày 01 tháng 11 năm 1963.
Trân trọng kính mời:
Quý Đồng hương, Quý Hội đoàn, Đoàn thể quốc gia, Các cơ quan truyền thông báo chí:
Tham dự Lễ tưởng Niệm Cố Tổng Thống Ngô Đình Diệm, người khai lập nền Đệ Nhất Cộng Hòa Việt Nam, một Chí sĩ thực tâm yêu nước, liêm chính và quyết tâm bảo vệ tinh thần quốc gia dân tộc dù phải hy sinh cả mạng sống.
Buổi lễ Tưởng Niệm Lần thứ 62 được tổ chức tại Trung Tâm Sinh Hoạt Cộng Đồng Việt Nam Bắc California.
Địa điểm:1141 E. William Street, San Jose, CA 95116
Thời gian: Chủ Nhật, ngày 02 tháng 11 năm 2025.
Từ 11:00 AM, đến 02:00 PM
Ước mong quý vị đến tham dự đông đảo để cùng nhau thắp nén tâm hương tưởng nhớ công đức vị Tổng Thống trọn đời hiến dâng cho Tổ Quốc. Đã có công xây dựng cho toàn dân miền Nam việt Nam có được cuộc sống thanh bình, hạnh phúc nhất của giai đoạn lịch sử cận đại dân tộc.
San Jose, ngày 11 tháng 10 năm 2025
Trưởng Ban Tổ Chức, Chủ tịch CĐVN /BCA: Nguyễn Ngọc Tiên
Mọi thắc mắc, xin quý đồng hương vui lòng liên lạc với chúng tôi ở các số điện thoại sau đây:
-Nguyễn Ngọc Tiên (408) 242-4056, Nguyễn Tuấn (408) 828-7795
Bùi Nghiệp (408) 832-8228
2/Khu Hội Cựu Tù Nhân Chính Trị Tây Bắc Hoa Kỳ
3/Lễ Chào Cờ Đầu Tháng 11 Tại Vườn Truyền Thống Việt
VINH DANH TẤM GƯƠNG HY SINH VÌ TỔ QUỐC – NGÔ ĐÌNH DIỆM, VỊ CHÍ SĨ YÊU NƯỚC BẤT KHUẤT!
“Tôi không phải là thần thánh, Tôi chỉ là một người dân bình thường,
Tôi chỉ biết hiến dâng trọn đời tôi, cho đất nước và dân tộc!”
-Có những con người sinh ra không để tìm danh vọng cho riêng mình, mà để hiến trọn đời cho Tổ quốc. Trong lịch sử Việt Nam cận đại, Tổng Thống Ngô Đình Diệm là một tấm gương sáng chói của lòng yêu nước, tinh thần tự cường, và niềm tin sắt son vào tương lai dân tộc.
Từ hiểu lầm đến thức tỉnh
Tác giả bài này – một người từng lớn lên trong nền giáo dục CS, bị xuyên tạc – thú nhận rằng mình từng gọi ông Diệm bằng những lời xúc phạm nặng nề, vì chỉ được nghe một chiều từ tuyên truyền. Nhưng khi có cơ hội tìm hiểu lại, đọc những tài liệu khách quan và nhìn vào những thành quả thực tế, anh nhận ra: ông Ngô Đình Diệm không phải là “tay sai!”, không phải là “bán nước!”, mà là một nhà ái quốc chân chính, một lãnh tụ mang trong tim lý tưởng phụng sự dân tộc.
Dựng lại một quốc gia từ đổ nát
Trở về nước giữa cảnh giang sơn chia đôi, miền Nam tan hoang, dân tâm ly tán, quân đội trong tay ngoại bang, ông Diệm vẫn kiên định: “Không! Dân tộc này phải tự đứng lên.”
Bằng ý chí sắt đá, ông dẹp yên các giáo phái, bình định loạn tướng, thống nhất quân đội, buộc Pháp phải rút quân. Từ một vùng đất hỗn mang, ông dựng nên nền Đệ Nhất Cộng Hòa – một quốc gia có trật tự, có pháp luật, có hướng đi rõ ràng, đặt nền tảng cho tự do, dân chủ và phát triển.
Người lãnh đạo của lòng dân
Ông mở cửa đón gần một triệu đồng bào di cư từ Bắc trốn chạy cộng sản – một kỳ công chưa từng có trong lịch sử. Ông khai sáng nền giáo dục phổ cập, miễn phí, phát triển nông thôn, xây dựng cầu cống, đường sá, bệnh viện, trường học. Văn hóa, báo chí, nghệ thuật được tự do nở rộ, tạo nên một miền Nam trù phú và nhân bản.
Những người từng được ông cưu mang – “dân Bắc 54” – mãi mãi ghi ơn ông, vị lãnh tụ đã dang tay che chở giữa cơn biến loạn.
Người nhìn xa hơn thời đại
Ông Ngô Đình Diệm đã cảnh báo Mỹ: nếu quân đội Hoa Kỳ đổ bộ vào Việt Nam, đất nước sẽ rơi vào tay ngoại bang và dân tộc sẽ mất chủ quyền. Lịch sử chứng minh ông đúng. Sau khi ông bị sát hại, miền Nam rơi vào loạn lạc, các chính biến triền miên, và cuối cùng mất nước vào tay cộng sản. Cái chết của ông là một vết thương chưa bao giờ lành trong lòng dân tộc.
Cả một đời thanh bạch, vì dân vì nước.
Ông sống giản dị, độc thân trọn đời, không màng của cải hay danh lợi. Ông chỉ biết thức khuya, dậy sớm lo cho dân, cho nước. Ông từng nói:
“Tôi không phải là thần thánh. Tôi chỉ là một người dân bình thường,
Tôi chỉ biết hiến dâng trọn đời tôi cho đất nước và dân tộc.”
Hào quang không bao giờ tắt!
Dù hơn nhiều nửa thế kỷ trôi qua, dù bị bôi nhọ và hiểu lầm, hình ảnh Tổng Thống Ngô Đình Diệm vẫn sáng mãi trong lòng những người Việt yêu nước chân chính. Ông là tấm gương của đức hy sinh, lòng can đảm, và niềm tin vào dân tộc – một ngọn đuốc soi đường cho hậu thế.
Ngô Đình Diệm – người con yêu của đất Việt, đã nằm xuống, nhưng lý tưởng phụng sự quốc gia, qua nền Đệ Nhất Cộng Hòa, của ông vẫn bất diệt!
Tin Quốc Tế Đó Đây
Trung Đông: Phe Hamas Từ Chối Cam Kết Giải Giáp
(Hình AP / Jehad Alshrafi: Các tay súng Hamas trên xe bán tải hộ tống những chiếc xe buýt chở các tù nhân Palestine tại Khan Younès, phía Nam dải Gaza, ngày 13/10/2025.)
-Hamas không có ý định buông vũ khí. Đây là tuyên bố của một thành viên văn phòng chính trị của phong trào Hồi giáo Palestine Hamas. Lực lượng này khẳng định tiếp tục duy trì kiểm soát dải Gaza.
Trả lời phỏng vấn hãng tin Anh Reuters từ Doha, thủ đô của Qatar, và đã được đăng ngày 17/10/2025, Mohammed Nazzai, một viên chức cao cấp của Hamas, cho biết chưa thể khẳng định là “Có” hay “Không” việc giải trừ vũ khí, bất chấp việc kế hoạch hòa bình do Trump đề xuất và đã được tất cả các bên, bao gồm cả Do Thái đề cập đến một cách rõ ràng.
Theo nhân vật này, điều đó phụ thuộc vào bản chất của dự án, đồng thời chất vấn hãng tin Anh rằng “kế hoạch giải giới đó có ý nghĩa gì? Và vũ khí sẽ phải được giao nộp cho ai?”. Cũng theo ông Nazzai, có một thỏa thuận ngầm về sự hiện diện vũ trang của Hamas ở dải Gaza, theo đó, điều này là cần thiết để bảo vệ các đoàn xe nhân đạo chống nạn cướp bóc hay các nhóm vũ trang.
Trả lời yêu cầu bình luận của thông tấn xã Reuters, Văn phòng Thủ tướng Do Thái Benjamin Netanyahu, trong thông cáo một lần nữa lên án Hamas không thực thi nghiêm túc việc thả toàn bộ các con tin trong giai đoạn I, đồng thời khẳng định Hamas “phải được giải giới”, theo đúng tinh thần của thỏa thuận.
Nhận định về việc giải giới Hamas, ông Gershon Baskin, một nhà đàm phán kỳ cựu của Do Thái từ 47 năm qua, ủng hộ hòa bình, trả lời Ðài Phát Thanh Quốc Tế Pháp (RFI), cho rằng việc giải trừ vũ khí Hamas không phải là vấn đề trọng tâm.
“Giải trừ vũ khí là một vấn đề bị phóng đại quá mức. Tất cả mọi người làm ầm ĩ bởi vì Hamas đang xuống đường với vũ khí. Chúng ta cần Hamas xuống đường với vũ khí nếu chúng ta muốn giải cứu các con tin. Các con tin sẽ không trở về nhà nếu Hamas không nắm quyền ở Gaza vào ngày chiến tranh kết thúc.
Thật nực cười. Họ sẽ ở đó và chúng ta nên đối mặt với sự thật. Họ không còn quân đội nữa. Họ không có vũ khí hạng nặng. Họ không có xe tăng. Họ không có pháo binh. Hamas có thể vẫn có một vài quả rocket, nhưng rất ít, chỉ còn một vài bệ phóng rocket. Họ không còn là mối đe dọa.
Hiện Hamas đang hành quyết các băng đảng, trùm ma túy và lãnh chúa mà Do Thái đã trả tiền và trang bị vũ khí. Do Thái đang sử dụng những kẻ xấu để chống lại những kẻ xấu khác. Chúng ta phải hiểu rằng có hơn hai triệu người ở Gaza muốn sống. Họ không muốn một cuộc nội chiến ở Gaza. Vì vậy, điều này thực sự nghiêm trọng.
Điều gì sẽ xảy ra tiếp theo? Một khi một chính phủ Palestine mới được thành lập và nắm quyền, một lực lượng cảnh sát Palestine được thành lập và nắm được kiểm soát, cùng với sự hiện diện của quốc tế ở Gaza, thì khi đó các nhà trung gian mới có thể yêu cầu Hamas giải giáp”.
Thủ Tướng Do Thái: Chiến Tranh Gaza Chỉ Chấm Dứt Một Khi Hamas Buông Súng
(Hình AP - Alex Kolomoisky: Thủ tướng Do Thái Benjamin Netanyahu tham dự lễ tưởng niệm dành cho các binh sĩ đã hy sinh. Buổi lễ diễn ra ở Jerusalem, ngày 16/10/2025.)
-Thủ tướng Do Thái tiếp tục gây sức ép: Vào lúc Lệnh Ngừng bắn cho Gaza còn rất mong manh, tối 18/10/2028, ông Benjamin Netanyahu tuyên bố “chiến tranh với Hamas chỉ chấm dứt khi hoàn tất giai đoạn II của Thỏa thuận Ngừng bắn”, đồng nghĩa với việc lực lượng Hồi giáo Palestine phải từ bỏ vũ khí.
Phát biểu trong một chương trình truyền hình, Thủ tướng Do Thái nhấn mạnh giai đoạn 2 trong tiến trình vãn hồi hòa bình tại Gaza “bao gồm luôn cả việc giải giới Hamas hay chính xác hơn là phi quân sự hóa Dải Gaza, mà điều kiện tiên quyết là tịch thu vũ khí của Hamas”. Benjamin Netanyahu nói thêm chỉ khi đó “chiến tranh mới chấm dứt”.
Từ thủ đô Jérusalem của Do Thái, thông tín viên RFI Michel Paul của Đài Phát Thanh Quốc Tế Pháp (RFI) cho biết thêm thông tin:
“Cuối cùng thì tối 18/10, Hội Hồng Thập tự Quốc tế (ICRC) cũng đã trao trả thi thể 2 con tin cho quân đội Do Thái. Đành rằng Hamas đã thả tất cả các con tin còn sống sót theo thời hạn quy định trong Thỏa thuận Ngừng bắn, nhưng cho đến thời điểm hiện tại, mới chỉ có 12 trong số 28 xác của các con tin được hoàn trả cho Do Thái. Việc trả thi thể con tin tối 18/10 giống như một biện pháp trả đũa, diễn ra trong bối cảnh vài tiếng đồng hồ trước đó, Thủ tướng Benjamin Netanyahu đã ra lệnh tiếp tục đóng cửa khẩu Rafah ở biên giới giữa Gaza và Ai Cập, cho đến khi nào phía Hamas thực hiện những cam kết trả lại xác các con tin, cũng như thực hiện các điều khoản đã được thống nhất.
Trước quyết định của Chính phủ Do Thái, tổ chức Hồi giáo Palestine lập tức có phản ứng. Họ cho rằng việc kéo dài thời gian đóng cửa khẩu Rafah sẽ gây thêm chậm trễ nghiêm trọng cho việc trao trả thi thể các con tin cho Do Thái”.
Trong bối cảnh đó, Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ hôm 18/10/2025 thông báo có những “bằng chứng đáng tin cậy” về khả năng Hamas đang chuẩn bị “đợt tấn công trong tương lai không xa nhắm vào thường dân ở Gaza”. Điều này “trực tiếp vi phạm thỏa thuận ngừng bắn”. Dù không đi sâu vào chi tiết nhưng Hoa Thịnh Ðốn dọa sẽ có những hành động đáp trả đích đáng.
Kế Hoạch Gaza “của Trump” và Đóng Góp Ngoại Giao của Pháp - Ả Rập Saudi
-Việc Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump tung ra Kế hoạch 20 điểm về hòa bình cho Gaza, cuối tháng 9, chỉ ít ngày sau đó, đã được Do Thái và Hamas, hai bên xung đột chấp thuận, và bắt đầu khai triển giai đoạn một với việc trả tự do cho tất cả con tin Do Thái và khoảng 2.000 tù nhân Palestine, Do Thái ngừng bắn và bắt đầu rút quân. Việc đình chiến diễn ra chỉ ít tuần sau khi Do Thái oanh kích Qatar, quốc gia trung gian đàm phán, giết chết nhiều đại diện của Hamas, đã được coi là một thắng lợi ngoại giao ngoạn mục của Tổng thống Mỹ.
Tuy nhiên, thắng lợi ngoại giao được quảng bá rầm rộ của Tổng thống Hoa Kỳ, và người con rể Jared Kuchner, đã gần như che khuất các đóng góp ngoại giao không nhỏ của Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, cùng các nước Ả Rập. Theo nhà báo Liza Rozovsky của tờ Haaretz, một nhật báo có đông bạn đọc hàng đầu tại Do Thái, thì tại quốc gia này, sáng kiến của Tổng thống Pháp bị chỉ trích nặng nề và coi là xa rời thực tế. Trên thực tế, nhà báo Do Thái cảnh báo, hãy còn quá sớm để nói rằng cuộc chiến tại Gaza sắp kết thúc, và cần phải “bày tỏ lòng kính trọng đối với một nhà lãnh đạo (Tổng thống Pháp Emmanuel Macron), người đã bị chỉ trích rộng rãi ở Do Thái, và kể cả bởi chính bản thân ông”.
Sáng kiến Pháp-Ả Rập Saudi được khởi xướng vào cuối tháng 9 ban đầu có vẻ hụt hơi, và xa rời với thực tế. Tuy nhiên, chính sách ngoại giao mạnh mẽ của Pháp, cả trước công chúng lẫn hậu trường, cuối cùng đã góp phần mang lại kết quả. Trước khi ông Trump đưa ra kế hoạch 20 điểm, áp lực quốc tế đã gia tăng lên mức chưa từng có, với việc có thêm hơn chục quốc gia, dẫn đầu là Pháp, công nhận Quốc gia Palestine.
Sáng kiến Pháp-Ả Rập Saudi, với Tuyên bố New York, đã khiến Tổng thống Hoa Kỳ “phải thay đổi lập trường”. Kế hoạch của ông Trump dựa nhiều vào Tuyên bố này. Theo nhà nghiên cứu Muriel Asseburg, chuyên về Trung Đông, Viện Đức về Quan hệ Quốc tế và An ninh (The German Institute for International and Security Affairs - SWP), được báo Do Thái dẫn lại, sáng kiến này đã góp phần làm thay đổi lập trường của chính quyền Hoa Kỳ, khi đoàn kết các nước Ả Rập đi theo một lập trường thống nhất, khẳng định tương lai của Palestine “không có Hamas”. Tổng thống Trump đã phải từ bỏ kế hoạch ảo tưởng về việc trục xuất người dân Palestine khỏi Gaza, để biến nơi đây thành khu nghỉ dưỡng sang trọng. ”Thành công lớn nhất” của Tổng thống Macron, theo báo Do Thái, là đã buộc Tổng thống Hoa Kỳ đưa việc công nhận Quốc gia Palestine vào kế hoạch 20 điểm (điểm thứ 19).
Phương châm “áp đặt hòa bình bằng sức mạnh” của Tổng thống Hoa Kỳ khi đối diện với thực tế vấp phải những giới hạn. Chính sách ngoại giao của Trump, muốn đạt thành quả trong các hồ sơ phức tạp, không tránh khỏi phải tích hợp đóng góp của các đối tác.
Thỏa Thuận Nguyên Tử 2015 Hết Hạn, Iran Tuyên Bố Không Bị Ràng Buộc Bởi “Các Hạn Chế”
(Hình AP - Vahid Salemi: Quốc kỳ Iran trước tòa nhà lò phản ứng của nhà máy điện nguyên tử Bushehr, phía Nam Iran, ngày 21/8/2010.)
-Ngày 18/10/2025, Iran tuyên bố không còn bị ràng buộc bởi các “hạn chế” liên quan đến chương trình nguyên tử đất nước, đồng thời tái khẳng định tiếp tục đối thoại ngoại giao. Các phát biểu này của Iran được đưa ra đúng vào ngày thỏa thuận quốc tế đúc kết năm 2015 chính thức hết hạn.
Được ký kết tại thủ đô Vienna của nước Áo năm 2015 giữa Iran với các bên Anh, Pháp, Đức, Hoa Kỳ, Nga và Trung Quốc, Hiệp ước này sau đó đã được Liên Hiệp Quốc thông qua bằng Nghị quyết 2231.
Được biết đến dưới tên gọi JCPOA (Joint Comprehensive Plan of Action – Kế hoạch Hành động Toàn diện chung), văn bản này có mục tiêu kiểm soát các hoạt động nguyên tử của Teheran, bị nghi ngờ phát triển vũ khí nguyên tử dưới vỏ bọc nguyên tử dân sự. Đổi lại, cộng đồng quốc tế dỡ bỏ các lệnh trừng phạt đang bóp nghẹt nền kinh tế đất nước.
Nhưng vào năm 2018, thỏa thuận đã trở nên vô hiệu khi Hoa Kỳ thời chính quyền Trump I đơn phương rút khỏi JCPOA, và tái lập các trừng phạt chống Iran. Để trả đũa, Iran rút dần khỏi các cam kết được dự trù trong kế hoạch. Tình hình trở nên tồi tệ với việc Hoa Kỳ cùng Do Thái ném bom các cơ sở công nghiệp và nguyên tử Iran trong tháng 6/2025.
Ngày 28/9, Hội Đồng Bảo An Liên Hiệp Quốc bật đèn xanh cho việc tái lập các trừng phạt quy định trong Hiệp ước theo yêu cầu của 3 nước Anh, Pháp và Đức, còn được gọi là nhóm E3. Ba nước Âu Châu này lên án Iran vi phạm Hiệp ước qua việc tăng tỷ lệ chất uranium làm giàu cao gấp 40 lần so với giới hạn do JCPOA quy định.
Theo báo cáo của Cơ quan Nguyên tử năng Quốc tế (AIEA), uranium làm giàu của Iran đã hiện ở mức 60% thay vì chỉ ở mức 3,67% như quy định trong JCPOA, và hiện đang tiến gần đến ngưỡng kỹ thuật 90%, đủ để chế tạo bom nguyên tử.
Trong tuần rồi, nhóm E3 cho biết quyết tâm khởi động lại đối thoại với Iran, nhắm đến một “thỏa thuận toàn diện, bền vững và có thể kiểm chứng”, để bảo đảm rằng Iran sẽ “không bao giờ có được vũ khí nguyên tử”. Đề nghị này đã bị phía Teheran bác bỏ mạnh mẽ. Ngoại trưởng Iran, Abbas Araghchi nhấn mạnh, một thỏa thuận toàn diện đòi hỏi phải có những cuộc đàm phán toàn diện, nhưng cho đến hiện tại, Teheran “chưa bao giờ có được những cuộc đàm phán như thế”.
Hôm 18/10, Nga, Trung Quốc và Iran đã gửi thư đến Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc và Hội Đồng Bảo An, tuyên bố thỏa thuận nguyên tử Iran đã kết thúc, và như vậy, cũng chấm dứt việc Hội Đồng Bảo An xem xét vấn đề nguyên tử Iran.
Theo hãng thông tấn Anadolu của Thổ Nhĩ Kỳ, nước này chỉ trích nhóm E3 vì những điều mà họ mô tả là “vi phạm pháp luật và thủ tục” nhằm kích hoạt cơ chế “snapback”, tức khôi phục các lệnh trừng phạt của Liên Hiệp Quốc đối với Iran theo Nghị quyết 2231.
Báo Mỹ: Tổng Thống Nga Đặt Điều Kiện Chấm Dứt Chiến Tranh
(Ảnh AP - Pavel Bednyakov, minh họa: Tổng thống Nga Vladimir Putin phát biểu nhân dịp kỷ niệm 20 năm thành lập đài truyền hình quốc gia Nga Russia Today tại Hí viện Bolshoi ở thủ đô Mạc Tư Khoa của Nga, ngày 17/10/2025.)
-Hôm 18/10/2025, nhật báo Mỹ The Washington Post dẫn lời hai viên chức ẩn danh, cho biết trong cuộc điện đàm với người đồng cấp Mỹ Donald Trump, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã ra điều kiện sẽ chỉ chấm dứt chiến tranh nếu Ukraine chịu trao toàn bộ quyền kiểm soát vùng Donetsk cho Mạc Tư Khoa.
Tờ The Washington Post khẳng định quân đội Nga đã cố gắng chiếm đóng vùng lãnh thổ quan trọng này trong 11 năm qua, nhưng đều thất bại và liên tục bị lực lượng Ukraine đẩy lùi. Theo các nguồn tin, nhà lãnh đạo Nga đã đề nghị ông sẵn sàng nhượng lại một phần của hai tỉnh Zaporizhzhia và Kherson mà Mạc Tư Khoa đã chiếm được, để đổi lấy quyền kiểm soát hoàn toàn Donetsk.
Trong khi đó tại Ukraine, quân đội Nga vẫn tiếp tục các hoạt động phá hoại cơ sở hạ tầng và năng lượng. Từ Kiev, thông tín viên Emmanuelle Chaze của Đài Phát Thanh Quốc Tế Pháp (RFI) tường trình:
“Tại Ukraine, các cuộc tấn công của Nga vào cơ sở hạ tầng đường sắt và năng lượng vẫn tiếp diễn hàng ngày, trong lúc mà mùa đông đang đến gần. Theo ghi nhận từ chính quyền địa phương và từ các bức ảnh chụp, tại khu vực Kharkiv, sát với biên giới Nga, các cuộc oanh kích còn nhiều gấp đôi. Người dân bắt đầu phải đi kiếm củi để sưởi ấm, vì họ khó có thể tiếp cận với nguồn khí đốt trong những tuần gần đây.
Dọc theo tuyến đầu, tại khu vực Donetsk lân cận, quân đội Ukraine đang liên tục phản công tại Druzhkivka-Kostyantinivka, thành trì cuối cùng trước Kramatorsk. Dù Mạc Tư Khoa có lợi thế về số lượng binh lính và trang thiết bị, đặc biệt là drone, nhưng vẫn chưa có bước tiến nào của họ trong khu vực này được xác nhận.
Trong khi đó theo tờ Washington Post, trong cuộc điện đàm với Donald Trump, Vladimir Putin được cho là đã một lần nữa khẳng định sẽ chỉ chịu chấm dứt chiến tranh với điều kiện Nga phải được quyền kiểm soát hoàn toàn khu vực Donestk.”
Hát Chống Putin ở St-Petersburg: “Gen Z” Thức Tỉnh Hay Hoài Niệm Về Thời Trước Chiến Tranh?
(Hình REUTERS - Anton Vaganov: Nữ ca sĩ Diana Loginova bị áp tải đến một tòa án, Saint Petersburg, ngày 16/10/2025.)
-Sự kiện được công chúng ủng hộ cuộc kháng chiến chống Nga xâm lược Ukraine quan tâm trong tuần qua mà sự kiện hàng trăm thanh niên Nga, “thế hệ Z”, hát vang một bài hát phản đối chiến tranh Ukraine nổi tiếng, lên án Putin. Thông tín viên Anissa el-Jabri của Đài Phát Thanh Quốc Tế Pháp (RFI) tường trình từ thủ đô Mạc Tư Khoa của Nga:
“Giữa tháng Tư, khi cô ấy bắt đầu, và hồi tháng Tám, chỉ có một vài người qua đường có thể nghe thấy cô gái 18 tuổi rất trẻ này ngân nga những bài hát yêu thích của mình, những bài hát của các ca sĩ lưu vong được chính quyền xếp vào loại “nhân viên ngoại quốc”. Bắt đầu từ ngày 11/8, Laoko tóc vàng, nghệ danh của cô, và ban nhạc của cô đã thiết lập một kênh Telegram, cho phép công chúng lựa chọn các bài hát được biểu diễn vào tối hôm đó.
Ban nhạc tiếp tục chơi bài hát của Monetotchka, tràn ngập nỗi nhớ về thời kỳ hạnh phúc của nước Nga trước chiến tranh. Hàng trăm người hát theo trong đêm St. Petersburg. Ca khúc “tổ hợp Hồ Thiên Nga” của ban nhạc mang tên Noize Mc đã châm ngòi thùng thuốc súng, bởi bài này bị xếp loại “bài hát cực đoan”, tức còn nghiêm trọng hơn cả bài hát “của nhân viên ngoại quốc”.
Hồ Thiên Nga chính là vở ballet được chiếu trên truyền hình cuối thời Liên Xô, vào thời điểm xảy ra âm mưu đảo chính Tổng thống Gorbatchev, nhằm che đậy tình hình khủng hoảng. Bài hát của Noize MC phản đối chính quyền nói trên cuối cùng đã khiến những người Dân tộc chủ nghĩa phẫn nộ. Chỉ trong vài tiếng đồng hồ, cỗ máy kêu gọi đàn áp đã hoạt động hết công suất.
Ca sĩ Diana Loginova, tên thật của người tổ chức sự kiện, đã bị bắt giam hôm thứ Năm (16/10) vừa qua. Theo một số phương tiện truyền thông, ca sĩ Diana Loginova có thể bị buộc tội làm mất uy tín của quân đội, và có nguy cơ bị tù 3 năm”.
Bài hát do ca sĩ Noize MC, tên thật là Ivan Alexeyev, sáng tác ngay sau khi Nga xâm lược Ukraine. Tác giả đã trốn sang Litva sau đó. Theo Moscow Times, bộ Tư Pháp Nga, đưa Ivan Alexeyev vào danh sách “nhân viên ngoại quốc”. Tháng 5/2025, một tòa án chính thức cấm ca khúc “Tổ hợp Hồ Thiên Nga”, vì bài hát “tuyên truyền cho một cuộc lật đổ chính phủ bằng bạo lực” và là mối đe dọa đối với “sự phát triển đạo đức và luân lý” của trẻ vị thành niên.
Trong ca khúc có đoạn “... Khi Sa hoàng băng hà, chúng ta sẽ lại nhảy múa...”.
Câu hỏi hiện vẫn còn để ngỏ là: Liệu các thanh niên Nga hành động một cách bột phát hay thực sự ý thức được ý nghĩa sâu xa của bài hát phản kháng? Và ngoài việc hát lên bài ca ấy, họ còn muốn và có thể làm gì khác?
Tài chánh: S&P Hạ Điểm Tín Nhiệm Pháp
(Hình AP / Henny Ray Abrams: Trụ sở công ty thẩm định tài chánh Standard & Poor’s ở New York, Hoa Kỳ, ngày 9/10/2011.)
-Lần thứ ba liên tiếp trong một năm, Pháp bị 3 công ty thẩm định tài chánh hạ điểm tín nhiệm. Hôm 17/10/2025, đến lượt công ty thẩm định tài chánh Hoa Kỳ, S&P hạ điểm tín nhiệm của Pháp đang từ AA- xuống còn A+. Tân Bộ trưởng Kinh tế Roland Lescure xem đây là một lời cảnh cáo để Pháp nhanh chóng hoàn tất thông qua Đạo luật về Ngân sách cho 2026.
Trả lời phỏng vấn đài phát thanh FranceInfo sáng 18/10/2025, tân Bộ trưởng Kinh tế Roland Lescure đánh giá “không thể làm ngơ” trước việc điểm tín nhiệm của Pháp liên tục sa sút. “Thêm một vấn đề chúng ta phải đối mặt” và ông hy vọng rằng đây cũng là một liều thuốc để công luận và chính trường Pháp thức tỉnh. Đã đến lúc Paris cần nhanh chóng hoàn tất dự luật ngân sách cho tài khóa 2026.
Công ty thẩm định tài chánh Standard & Poor’s (S&P Rating) giải thích giáng một nấc điểm tín nhiệm về mức độ an toàn của Pháp, đang từ AA- xuống còn A+, do tình hình tài chánh của Pháp có mức rủi ro “cao”, cho dù Paris đã trình bày một bản dự thảo cho ngân sách 2026. Mục tiêu của Pháp giảm thâm hụt trong cán cân chi tiêu xuống còn 4,7% so với GDP thay vì 5,4% như hiện tại. S&P chờ đợi, trong tình trạng bất ổn chính trị tại hiện nay, Pháp sẽ vất vả để giữ được thâm hụt ngân sách cho năm 2025 ở mức 5,4%. Tiến độ thu hẹp bội chi ngân sách cho những tài khóa sắp tới có nguy cơ sẽ chậm hơn các dự phóng. Vẫn S&P e rằng “càng gần đến bầu cử Tổng thống Pháp, Paris càng khó giữ được cam kết cải thiện tình trạng tài chánh và nợ nần trong những năm sắp tới”.
Tân Bộ trưởng Kinh tế Lescure nhắc lại “mục tiêu tuyệt đối là đẩy thâm hụt ngân sách xuống còn 3% như quy định của khối sử dụng đồng tiền chung Âu Châu vào ngưỡng 2029”.
Sau nhiều diễn biến bất thường, tân nội các của Thủ tướng Sébastien Lecornu 2 vừa được hình thành hôm đầu tuần và đã thoát khỏi kiến nghị bất tín nhiệm trong đường tơ kẽ tóc. Để duy trì được chiếc ghế Thủ tướng, ông Lecornu đã phải nhượng bộ, rút lại kế hoạch cải tổ chế độ hưu bổng tại Pháp.
Sau Fitch và lần này là S&P, đến ngày 24/10/2025 sẽ tới lượt hãng Moody’s đánh giá về mức độ an toàn tài chánh của Pháp. Trước mắt, 2 trong số 3 công ty thẩm định tài chánh uy tín của thế giới đều xem tín dụng của Pháp chỉ xứng đáng với mức hạng A+, tức là tín điểm tín nhiệm vận được đánh giá “cao”, nhưng dễ có thể xấu đi tùy theo môi trường kinh tế.
Điểm A+ đẩy Pháp xuống ngang hàng với Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha, Trung Quốc và Nhật Bản trong bảng xếp hạng mức độ an toàn tài chánh của Standard & Poor’s. Vào lúc Paris bị “tụt hàng” thì cuối tháng 9/2025 một công ty thẩm định khác là Fitch đã “tăng điểm tín nhiệm” đối với Ý Ðại Lợi đang từ BBB lên BBB+. Lý do là Fitch tin tưởng vào sự ổn định chính trị của Roma trong tay nữ Thủ tướng thuộc cánh cực hữu Giorgia Meloni.
Khủng Hoảng Chính Trị Pháp: Hồi Kết của Một Vị Tổng Thống?
-Chính phủ nối tiếp nhau sụp đổ khiến nước Pháp lún sâu vào khủng hoảng. Đây là đề tài mà các tuần báo Pháp đều quan tâm. Ngoài tựa chính trang nhất “Tại sao nước Pháp ra nông nỗi này?”, tuần báo Le Point còn đi tìm lời giải đáp cho nhiều câu hỏi: “Tại sao Tổng thống Emmanuel Macron sẽ phải ra đi vào năm 2026?”.
Trong bài trao đổi với độc giả, Etienne Gernelle, Giám đốc của tuần báo Le Point nhấn mạnh Tổng thống Macron phải ra đi không phải vì ông ấy từ lâu nay không còn được lòng dân, bị phản đối nhiều, mà là bởi vì ngõ cụt chính trị hiện tại sẽ trở nên nguy hiểm, không chỉ cho nền kinh tế mà còn cho bộ máy quyền lực của Pháp.
Không thể thông qua ngân sách trong các điều kiện bình thường chính là sự bất ổn định. 7 vị Bộ trưởng Giáo dục thay phiên nhau trong vòng chỉ có 3 năm là điều không hợp lý. Sự bế tắc hiện nay chính là kẻ hủy diệt nước Pháp. Nhà báo Etienne Gernelle kết luận Tổng thống Macron cần quyết định điều gì là tốt nhất cho ông ấy, và nhất là cho đất nước.
Trong khi đó, tuần báo Nouvel L’Obs nhận định “nước Pháp nổ tung” và tình hình hiện nay là “buổi hoàng hôn của một vị Tổng thống” đang “ngày càng bị cô lập” trên chính trường, bị hối thúc hoặc giải tán Quốc hội hoặc từ chức. Điều đáng nói hơn là ông Macron dường như không còn nắm bắt được thực tế về mức độ nghiêm trọng của cuộc khủng hoảng chính trị mà đất nước đang phải trải qua. Những chính trị gia, viên chức từng thân cận với Tổng thống nay cũng không còn hiểu các quyết định của ông Macron.
Cái Tôi Quá Lớn của Macron Đã Làm Hại Nước Pháp?
-Báo chí ngoại quốc nhìn nhận thế nào về cuộc khủng hoảng chính trị Pháp?
Báo Courrier International giới thiệu đến độc giả cái nhìn từ Thụy Sỹ: “Cái tôi quá lớn đã làm hại nước Pháp” qua bài viết của báo tiếng Đức Neue Zurcher Zeitung tại Zurich (Thụy Sĩ). Nguyên thủ Pháp tự coi mình là bức tường thành duy nhất chống chủ nghĩa cực hữu, nhưng giờ đây ông đang khiến sự chia rẽ trong nước thêm nghiêm trọng.
Cái tôi quá lớn của Macron đã hết tác dụng. Đây mới là điều quan trọng nhất. Tổng thống Pháp giờ đây chỉ còn là một nhà quản lý tuyệt vọng của một nền cộng hòa đang suy tàn. Điều này có thể được trông thấy rõ qua nhiều khía cạnh.
Báo Đức Die Welt thì đặt câu hỏi “Tại sao người Pháp lại có cảm giác họ sống trong địa ngục?”. Nhìn từ Đức, Pháp là một thiên đường với đầy những người cứ ngỡ rằng mình đang bị nhốt dưới địa ngục. Trong khi toàn thế giới thèm muốn vẻ đẹp của nước Pháp, sự phong phú đa dạng, lịch sử văn hóa đặc biệt và lối sống tinh tế, thì từ nhiều năm nay người Pháp lại không tìm thấy nụ cười. Nhưng đó là do láng giềng Pháp bị mắc kẹt giữa nỗi hoài niệm về nền quân chủ và cảm giác thường trực về sự nổi dậy. Sự bi quan tập thể này lại bị Tổng thống Macron làm cho thêm phần nghiêm trọng.
Nhìn sang Anh, báo The Observer nhận định cuộc khủng hoảng chính trị của Pháp tái kích hoạt những lời kêu gọi thành lập nền Đệ lục Cộng hòa, tương tự Daily Telegraph cho rằng “Nước Pháp dự tính hồi kết của nền Đệ ngũ Cộng hòa”, tư tưởng của Macron “có thể dẫn dắt hệ thống chính trị Pháp đến chỗ chết”.
Trang mạng chính trị Politico ở Brussels (thủ đô của Bỉ) nhận định chế độ chính trị Pháp thời Đệ ngũ Cộng hòa không thể dành chỗ cho sự thỏa hiệp và chia sẻ quyền lực.
Pháp: Người Vừa Đoạt Giải Nobel Kinh Tế Kêu Gọi “Dừng Đồng Hồ” Cải Tổ Hưu Trí Để Hòa Dịu Xã Hội
-Tại Pháp, bài diễn văn của Thủ tướng Sébastian Lecornu trước Quốc hội ngày 14/10/2025, chấp nhận đình chỉ cuộc cải tổ hưu trí, để đổi lại việc không bị đảng Xã hội bỏ phiếu bất tín nhiệm cùng các đảng phái đối lập khác. Quyết định của Thủ tướng Lecornu tránh cho Quốc hội Pháp phải giải tán, mà theo nhiều nhà quan sát có thể đưa nước Pháp lún sâu vào khủng hoảng chính trị trầm trọng.
Có lẽ ít người để ý là, kêu gọi đình chỉ cuộc cải tổ hưu trí là nội dung chính của một trong những phát biểu đầu tiên của người đồng đoạt giải Nobel Kinh tế Pháp Philippe Aghion (69 tuổi), tối thứ Hai (13/10), trên đài France 2, một ngày trước diễn văn rất được trông đợi của Thủ tướng:
“Tôi không biết từ đình chỉ có đáng sợ không, nhưng rõ ràng là chúng ta phải làm điều đó. Đó là cách để làm tình hình dịu lại! Chúng ta phải dừng “đồng hồ” ngay bây giờ cho đến cuộc bầu cử Tổng thống. Nghĩa là, chúng ta giữ tuổi về hưu 62 năm 9 tháng. Chúng ta phải dừng ở 62 năm 9 tháng cho đến cuộc bầu cử.
Chúng ta có đủ khả năng chi trả. Cải cách sẽ phải đình lại, nhưng có thể tiếp tục nối lại từ năm 2027. Lúc bấy giờ Tổng thống mới hoặc chính phủ mới hoặc Quốc hội mới có thể quyết định về một luật mới. Nhưng bây giờ chúng tôi phải dừng chiếc đồng hồ tăng tuổi về hưu. Đơn giản là ngừng trong một năm.”
Kêu gọi dừng cải tổ hưu trí, nhưng giải Nobel kinh tế đồng thời đề xuất một cải tổ mới, không phải tính “theo tuổi”, mà “theo điểm”, dự án ban đầu của Tổng thống Macron, sau đó bị bỏ dở. Kinh tế gia Philippe Aghion từng cố vấn cho chương trình kinh tế của Macron thời kỳ đầu, năm 2017. Ông Aghion nhấn mạnh đến lý do chính khiến Pháp và Âu Châu tụt hậu là do không tạo lập được môi trường thuận lợi cho “các cách tân kỹ thuật lớn”.
Nạn Đột Nhập Trộm Cắp: Đề Phòng Là Ưu Tiên Hàng Đầu
-Về xã hội, tại Pháp, tuần báo Le Point quan tâm đến nạn đột nhập trộm cắp. Trong bài viết “Đột nhập trộm cắp: Làm thế nào hạn chế nguy cơ?”, tuần báo Le Point cho biết nạn đột nhập trộm cắp là cơn ác mộng của rất nhiều người Pháp. Theo số liệu Bộ Nội vụ Pháp công bố cách nay không lâu, trong năm 2024, có tới 218.000 vụ được khai báo.
Giải pháp ưu tiên, theo cả lực lượng an ninh và giới bảo hiểm, là ngăn ngừa trộm cắp: Dù đi vắng trong chốc lát cũng cần đóng kín hoàn toàn và toàn bộ cửa ra vào, cửa sổ, không tiết lộ trên các mạng xã hội thời gian đi du lịch, trang bị két sắt đủ tiêu chuẩn an toàn, cất giữ đồ quý giá ở két sắt ngân hàng, lắp đặt hệ thống báo động, theo dõi từ xa có kết nối….
Trong 2/3 số vụ, kẻ trộm đột nhập vào nhà qua cửa chính nên cần gia cố hệ thống cửa chống trộm, khóa thông minh, chống trộm khiến việc phá khóa, cạy cửa mất thời gian hơn, phức tạp hơn: theo các chuyên gia, đa phần kẻ trộm bỏ cuộc sau 5 phút thử mở cửa. Các nhà tầng trệt cần lắp chấn song sắt bảo vệ....
Bảo Tàng Louvre Bị Trộm: Tám Báu Vật Vô Giá Bị Đánh Cắp
(Hình REUTERS - Gonzalo Fuentes: Cảnh sát có mặt tại Bảo tàng Louvre sau vụ cướp, tại Paris, thủ đô của Pháp, vào ngày 19/10/2025.)
-Bảo tàng Louvre, Paris, phải đóng cửa cả ngày Chủ Nhật (19/10/2025), sau một vụ trộm ngoạn mục. Một nhóm tội phạm đã đột nhập vào phòng trưng bày Apollon bằng xe nâng, lấy đi 8 món trang sức vô cùng giá trị và hiện đang bị truy lùng.
Đây là một vụ trộm ngoạn mục diễn ra giữa ban ngày, ngay giữa lòng thủ đô Paris vào sáng Chủ Nhật (19/10/2025). Vào khoảng 9 giờ 30, một số tên trộm lái xe tay ga Tmax, trong khi số khác đến bằng xe vận tải được trang bị xe nâng. Chiếc xe nâng này được đặt bên dưới cửa sổ của phòng trưng bày Apollon để bọn trộm có thể tiếp cận, dùng máy mài đập cửa sổ và hai tủ trưng bày trang sức.
Cùng lúc này, các nhân viên an ninh di tản khách tham quan, trong khi những tên trộm, mặt che kín, tẩu thoát cùng số trang sức trên chính những chiếc xe tay ga đó. Toàn bộ vụ cướp diễn ra chỉ trong vòng 7 phút. Tuy nhiên trên đường tẩu thoát, chúng để lại món báu vật thứ chín.
Danh sách 8 món báu vật bị đánh cắp đã được Bộ Văn hóa công bố, một bản liệt kê “đau đớn” theo như nhận định kênh truyền hình TF1. Chúng bao gồm:
Vương miện của Hoàng hậu Marie-Amélie và Hoàng hậu Hortense; Vòng cổ bằng đá sapphire của Hoàng hậu Marie-Amélie và Hoàng hậu Hortense; Hoa tai, từ một đôi bằng đá saphir (lam ngọc) của Hoàng hậu Marie-Amélie và Hoàng hậu Hortense; Vòng cổ ngọc lục bảo của Hoàng hậu Marie-Louise; Đôi hoa tai ngọc lục bảo của Hoàng hậu Marie-Louise; Trâm cài áo bằng đá thánh tích; Vương miện của Hoàng hậu Eugénie và Nơ lớn cài áo của Hoàng hậu Eugénie.
Công tố viên Paris, Laure Beccuau, trên kênh truyền hình BFMTV cho biết các nhà điều tra đang truy tìm 4 người. Một cuộc điều tra đã được mở về các cáo buộc trộm cắp có tổ chức và âm mưu phạm tội, và sẽ do Lữ đoàn Trấn áp Cướp bóc (BRB) thuộc Sở Cảnh sát Paris tiến hành, với sự hỗ trợ của Văn phòng Trung ương về Chống Buôn bán Tài sản Văn hóa (OCBC). Tổng cộng, khoảng 60 điều tra viên đang nỗ lực truy tìm thủ phạm và số trang sức.
Các nhà Sử học và chuyên gia đồng ý rằng bằng cách nhắm vào Phòng trưng bày Apollon, một phần lịch sử nước Pháp đang bị xóa bỏ vào tối 19/10.
Tổng thống Pháp Emmanuel Macron tuyên bố các tác phẩm sẽ được phục hồi và “những kẻ thủ ác sẽ bị đưa ra xét xử”, đồng thời nguyên thủ Pháp cam kết có những biện pháp tăng cường an ninh, nhằm “đảm bảo việc bảo tồn và gìn giữ những gì tạo nên ký ức và văn hóa” nước Pháp.
Bầu Cử Tổng Thống Bolivia: Hồi Kết Cho 20 Năm Cầm Quyền của Cánh Tả
(Hình AP - Juan Karita: Một cử tri bỏ phiếu trong cuộc bầu cử Tổng thống vòng II tại Warisata, Bolivia, ngày 19 tháng 10 năm 2025.)
-Hôm 19/10/2025, cử tri Bolivia đi xếp hàng bỏ phiếu cho vòng II của cuộc bầu cử Tổng thống.
Hai ứng viên hiện nay gồm Thượng Nghị sĩ cánh trung hữu Rodrigo Paz Pereira, con trai của cựu Tổng thống Jaime Paz Zamora và chính trị gia phe bảo thủ Jorge Tuto Quiroga. Trong khi đó, ứng viên phe cánh tả, nắm quyền từ năm 2006, đã bị loại ngay từ vòng một, báo hiệu những thay đổi đáng kể cho đất nước.
Từ thủ đô La Paz của Bolivia, thông tín viên Nils Sabin của Ðài Phát Thanh Quốc Tế Pháp (RFI) cho biết cụ thể:
Phe cánh tả đã nắm quyền 20 năm, trong đó 15 năm đầu tiên tỷ lệ nghèo đói suy giảm và tăng trưởng đạt mức cao. Nhưng đối với Edmundo, các chính phủ đã quản lý nền kinh tế một cách sai lầm. Ông nói: "Hai mươi năm trước, khi những người theo chủ nghĩa Xã hội lên nắm quyền, đất nước chúng tôi giàu có nhờ trữ lượng khí đốt. Họ đã có thể đầu tư vào lĩnh vực này, nhưng không, họ lại lãng phí tất cả. Chủ nghĩa Xã hội là thế đấy."
Các mỏ khí đốt cũ đã không được thay thế trong suốt nhiều năm qua. Hậu quả là đất nước chìm trong khủng hoảng kinh tế kể từ năm 2023. Đối với nhiều cử tri, như Juana, một thương lái, thì đây là những gì họ nhớ về chính phủ cánh tả. Cô nói: "Chúng tôi không bán được nhiều hàng. Trước đây, chúng tôi yên tâm vì mọi thứ đều rẻ. Giờ đây, với 100 boliviano, bạn chẳng thể mua được gì."
Về phần Sonia, cô vẫn chưa quyết định nên chọn ai trong số hai ứng cử viên. Cô nói: "Tôi rất phân vân, tôi không biết phải bỏ phiếu cho ai." Nhưng cô cũng đồng thời rất mong đợi một sự thay đổi trong chính phủ. Cô chia sẻ: "Phe cánh tả đã hết thời, giờ chúng ta phải trao cơ hội cho những người mới, xem họ sẽ làm được những gì."
Tây Ban Nha: Con Trai Nhà Sáng Lập Hiệu Mango Bị Nghi Ngờ Về Cái Chết của Cha
(Ảnh AFP – Manaure Quintero, minh họa: Hình ảnh cố nhà sáng lập Mango Isak Andic (trên màn hình) trong buổi họp báo tổng kết tình hình tài chánh năm 2024 tại Palau-solita I Plegamans, phía Bắc Barcelona, Tây Ban Nha, ngày 10/3/2025.)
-Vụ tai nạn chết người của nhà sáng lập thương hiệu Mango, Isak Andic, khi đang đi bộ đường dài với người con trai cả gần Barcelona hôm 14/12/2024 đã có những tình tiết mới: Ban đầu được coi là một tai nạn, cảnh sát hiện đang điều tra khả năng đây là một vụ giết người.
Hôm 17/10/2025, cảnh sát vùng Catalonia, Tây Ban Nha, xác nhận thông tin do báo El Pais đưa ra, là đang tập trung điều tra người con trai cả Jonathan Andic. Thông tín viên Elise Gazengel của Đài Phát Thanh Quốc Tế Pháp (RFI) tại Barcelona cho biết thêm thông tin:
“Đây đúng là một câu chuyện trinh thám dở tệ. Ông Isak Andic, người giầu nhất vùng Catalonia, đã ngã chết khi đang đi bộ đường dài cùng người con trai cả, người mà ông đang có mối quan hệ căng thẳng. Ông là nhà sáng lập Mango, một thương hiệu quần áo nổi tiếng, và vụ ngã chết người đó, xảy ra vào tháng 12/2024 ở Montserrat gần Barcelona, ban đầu được cho là một tai nạn.
Nhưng ngày 10/6, theo tờ báo El Pais, trích dẫn một số nguồn thạo tin, thì cảnh sát đang điều tra người con trai, nhân chứng duy nhất của tai nạn và hiện bị tình nghi giết người. Mặc dù thiếu các bằng chứng cụ thể và nhân chứng, nhiều manh mối đã dẫn các nhà điều tra đi đến kết luận: Những điểm mâu thuẫn trong lời khai của người này, việc anh ta gọi điện cho mẹ vợ trước khi gọi cấp cứu và cả các ảnh chụp hiện trường tai nạn trong điện thoại của người con cả.
Về phần mình, trong thông cáo, phía gia đình khẳng định "sự vô tội của Jonathan sẽ được chứng minh"“.
PFAS và Thách Thức Kỹ Thuật Để Phân Hủy Triệt Để “Hóa Chất Vĩnh Cửu”
-Về môi trường, sức khỏe, Courrier International dành hồ sơ đặc biệt với hàng loạt bài viết trích từ truyền thông ngoại quốc, như ABC của Úc Ðại Lợi, Asahi Shimbun của Nhật Bản, Finantial Times của Anh, về PFAS - “hóa chất vĩnh cửu”.
Là nhóm hóa chất với rất nhiều ứng dụng trong công nghiệp và đời sống, cho có tính chống thấm, chống cháy, chống dính... nhưng PFAS lại có những hệ lụy nghiêm trọng đối với môi trường và sức khỏe con người, không chỉ trong “ngày một, ngày hai” mà cả với những thế hệ tương lai do hầu như không thể tự phân hủy trong môi trường tự nhiên.
Ô nhiễm PFAS trong các mạch nước ngầm là vấn đề rất lớn, liên quan đến cả các vùng thành thị và khu công nghiệp, nhất là xung quanh các cơ sở phòng cháy chữa cháy, hay các căn cứ quân sự. Tại Âu Châu, báo Courrier International nhấn mạnh PFAS hiện diện khắp nơi với nồng độ cao hơn nhiều so với mọi người nghĩ, “cứ tìm là sẽ thấy”, từ trong nước sinh hoạt ở Sydney (Úc Ðại Lợi) đến tận những nơi xa xôi hẻo lánh như vùng Nam Cực, “từ các giòng sông cho đến huyết mạch của các vị Bộ trưởng”.
Qua ô nhiễm đất, nước... chất PFAS ngấm vào cơ thể con người, có trong máu, len lỏi vào các nội tạng, ví dụ như gan... và có thể gây các bệnh ung thư, béo phì, làm giảm khả năng sinh sản.... Một cách biểu tượng, tuần báo cho biết 24 viên chức cấp cao của Liên Hiệp Âu Châu, trong đó có 18 Bộ trưởng Môi trường, đều nhiễm PFAS trong máu. PFAS trong máu nhiều người cao ở mức có thể gây hại cho sức khỏe.
Tại Anh các nhà nghiên cứu lưu ý đến việc tránh để các nhà chính trị, kinh tế đưa ra các định nghĩa mới về PFAS có thể cản trở lâu dài các hoạt động nghiên cứu, ứng dụng trong công nghiệp, ban hành luật định….
Liên quan đến Liên Hiệp Âu Châu (EU), Ủy Ban Âu Châu (EC) dự kiến đưa việc cấm sử dụng hóa chất vĩnh cửu PFAS vào chương trình nghị sự đầu năm 2026.
Tại nhiều nước, phân hủy các chất “gây ô nhiễm vĩnh cửu” thành các chất vô hại là một thách thức lớn về kỹ thuật. Theo Asahi Shimbun, tại Nhật Bản, nhiều nhóm nhà khoa học đang tập trung để tìm ra các kỹ thuật phá hủy triệt để hóa chất PFAS. Giải pháp kỹ thuật đơn thuần thì có nhiều, nhưng vẫn còn nhiều trở ngại về ứng dụng diện rộng trong các điều kiện thực tế, tiêu tốn nhiều năng lượng, chi phí cao...
Nam Hàn Hồi Hương 64 Người Liên Quan Đến Mạng Lưới Lừa Đảo Trực Tuyến ở Cam Bốt
(Ảnh twitter, minh họa.)
64 công dân Nam Hàn bị giam giữ tại Cam Bốt vì liên quan đến các vụ lừa đảo trực tuyến đã được hồi hương vào hôm 18/10/2025 và bị cơ quan chức năng bắt giữ ngay khi trở về nước. Họ bị cáo buộc tham gia vào các hoạt động lừa đảo, có người tự nguyện, có người bị ép buộc.
Cam Bốt và Nam Hàn đang hợp tác chặt chẽ để ngăn chặn các mạng lưới này, vốn liên quan đến hàng ngàn người. Amnesty International cảnh báo về các hành vi vi phạm nhân quyền nghiêm trọng tại nhiều trung tâm lừa đảo ở Cam Bốt. Từ thủ đô Hán Thành của Nam Hàn, thông tín viên Célio Fioretti của Đài Phát Thanh Quốc Tế Pháp (RFI) cho biết thêm thông tin:
Họ đã phản hồi các thông báo tuyển dụng giả mạo hứa hẹn mức lương cao ngất ngưởng. Thanh tra Oh Yeong Hoon thuộc sở cảnh sát Busan hiểu rất rõ những chiêu trò lừa đảo này. Chính ông đã giải cứu hai người Nam Hàn bị lừa ở Cam Bốt vào tháng Tám và phác họa chân dung các đối tượng dễ bị tổn thương.
Ông nói: “Cả hai đều là những thanh niên không có công việc ổn định, đang tìm việc làm. Do tình hình kinh tế hiện nay, nhiều thanh niên Nam Hàn đã vướng vào các vụ lừa đảo này. Một số người biết đó là những thủ đoạn lừa đảo, nhưng vẫn tham gia; một số khác, như những người tôi gặp, sang Cam Bốt mà không nghi ngờ gì và bị rơi vào bẫy.”
Tuy nhiên, vẫn cần xác định xem những người Nam Hàn được hồi hương hôm nay chỉ là nạn nhân đơn thuần, hay họ đã tự nguyện tham gia vào các mạng lưới tội phạm này. Ranh giới đôi khi rất mơ hồ vì nạn nhân có lúc bị ép phải tuyển thêm người khác, với các loại đối tượng đa dạng hơn, theo lời Thanh tra Oh: “Tôi cũng nghe nói rằng giờ đây, những người ở độ tuổi 40 hoặc 50 cũng bị mắc bẫy, vì các mạng lưới này tìm kiếm những đối tượng lớn tuổi hơn cho một số vụ lừa tình.”
Sự việc vẫn chưa có hồi kết đối với các điều tra viên Nam Hàn, vẫn phải tìm kiếm các công dân khác bị giam giữ ở Cam Bốt.
Cả Ngàn Dân Nam Hàn Bị Giam Trái Phép ở Cam Bốt: Hán Thành Phản Ứng Trễ, Nam Vang Hợp Tác Nửa Chừng
-Sau cái chết của một công dân Nam Hàn tại Cam Bốt liên quan đến tội phạm lừa đảo, chính quyền Nam Hàn bị chỉ trích mạnh mẽ.
Hán Thành muốn tăng cường hợp tác với Cam Bốt để giải quyết triệt để tệ nạn này, nhưng chưa được Nam Vang đáp ứng. Thông tín viên Trần Công của Đài Phát Thanh Quốc Tế Pháp (RFI) tường trình từ Hán Thành:
“Số vụ công dân Nam Hàn bị bắt cóc và giam giữ tại Cam Bốt, được công bố chính thức, tăng chóng mặt: Từ 4 vụ năm 2021, 17 vụ năm 2023, lên 330 vụ chỉ trong 8 tháng đầu năm 2025. Các đường dây tội phạm dụ dỗ người Nam Hàn bằng lời mời “việc nhẹ, lương cao ở ngoại quốc”, sau đó tịch thu sổ thông hành và ép họ tham gia lừa đảo trực tuyến, hoặc rửa tiền. Tổ chức Ân xá Quốc tế cảnh báo rằng nhiều “trại tội phạm” hoạt động với sự bao che hoặc thờ ơ của giới chức địa phương.
Trước làn sóng tội phạm bùng phát, từ tháng 9/2025, Bộ Ngoại giao nâng cảnh báo du lịch, như với Nam Vang lên Cấp 2 (tức hạn chế đi lại), và Cấp 4, ở một số vùng biên giới của Cam Bốt giáp với Lào và Thái Lan, tức cấm hoàn toàn.
Khủng hoảng công dân Nam Hàn tại Cam Bốt xảy ra vào đúng thời điểm Tổng thống Yoon bị hạ bệ khiến hệ thống điều phối ngoại giao-an ninh bị xem nhẹ. Việc ghế Đại sứ tại Cam Bốt bỏ trống từ tháng 7, cùng lực lượng cảnh sát Hàn tại chỗ quá mỏng, đã làm suy yếu khả năng phản ứng và tiếp nhận thông tin, việc bảo hộ công dân tại Cam Bốt bị khủng hoảng nghiêm trọng.
Sau cái chết của một công dân Nam Hàn ở tỉnh Kampot liên quan đến hoạt động tội phạm tại Cam Bốt, Quốc hội Nam Hàn triệu tập phiên điều trần khẩn cấp về “Khủng hoảng công dân tại Cam Bốt” trong tuần thứ hai của tháng 10/2025. Cả các Nghị sĩ đảng cầm quyền lẫn đối lập đều chỉ trích phản ứng ban đầu của Bộ Ngoại giao là chậm trễ. Tổ công tác liên bộ gồm Bộ Ngoại giao, Cảnh sát, Tình báo và Tư pháp do Thứ trưởng Ngoại giao Kim Jin-ah dẫn đầu đã sang Cam Bốt vào ngày 16/10. Hai bên thống nhất thành lập “Tổ công tác chung Nam Hàn-Cam Bốt” gồm Cảnh sát Nam Hàn, Cơ quan Tình báo và Cảnh sát Cam Bốt.
Tiến trình giải quyết hiện vẫn gặp nhiều trở ngại: 70% yêu cầu hợp tác của cảnh sát Nam Hàn chưa được phản hồi, và tâm lý bài Hàn tại Cam Bốt gia tăng do lo ngại rắc rối liên quan đến cảnh sát, ảnh hưởng đến du lịch và đầu tư”.
Chống Tham Nhũng: Trung Quốc Khai Trừ Đảng và Tước Quân Tịch Hai Lãnh Đạo Quân Sự Cấp Cao
(Ảnh AFP - Pedro Pardo, tư liệu: Ông Hà Vệ Đông, Phó Chủ tịch Quân ủy Trung ương Trung Quốc, tham dự lễ khai mạc Hội nghị Hiệp thương Chính trị Nhân dân Trung Quốc (CPPCC) tại Đại lễ đường Nhân dân ở Bắc Kinh, Trung Quốc, ngày 4/3/2025.)
-Ngày 17/10/2025, Bộ Quốc phòng Trung Quốc thông báo 2 lãnh đạo quân sự cao cấp là Hà Vệ Đông và Miêu Hoa, đã bị khai trừ Đảng và tước quân tịch vì tham nhũng. Đây là những sĩ quan cấp cao nhất bị thanh trừng trong chiến dịch chống tham nhũng trong quân đội bắt đầu từ năm 2023.
Trong buổi họp báo, phát ngôn viên của Bộ Quốc phòng, ông Trương Tiểu Cương cho biết còn có 7 viên chức quân sự cao cấp khác chịu chung số phận với ông Hà Vệ Đông và Miêu Hoa. Những người này bị cáo buộc “đã vi phạm nghiêm trọng kỷ luật Đảng và bị tình nghi phạm tội nghiêm trọng liên quan đến nhiệm vụ với số tiền cực kỳ lớn”.
Cũng theo người phát ngôn, hành vi phạm tội của họ “mang tính chất nghiêm trọng, gây hậu quả cực kỳ tai hại”, đồng thời gọi đây là “một thành tựu đáng kể trong chiến dịch chống tham nhũng của Đảng và quân đội”.
Theo thông tấn xã Reuters, đây là lần đầu tiên một vị Tướng đương nhiệm trong Quân ủy Trung ương bị cách chức kể từ sau Cách mạng Văn hóa (1966-1976). Năm nay 68 tuổi, ông Hà Vệ Đông là ủy viên Bộ Chính trị và là một trong hai Phó Chủ tịch Quân ủy Trung ương Trung Quốc, một cơ quan bao gồm 6 thành viên do ông Tập Cận Bình giữ chức Chủ tịch.
Là Tư lệnh quyền lực hàng thứ ba trong Quân đội Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA), ông Hà Vệ Đông còn được coi là một cộng sự thân cận của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, người nắm giữ vị trí Tổng tư lệnh Quân đội.
Theo Ngũ Giác Đài, ông Hà đóng một vai trò quan trọng trong việc lên kế hoạch cho các cuộc tập trận bắn đạn thật xung quanh Đài Loan sau khi bà Nancy Pelosi, khi đó là Chủ tịch Hạ viện Hoa Kỳ, có chuyến thăm đến Đài Bắc, khiến nhà cầm quyền Bắc Kinh tức giận.
Thông tấn xã Reuters nhận định, thông báo này được đưa ra chỉ vài ngày trước khi Ban Chấp hành Trung ương đảng Cộng sản Trung Quốc, một cơ quan quyền lực gồm 200 viên chức cao cấp, họp phiên toàn thể lần thứ tư tại Bắc Kinh, để đưa ra các quyết định về nhân sự.
Nhà nghiên cứu Wen Ti Sung, thuộc Trung tâm Trung Quốc Toàn cầu, Hội đồng Đại Tây Dương, nhận định, “ông Tập chắc chắn đang thanh lọc bộ máy quân đội. Việc chính thức bãi nhiệm hai ông Hà Vệ Đông và Miêu Hoa đồng nghĩa với việc ông sẽ bổ nhiệm các thành viên mới của Quân ủy Trung ương, gần như bị trống rỗng một nửa kể từ tháng 03/2025, vào kỳ hội nghị toàn thể lần này”.
Hội Nghị Toàn Thể Trung Ương Trung Quốc và Kế Hoạch Kinh Tế Cho Giai Đoạn 2026-2030
(Ảnh AP - Mahesh Kumar A, minh họa: Khu phức hợp thương mại tại Trung tâm Hội nghị và Triển lãm ở Hà Bắc, Trung Quốc, ngày 30/8/2025.)
-Hội nghị Toàn thể Ban Chấp hành Trung ương đảng Cộng sản Trung Quốc mở ra trong 4 ngày kể từ 20/10/2025.
Soạn thảo kế hoạch kinh tế cho 5 năm sắp tới là một trong những trọng tâm của sự kiện. Hội nghị diễn ra trong bối cảnh Chủ tịch Tập Cận Bình chuẩn bị gặp Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump tại thượng đỉnh Diễn đàn Hợp tác Kinh tế Á Châu-Thái Bình Dương (APEC) ở Nam Hàn, Bắc Kinh hạn chế xuất cảng đất hiếm trong cuộc đọ sức với Hoa Kỳ, đồng thời phải đối phó với nhiều thách thức kinh tế nội địa.
Là một trong những hội nghị quan trọng nhất của Đảng, Hội nghị Toàn thể Ban Chấp hành Trung ương quy tụ khoảng 370 thành viên dưới sự chủ tọa của ông Tập Cận Bình. Hãng tin Mỹ AP báo trước về khả năng có một số thay đổi nhân sự nhân hội nghị toàn thể lần 4. Đây cũng là cơ hội để các bên soạn thảo bản kế hoạch 5 năm đầy đủ cho giai đoạn 2026-2030, nhưng có nhiều khả năng văn bản sau cùng sẽ chỉ được công bố vào tháng 3/2026, nhân khóa họp thường niên của Quốc hội Trung Quốc.
Về câu hỏi có thể chờ đợi gì từ Hội Nghị lần này, hãng tin Anh Reuters ghi nhận nhiều người kỳ vọng Bắc Kinh sẽ mạnh mẽ thúc đẩy tiêu thụ. Tăng trưởng của Trung Quốc đang bị chựng lại, chỉ số tiêu thụ nội địa, đầu tư của các doanh nghiệp sụt giảm.
Tuy nhiên do đang lao vào một cuộc đọ sức gay gắt với Hoa Kỳ, không chắc rằng hỗ trợ người tiêu dùng sẽ là ưu tiên của đảng Cộng sản Trung Quốc tại thời điểm này. Có nhiều khả năng Bắc Kinh sẽ “tập trung vào các mục tiêu nâng cấp mạng lưới công nghiệp và nhất là đẩy mạnh đầu tư vào các kỹ thuật mới”. Trung Quốc đã đề ra mục tiêu dẫn đầu thế giới về kỹ thuật - nhất là trong các lĩnh vực như trí tuệ nhân tạo hay công nghiệp bán dẫn….
Thông tấn xã Reuters nhắc lại kinh nghiệm cho thấy, “những chuyển biến trong ngắn hạn về ngoại giao, thương mại và kể cả địa chính trị chưa chắc làm thay đổi một cách cơ bản các kế hoạch 5 năm của Trung Quốc”. Nhưng với Bắc Kinh hiện nay “bảo vệ lợi ích quốc gia trong bối cảnh cạnh tranh giữa các cường quốc là nền tảng” cho mọi quyết định. Hội nghị diễn ra chỉ vài ngày trước thượng đỉnh APEC ở Nam Hàn (31/10 và 1/11/2025) và đây cũng sẽ là lần đầu tiên Chủ tịch Tập Cận Bình tái ngộ Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump. Cuộc chiến thuế quan Mỹ-Trung đã gây ảnh hưởng đến toàn bộ mạng lưới xuất cảng của Trung Quốc
Một chuyên gia thuộc ngân hàng Thụy Sĩ UBS được hãng tin Mỹ trích dẫn nhận định rằng Trung Quốc không dễ để duy trì tốc độ tăng trưởng từ 4 đến 5% trong thập kỷ sắp tới, nhưng đây là điều đảng Cộng Sản nước này bắt buộc phải làm để chứng tỏ Đảng có khả năng tiếp tục mang lại cuộc sống tốt đẹp cho người dân, và đó mới là lý do chính đáng để tồn tại.
Thỏa Thuận Phi Các-Bon Vận Chuyển Hàng Hải Bị Hoãn Lại Dưới Áp Lực của Mỹ
(Ảnh SIPA, minh họa: Thỏa thuận Phi Các-bon vận chuyển hàng hải bị hoãn lại 1 năm.)
-Ngày 17/10/2025, các nước thành viên thuộc Tổ chức Hàng hải Quốc tế (IMO) đã quyết định đẩy lùi 1 năm việc thông qua kế hoạch toàn cầu giảm phát thải khí ga gây hiệu ứng nhà kính các loại tàu chở hàng. Đây được cho là một thắng lợi của Hoa Kỳ, vốn dĩ phản đối mạnh mẽ dự án này.
Về mặt nguyên tắc, kế hoạch hành động này đã nhận được đa số các nước ủng hộ, từ Liên Hiệp Âu Châu (EU), Trung Quốc, Ấn Độ, Ba Tây cho đến các quốc đảo Thái Bình Dương. Việc thông qua văn bản này sẽ cho phép lãnh vực được đánh giá “cực kỳ” gây ô nhiễm có một bước rẽ lịch sử về khí hậu, bằng cách buộc các tàu chở hàng giảm dần phát thải khí gây hiệu ứng nhà kính ngay từ 2028 để rồi đi đến phi các-bon hóa hoàn toàn vào năm 2050.
Để có thể thực hiện tham vọng này, văn bản dự trù áp thuế những tàu hàng nào vượt quá ngưỡng phát thải gây hiệu ứng nhà kính nhất định. Theo ước tính, số tiền thu được là khoảng 15 tỉ Mỹ kim và sẽ được tái phân bổ cho các tàu ít gây ô nhiễm nhất cũng như cho các quốc gia dễ bị tác động nhất của biến đổi khí hậu.
Tuy nhiên, theo thông tấn xã AFP, đây chính là điểm bị nhiều nước sản xuất dầu hỏa và nhất là Hoa Kỳ chỉ trích, phản đối nhiều nhất. Tổng thống Donald Trump, vốn ủng hộ năng lượng hóa thạch, đã ví văn bản này là một “trò lừa đảo xanh toàn cầu” lớn nhất trong lịch sử ngành vận tải biển.
Hôm thứ Năm 16/10, trên mạng xã hội Truth Social, ông kêu gọi các nước bỏ phiếu chống. Ông còn đi xa hơn khi đe dọa “không dung thứ cho việc làm tăng giá cả hàng hóa đối với người tiêu thụ Mỹ cũng như việc thành lập một bộ máy quan liêu xanh” để tiêu tiền của người dân Mỹ cho những giấc mơ xanh. Cuối cùng, ông Trump đe dọa các phái đoàn nào ủng hộ dự án bằng cách hạn chế cấp thị thực cho các thủy thủ đoàn, áp đặt các hình phạt thương mại hay thu phí cảng bổ sung.
Ngay sau quyết định hoãn việc thông qua, Tổng thư ký IMO, ông Arsenio Dominguez hôm 17/10 đã yêu cầu các phái đoàn không vỗ tay cuối cuộc họp khi cho rằng “không có gì đáng mừng”, đồng thời yêu cầu các bên có nỗ lực để đạt được thỏa thuận trong vòng một năm.
Chìa Khóa “Hòa Bình” của Hệ Miễn Dịch: Khám Phá Được Nobel Y Học 2025 Vinh Danh
(Hình AP – Claudio Bresciani: Ba nhà khoa học Mary E. Brunkow, Fred Ramsdell và Shimon Sakaguchi được vinh danh Nobel Y học, ngày 6/10/2025.)
-Giải thưởng Nobel Y học năm nay được trao cho 3 nhà khoa học, Mary E. Brunkow (Hoa Kỳ), Fred Ramsdell (Hoa Kỳ) và Shimon Sakaguchi (Nhật Bản), vì công lao khám phá “dung nạp miễn dịch ngoại biên”, một cơ chế giúp cơ thể ngăn hệ miễn dịch không bị rối loạn.
Đóng vai trò cốt lõi là tế bào T điều hòa (Regulatory T-cell – Treg). Tế bào T điều hòa trong hệ miễn dịch được giới chuyên gia coi như chìa khóa của một hệ thống phòng vệ khỏe mạnh, cân bằng. Những chiến binh canh giữ hòa bình, không cho phép hệ thống phòng vệ đó phát triển quá mức, rơi vào trạng thái quân ta đánh quân mình (thuật ngữ Y khoa gọi là bệnh “tự miễn”).
Nhà Sinh học Phân tử Lê Học Lãnh Vân, thành viên sáng lập công ty Y Chính xác (Precision Med) ở Sài Gòn, giải thích: “Sinh giới có điều kỳ diệu là hoạt động theo nguyên tắc cân bằng, nghĩa là luôn có cơ chế điều hòa giữ cân bằng và thiết lập cân bằng mới mỗi khi điều kiện sống thay đổi. Mỗi hệ sinh môi độc lập như ao nước, thảm cỏ, được giữ cân bằng động về dân số của mỗi loài, nguồn thức ăn, dây chuyền thực phẩm.... Mỗi cơ thể động vật có vú luôn được giữ cân bằng động về các mặt sinh hóa máu (nồng độ đường, mỡ trong máu), nhiệt độ, lượng nước….
Khám phá về tế bào T điều hòa (Treg) cho thêm bằng chứng về điều kỳ diệu này ở mức phản ứng miễn dịch. Hệ miễn dịch bảo vệ cơ thể bằng cách tấn công, loại bỏ vi trùng, vi-rút xâm nhập. Nhưng hệ miễn dịch cũng là nguy cơ gây bệnh tự miễn khi tấn công lại các tế bào của chính cơ thể. Các tế bào T điều hòa giữ vai trò trung tâm trong việc điều hòa: khi phát giác hệ miễn dịch tấn công tế bào cơ thể, các tế bào T điều hòa làm dịu phản ứng tự miễn dịch, bảo vệ cơ thể khỏi bệnh tự miễn.”
Trong một bài viết giới thiệu về giải Nobel Y học trên trang Le Grand Continent, chuyên về chính trị quốc tế, nhà Hóa sinh học người Pháp Xavier Olessa-Daragon đưa ra một so sánh thú vị về “Địa-chính trị của tế bào“:
“Trên quy mô địa-chính trị, phương châm “muốn hòa bình phải chuẩn bị chiến tranh” (“vis pacem para bellum") tương ứng với “ai muốn có một cơ thể khỏe mạnh, thì phải tích lũy kháng thể” trên quy mô phân tử.
Trong cả hai trường hợp, rủi ro đều như nhau. Đó là chúng ta càng chuẩn bị cho chiến tranh bằng cách tích trữ vũ khí, thì có nguy cơ càng cao là một trong số các vũ khí vô tình bị kích hoạt - hoặc ai đó bắt đầu gây xung đột với chúng ta, lấy cớ là để tự vệ.... Để đạt được hòa bình, chúng ta phải chuẩn bị cho chiến tranh, nhưng không vượt quá một giới hạn nhất định; nói cách khác, chúng ta phải ngăn chặn một cuộc tấn công mà không làm quá mức, để không tự mình kích động nó.
Nguyên lý này đúng cả với địa-chính trị cũng như với hệ thống miễn dịch của con người”.
Bức Tranh Gần Hoàn Chỉnh của Vòng Chung Kết World Cup 2026
(Hình AP - Armando Franca: Cristiano Ronaldo chào cổ động viên sau trận Bồ Đào Nha gặp Hung Gia Lợi (2-2) trong khuôn khổ vòng loại World Cup 2026, khu vực Âu Châu, bảng F, tại Lisboa ngày 14/10/2025.)
-Sau hơn 2 năm tranh tài sôi động trên khắp các châu lục, vòng loại Giải Vô địch Túc cầu Thế giới (World Cup) 2026 đang bước vào giai đoạn cuối cùng với phần lớn tấm vé đã có chủ.
Ba đội chủ nhà Gia Nã Ðại, Mễ Tây Cơ và Hoa Kỳ đương nhiên góp mặt, trong khi các khu vực còn lại đã gần hoàn tất hành trình chọn ra 45 đại diện xuất sắc nhất dự ngày hội túc cầu lớn nhất hành tinh.
Với 206 đội tuyển quốc gia và vùng lãnh thổ thuộc 6 Liên đoàn Túc cầu trên khắp hành tinh, vòng loại World Cup 2026 là chiến dịch quy mô nhất trong lịch sử Liên đoàn Túc cầu Thế giới (FIFA), một hành trình kéo dài, gay cấn và phản ánh rõ sức lan tỏa ngày càng rộng của túc cầu thế giới.
Kết quả cho đến sau loạt trận tháng 10 vừa kết thúc: Liên đoàn Túc cầu Á Châu (AFC) chứng kiến thế lực truyền thống lên ngôi khi Nhật Bản, Nam Hàn, Iran, Ả Rập Saudi, Úc Ðại Lợi, Qatar, Uzbekistan và Jordan cùng vượt qua vòng loại. Liên đoàn Túc cầu Phi Châu (CAF) khẳng định tính cạnh tranh với 9 đại diện, từ Ma Rốc, một thế lực đang nổi lên, hay Senegal dày truyền thống đến bất ngờ lớn Cap-Vert. Liên đoàn Túc cầu Nam Mỹ (CONMEBOL) không có cú sốc nào khi Á Căn Ðình, Ba Tây, Uruguay, Colombia, Ecuador và Paraguay đều chắc suất chính thức. Liên đoàn Túc cầu Bắc, Trung Mỹ và Vùng Biển Caribbean (CONCACAF) ngoài 3 chủ nhà, các đội khu vực Caribbean và Bắc, Trung Mỹ tiếp tục cuộc đua giành suất còn lại.
Tân Tây Lan lần đầu tiên giành vé trực tiếp cho châu Đại Dương (OFC). Liên đoàn Túc cầu Âu Châu (UEFA) mới chỉ có đội tuyển Anh sớm hoàn thành nhiệm vụ, trong khi các bảng khác vẫn đang gay cấn.
TIN VẮN - TIN TỔNG HỢP
(AFP/RFI) – Đảng Cộng sản Trung Quốc chuẩn bị họp để ”định hướng kinh tế” cho giai đoạn 5 năm sắp tới. Khóa họp mở ra trong 4 ngày kể từ ngày 20/10/2025 tại thủ đô Bắc Kinh. Ban Chấp hành Trung ương họp kín tại Bắc Kinh với sự tham gia của khoảng 200 ủy viên chính thức và 170 ủy viên dự khuyết. Chủ tịch Trung Quốc, ông Tập Cận Bình chủ trì khóa họp và các bên sẽ đề ra Kế hoạch 5 Năm cho giai đoạn 2026-2030.
(AFP/RFI) – Trung Quốc và Hoa Kỳ đồng ý về một đợt đàm phán mới về thuế quan. Hôm 17/10/2025, Bộ trưởng Tài chánh Hoa Kỳ Scott Bessent thông báo sẽ họp lại với Trưởng đoàn đàm phán Trung Quốc, Phó Thủ tướng Hà Lập Phong vào tuần tới. Bắc Kinh sáng nay 18/10 xác nhận là đã sẵn sàng cho một vòng đàm phán mới. Các tuyên bố được đưa ra vào lúc căng thẳng về thương mại Mỹ-Trung leo thang sau khi Bắc Kinh loan báo “kiểm soát chặt chẽ hơn” việc xuất cảng đất hiếm và kỹ thuật khai thác kim loại hiếm. Quyết định này khiến chính quyền Trump phẫn nộ. Hoa Thịnh Ðốn đòi tăng thuế nhập cảng 100% đánh vào hàng Trung Quốc bán sang Hoa Kỳ. Donald Trump có lúc dọa hủy chương trình gặp lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình bên lề thượng đỉnh Diễn đàn Hợp tác Kinh tế Á Châu-Thái Bình Dương (APEC) tổ chức tại Nam Hàn vào cuối tháng này.
(AFP/RFI) – “Shutdown” tại Hoa Kỳ: Nguy cơ sa thải 80% nhân viên quản lý kho vũ khí nguyên tử. Đây là lời cảnh báo của Mike Rogers, Nghị sĩ đảng Cộng hòa, Chủ tịch Ủy ban Quân vụ Hạ viện, đưa ra ngày 17/10/2025. Lời cảnh báo này được đưa ra sau việc Cơ quan An ninh Quốc gia, cơ quan quản lý kho vũ khí nguyên tử của Hoa Kỳ, báo động sắp cạn kiệt ngân sách khẩn cấp, và có thể sẽ phải sa thải 80% nhân viên. Trong buổi họp báo, vị Nghị sĩ này không nêu rõ việc sa thải này là tạm thời hay vĩnh viễn.
(AFP/RFI) – Miến Điện: Tập đoàn quân sự chiếm lại một thành phố từ tay quân nổi dậy. Hôm 18/10/2025, chính quyền quân sự Miến Điện thông báo quân đội đã “hoàn toàn chiếm lại được thành phố Hsipaw”, phía Bắc tỉnh bang Shan, sau 16 ngày giao tranh ác liệt chống lại Quân đội Giải phóng Dân tộc Ta’ang, một liên minh các nhóm sắc tộc thiểu số vũ trang (TNLA). Lực lượng này đã kiểm soát thành phố Hsipaw vào năm 2024. Thành phố Hsipaw, với khoảng 20 ngàn dân, nằm trên một trục giao thông chiến lược, nối Mandalay, thành phố lớn thứ hai của Miến Điện, với biên giới Trung Quốc. Khu vực này là nơi trung chuyển mỗi năm hàng trăm triệu Mỹ kim hàng hóa.
(AFP/RFI) – A Phú Hãn và Pakistan khởi động đàm phán tại Qatar. Đại diện của hai nước trên nguyên tắc khởi động lại cuộc hòa đàm, triển hạn lệnh ngừng bắn. Cuộc họp dự trù diễn ra vào chiều 18/10/2025 tại Doha với Qatar trong vai trò trung gian hòa giải. Xung đột tại biên giới giữa hai quốc gia Nam Á này đã dấy lên gần đây, làm hàng chục người chết. Pakistan tố cáo chính quyền Kabul dung túng các nhóm khủng bố Hồi giáo cực đoan. Quân Taliban cầm quyền tại A Phú Hãn từ 2021 luôn bác bỏ những cáo buộc nói trên.
(AFP/RFI) – Iran tuyên bố không còn bị ràng buộc trong nghĩa vụ kềm chế phát triển chương trình nguyên tử. Thông cáo của Bộ Ngoại giao Iran hôm 18/10/2025 ghi nhận sau đúng 10 năm hiện hành, Hiệp định Vienna hết hiệu lực vào hôm 18/10. Teheran vẫn theo đuổi con đường ngoại giao, nhưng không còn bị trói buộc trong nghĩa vụ hạn chế các chương trình nguyên tử. Năm 2018, Hoa Kỳ đã đơn phương rút khỏi Hiệp định Vienna. Iran luôn bị cáo buộc làm giàu chất uranium quá mức quy định để có thể sử dụng nguyên liệu này trong mục tiêu chế tạo bom nguyên tử.
(AFP/RFI) – Ðại hội Ðiện ảnh của thành phố Lyon vinh danh đạo diễn Mỹ Michael Mann. Tối 17/10/2025, giải thưởng Prix Lumière của thành phố Lyon đã được trao tặng cho tác giả của hơn một chục bộ phim nổi tiếng. Với hơn 40 năm sự nghiệp, nhà làm phim Michael Mann (82 tuổi) là tác giả của những tác phẩm nổi tiếng như Heat (1995), với hai ngôi sao điện ảnh Al Pacino và Robert de Niro. Trước đó, ông được công chúng biết đến nhiều nhờ bộ phim The Last of the Mohicans/Le Dernier des Mohicans.... Michael Mann cũng là đạo diễn đã dựng phim về cuộc đời của huyền thoại quyền anh Mohamed Ali. Trong những mùa lễ trao giải trước đây, Giải Lumière từng được trao tặng cho những cây đại thụ của làng điện ảnh Hoa Kỳ như Clint Eastwood, Martin Scorsese, Francis Ford Coppola hay Quentin Tarantino.
(AFP/RFI) – Ba người thiệt mạng và 5 người khác bị thương trong một vụ nổ xảy ra tại một nhà máy hóa chất ở Bashkiria, vùng Ural, miền Trung nước Nga. Nguyên nhân sự việc hiện vẫn chưa được tiết lộ, theo thông báo hôm 18/10/2025 từ chính quyền địa phương. Lãnh đạo khu vực này là Thống đốc Rady Khabirov cho biết thiện chưa biết rõ nguyên nhân và cũng chưa thể xác nhận đây là một tai nạn hay một hành động phá hoại có chủ đích.
(AFP/RFI) – Pakistan-A Phú Hãn đồng ý thỏa thuận “ngừng bắn ngay lập tức”. Theo thông cáo của Bộ Ngoại giao Qatar, sau cuộc đàm phán tại Doha hôm 18/10/2025, hai quốc gia Nam Á này đồng ý “vãn hồi ổn định một cách lâu dài tại đường biên giới” sau một cuộc giao tranh đẫm máu. Không đi sâu vào chi tiết, ở cương vị trung gian, Qatar chỉ loan báo rằng đại diện của Pakistan và A Phú Hãn sẽ gặp lại nhau vào tuần tới ở Istanbul (Thổ Nhĩ Kỳ). Trong tuần, xung đột biên giới leo thang hàng chục người thiệt mạng ở cả hai phía. Islamabad tố cáo chính quyền Taliban tại Kabul dung túng các tổ chức khủng bố, gây bất ổn cho Pakistan.
(AP/RFI) – Đảng đối lập Quốc Dân Đảng của Đài Loan có tân lãnh đạo. Tân Chủ tịch đảng là bà Trịnh Lê Văn (Cheng Li-wun). Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã gửi thư chúc mừng bà Trịnh. Trong hàng ngũ đối lập, Quốc Dân Đảng bị cáo buộc có lập trường thân Trung Quốc. Quốc Dân Đảng trong thế đối lập, quyền lực tại Đài Loan hiện trong tay Đảng Dân Tiến, vốn có quan hệ không mấy tốt đẹp với Hoa Lục.
(AFP/RFI) – Bắc Kinh tố cáo Hoa Kỳ mở chiến dịch tấn công mạng nhắm vào một trung tâm điều phối giờ giấc của Trung Quốc. Hoạt động giao thông đường sắt, của các nhà máy điện... của cả nước đều căn cứ vào giờ giấc do Trung tâm cung cấp. Đến nay, Hoa Thịnh Ðốn luôn cáo buộc các nhóm tin tặc Trung Quốc nhắm vào các cơ sở của Hoa Kỳ. Nhưng lần này thì ngược lại. Trong thông cáo ngày 19/10/2025 Bắc Kinh trực tiếp quy trách nhiệm cho Cơ quan An ninh Quốc gia Hoa Kỳ đã nhắm vào một cơ quan chính thức của Trung Quốc. Sự việc xảy ra từ năm 2022 đến 2024.
(Yonhap/RFI) – Hoa Thịnh Ðốn dường như đang đàm phán để tổ chức cuộc gặp Trump-Kim. Hôm 18/10/2025, hãng tin Mỹ CNN dẫn nhiều nguồn thạo tin cho biết giới viên chức trong chính quyền Trump hiện đang thảo luận kín về khả năng tổ chức một cuộc gặp thượng đỉnh Trump-Kim nhân chuyến công du Á Châu sắp tới của Tổng thống Hoa Kỳ. Tổng thống Trump tỏ ra quan tâm về một cuộc gặp với lãnh đạo Cộng sản Bắc Hàn, sau khi người đồng cấp Nam Hàn Lee Jae Myung nhân chuyến thăm Tòa Bạch Ốc hồi tháng 8/2025, có nói rằng Diễn đàn Hợp tác Kinh tế Á Châu-Thái Bình Dương (APEC), diễn ra tại Gyeongju, Nam Hàn, từ ngày 31/10 đến 1/11/2025, có thể là một cơ hội để gặp ông Kim.
(AFP/RFI) – Một binh sĩ Bắc Hàn vượt biên trốn sang Nam Hàn. Bộ Quốc phòng Nam Hàn hôm 19/10/2025, đưa tin đã bắt được công dân Bắc Hàn nói trên. Mỗi năm, có hàng chục ngàn người Bắc Hàn đào thoát sang Nam Hàn. Phần lớn đi qua ngà đường bộ sang Trung Quốc, rồi một quốc gia thứ ba (như Thái Lan) trước khi thâm nhập lãnh thổ Nam Hàn.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét