THƯ GỬI QUỐC HỘI HOA KỲ VỀ CUỘC HỘI THẢO “VIỆT NAM VÀ KINH TẾ PHI THỊ TRƯỜNG”

Ngày 20 tháng 7 năm 2024

Kính thưa Dân Biểu/Thượng Nghị Sĩ,

Nhà cầm quyền CSVN đã chính thức yêu cầu Bộ Thương Mại Hoa Kỳ loại bỏ nước này khỏi danh sách các nền kinh tế phi thị trường. Các tổ chức trong đó có Liên Minh Vì Dân Chủ Cho Việt Nam đã nỗ lực chống lại sự vận động này từ phía CSVN với lý do rằng nền kinh tế định hướng xã hội chủ nghĩa của Việt Nam chưa đáp ứng được điều kiện nào của nền kinh tế thị trường. Trước dự kiến của quyết định vào cuối tháng 7, Liên Minh Vì Dân Chủ Cho Việt Nam đã tổ chức một cuộc hội thảo trực tuyến về đề tài “Việt Nam và Nền Kinh Tế Phi Thị Trường” với diễn giả là Tiến sĩ Nguyễn Văn Chữ, Giáo Sư Kinh Tế và Tài Chánh, Nguyên Khoa Trưởng Khoa FAMIS, bao gồm Tài Chính, Kế Toán, Kinh Tế, Điện Toán Ứng Dụng, và Ngoại Thương, tại Đại Học Houston-Downtown, để thảo luận về các điều kiện của kinh tế thị trường.

<!> 

Ngoài sự tham dự của nhiều văn phòng Thượng Nghị Sĩ và Dân Biểu Quốc Hội, cuộc hội thảo cũng đã có nhiều hội đoàn và cộng đồng người Việt Quốc Gia tham dự.

Khi xem xét tình trạng kinh tế phi thị trường của một quốc gia, Bộ Thương Mại phải quan tâm đến sáu yếu tố: (1) khả năng hoán chuyển tiền tệ, (2) sự tự do thương lượng về mức lương của người lao động, (3) mức độ đầu tư nước ngoài, (4) mức độ sở hữu của nhà nước, (5) sự kiểm soát của chính phủ đối với tài nguyên và giá cả, và (6) các yếu tố khác mà Bộ Thương Mại cho là phù hợp.

Chỉ riêng với năm yếu tố đầu tiên, Việt Nam rõ ràng không phải là nền kinh tế thị trường. Đại Diện Thương Mại Hoa Kỳ (USTR) đã phát hiện rằng Việt Nam "quản lý tỷ giá hối đoái" để đạt được các mục tiêu kinh tế, điều này đã gây ra "sự định giá thấp liên tục" của đồng tiền. Theo Bộ Ngoại Giao, công đoàn duy nhất ở Việt Nam có thẩm quyền là công đoàn do nhà cầm quyền kiểm soát. Đầu tư nước ngoài phải tuân theo sự chấp thuận tối hậu của nhà cầm quyền và các công ty nhà nước chiếm gần 30% GDP của Việt Nam. Các công ty này được tài trợ thông qua sự kiểm soát gần như tuyệt đối của Việt Nam trong lãnh vực ngân hàng, nơi cung cấp các khoản vay ưu đãi cho các công ty nhà nước.

Riêng yếu tố thứ sáu, cuộc hội thảo cho thấy Trung Cộng ngày càng sử dụng Việt Nam để né tránh tình trạng kinh tế phi thị trường của chính họ, cũng như các loại thuế nhập khẩu tự vệ khác của Hoa Kỳ. Chỉ vài tháng sau khi ký hiệp định Đối Tác Chiến Lược Toàn Diện Hoa Kỳ - Việt Nam vào tháng 9 năm ngoái, Việt Nam đã tham gia một loạt 36 thỏa thuận với Trung Cộng, hứa hẹn sẽ hợp tác kinh tế, chính trị và quân sự chặt chẽ hơn. Việt Nam ngày càng phụ thuộc vào đầu tư và nguyên liệu thô của Trung Cộng. Do đó, Việt Nam không chỉ là một trung tâm sản xuất thay thế mà còn là môi trường chế biến và lắp ráp cho các nhà sản xuất Trung Cộng. Trong nhiều trường hợp, các nhập liệu thượng nguồn được sản xuất tại Trung Cộng được chuyển đến các công ty con ở Việt Nam để chế biến chút đỉnh thành các sản phẩm hạ nguồn nhằm tránh thuế của Hoa Kỳ.

Vấn đề lao động cưỡng bách cũng được đề cập. Cơ Quan Hải Quan và Bảo Vệ Biên Giới Hoa Kỳ (CBP) đã ngăn chặn gần 1 tỷ đô la các sản phẩm lao động cưỡng bức của người Duy Ngô Nhĩ được gửi qua Việt Nam. Tương tự như vậy, Bộ Thương Mại đã phát hiện ra rằng các nhà sản xuất Trung Cộng đang thực hiện các thay đổi nhỏ đối với hàng hóa của họ tại Việt Nam để tránh thuế chống bán phá giá đối với các sản phẩm của Trung Cộng.

Việc trốn tránh tương tự có khả năng xảy ra đối với Nga, một nền kinh tế phi thị trường khác. Tổng Thống Nga Vladimir Putin gần đây đã ký ít nhất 12 thỏa thuận kinh tế với người đồng cấp Việt Nam trong chuyến thăm cấp quốc gia tới Việt Nam để bù đắp cho sự cô lập quốc tế ngày càng tăng của nước này liên quan đến cuộc chiến ở Ukraine.

Trong quá trình giám sát, nhiều thành viên Quốc Hội (68 Dân Biểu và 8 Thượng Nghị Sĩ) đã nhất trí rằng Việt Nam không đáp ứng các điều kiện kinh tế phi thị trường, bao gồm vai trò quan trọng của các doanh nghiệp nhà nước (SOEs) trong nền kinh tế Việt Nam, "những thiếu sót nghiêm trọng" trong luật lao động của Việt Nam và khả năng gây hại cho các ngành công nghiệp và người lao động Hoa Kỳ. Theo các nhà quan sát độc lập, hồ sơ nhân quyền của Việt Nam rất kém và ngày càng tệ hơn.

Cuộc hội thảo đã dẫn đến kết luận là nền kinh tế xã hội chủ nghĩa với mục đích bảo vệ quyền lợi của Đảng cầm quyền không thỏa mãn các điều kiện của một nền kinh tế thị trường. Cuộc hội thảo đưa ra khuyến nghị là Bộ Thương Mại Hoa Kỳ tiếp tục định danh Việt Nam là một nền kinh tế phi thị trường.

Chúng tôi yêu cầu các thành viên Quốc Hội tiến hành giám sát Bộ Thương Mại trong việc trao quy chế kinh tế thị trường cho nền kinh tế chỉ huy của Việt Nam.

Trân trọng,

Liên Minh Vì Dân Chủ Cho Việt Nam

July 20, 2024

Dear Sir/Madam,

The Vietnamese authorities has officially requested the US Department of Commerce to remove the communist country from the list of non-market economies. Organizations including the Alliance for Vietnam’s Democracy have led efforts to counter this push from the Vietnamese Communist Party on the grounds that Vietnam's socialist-oriented economy has not met any of the conditions of a market economy.

In anticipation of the decision at the end of July, the Alliance for Vietnam’s Democracy organized an online conference on "Vietnam and the Non-Market Economy" with Dr. Nguyen Van Chu, Chairman of the FAMIS Department, including Accounting, Finance, Economics, Management Information Systems, and International Business, at the University of Houston, to discuss the criteria of a market economy. In addition to several congressional offices in the Senate and House of Representatives, the conference was attended by many Vietnamese associations and community organizations.

When reviewing a country’s NME status, the Department of Commerce must consider six factors: (1) currency convertibility, (2) labor and free bargaining, (3) the presence of foreign investments, (4) the extent of government ownership, (5) government control over resources and prices, and (6) other factors the Department deems appropriate.

Under the first five factors alone, Vietnam clearly is not a market economy. The US Trade Representative (USTR) has found that Vietnam “manages its exchange rate” to achieve economic goals, which has caused “persistent undervaluation” of its currency. According to the State Department, the only union in Vietnam with any authority is state controlled. Foreign investments are ultimately subject to government approval, and state-owned companies account for nearly 30% of Vietnam’s GDP. These companies are financed through Vietnam’s banking sector, which is state-controlled and provides preferential lending to state-owned companies.

On the sixth factor, the conference showed that China was increasingly using Vietnam to avoid its own NME status, as well as other defensive US import duties. Just months after signing the US-Vietnam Comprehensive Strategic Partnership last September, Vietnam entered a series of 36 agreements with China that promised greater economic, political, and military cooperation. In fact, Vietnam has become more reliant on Chinese investment and raw materials. As a result, Vietnam is not so much an alternative manufacturing hub as a processing and assembly platform for Chinese producers. In many cases, upstream inputs produced in China are shipped to Vietnamese subsidiaries for minor processing into downstream products to avoid US duties.

The issue of forced labor was also mentioned. The US Customs and Border Protection (CBP) has stopped $1 billion worth of Uyghur forced labor products sent through Vietnam. Likewise, the Department of Commerce has found that Chinese producers are performing minor alterations to their merchandise in Vietnam to avoid antidumping duties on Chinese products.

The same evasion is potentially applicable to Russia, another non-market economy. Russian President Vladimir Putin recently signed at least a dozen economic deals with his Vietnamese counterpart during a state visit to Vietnam to offset its growing international isolation over its war in Ukraine.

Many members of Congress (68 in the House and eight in the Senate) have agreed that Vietnam does not meet the conditions of a free market economy, including the prominence of state-owned enterprises (SOEs) in Vietnam’s economy, “severe deficiencies” in Vietnam’s labor laws, and potential harm to U.S. industries and workers. According to independent observers, Vietnam’s human rights record is poor and worsening.

The conference concluded that a socialist economy with the predominant purpose of protecting the interests of the ruling party does not satisfy the conditions of a market economy. The conference recommended that the US Department of Commerce continue to designate Vietnam as a non-market economy.

We ask that members of Congress conduct their oversight of the Department of Commerce in granting market economy status to Vietnam’s command economy.

Sincerely