Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ, Recep Tayyip Erdogan và nguyên thủ Nga, Vladimir Putin gặp nhau tại Sotchi, Nga, bàn về Syria gày 22/10/2019.Reuters/Mustafa Kamaci/Turkish Presidential Press Office/
Tối nay, thời hạn 5 ngày Thổ Nhĩ Kỳ ngừng tấn công ở miền Bắc Syria theo thỏa thuận với Mỹ hết hiệu lực. Bất chấp mọi sự can ngăn của các đồng minh NATO, Liên Hiệp Quốc, tổng thống Erdogan, trước khi bay qua Sotchi gặp đồng nhiệm Nga Vladimir Putin, đã tỏ « quyết tâm lớn » tấn công trở lại truy đuổi đến cùng lực lượng Kurdistan.
<!>
Một lần nữa phương Tây lại bất lực trước Thổ Nhĩ Kỳ, đang ngày càng chứng tỏ là một đồng minh khó chịu trong NATO. Tổng thống Recep Tayyip Erdogan đã bác bỏ đề nghị kéo dài thêm lệnh ngừng bắn tại Syria mà tổng thống Pháp Emmanuel Macron bàn với tổng thống Nga trong cuộc điện đàm trước đó ít giờ. Lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ đã chọn cách nói chuyện trực tiếp với ông Vladimir Putin.
Chuyến thăm Nga lần này của tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ theo lời mời của tổng thống Putin, diễn ra trong bối cảnh chiến dịch quân sự của Thổ Nhĩ Kỳ có nguy cơ trở lại và Damas cùng Matxcơva đang cố gắng dàn xếp với lực lượng Kurdistan để kiểm soát lại khu vực miền bắc Syria sau khi Mỹ rút quân khỏi khu vực. Trong khi đó Ankara thì vẫn muốn khu vực này phải « sạch bóng » lực lượng Kurdistan, tổ chức mà Thổ Nhĩ Kỳ vẫn luôn xem là khủng bố, đe dọa an ninh quốc gia.
Sau gần chục ngày tấn công ồ ạt vào lực lượng Kurdistan ở miền bắc Syria, Washington phải đưa một đoàn do phó tổng thống Mike Pence dẫn đầu sang Ankara để thuyết phục mới có được thỏa thuận ngừng bắn 5 ngày, cho phép lực lượng Kurdistan rút ra khỏi khu vực biên giới, tạo một hành lang an toàn cho Thổ Nhĩ Kỳ.
Tổng thống Erdogan muốn thương lượng trực tiếp với ông Vladimir Putin về số phận người Kurdistan chứ không phải là các đồng minh phương Tây trong NATO. Bởi lúc này Nga đã thực sự đang làm chủ bàn cờ chính trị quân sự đầy hỗn loạn ở Syria. Cả hai phía, Ankara và Matxcơva ít nhiều cũng có những tương đồng về lợi ích trong khu vực Trung Cận Đông. Còn các đồng minh phương Tây dưới quan điểm của tổng thống Erdogan giờ là trở ngại cho các tham vọng địa chính trị của Thổ Nhĩ Kỳ.
Quân đội Thổ Nhĩ Kỳ mở cuộc tấn công vào lực lượng Kurdistan ở miền bắc Syria hôm 9/10, NATO mà Thổ Nhĩ Kỳ là thành viên, Liên Hiệp Châu Âu rồi đến Liên Hiệp Quốc đều tỏ ra bất lực không có cách nào cản được Ankara ngoài lời kêu gọi quen thuộc khi xảy ra các cuộc xung đột là « kiềm chế ».
Theo chuyên gia Dominique David, cố vấn của Viện Quan Hệ Quốc Tế Pháp, lập trường của Thổ không có gì ngạc nhiên. Thổ Nhĩ Kỳ vẫn luôn là thành viên quan trọng của NATO vì lý do chiến lược. Thổ Nhĩ Kỳ là nơi có căn cứ quân sự lớn của Mỹ phục vụ có hiệu quả cho phương Tây trong chiến lược kiểm soát toàn bộ khu vực Trung Cận Đông. Nếu phải có phản ứng thì hành động NATO cũng rất hạn chế.
Còn ở Liên Hiệp Quốc, các văn kiện chính thức để lên án hay răn đe Thổ đã bị Nga và Trung Quốc, hai thành viên Hội Đồng Bảo An chặn lại. Chuyên gia Dominique David nhấn mạnh, « Nga một mặt không thể tán đồng chiến dịch quân sự của Thổ Nhĩ Kỳ nhưng lại đang có những bước xích lại gần với Ankara » thời gian gần đây rất có lợi cho Nga.
Liên Hiệp Châu Âu thì không chỉ bất lực mà còn chia rẽ. Các nước châu Âu chỉ có thể đưa ra tuyên bố chung để mỗi nước thành viên có lập trường cứng rắn hơn trong việc bán vũ khí cho Thổ Nhĩ Kỳ. Ngoại trưởng Tây Ban Nha, Jossep Borrell, thừa nhận « chúng ta không có quyền lực kỳ diệu nào ».
Giải thích về giới hạn của Liên Âu, chuyên gia Dominique David nhấn mạnh : « Các nước châu Âu không hội tụ được lợi ích chung, nhất là trong việc bán vũ khí ». Rồi gần đây có vấn đề nhập cư ồ ạt, Thổ Nhĩ Kỳ được các nước châu Âu mặc cả để ngăn chặn làn sóng người đổ vào châu Âu. Hoàn cảnh đó đã tạo thế cho Ankara trong các cuộc đối thoại với châu Âu trong các chủ đề khác.
Thổ Nhĩ Kỳ với vị trí chiến lược quan trọng trong vùng, đang tìm kiếm một vị thế cường quốc trong vùng, không dễ gì chịu chấp nhận sức ép từ bên ngoài, nhất là khi lợi ích riêng đã chia rẽ các quan hệ đồng minh cũng như các cường quốc. Nước Nga, dù bị phương Tây tìm cách cô lập, bây giờ có lẽ là quốc gia duy nhất có thể nói chuyện cũng như đóng vai trò trung gian được với nhiều nước về bàn cờ Trung Cận Đông.
Thượng đỉnh Putin - Erdogan tìm giải pháp cho bắc Syria
Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan (T) và nguyên thủ Nga, Vladimir Putin, tại thượng đỉnh ba bên Nga - Thổ - Iran về Syria ở Ankara ngày 16/09/2019.Pavel Golovkin / POOL / AFP
Nga ngày càng khẳng định vai trò trung gian không thể thiếu trong cuộc chiến tại Syria. Chiều 22/10/2019, tổng thống Vladimir Putin tiếp đồng nhiệm Thổ Nhĩ Kỳ Recep Erdogan tại Sotchi (Nga) nhằm tìm kiếm các giải pháp cho tình hình căng thẳng ở miền đông bắc Syria kể từ khi Ankara quyết định điều quân để lập « vùng an toàn ».
Cuộc họp thượng đỉnh Nga-Thổ Nhĩ Kỳ diễn ra chỉ vài giờ trước khi thỏa thuận ngừng bắn giữa Ankara và Washington hết hiệu lực. Theo dự kiến, nguyên thủ hai nước bàn về những điểm cơ bản để đi đến một thỏa thuận lâu dài, chấp nhận được cho cả phía lực lượng Kurdistan, bị Mỹ bỏ rơi nhưng được Nga ủng hộ, và cho cả phía Ankara, luôn coi người Kurdistan là thành phần khủng bố và cần đánh đuổi khỏi « vùng an toàn » ở miền bắc Syria, giáp biên giới Thổ Nhĩ Kỳ.
Ngày 21/10, một ngày trước cuộc họp giữa nguyên thủ hai nước, Thổ Nhĩ Kỳ tái khẳng định lập một « vùng an toàn » dài 120 km, từ thành phố Tal Abyad và Ras Al Ain, đông bắc Syria ngay khi lực lượng Kurdistan rút khỏi khu vực. Đây chỉ là giai đoạn 1 trong dự án của Ankara về vùng an toàn dài 444 km dọc đường biên giới với Syria.
Theo AFP, để thực hiện dự án trên, Ankara buộc phải thỏa hiệp với Matxcơva, đồng minh của chế độ Bachar Al Assad. Ngoài ra, quân đội Nga cũng được triển khai trên thực địa, tại vùng đông bắc Syria, kể từ khi Thổ Nhĩ Kỳ tấn công. Sau cuộc họp, nguyên thủ hai nước sẽ tổ chức họp báo chung.
Ngày 22/10, tổng thống Erdogan cảnh báo Thổ Nhĩ Kỳ sẽ mở lại chiến dịch quân sự « với quyết tâm cao hơn » nếu lực lượng Kurdistan không rút hết khỏi vùng đông bắc trước 19 giờ (giờ quốc tế), thời hạn ngưng bắn hết hiệu lực. Ông Erdogan cũng bác đề xuất của tổng thống Pháp Emmanuel Macron « kéo dài thời hạn hưu chiến », cũng như « tìm lối thoát cho cuộc khủng hoảng (tại Syria) bằng đường ngoại giao ». Đề nghị được ông Macron nêu lên với đồng nhiệm Nga trong cuộc điện đàm tối 21/10.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét