Chuyến đi vào lúc hoàng hôn - Giao Chỉ, San Jose.

(Kể chuyện đi về miền Nam giữa mùa Covid 19)

Vì sao mà đi: Gần 3 năm nay không suôi Nam. Tháng này đã đi tham dự lễ giới thiệu Tượng Đài Quảng Trị. Đi về liền họp mặt báo cáo cho các bạn cao niên. Bạn hỏi rằng ông kể đầy đủ mọi chuyện nghe coi. Xin rút ngắn chuyện dài. Số là miền Nam có dự án xây tượng đài. Chuyện quan trọng liên quan đến vị trí xây tượng tại thành phố Westminster. Ban tổ chức vô cùng xuất sắc gây quỹ ngay tại San Jose và TX. Thu được trên 200 ngàn. Những giờ chót trở ngại vì không đủ phiếu để thành phố chấp thuận về vị trí. Hai thành viên tổ chức là anh Thiện và cô Thu tại San Jose gặp tôi để xin đặt Tượng Đài trong Việt Museum. Tin cho biết là tượng đài đã làm xong. Nếu không có chỗ sẽ cất trong kho chừng một năm. 

<!>

Cuộc chiến 2 phe tiếp tục. Sẽ dành lại 1 ghế trong city để có chỗ tiếp tục xây cất. Tôi bày tỏ lòng thương cảm cho các Linh Hồn trong Tượng Đá mà phải vào nằm chờ trong kho. Nằm chờ cho cuộc chiến chưa biết thắng bại ra sao. Tôi bèn hoan hỷ chấp thuận với tất cả các hậu quả có thể xảy ra. Đó là lý do chúng tôi lên đường trong tuổi hoàng hôn gần 90. Đi cùng 2 vị cao niên ở tuổi 80. Bác Cường nguyên tổng trưởng kinh tế đệ nhị Cộng Hòa nay là chủ tịch hội đồng quản trị Việt Museum. Bác Tuệ nguyên là thẩm phán tòa án di dân SF, nay là chủ tịch hội đồng tư vấn Museum.Quý vị có phu nhân đi theo. Chẳng biết bà sẽ lo cho ông hay ngược lại.

Du hành vào lòng người. Đi máy bay tương đối cũng OK. SouthWest không khó khăn. Bay nội địa chỉ cần đeo khẩu trang. Có ID và vé lên tàu in trong cell là xong ngay. Nhưng phi trường mênh mông than già đi bộ cũng mệt. Ra đi từ thứ sáu chúng tôi tự lo thuê xe và hotel. Không muốn làm phiền ban tổ chức. Lần lượt đến trình diện luật sư Lân, luật sư Văn và ông thị trưởng để ra mắt và nói lời tốt đẹp tối đa trên TV và Radio. Buổi Tối chúng tôi tổ chức đã tiệc mời tất cả tại nhà hàng Ngọc Sương nhưng chỉ có ông bà Thị trường tham dự. Sáng thứ bẩy đến sớm dự lễ ghi nhận chuyện vui buồn đều có cả. Ban tổ chức nỗ lực trên mọi phuong diện nhưng cũng có những điều thiếu xót rất VN. Chương trình kéo quá dài. Nhiều người muốn xuất hiện và ai cũng muốn nói nhiều.Thôi cũng đành. Điều chúng tôi chú ý là các tấm bia đúc bằng ciment. Công bình mà nói chỉ nên gọi là những tấm bia khổng lồ. Không phải là Tượng Đài. Gọi là Bia không có nghĩa tầm thường. Bia trong Quốc Tử Giám Hà Nội là những di sản quý giá của dân tộc. 

Tuy nhiên điều rất đáng buồn là chúng tôi không gặp bất cứ một chiến hữu cao niên nào tham dự. Đã có gửi thư riêng, đã điện thoại và biết rằng bạn ta còn khỏe mạnh. Gia đình anh bạn cùng khóa Trần Quốc Lịch đánh trận Quảng Trị tìm không thấy. Hỏi thăm chị Pham Văn Chung ngày xưa chỉ huy cả lữ đoàn giữ vững phòng tuyến trên sông.. Anh đã ra đi nhưng không đi một mình. Mấy anh em còn lại cũng theo nhau đi hết. Chị Chung và mấy cháu khóc cho cả nhà chia cắt. Tượng đài này tuy vinh danh trận tái chiếm Cổ Thành nhưng thực sự chúng tôi muốn nhìn thấy như là một chiến tích sau cùng của cả năm 1972. Bắc quân dốc toàn lực đánh trên 3 mặt trận. Bắc quân dốc toàn lực đánh trên 3 mặt trận.Tây nguyên với Kon Tum. Rồi qua miền Đông với Bình Long và sau cùng chiếm toàn thể Quảng Trị. Chúng ta bị đau thương từ trận Tân cảnh với sự tan hàng của bộ tư lệnh sư đoàn 22 và cái chết của tư lệnh. Cùng một lúc trận tan hàng của tiểu đoàn 11 nhẩy dù và trung tá Bảo ở lại đồi Charle. Qua đến miền Hỏa tuyến chúng ta chịu đau thương vì sư đoàn 3 bộ binh tan hàng để mất tiểu khu Quảng Trị. Quân Lực VNCH lần lượt giữ vững Kon Tum, giải tỏa vòng vây An Lộc và sau cùng tái chiếm Cổ Thành. 

Hiện diện trong buổi lễ thực may mắn còn có một số bộ binh và thuỷ quân lục chiến. Chiến hữu mũ đỏ duy nhất lại là thân hữu bác sĩ nhảy dù Phạm gia Cổn. Ghi nhận năm 1972 quân ta tái tổ chức 2 sư đoàn bộ binh và thay quân cho biết bao nhiêu chiến binh mũ xanh, mũ đỏ. Địch quân phải hy sinh tổng cộng 8 sư đoàn bao gồm biết bao nhiêu thanh niên miền Bắc. Mười năm trước tôi còn gặp các anh cùng khóa trong những kỳ họp mặt chiến sĩ Tây Nguyên, các anh hùng Bình Long và mũ xanh, mũ đỏ trong các đại hội thường niên. Các bạn cùng tuổi và cùng khóa lần nào cũng còn đủ một vòng tay bắt mặt mừng. Lần này ngay tại lễ giới thiệu Tượng Đài Quảng Trị, mũ xanh mũ đỏ cao niên và đồng khóa chẳng gặp người nào. Chiến hữu đã đi xa. Hay đang nằm chờ cuộc biệt ly sau cùng. Thất thập chẳng biết gì và bát thập sắp ra đi. Còn một số bạn nhà binh ở tuổi 70 cũng không tham dự. Anh em trả lời rằng nếu không phản đối thì cũng không muốn nhập cuộc. Ai cũng nói là không tham dự vào các phe phái tranh chấp chia rẽ cộng đồng. Nếu các bạn có lý thì dường như chúng tôi sai. Chúng tôi tham dự và nhận lãnh tượng đài nặng ngàn cân chỉ vì hy vọng cất đi được cái biểu tượng mâu thuẫn giữa anh em. Và chúng tôi nghĩ đến người chết nhiều hơn là nghĩ đến người sống. Chuyện cái Tượng đài nay vẫn đằng đằng sát khí. Biết nên hòa hay nên chiến. Đi dự lễ trở về nhận được khá nhiều điện thư và tin nhắn. Các bạn hỏi câu cuối cùng. Các anh đứng bên nào. Vẫn trả lời câu muôn thủa của Việt Museum. Chúng tôi đứng bên người chết.

Thêm một lần họp khóa. 

 Xin kể lại chuyện thứ sáu. Rất mừng là có dịp để bác Cường Kinh tế đi gặp hàng chục bạn cũ cùng ngành thủa xưa. Biết bao giờ gặp lại. Buổi tối tại Ngoc Sương thanh lịch ông bà Cường lại gặp cố nhân. Ông bà Tuệ cũng lại gặp cố tri thân hữu một thời kéo dài buổi tối vô cùng tình cảm. Riêng phần chúng tôi nhờ Ms. Hồng Phượng và cháu Liêm thu xếp nên có kỳ họp khóa đặc biệt năm 2021. Ông bà trung tá Ngô lê Tĩnh vẫn còn khỏe mạnh ngồi bên các bà quả phụ của khóa Cương Quyết Đà Lạt 1954. Anh Tĩnh là vua Húc của binh chủng nhẩy dù với danh hiệu người nhiều huy chương số 1 bao gồm cả chiến thương bội tinh. Anh là tiểu đoàn trưởng đánh trận Hạ Lào, cũng là người tham dự trận Kontum rồi cùng Trần Quốc Lịch nhảy vào đánh Cổ Thành trước khi bàn giao cho TQLC của Ngô Văn Định.Tôi hỏi trung tá Tĩnh mai có ra chơi với anh em không. Ông lữ đoàn phó nhẩy dù nói rằng tai bị điếc nên không nghe được tiếng súng để mà chạy cho đúng hướng. Ông thưa rằng đại tá Lộc ngày mai có bình yên về lại San Jose thì báo cho biết tin. Ông mũ đó hỏi thăm hai ông mũ Xanh trung tá lữ đoàn phó Đỗ đình Vượng ở South Bend và đại tá Ngô văn Định ở San Jose. Tôi cho biết ở trên miền Bắc còn trung tá mũ xanh Nguyễn Ngọc Thụy và 2 anh mũ đỏ cùng khóa. Trung tá Nghiêm Tôn và anh hùng nhẩy Bắc Nguyễn hữu Luyện. Trung tá mụ đỏ Lê ngọc Tô thì tôi vừa tổ chức lễ phủ cờ tuần trước. Trước sau rồi cũng vĩnh biệt anh em dù có thêm một lần họp khóa chỉ có vài người.

Bài thơ họp khóa 15 năm trước

Giao Chỉ San Jose.

Thôi rồi. Lại thêm 1 đêm mất ngủ. Tôi không bao giờ là thi sĩ. Nhưng 15 năm trước có làm một bài thơ. Tháng 3 năm 2004 tôi tổ chức họp khóa 50 năm tại quận Cam. Cái khóa lạ lùng của chúng tôi có 300 thanh niên 20 tuổi Bắc Kỳ động viên vào khóa Tư Phụ trừ bị nhưng Thủ Đức hết chỗ nên đưa lên học Đà Lạt. Kỳ họp 2004 tập hợp được 70 người. Tất cả 8 trung đội, mỗi trung đội cũng còn khoảng dưới 10 người. Tuổi trung bình trên 70. Còn phong độ và còn hào hứng. Tôi viết một bài thơ kể cuộc đời của cả khóa. Rất hãnh diện và tự cho là bài thơ rất hay. Nhưng mấy năm nay lạc mất tiêu. Đêm nay lục trong hồ sơ Việt Báo đã tìm thấy. Nếu còn nước mắt là khóc đấy. Cả khóa 300 sau 50 năm về họp 7 chục. Chỉ có 15 năm mà tôi viết lời phân ưu quá trời. Tưởng mình trở thành nhân viên nhà đòn hay thuộc đơn vị Chung Sự. Trong bài thơ này có một câu tôi viết tự cho là xuất sắc nhất. Hỏi rằng Chết nhiều như vậy có sợ không. Đáp rằng: Sợ thì ông đếch sợ nhưng buồn thật là buồn. Lại hỏi rằng: anh em còn ít quá hội hè làm sao. Lại đáp rằng: Còn thằng nào chơi thằng đó. Mới đây chôn Lê Ngọc Tô, tôi viết ai điếu như thằng 20 tuổi. Viết rằng cả khóa hôm nay chỉ còn 2 thằng. Thằng đứng thằng nằm. Năm vừa qua họp mặt lèo tèo chẳng bao nhiêu. Chỉ còn toàn quý bà quả phụ. Ông hội trưởng mời quý phu nhân ra chụp hình hàng ngang. Một bà nói rằng anh có lấy hết được không. Tôi đáp chụp hết thì được, lấy hết không đuoc. Một vài người thôi. Mời các bạn vui lòng đọc bài thơ họp khóa của tôi. Một lần làm thi sĩ.

Bài ca họp khóa.

Giao Chỉ, San Jose.

Lời nói đầu: Tác giả là đại tá Vũ Văn Lộc, sinh viên sỹ quan khóa Cương Quyết 2 Võ Bị Liên quân Đà Lạt 1954. Sáng tác nhân dịp 50 Năm Họp Khóa Ngậm Ngùi (1954-2004) vào tháng 3-2004 tại Orange County, California.

Thưa chư liệt vị.

Khóa chúng tôi đây. Dở giăng , dở đèn. Môn chẳng ra môn, khoai chẳng ra khoai. Cầm giấy khai sinh Thủ Đức, chẳng phải đấng sinh thành. Công ơn dưỡng dục mẹ nuôi, đàn con nhớ về Đà Lạt.

Năm hai mươi tuổi, anh đi quân đội. Ngày vào trường, năm Năm Mươi bốn. Tổ quốc còn đủ hai đầu Sài Gòn-Hà Nội. Khi mãn khóa ngày Một Tháng Mười. Genève cưa đôi đất nước, chia ra hai mảnh Bắc Nam.

Đang thụ huấn, Điện Biên Phủ, Tây kéo cờ hàng. Trong quân trường, điểm trung bình, đôn lên hai nấc. Lúc quỳ xuống, vẫn còn là sinh viên sĩ quan. Khi đứng lên, có anh chỉ còn cặp lon trung sĩ. Chân dậm đất, tay đấm ngực, miệng kêu trời.

Rồi sau cùng, Dù lính dù quan, cũng chia nhau mà về đủ các vùng chiến thuật. Anh đội mũ đỏ nhảy dù, tôi về mũ xanh lính thủy. Đi tới đi lui cũng quanh quẩn Cà Mâu-Bến Hải. Sáu mười phần trăm lấy vợ Nam Kỳ… Bỏ lại nửa mối tình đầu Hà Nội.

Hai mươi mốt năm, chinh chiến ngược suôi. Anh đi tàu suốt, tôi ốm yếu xanh xao…Nhận sổ quân y ba mươi ngày tái khám. Người lên lon lá huy hoàng, ngực đỏ huân chương cứu quốc. Có cậu lả lướt dăm bảy mảnh tình. Có anh hiền lành, giữ mãi tơ duyên một chỗ.

Vào cuộc chiến, tôi đánh Bình Xuyên…Xuống miền Tây, ông vây Hòa Hảo. Vào trận Mậu Thân, bị đánh phủ đầu, Quân ta đã huy hoàng đứng dậy. Mùa Hè đỏ lửa, bị địch quân đập trúng ngang lưng, Mà sao lính Cộng Hòa vẫn còn gân mạnh mẽ phi thường. Từ Bình Long anh dũng, Nguyễn Kiếm Diệm gan lỳ ngồi trên nóc hầm, đội pháo, ăn cơm. Cho đến khi vào Hạ Lào gian khổ, Ngô Lê Tĩnh đái một bãi trên đất Tchepone, theo đúng lệnh quân hành ông Thiệu.

Nhưng chiến tranh đâu phải chuyện đùa. Nhất tướng công danh thành vạn cốt khô. Giữa chốn sa trường Quảng Trị, Xuân Phan đền xong nợ nước. Trong hầm hành quân Hạ Lào, Văn Hiền tự sát hiển linh.

Rồi có lệnh hạ thành Quảng Trị. Nhảy dù Quốc Lịch thay quân cho mũ xanh Ngô Định lên phiên. Hào khí ngất trời.

Cho đến ngày trời sầu đất thảm tháng Tư Đen. Đỗ Đình Vượng dẫn trung đoàn về đồn trại thân yêu. Ngước nhìn trời Lai Khê thấy cay cay khóe mắt. Người ngậm tăm, súng đeo vai buồn bã. Ngồi ăn trưa với ông Tư Lệnh cơm nuốt không vô. Miếng vải trắng ai đã treo trên nóc ngọn cờ. Lê Nguyên Vỹ đi một đường tự sát. Đình Vượng cho quân lính hồi hương để sĩ quan Cương Quyết xếp hàng, vào tù cải tạo. Riêng Nguyễn Đình Duy tự kết liểu cuộc đời cùng với thành Sài Gòn sụp đổ.

Kính thưa chư liệt vị, Khóa chúng tôi đây, Khóa di cư chạy loạn, từ Bắc vào Nam…cùng với nhân dân đã kiến tạo hai nền Cộng Hòa…và hai mươi mốt năm xây nhà, dựng nước.

Paris ký Hiệp Ước Hòa Bình, Nguyễn Thế Nhã đón tù binh Nghiêm Kế trở về bến sông Thạch Hãn.Tưởng rằng phen này trong ấm ngoài êm.

Chẳng hiểu vì sao, chỉ một tháng trời oan nghiệt, quân cán chánh chạy dài từ dọc xuống ngang…để anh em chúng tôi cũng phải chia phần, làm tan đàn xẩy gánh.

Đám nhanh chân chạy thoát khá nhiều, người ở lại chịu đọa đày cũng lắm. Bước chân đi mặt còn ngoảnh lại, phía chân trời xiềng xích trông theo.

HO qua Mỹ, tổn thất quá phần ba. Gặp lại anh em vừa yếu lại vừa già. Hai mươi mốt năm chinh chiến đã trôi qua. Thêm hai mươi chín năm cải tạo cộng với lưu đày. Là vừa đủ năm chục năm tròn gian khổ.

Vì vậy nên mới có hôm nay, tháng Ba năm Lẻ Bốn. Chúng tôi về đây, dành lại một ngày cho Năm Mươi Năm Họp Khóa Ngậm Ngùi. Để đếm đầu người, xem anh em, ai còn, ai mất.

Ba trăm chàng trai đất Bắc, giờ đây chỉ còn lại bảy chục bác cao niên. Già thật là già. Lão ơi là lão. Nước mắt đã khô rồi. Gặp nhau chỉ cười thôi. Chẳng phải lần đầu, nhưng biết đâu đây sẽ là lần cuối. Sợ thì ông đếch sợ, nhưng buồn thật là buồn.

Thưa quý vị.

Bầy ong thợ về già sẽ bay đi bốn phương trời trong cuộc hành trình vĩnh biệt. Nhưng con cá Hồi suốt đời vùng vẫy biển khơi vẫn phải trở về họp bạn ở nơi nguồn gốc. Khóa chúng tôi không phải lũ ong chơi xong rồi bỏ cuộc. Chúng tôi là những con cá Hồi lương thiện, năm mươi năm trở về tìm lại anh em.

Vì vậy nên có thơ rằng

Hai mươi năm tuổi trẻ, hai mươi năm chiến chinh. 

Hai mươi năm tù ngục. Hai mươi năm điêu linh.

Năm bảy lăm tiền kiếp. Tháng tư đuổi sau lưng. 

Mang tuổi đời chồng chất, cùng vượt thác băng ngàn.

Tuổi hoa niên cắt ngắn. mái tóc bạc dài thêm. 

Tay nắm tay cằn cỗi. Lòng mở rộng tấm lòng. 

 Năm mươi năm hội ngộ. Một thế kỷ vừa qua. 

Hoa mai vàng nở sớm. Gặp nhau những muộn màng 

(Giao Chỉ, tháng 3-2021.)

Giao Chi San Jose. giaochi12@gmail.com (408) 316 8393