Bầu cử tổng thống Mỹ 2024 : Trump hay Harris, lựa chọn khó khăn với Trung QuốcBước leo thang mới trong cuộc chiến tranh Ukraina với sự can dự trực tiếp của quân đội Bắc Triều Tiênhiến với Ukraina : Chưa đầy 2 tuần trước bầu cử tổng thống Mỹ 2024, cuộc đua vào Nhà Trắng trở nên dữ dội và quyết liệt hơn … Đó là những chủ đề thời sự được các báo Pháp quan tâm đặc biệt.Ảnh ghép của AP : ứng viên Kamala Harris (T) trong một cuộc thảo luận ngày 07/10/2020, tại Salt Lake City, Utah và Donald Trump trong cuộc vận động tranh cử ở Atlanta, Georgia, ngày 27/06/2024. AP -Anh Vũ
<!>
Về cuộc chiến tranh Ukraina, le Monde có bài : « Ukraina : Bình Nhưỡng can dự rõ rệt ». Tờ báo cho cho biết, sau những đồn đoán, phát giác của Seoul và Kiev, cuối cùng NATO cùng Hoa Kỳ hôm 23/10 lần đầu tiên cùng lên tiếng xác nhận quân đội Bắc Triều Tiên đã được triển khai tại Nga, đồng thời tỏ lo ngại về bước « leo thang » chưa từng có trong cuộc chiến tranh tại Ukraina.
Đích thân bộ trưởng Quốc Phòng Mỹ Lloyd Austin tuyên bố Mỹ có bằng chúng các đơn vị quân Bắc Triều Tiên đã đến Nga, nhưng ông cho biết là còn phải xác định đội quân này đến Nga làm gì. Và ông nhận định : « Nếu họ là đồng tham chiến, nếu họ có ý định tham gia vào cuộc chiến tranh này nhân danh nước Nga, đó là vấn đề rất, rất nghiêm trọng. »
Về phần NATO, theo Le Monde, phát ngôn viên của tổ chức cho rằng « nếu các đội quân này đến để tham chiến tại Ukraina, thì điều đó đó đánh dấu một bước leo thang lớn trong hỗ trợ của Bắc Triều Tiên cho cuộc chiến tranh bất hợp pháp của Nga ».
Le Monde nhận định : Người nước ngoài chiến đấu cho Nga với tư cách là lính đánh thuê thì đã có. Nhưng việc một chính phủ nước ngoài gửi quân chính quy tới cuộc chiến ở Ukraina thì là lần đầu tiên.
Bài xã luận : « Bước leo thang của Bắc Triều Tiên » nhận định : « Đây là một diễn tiến lớn trong cuộc chiến ở trung tâm châu Âu. Trước hết, đây là tín hiệu đầu tiên về việc quốc tế hóa cuộc xung đột một cách cụ thể ». Nếu hai bên tham chiến đều được trợ giúp từ các đồng minh của họ - phương Tây với Ukraina ; Iran, Bắc Triều Tiên và gián tiếp là Trung Quốc dành cho Nga - thì sự hỗ trợ đó cho đến nay chỉ giới hạn ở trang thiết bị quân sự.
Sự can thiệp của quân đội nước ngoài là ranh giới mà chưa quốc gia nào dám vượt qua : việc tổng thống Emmanuel Macron đề cập vào tháng 2 về khả năng cử chuyên gia huấn luyện quân sự đến Ukraina đã gây ra tranh cãi gay gắt ở châu Âu và không được hưởng ứng.
Mối lo ngại khác của phương Tây và chắc hẳn cũng là của Bắc Kinh là không biết Bắc Triều Tiên nhận được gì từ Matxcơva, để đổi lại việc điều quân đội và vũ khí của mình tới Nga ?
Le Monde kết luận : « Có thể là sự hỗ trợ này của Bắc Triều Tiên là để chi trả cho việc chuyển giao công nghệ hạt nhân của Nga: Đó sẽ là tin xấu cho tất cả mọi người ».
Bầu cử tổng thống Mỹ 2024 : Chặng cuối dữ dội
Về sự kiện bầu cử tổng thống Mỹ 2024, chỉ còn chưa đầy 2 tuần nữa đến ngày bỏ phiếu chính thức. Báo chí quốc tế đều hướng về nước Mỹ. Đây là chủ đề chính của nhật báo Libération. Tờ báo tập trung chú ý đến chặng nước rút của ứng viên Cộng Hòa với nhận xét là càng đến gần ngày bầu cử, Donald Trump càng gia tăng những phát ngôn dữ dội thô bạo để tấn công đối thủ.
Tờ báo ghi nhận « Donald Trump lăng mạ, chửi thề và dường như coi những lời tục tĩu là đặc điểm trong cách giao tiếp của mình kể từ khi bước vào chính trường ». Jérôme Viala-Gaudefroy, tiến sĩ về nền văn minh Mỹ và là tác giả cuốn sách Words of Trump (2024), lưu ý : « Donald Trump đã từng có những phát biểu như vậy trong quá khứ, chẳng hạn như khoe khoang về việc có thể sờ soạng phụ nữ. Nhưng chiến dịch này thậm chí còn thô tục hơn hai chiến dịch trước ».
Bên cạnh bài viết về ứng viên Cộng Hòa, Libération có bài « Elon Musk », cho thấy tỷ phú giàu nhất thế giới, đang lăn xả, chơi tất tay ủng hộ cuộc tranh cử của Donald Trump như thế nào. Tờ báo ghi nhận : « Từ nhiều tháng nay, ông chủ khối tài sản lớn nhất thế giới đã lao đầu vào một chiến dịch điên cuồng ủng hộ ứng cử viên đảng Cộng Hòa, đổ vào cuộc đua của Donadl Trump hàng chục triệu đô la ».
Cùng chủ đề, Le Figaro có bài : « Musk, người giàu nhất thế giới phục vụ ứng viên tỷ phú ». Theo bài báo, hồi mùa hè vừa qua sau khi tuyên bố ủng hộ cựu tổng thống Mỹ, nhà tài phiệt trong lĩnh vực công nghệ này giờ đích thân nhảy vào cuộc vận động tranh cử cho Donald Trump, không tiếc tiền bạc cũng như sức lực cho cuộc đua của cựu tổng thống.
Trung Quốc : Trump - Harris không có sự lụa chọn tối ưu
Cũng là liên quan đến cuộc bầu cử tổng thống, Le Figaro chú ý đến mối quan tâm của Trung Quốc với bài viết : « Trung Quốc trước sự lựa chọn lưỡng nan thực sự ».
Bài báo cho thấy, « không hề ảo tưởng, Bắc Kinh đang soi rất kỹ chặng cuối cùng chiến dịch chạy đua vào Nhà Trắng, cố gắng che đậy bằng thái độ trung lập ngoại giao nhưng mang nặng tính toán để chuẩn bị cho một chương mới trong quan hệ với chính quyền tiếp theo của Mỹ, hứa hẹn sẽ còn căng thẳng, dù đó là chính quyền Dân Chủ hay Cộng Hòa ».
Theo Le Figaro, các chiến lược gia Cộng Sản ở Trung Nam Hải cảm nhận có sự lựa chọn lưỡng nan, do giữa một Kamala Harris “vô danh”, báo trước sự tiếp tục của chiến lược “bao vây” của Joe Biden, và một Donald Trump khó lường, bốc đồng, nhưng là người sẵn sàng thương lượng. Chế độ Cộng sản Trung Quốc biết rõ hơn về kẻ phá bĩnh của Cộng Hòa, từng bất ngờ phát động “cuộc chiến thương mại” trong nhiệm kỳ của ông ta. Harris chưa bao giờ đặt chân đến Trung Quốc, trong khi Trump đã gặp Tập Cận Bình vài lần.
Le Figaro nhận định, khả năng trở lại nắm quyền của vị tỷ phú khó nắm bắt làm dấy lên sự lo lắng trong một chế độ vốn không ưa bị bất ngờ. Nhưng, người chủ xướng “Nước Mỹ trên hết” cũng mang lại cơ hội cho chính sách ngoại giao thực dụng của Trung Quốc, bằng cách làm rạn nứt khối phương Tây, gây rắc rối cho các đồng minh của nước này. Còn theo giáo sư Diêm Học Thông (Yan Xuetong), thuộc Đại học Thanh Hoa Bắc Kinh, được tờ báo trích dẫn, thì “nếu Harris thắng, sẽ có thêm xung đột giữa Trung Quốc và Mỹ. Harris quyết tâm trong việc duy trì ưu thế của Mỹ hơn Trump”.
Những lời đe dọa của Trump về việc "bỏ rơi" Kiev và đòi các đồng minh tăng đóng góp tài chính khiến Bắc Kinh chú ý. Trung Quốc vốn đang nỗ lực phá hoại trật tự quốc tế do các nền dân chủ thiết lập. « Trung Quốc thích Trump hơn. Họ đang dựa vào con tốt này để đạt được ván cược chiến lược của mình: lãnh đạo toàn cầu tay ba cùng với Nga », một nhà nghiên cứu chính trị độc lập ở Bắc Kinh đánh giá.
Nhưng Trump là người luôn dùng con bài thương mại để gây sức ép với Trung Quốc. Trong bối cảnh kinh tế ảm đạm, có thể buộc đảng Cộng Sản Trung Quốc phải thận trọng cam chịu một nhiệm kỳ của Dân Chủ, một sự đảm bảo cho tính liên tục. Willy Lam, một chuyên gia về chính trị Trung Quốc nhận xét : “Người Trung Quốc muốn có Harris vì bà là người dễ đoán hơn. Và trên hết, Trump hứa hẹn các mức thuế bổ sung”. Trong trường hợp Kamala Harris thắng cử, giới chuyên gia dự đoán sẽ có sự tiếp tục chiến lược Biden, tập trung vào trừng phạt công nghệ, vào các mối liên minh quân sự ở Châu Á với Hàn Quốc và với Philippines.
Theo Le Figaro, dù Trump hay Harris thắng, trận đấu thế kỷ giữa hai cường quốc sẽ càng gay gắt hơn vào năm 2025, với thách thức là khu vực châu Á-Thái Bình Dương, lá phổi của kinh tế thế giới và nhất là có « cái gai » chính Đài Loan.
Thượng đỉnh BRICS, Putin bớt cô lập
Một thời sự khác được các báo Pháp quan tâm nhiều là hội nghị thượng đỉnh Brics tại Kazan, Nga hôm qua 24/10 vừa khép lại ba ngày họp.
Le Figaro cho hay tại kỳ họp thượng đỉnh quy tụ hai chục nguyên thủ và lãnh đạo chính phủ các nước, tổng thống Nga Vladimir Putin đã chứng tỏ mình là lãnh đạo của các nước Nam bán cầu. Theo Kremlin, đây là cuộc gặp thương đỉnh lớn nhất được tổ chức tại Nga, trong bối cảnh đất nước này đang bị quốc tế cô lập vì cuộc chiến xâm lược Ukraina.
Brics, tập hợp các nền kinh tế được gọi là mới nổi lên, không phải là một nhóm nước có chức năng hay thiên hướng về an ninh, và họ cũng không ràng buộc các thành viên của mình với bất kỳ nghĩa vụ nào về mặt quốc phòng hoặc ngoại giao. Tuy nhiên, sự “chính trị hóa” của diễn đàn này đã thể hiện rõ ở Kazan. Hai cuộc xung đột chính đang diễn ra ở Đông Âu và Trung Đông đã được liên tục đề cập đến trong các bài phát biểu. Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc, Antonio Guterres, cũng được mời tham dự hội nghị và đã có cuộc gặp Vladimir Putin, lần đầu tiên kể từ tháng 4 năm 2022.
Về sự kiện này, nhật báo kinh tế Les Echos nhận định, nguyên thủ Nga, trong ba ngày hội nghị Kazan đã chứng minh ông đã làm thất bại các biện pháp của phương Tây nhằm cô lập nước Nga. Tuy nhiên, tuyên bố chung của thượng đỉnh vẫn không có được quyết định nào cụ thể, đặc biệt là về việc hình thành một hệ thống tài chính quốc tế thay thế hệ thống hiện hành.
Gruzia trước sự lựa chọn Matxcơva hay Bruxelles
Vẫn liên quan đến châu Âu, La Croix chú ý đến nước Cộng Hòa Gruzia với bài : « Bầu cử lập pháp tại Gruzia, cuộc bầu cử mang âm hưởng trưng cầu dân ý về Châu Âu ».
Cử tri Gruzia nước Cộng hòa thuộc Liên Xô cũ chỉ có 3,7 triệu dân, thứ Bảy này (26/10) sẽ đi bầu Quốc Hội mới trong bối chế độ ngày càng trở nên chuyên chế và đảng cầm quyền bị cáo buộc xích lại gần Nga hơn. Cuộc bỏ phiếu sẽ có ý nghĩa quyết định đối với tương lai của tiến trình gia nhập Liên minh châu Âu của nước này. Nói một cách khác, không hề dễ dàng, họ sẽ phải lựa chọn giữa sự ảnh hưởng của Matxcơva và Bruxlles.
Đến Nga dự BRICS, tổng thư ký Liên Hiệp Quốc phá thế cô lập giúp Putin
Le Figaro ngày 24/10/2024 nhận xét « Liên Hiệp Quốc phá vỡ thế cô lập của Vladimir Putin ». Tổng thống Nga không thể nào mơ tưởng nhiều hơn. Một người bị phương Tây tẩy chay, trừng phạt ; lại là chủ nhà hội nghị thượng đỉnh BRICS ở Kazan, tiếp đón nhiều khuôn mặt tên tuổi.
Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc Antonio Guterres trong lễ đón tiếp tại phi trường khi đến dự hội nghị thượng đỉnh ở Kazan, Nga, ngày 23/10/2024. via REUTERS - RU Host Photo Agency
Thụy My
Đích thân đến Kazan nhưng từ chối dự hội nghị hòa bình Ukraina
Tập Cận Bình, Erdogan, Modi, Pezechkian... đều có mặt để mừng « chiến thắng » ngoại giao của tổng thống Nga trước phương Tây. Nhưng ấn tượng nhất là một « con rối » cho sân khấu u ám của Kremlin - theo một nhà ngoại giao - trực tiếp đến từ phương Tây. Đó là Antonio Guterres, tổng thư ký Liên Hiệp Quốc, đã hội đàm với Vladimir Putin hôm nay về chiến tranh ở Ukraina và Cận Đông. Chế độ Kremlin còn tự cho phép thay mặt tổ chức quốc tế thông báo sự hiện diện của vị khách trước khi chuyến bay của Guterres cất cánh đi Matxcơva.
Đây là lần đầu tiên kể từ tháng 4/2022, tức hai tháng khi khi cuộc xâm lăng Ukraina bắt đầu, ông Antonio Guterres gặp tổng thống Nga. Lần ấy ông đã bị Putin cho đi tàu bay giấy khi ỡm ờ về một « lối thoát tích cực ». Bộ trưởng quốc phòng Ukraina thời đó, Oleksiy Reznikov trên Wall Street Journal bình luận, Liên Hiệp Quốc là « chất xúc tác cho tội phạm chiến tranh bằng sức ì và sự bất lực trong việc trừng phạt Nga ».
Hai năm rưỡi sau, chuyến đi Matxcơva thứ hai của Guterres tiếp tục gây bất bình ở Kiev. Ngoại trưởng Andrii Sybiha lấy làm tiếc vì Antonio Guterres cất công đến dự thượng đỉnh BRICS ở Kazan nhưng lại từ chối tham gia hội nghị thượng đỉnh đầu tiên vì hòa bình cho Ukraina được tổ chức tại một quốc gia trung lập. Thái độ này làm tổn hại cho danh tiếng của Liên Hiệp Quốc.
Guterres « bình thường hóa » Putin, làm ICC yếu đi
Đến Kazan, ông Antonio Guterres thăm một tổng thống đang bị truy nã vì tội ác chiến tranh theo lệnh của Tòa án Hình sự Quốc tế (ICC) - một định chế của Liên Hiệp Quốc.Chuyến thăm này được coi như chính danh hóa chế độ Matxcơva. Là người lãnh đạo tổ chức Liên Hiệp Quốc có nhiệm vụ bảo đảm việc tôn trọng luật pháp quốc tế và nhân quyền, ông tổng thư ký đã giúp phá thế cô lập cho Vladimir Putin.
Antonio Guterres muốn đóng vai nhà hòa giải của một cuộc chiến mà rất nhiều người muốn chấm dứt. Một nhà ngoại giao Pháp đặt câu hỏi : « Nói chuyện với Putin trong tư cách tổng thư ký Liên Hiệp Quốc, tại sao không. Nhưng liệu có phải đến tận Kazan ? Hơn nữa, cuộc chiến không phải được định đoạt ở Liên Hiệp Quốc mà tại Washington ngày 05/11 tới ». Nhà trí thức Orhan Gragas viết : « Câu lạc bộ các nhà độc tài không phải là nơi dành cho người lãnh đạo một định chế toàn cầu nhằm bảo vệ hòa bình, công lý ».
Khi đứng cạnh Vladimir Putin, Antonio Guterres gởi một thông điệp nhập nhằng đến tất cả những nước muốn giải quyết bất đồng với láng giềng bằng vũ lực. Sự bất lực của Liên Hiệp Quốc chưa bao giờ nổi bật đến thế. Libération dẫn bình luận của The Guardian : « Dù mục đích là gì đi nữa, Guterres đã bình thường hóa Putin và làm ICC yếu đi, vào lúc mà luật pháp quốc tế cần được tăng cường ».
Quân Nga san bằng làng mạc, nhiều người Ukraina thành vô gia cư
Tại Ukraina về mặt xã hội, Les Echos cho biết mùa đông càng đến gần thì nhu cầu nhà ở và thực phẩm càng cấp bách. Gần 1/4 người vô gia cư hiện nay là người chạy loạn - theo báo cáo mới nhất của tổ chức phi chính phủ Depaul Ukraine.Sau khi san bằng Mariupol, Bakhmut, Vugledar, quân Nga tiếp tục hủy diệt Vovtchansk, thành phố có 17.000 trước chiến tranh thuộc tỉnh Kharkiv và nằm gần biên giới Nga. Những hình ảnh được drone thu nhận đang lan truyền trên mạng xã hội những ngày gần đây cho thấy chỉ còn lại tro tàn và khói. Hầu như tất cả cư dân đều bỏ chạy, để lại nhà cửa và tài sản cả đời của họ.
Cuộc xâm lăng quy mô của Matxcơva đẩy Ukraina vào khủng hoảng nhân đạo chưa từng thấy tại châu Âu kể từ Đệ nhị Thế chiến. Trên 6,5 triệu người di tản ra nước ngoài, nhiều triệu người khác sơ tán trong nước. Tổ chức Depaul Ukraine chuyên trợ giúp người vô gia cư báo động nhiều người chạy loạn sẽ trở thành kẻ không nhà : 2 triệu căn nhà đã bị phá hủy, và95 % những người phải sống ngoài đường đã chịu đựng cảnh này từ hơn một năm qua.
Mùa đông khắc nghiệt sắp đến. Ngân sách Nhà nước hao hụt nặng vì chiến tranh, trợ cấp xã hội sang năm phải giảm xuống, nhưng chính phủ vẫn gia hạn đến tháng 2/2025 trợ cấp nhà ở cho những người sơ tán « dễ tổn thương », tuy lẽ ra đã kết thúc vào tháng Tám. Theo Depaul, trợ giúp của Nhà nước không đáp ứng đủ nhu cầu, 81 % người được hỏi coi trợ cấp thực phẩm là quan trọng nhất, nhà ở lâu dài chiếm 33 %. Các cựu chiến binh chịu ảnh hưởng nhiều nhất, đặc biệt là thương binh hoặc bị sang chấn thương tâm lý.
Một cựu chiến binh vô danh cho biết, căn nhà của anh ở Irpin, ngoại ô Kiev đã bị phá sập từ đầu chiến tranh. Bị thương trong chiến đấu, sau khi trị liệu nay anh ở trại tạm cư. Những tháng tới, sẽ có thêm nhiều người Ukraina phải ở ngoài đường. Quân Nga tiếp tục tiến lên từ từ tại miền đông, đồng thời oanh kích cơ sở hạ tầng điện và hệ thống sưởi của Ukraina.
Đối ngoại : Những vấn đề không thay đổi dù là Trump hay Harris
Tình trạng bạo lực nơi lứa tuổi vị thành niên, những chuyến tàu di dân vượt biển Manche bất hợp pháp ngày càng nguy hiểm với thêm 2 người thiệt mạng hôm qua, phiên tòa Pelicot là những vấn đề thời sự Pháp trên trang nhất hôm nay. Về quốc tế, đó là « Gaza một năm dưới mưa bom », « Wall Street và thách thức Trump » : thị trường chứng khoán New York bắt đầu tin vào chiến thắng của ứng cử viên Cộng Hòa.
Riêng về bầu cử tổng thống Mỹ, theo phân tích của Les Echos thì những vấn đề trong chính sách đối ngoại sẽ không thay đổi, dù người đắc cử là Trump hay Harris. Chủ nhân mới của Nhà Trắng sẽ phải chận đứng cuộc chiến ở Ukraina, tránh rơi vào cuộc xung đột Cận Đông và bảo đảm gia tăng sức mạnh Mỹ.
Alexandra de Hoop Scheffer, chủ tịch German Marshall Fund nhấn mạnh có những vấn đề quan trọng vẫn phải được giữ nguyên. Một chuyên gia nói thêm, đối với người Mỹ, an ninh quốc gia được khẳng định thông qua an ninh kinh tế : đối đầu với Trung Quốc và gia tăng cạnh tranh với châu Âu. Với Kamala Harris, điều này có nghĩa tái kỹ nghệ hóa là trung tâm, trong những lãnh vực giàu sáng tạo như không gian, chip bán dẫn, xe điện, dược phẩm...Còn Donald Trump coi thuế quan là vũ khí tối thượng, bất chấp ảnh hưởng đến sức mua của người tiêu thụ.
Đài Loan, Ukraina, Trung Đông : Những hướng chính
Laurence Nardon của IFRI dự báo trên Les Echos, cả hai đều tìm cách duy trì quan niệm nhập nhằng về Đài Loan. Một nhà quan sát cho rằng Donald Trump có thể ngăn chận áp lực Trung Quốc bằng cách tăng cường các căn cứ xung quanh như ở Philippines, đầu tư vào Hải quân để củng cố kỹ nghệ quốc phòng. Chính sách đối ngoại của Trump tùy theo cán cân thương mại với từng nước. Với chính quyền Dân Chủ cũng không khá hơn, dù có thể an tâm phần nào với sự hiện diện của Philip Gordon, một người thông thạo châu Âu làm cố vấn cho bà Harris.
Trong hồ sơ Ukraina, hai đảng đều muốn giảm bớt cam kết vì Trung Quốc vẫn là mục tiêu chính. Theo Alexandra de Hoop Scheffer, Mỹ vẫn viện trợ cho Ukraina với điều kiện châu Âu đứng về phía Washington trong việc đối phó với Trung Quốc. Một chuyên gia khác cho rằng Trump sẽ gây sức ép lên Kiev và châu Âu để nhượng bộ Putin. Nhà nghiên cứu Maud Quessard của IRSEM nhấn mạnh, Trump không ưa đa phương, không coi châu Âu là đối tác. Tuy nhiên Hoop Sheffer cho rằng ứng cử viên « Make America Great Again » không phải là người theo chủ trương cô lập, ông có thể gây ngạc nhiên. Lực lượng trong NATO đã tăng cao trong nhiệm kỳ Donald Trump, và ông đã can thiệp quân sự vào Syria. Một chuyên gia khác lưu ý : « Trump tin vào hòa bình bằng sức mạnh. Tuy có cảm tình với Putin nhưng nếu quá tham lam, tổng thống Nga sẽ làm ông Trump tức giận ».
Để giải quyết xung đột Cận Đông, cử tri bảo thủ tin vào chính quyền Cộng Hòa hơn. Donald Trump sẽ ủng hộ chính phủ Netanyahou, thân thiết với Ả Rập Xê Út và luôn thù địch với Iran. Thái độ ông rõ ràng hơn bà Kamala Harris. Theo Maud Quessard, chính quyền Dân Chủ sẽ có chính sách thực dụng, tránh xung đột kéo dài. Harris sẽ củng cố các đối tác chiến lược, trước hết ở Ấn Độ-Thái Bình Dương ; đầu tư nhiều hơn vào châu Đại Dương, châu Phi, các nước phương Nam. Một cách để tạo điều kiện hợp tác tình báo, chống lại tham vọng đế quốc của Nga và Trung Quốc.
Thời cơ hiếm có để đập tan chế độ thần quyền Iran
Cũng liên quan đến Trung Cận Đông, triết gia Pascal Bruckner trên trang Ý kiến của Le Figaro nhận định tương lai của các nền dân chủ phương Tây được đặt cược vào thái độ cứng rắn trước Matxcơva và Teheran. Ông cho rằng hiện nay là thời cơ duy nhất để « giải thể » chế độ của các giáo sĩ, nếu trì hoãn thế hệ con cháu sẽ phải trả giá gấp trăm lần.
Nhà trí thức kể ra « bốn nhà độc tài cộng một » : đại đế Tập Cận Bình, tay găng-tơ Vladimir Putin, chú hề Kim Jong Un, giáo sĩ choàng khăn Khamenei, cộng thêm Recep Tayyip Erdogan. Điểm chung duy nhất của họ là sự thù địch với phương Tây và nuối tiếc đế chế cũ. Những khuôn mặt này đang hình thành một trục quân sự-kinh tế nhằm bao vây các quốc gia dân chủ và phá hoại các nguyên tắc lâu nay. Họ luôn căm ghét giá trị tự do, bình đẳng, đa phương ; tự cho người bảo vệ « các nước phương Nam » - tên gọi mới của thế giới thứ ba – chống lại chủ nghĩa đế quốc châu Âu. Họ bóp méo lịch sử, coi chủ nghĩa thực dân là đáng nguyền rủa hơn phát-xít hay stalin-nít.
Liên minh này nay có một mắt xích yếu là Teheran – Hamas bị phá vỡ, Hezbollah bị trảm, kinh tế bị trừng phạt và người dân nổi lên chống lại. Trái đã đủ chín để rụng, Iran đang chao đảo như Liên Xô năm 1989. Theo ông Bruckner, một cuộc phối hợp tấn công giữa Israel và Mỹ có sự hỗ trợ của Pháp, Anh và các vương quốc Ả Rập sẽ là đòn quyết định cho chế độ khủng bố đã treo cổ các phụ nữ, tra tấn đối lập, đàn áp thiểu số, gieo rắc cái chết trong toàn khu vực.
Khó khăn đến từ chính nội bộ nước Mỹ : Sau Việt Nam, Irak và Afghanistan, công chúng không còn muốn thấy một quân nhân Mỹ nào phải chết để bảo vệ một nước khác. Cơ hội để chấm dứt mối đe dọa từ chế độ thần quyền áp đặt lên Teheran từ 1979, chỉ có thể là một quyết định lưỡng đảng, cần sự táo bạo - đang thiếu vắng ở cả hai bên. Khối ung thư Hồi giáo từ thập niên 80 đã sinh sôi mạnh mẽ với Al-Qaida, tổ chức Nhà Nước Hồi Giáo, Huynh đệ Hồi giáo...Lòng căm thù « Đại Satan » Hoa Kỳ, Israel, châu Âu mạnh mẽ hơn những chia rẽ giữa Shia và Sunni. Hai quốc gia đang cứu vãn danh dự của thế giới dân chủ là Ukraina và Israel. Nếu chẳng may Iran thoát được với vài vết trầy xước
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét