NHỮNG NGƯỜI TÌNH TRONG THƠ NGUYỄN BÍNH - Đào Đức Nhuận

 Nguyễn Bính, nhà thơ nổi tiếng của Phong Trào Thơ Mới từ những năm 1936 đã tự xác nhận tâm hồn mình đối với tình yêu: Yêu, yêu, yêu mãi thế này Tôi như một kẻ sa lầy trong yêu (Lòng Yêu Đương) Mẹ cha thì nhớ thương mình, Mình đi thương nhớ người tình xa xôi. (Thư Gửi Thầy Mẹ) Chàng tha thiết kêu gọi những “đấng tình lang” hãy cùng chàng làm một việc mà chưa có một người nào trên thế gian nầy dám nghĩ đến: Ai yêu như tôi yêu Nàng Họp nhau lại, họp thành làng cho xinh Chung nhau dựng một tràng đình Thờ riêng một vị thần linh là Nàng! (Lòng Yêu Đương) Và quả thực Nguyễn Bính đã “sa lầy trong yêu” và bao nhiêu là người yêu đã xuất hiện trong thơ của chàng:

<!>

 Có thể là một người tình chỉ có trong tưởng tượng: Cô nhân tình bé của tôi ơi Tôi muốn môi cô chỉ mỉm cười… (Ghen) Có thể là một cô gái nhà bên kia – “cách nhau cái giậu mồng tơi xanh rờn”- yêu trong câm nín, để rồi: Đêm qua nàng chết thật rồi, Nghẹn ngào tôi khóc, quả tôi yêu nàng. (Người Hàng Xóm) Có thể là một cô gái – “tôi với nàng tuy không biết nhau”- thế nhưng khi nàng từ trần, chàng lại thấy rằng mình đã yêu: Nước mắt chạy quanh tình thắt lại, Giờ đây tôi khóc một người về Giờ đây tôi thấy hồn cay đắng Như có ai mời chén biệt ly. (Viếng Hồn Trinh Nữ) Hay có thể chỉ là một người yêu trong mộng: Cô chẳng bao giờ biết đến tôi Mà tôi dan díu mấy đêm rồi Mấy đêm dan díu người trong mộng Mộng tỉnh, canh tàn, lệ ướt rơi (Nhặt Nắng)

 Không kể những mối tình thoáng qua, những mối tình của một thời tuổi nhỏ không mấy đậm nét trong cuộc đời tình ái của chàng như kiểu “mối tình” (?) với một cô Nhi bé bỏng ở quê ngoại ngày xưa: Xa lắm rồi Nhi, muộn lắm rồi Bẽ bàng lắm lắm nữa Nhi ơi ! Từ ngày Nhi bỏ nơi làng cũ Mộng ngát duyên lành cũng bỏ tôi ! (Hoa Và Rượu) thì, mối tình đầu làm ray rứt hồn thơ của Nguyễn Bính nhiều hơn cả, có lẽ là mối tình câm với cô nữ sinh tên Oanh mà chàng thường gọi là “cô Oanh sông Nhuệ”. Vâng, đó là một mối tình câm, mối tình một chiều, mối tình mà chàng chỉ biết thầm yêu trộm nhớ để cuối cùng nhận lấy nỗi tuyệt vọng chua cay: Tâm hồn tôi là bình rượu nhỏ, Rót lần, rót mãi xuống nàng Oanh. Không xua tay nhưng nàng đã vô tình Hắt ly rượu hồn tôi qua cửa sổ… (Tâm Hồn Tôi) Tuy chỉ là một mối tình không được đáp đền một cách xứng đáng, thế nhưng, cũng chính từ mối tình tuyệt vọng đó, Nguyễn Bính đã sáng tác nên tập thơ TÂM HỒN TÔI. Vì không nói được với người mình yêu những gì mình muốn nói, nên Nguyễn Bính đã viết tập văn xuôi NGẬM MIỆNG để giãi bày với người mình yêu mối tình tuyệt vọng của mình.

 Rồi thời gian cứ vô tình lặng lẽ trôi qua. Và thời gian cũng xóa đi cho Nguyễn Bính nỗi hận tình chua xót để sau này, khi nhắc đến Oanh, chàng đã nhắc đến tên nàng bằng một nỗi hờ hững đến vô tình: Nhớ Oanh tôi nhớ cô Oanh Xa xôi cách trở hỏi tình thắm phai? Hay: Nghỉ học cô Oanh lòa một mắt, Lấy chồng chị Trúc bó hai tay! Thế rồi, năm 1937, tập thơ Tâm Hồn Tôi của Nguyễn Bính nhận được giải thưởng khuyến khích về Thơ của Tự Lực Văn Đoàn. Năm 1939, tập thơ Bức Tranh Quê của nữ sĩ Anh Thơ cũng nhận được giải thưởng khuyến khích về Thơ của Tự Lực Văn Đoàn. Hai thi tài đó đã gặp nhau. Nguyễn Bính và Anh Thơ có nhiều điểm giống nhau: cùng được học ở trường rất ít, cùng có tài về thơ và dòng thơ của họ cùng mang nhiều hình ảnh quen thuộc của đồng quê xứ Bắc. Và hai tâm hồn thơ đó đã yêu nhau. Họ yêu nhau tha thiết. Hẳn vậy. Có một bận, nàng từ Bắc Giang về thăm Hà Nội. Họ gặp gỡ nhau. Tâm sự. Rồi nàng trở lại quê. Chàng buồn nhớ không bút nào tả xiết : Biết lối nào lên tới xứ nàng? Để người Hà Nội nhớ mang mang Nàng đi Hà Nội buồn như chết Hà Nội buồn như một lỡ làng! (Một Lần) Rồi những cánh thư tình nồng cháy yêu đương. Rồi những lời thề non hẹn biển. Và có một lần, nàng đã để lại trên má chàng vết son môi của một nụ hôn nồng cháy. Các bạn chàng kể lại rằng chàng đã không rửa mặt nhiều ngày vì chỉ sợ mất đi vết son môi của người yêu thơ mộng: Có một trai hiền, một gái xinh Ngang qua, chừng giữa chuyện ân tình Trai cười: “Bữa ấy mình toan giữ Mãi dấu môi son trên má mình!” (Nhớ Người Trong Nắng)

 Ấy vậy mà rồi họ phải đành đoạn chia tay. Tại sao? Tại vì chàng nghèo quá! “Nghèo”! Cái lý do sao mà cay nghiệt! Phải “môn đăng, hộ đối”! Do vậy mà nhà nàng không muốn kén khách đông sàng là một chàng thi sĩ kiết xác: Có gì tiếng cả nhà thanh Cơm ăn đủ bữa, áo lành đủ thay Còn tôi sống sót là may Mẹ hiền mất sớm, giời đày làm thơ. Con tằm được mấy tiền tơ Chao ôi, mà ước mà mơ lấy nàng ! (Nhà Tôi) Thế là nàng đang tâm bẻ một chữ đồng làm đôi! Nguyễn Bính nhớ lại những lời thề non hẹn biển. Có lẽ họ đã thề thốt nặng lời – nhất là nàng: Ai thề như mới hôm qua Lấy nhau không được chẳng thà chết đi! Quên lời thề ước, nàng bước lên xe hoa về nhà chồng. Nàng đã bước qua con tim tan nát của Nguyễn Bính để về “nâng khăn sửa túi” cho một “ông thầy thuốc”! Cái con người hiền lành làm vậy mà trước nỗi tuyệt vọng kinh hoàng đã làm những câu thơ thật chua cay để gởi cho người hơn một lần chàng đã yêu tha thiết và cũng đã được nàng yêu tha thiết: Những tưởng trăm năm đến chết thèm Ai ngờ chấm dứt chuyện kiêng khem! Bài thơ kẹp chặt vào đơn thuốc, Hũ mực phun đầy cả ống tiêm Chị sắp lên râu làm chức mẹ Anh mà xuống nước đóng vai em! Bấy lâu bịt chặt lầu thơ lại Nay bức tranh quê đã vén rèm! Những lời thơ “tai quái” quá! Những ý thơ “ác” quá! Nàng không thể chạy trốn vào đâu được: Bài thơ kẹp chặt vào đơn thuốc Hũ mực phun đầy cả ống tiêm!…

 Nay bức tranh quê đã vén rèm! Bức Tranh Quê là tên thi phẩm được giải thưởng Tự Lực Văn Đoàn của Anh Thơ! Tục chăng? Thanh chăng? Có lẽ vì bài thơ “quái ác” nầy mà sau nầy, khi viết hồi ký về đời mình, nữ sĩ Anh Thơ đã hoàn toàn phủ nhận mối tình đầu của bà với nhà thơ Nguyễn Bính! Nhưng dù sao thì mối tình nồng thắm cũng nhiều, tuyệt vọng đắng cay cũng lắm đó đã gợi hứng cho Nguyễn Bính hoàn thành thi phẩm HƯƠNG CỐ NHÂN. Và có những điều trong thơ không thể nói hết về mối tình nầy, chàng đã lại phải mượn văn xuôi để giãi bày nguồn tâm sự sâu kín của mình, đó là tập đoản văn HAI NGƯỜI ĐIÊN GIỮA KINH THÀNH HÀ NỘI. Quả thực, Anh Thơ đã để lại trong cuộc đời tình ái của Nguyễn Bính một vết thương khá đậm nét. Buồn bã và cô đơn, chàng viết: Em đi dệt mộng cùng người, Lẻ loi riêng một góc trời riêng anh! (Rượu Xuân) Và chàng buông lời hờn tủi nghe não nuột đến nát lòng: Mấy khoa thi chót thầy ơi Thầy không thi đỗ để rồi làm quan Để rồi lắm bạc nhiều vàng Để cho con được lấy nàng, thầy ơi! (Nhà Tôi) Một tiếng nấc nghẹn ngào! Cứ tưởng rằng nỗi bi lụy nầy sẽ làm cho Nguyễn Bính trở thành một gã thất tình miên viễn! Thế nhưng, chẳng bao lâu Nguyễn Bính lại sa lầy trong một cuộc tình mới. Cũng đắm đuối chung tình. Cũng da diết yêu đương. Tên nàng là Nguyễn Thị Tuyên, em gái của nhà văn Nguyễn Đình Lạp, tác giả của tập tiểu thuyết xã hội NGOẠI Ô, do nhà Hàn Thuyên xuất bản năm 1941 tại Hà Nội. Nàng tên là TUYÊN, nhưng Nguyễn Bính đã đặt lại tên cho nàng là TÚ UYÊN, dù chàng thừa biết Tú Uyên – Trần Tú Uyên – là tên của một nhân vật nam trong truyện Nôm BÍCH CÂU KỲ NGỘ. Nhà Tú Uyên ở phố Bạch Mai (mai trắng) gần phố Huế (đế kinh) ở kinh thành Hà Nội, còn Nguyễn Bính cũng ở Hà Nội trên một căn gác mà chàng đặt tên là gác Hoàng Mai (mai vàng). Có một bận chàng thi sĩ đa tình đi ngang qua nhà nàng và rồi chàng thấy tâm hồn mình như chết chìm ở đó: Nhà nàng ở gốc cây mai trắng Trên xóm mai vàng dưới đế kinh Có một buổi chiều qua lối ấy Tôi về dệt mãi mộng ba sinh… (Người Con Gái Lầu Hoa) Chàng thì “dệt mãi mộng ba sinh” cùng nàng, còn Tú Uyên? Nàng ở lầu hoa, ở đệm bông Có đêm nào nghĩ đến tôi không? Không, không, chả có đêm nào cả Chả có đêm nào hé cửa song… (Người Con Gái Lầu Hoa) Có thể là chàng đã đòi hỏi quá nhiều. Cũng có thể chàng đã hờn mát mà nói như thế, chứ thực ra, hai người đã yêu nhau thực, đã từng hẹn hò và từng gặp gỡ như trong thơ của chàng đã trình bày. 

Trong các mối tình của Nguyễn Bính, có lẽ đây là mối tình đong đầy nước mắt. Thi nhân vốn là nòi đa cảm. Và Nguyễn Bính được xem là người đa cảm vào bậc nhất trong giới thi nhân: Em đã dùng khăn chị để lau Bao nhiêu nước mắt của u sầu! (Khăn Hồng) Vắng bóng cô gái hàng xóm cũng có thể làm cho chàng rơi lệ: Bên hiên vẫn vắng bóng nàng Rưng rưng tôi gục xuống bàn … rưng rưng! (Người Hàng Xóm) Gặp người trong mộng cũng có thể làm cho chàng rơi nước mắt: Mấy đêm dan díu người trong mộng Mộng tỉnh, canh tàn, lệ ướt rơi! (Nhặt Nắng) Nghĩ về một người con gái chàng yêu mà chưa dám ngỏ lời cũng có thể làm cho chàng khóc: Có một nghìn đêm tôi chiêm bao Ba đêm nay khóc với mưa rào Đêm nay mắt đỏ rồi mưa tạnh Tôi khóc âm thầm dưới bóng sao Đó là 4 câu thơ trích trong bài thơ “Người con gái ở lầu hoa”. Và “người con gái ở lầu hoa” đó chính là nàng Tú Uyên! Mối tình với Tú Uyên rồi cũng dở dang: Nàng Tú Uyên ơi! Cả mùa mai trắng đã rụng rồi! “Mai trắng đã rụng” tức là tình yêu của chàng với Tú Uyên, cô gái ở phố Bạch Mai đó đã không thành. Rồi Tú Uyên bước lên xe hoa về nhà chồng. Nào ai biết được tâm trạng của Tú Uyên khi nàng bước lên xe hoa. Chỉ biết rằng, sau ngày nàng bước chân lên xe hoa, Nguyễn Bính đã làm một bài thơ khóc cho mối tình nầy thật tha thiết, thật não nùng và dĩ nhiên là cũng đầy nước mắt. Chàng hồi tưởng lại những giây phút họ gặp gỡ và tình tự với nhau: Lạy Chúa con xin Chúa một giờ Mười hai – giờ Ngọ, của tình xưa Chúng con hai đứa Uyên và Bính Thường hẹn hò nhau những buổi trưa! (Nguyện Cầu) Những buổi trưa hẹn hò với bao lời thề non hẹn biển. Có thể là họ đã vẽ ra một tương lai tuyệt vời sống bên nhau cho đến khi đầu bạc răng long. Ấy vậy mà rồi nàng phải bước lên xe hoa về nhà chồng.

 Cứ theo như Nguyễn Bính, nàng “bất đắc dĩ” mà bước lên xe hoa: Hắn phải lấy chồng là khổ lắm, Bởi vì, lạy Chúa, rất chua cay! (Nguyện Cầu) Nguyễn Bính đã quả quyết điều nầy, bởi vì, theo chàng, họ đã yêu nhau tha thiết, Bính yêu Uyên tha thiết và Uyên cũng yêu Bính thiết tha. Nàng bước lên xe hoa về nhà chồng mà như bước vào cõi tuyệt vọng đọa đày: Hắn đã yêu con đến tận cùng Thế mà tròn thủy chẳng tròn chung Hôm qua hắn bước lên xe cưới Khóc lả người đi Chúa biết không ? (Nguyện Cầu) Trong cuộc sống hôn nhân, cứ theo như Nguyễn Bính, Tú Uyên khổ lắm. Có khổ gì hơn khi nghĩ rằng mình suốt đời phải chung sống với người mà mình chẳng yêu thương! Và Nguyễn Bính cũng thương cho số phận hẩm hiu, chua xót của người mình yêu: Hai đứa hai nơi khóc một giờ Bên chồng mà hắn vẫn bơ vơ Chúa ơi ! Cứu rỗi linh hồn hắn! Nước mắt con nhòa hết tập thơ! (Nguyện Cầu) Giờ đây, mỗi lần nghe tiếng chuông nhà thờ buông đúng vào giờ ngọ – cái giờ nghiệt ngã của kỷ niệm – chàng lại hồi tưởng về người yêu , về những lần hẹn hò thơ mộng đắm đuối của hai linh hồn yêu nhau tha thiết: Đứng bóng từng dòng chuông ngọ đổ Từng dòng chuông ngọ đổ chơi vơi Con nghe chuông đổ rồi con khóc Cứu rỗi linh hồn con Chúa ơi! (Nguyện Cầu) Bính đã thay mặt cho Uyên để cùng chàng kêu gọi đến Chúa tuy họ không phải là những con chiên. Họ là những người ngoại đạo. Nhưng Nguyễn Bính, trong một lúc tuyệt vọng cùng tột, chàng đã phải tin rằng mối tình của chàng và Uyên không đi đến kết cuộc tốt đẹp là do sư sắp đặt của Chúa và họ cố xin một chút bình yên cho tâm hồn khi họ tin như vậy: Lạy Chúa con xin Chúa thế thôi Một giờ yêu quý nhất trên đời Chúng con ngoại đạo tuy ngoại đạo Cũng lạy mà tin có Chúa Trời ! (Nguyện Cầu) Lại một lần nữa, Nguyễn Bính cố quên đi mối tình tuyệt vọng nhưng mà làm sao quên được: Đêm nay ngồi khóc trong trăng lạnh Trăng đắm chìm đi, gió thở dài Tôi nhớ đến người – ôi diệu vợi Ở lầu hoa ấy trong rừng mai …… Tôi tưởng rồi tôi quên được người Nhưng mà nản lắm, Tú Uyên ơi! Tôi vào sâu quá và xa quá, Đường lụt sương mờ lụt lá rơi… (Diệu Vợi) Và mối tình tuyệt vọng với nàng Tú Uyên đã để lại cho chúng ta một thi phẩm với nhiều bài thơ đong đầy nước mắt: NGƯỜI CON GÁI LẦU HOA.

 Qua mấy lần tuyệt vọng vì tình, nỗi buồn không kiềm chế được, cộng thêm với nếp sống buông thả của giới nghệ sĩ thời tiền chiến, chàng đắm mình trong xóm yên hoa. Và, * nếu kết quả của mối tình giữa chàng với nàng Oanh, với nữ sĩ Anh Thơ, với Tú Uyên là những đứa-con-tinh-thần, những thi phẩm đã tạo nên sự nghiệp thi ca của Nguyễn Bính: Tâm Hồn Tôi, Hương Cố Nhân, Người Con Gái Lầu Hoa – * thì, mối tình với Dung, tên cô gái trong xóm yên hoa, ngoài kết quả là bài thơ thật thống thiết “Có Bấy Nhiêu Lời Tâm Huyết Ấy” về sau đổi lại thành tên “Oan Nghiệt”, oái oăm thay, lại đưa đến kết quả là một đứa-con-vật-chất, đứa con gái đầu lòng trong kiếp làm đàn ông của Nguyễn Bính. Đối với Dung, có lúc chàng đã nhắc đến tên nàng bằng một giọng điệu vô cùng khinh bạc, nghe sao mà xa lạ: Lại chuyện con Dung đẻ tháng ngày! Thì cũng có khi chàng nhắc đến tên nàng bằng một giọng vô cùng trìu mến: Người bến Tầm Dương, Dung bé bỏng! Người ta bảo Dung là một “đào nương”, là một “ca kỹ”. Thế nhưng, dù có là “đào nương” hay “ca kỹ” gì gì đi nữa để gọi là làm đẹp cho cái thân thế cần phải giấu kín của Dung, thì oái oăm thay, chính Nguyễn Bính, người tình của nàng, lại đã khai báo huỵch toẹt cái nghề không mấy tốt đẹp của nàng: Dung ạ, những đêm màn rũ thấp Ân tình bên gối khách làng chơi Em có biết rằng trong giấc lạnh Con mình mớ ngủ gọi tên ai ? (Oan Nghiệt) Dung của Nguyễn Bính là như thế đó. Đau thương lắm. Chua cay lắm. Nhục nhằn lắm nữa. Nhưng dù sao thì họ cũng đã yêu nhau. Họ đã sống với nhau theo cái kiểu “già nhân ngãi, non vợ chồng!”. Và cho đến khi Dung bụng mang dạ chửa thì Nguyễn Bính lại nổi máu giang hồ.

 Vào năm 1942 chàng bỏ đất Hà Nội ngàn năm văn vật để vào đất Thần kinh thơ mộng có con sông Hương nước chảy lặng lờ, có những con thuyền tình chơi vơi trên sông nước, và có cả những cơn mưa “cứ kéo dài ra đến mấy ngày” buồn ơi là buồn! Ở Huế chưa được bao lâu, vào một ngày cuối Thu, Nguyễn Bính nhận được thư của Dung: Hôm nay bắt được thư Hà Nội Cho biết tin Dung đã đẻ rồi Công chúa, tháng ngâu, ngày nguyệt tận… (Oan Nghiệt) Vậy là Dung đã sinh cho chàng một cô con gái vào một ngày cuối tháng bảy âm lịch: Công chúa – Tháng Ngâu – Ngày nguyệt tận! Nhận được thư của Dung chàng đã nghĩ miên man đến kiếp sống đau thương của Dung, nghĩ đến tương lai đầy đen tối bất trắc của con gái và nghĩ về hiện trạng bấp bênh của mình mà chua xót thở than : Đời cha nay ở mai đi đấy Kiếp mẹ đêm đêm bán khóc, cười… Tiền cha không đủ hoàn lương mẹ Thì lấy gì mà nuôi nấng con! (Oan Nghiệt) Không ai biết rõ Nguyễn Bính cho bằng chính Nguyễn Bính biết về mình! Chàng biết chắc rằng không cách nào chàng có thể có một mái ấm gia đình để cùng Dung và con gái chung sống với nhau! Nghĩ đến những lời cầu chúc của chàng cho con gái sao mà đắng cay, sao mà chua xót: Thôi cha cầu chúc cho con gái Mắt chớ lưu cầu, môi chớ son Ngu đần xấu xí hay tàn tật, Yên phận chồng con, yên phận con Càng tài sắc lắm càng oan nghiệt Bảy nổi ba chìm với nước non (Oan Nghiệt) Và rồi Nguyễn Bính tưởng tượng đến một tương lai “oan nghiệt”, đến một cuộc trùng phùng “oan nghiệt”, đến nỗi bất hạnh “oan nghiệt” của cha con chàng: Cha lo ngại lắm là con gái, Chẳng có bao giờ biết mặt cha! Con mười sáu, bảy xuân đương độ Cha bốn, năm mươi chửa trót già Cha buồn tiễn khách hơi thu quạnh Con thẹn che đèn nép mặt hoa Chàng chàng, thiếp thiếp vui bằng được Bố bố, con con chẳng nhận ra Áo xanh mà ướt vì đêm ấy Tội nghiệp đời con, xấu hổ cha! (Oan Nghiệt) “Cha lo ngại lắm là con gái, chẳng có bao giờ biết mặt cha”! Phải chăng đây là một lời tiên tri “oan nghiệt”? Hay, phải chăng đây là một quyết định “oan nghiệt” của chính Nguyễn Bính? Cái câu hỏi “oan nghiệt”: “Bao giờ tôi biết mặt con tôi?” (Oan Nghiệt) đã bị chính Nguyễn Bính cố tình khước từ “trả lời”! Bởi chưng, hình như đâu vào khoảng cuối năm 1943, Nguyễn Bính cùng hai nhà văn Vũ Trọng Can và Tô Hoài làm một chuyến xuôi Nam, bỏ đất Thần kinh thơ mộng để tìm về Sài Gòn – Hòn Ngọc Viễn Đông. Và chàng quên Dung bé bỏng, quên cả đứa con gái bèo bọt của chàng! 

Ở Sài Gòn một thời gian, Tô Hoài và Vũ Trọng Can lại quay về Hà Nội, còn Nguyễn Bính được thi sĩ Đông Hồ và nữ sĩ Mộng Tuyết mời về thăm quê hương Hà Tiên nên thơ của họ. Đó là vào khoảng đầu mùa hạ năm 1944. Chàng được nhà thơ Đông Hồ đãi như một khách quý, dành riêng cho chàng một căn gác mà Đông Hồ đặt tên là “Nam Phong tiểu các” để cho chàng làm nơi sáng tác thơ. Chàng ở lại đây có mấy tháng và cũng đã để lại đây một cuộc tình với người cháu gái của nữ sĩ Mộng Tuyết. Tên nàng là Tú Ngọc. Trong vườn thấp thoáng bóng ai đi Cô cháu, Minh hương, tuổi mười bảy Mũi thẳng, mi cong, tóc mướt dài Răng đều, môi mọng, ngực tròn mẩy Gặp nhau, chào nhau, rồi quen nhau Ngày một ngày hai thành luyến ái. (Hà Tiên, Người Xóm Rẫy) Mới gặp nhau, nàng gọi Bính là “chú” vì “chú Bính” là bạn thơ của dì Mộng Tuyết. Thế rồi, ngày một ngày hai cung đàn đổi bậc. Tú Ngọc đã để lại cho Nguyễn Bính bao nhiêu là kỷ niệm êm đềm của một người tình vừa ngây thơ, vừa trong trắng trong những ngày chàng dừng bước giang hồ trên mảnh đất Hà Tiên đầy thơ mộng: Vườn trăng cầm tay, thương quá đi! Một ngày không gặp, nhớ biết mấy! Thơ tôi nàng gối trên đầu giường, Đêm che ánh đèn đọc vụng mãi. Khăn tôi xổ chỉ, áo long khuy Nàng bảo đưa nàng khâu vá lại Có hôm tôi bệnh nằm li bì Nàng đến canh chừng siêu thuốc cháy. Áo len đương mặc, cởi cho tôi “Hà Tiên gió biển lạnh lắm đấy!” (Hà Tiên, Người Xóm Rẫy) Chàng yêu Tú Ngọc biết mấy! Và nàng cũng yêu chàng biết mấy! Chàng ước ao được dệt mộng chung đôi với người yêu bé bỏng: Tài hoa bảy bước đã thành thơ Mà vẫn một đôi tay trắng mãi Lấy đâu có được tám mươi thành Để đổi cho tròn viên Ngọc ấy? (Hà Tiên, Người Xóm Rẫy) Vậy mà rồi giấc mộng cũng không thành! Tội nghiệp cho cô bé “người yêu xóm Rẫy” của Nguyễn Bính! Ngày xưa chàng bị “cô Oanh sông Nhuệ” dày vò! 

Ngày xưa chàng bị nữ sĩ Anh Thơ hắt hủi! Và giờ đây chính Nguyễn Bính lại hắt hủi, dày vò Tú Ngọc, người yêu bé bỏng của chàng. Nợ giang hồ lại réo gọi. Và Nguyễn Bính lại cất bước ra đi: Rồi tôi khăn gói lại lên đường Nàng ra bờ sông đứng khóc mãi Tàu đi xa mấy dặm sông dài Ngoảnh lại vẫn còn tay Ngọc vẫy! (Hà Tiên, Người Xóm Rẫy) Ôi! bàn tay bé bỏng của người con gái đáng thương ấy làm sao giữ nổi cánh chim giang hồ! Nguyễn Bính bỏ Hà Tiên dù rằng Đông Hồ và Mộng Tuyết hết lòng mời chàng ở lại để chàng có điều kiện hoàn tất tập truyện dài bằng thơ mà chàng lấy nhan đề là Thạch Sương Bồ. Nguyễn Bính bỏ xóm Rẫy dù rằng ở đó người yêu bé bỏng Tú Ngọc của chàng đã van vỉ, đã khóc lóc hết nước mắt. Chàng trở lại Sài Gòn. Đành đoạn.

 Rồi cuộc chiến tranh Việt Pháp bùng nổ cuối tháng 12 năm 1946. Không còn nghe chàng nhắc đến Tú Ngọc nữa. Không còn nghe chàng nhắc đến mẹ con của “người bến Tầm Dương Dung bé bỏng” nữa. Và hình như chàng cũng không còn điều kiện để nhắc đến những “cô Oanh sông Nhuệ”, những “Anh Thơ”, những “Tú Uyên” của một thời yêu đương lãng mạn nữa. Nhưng dù sao, thì với những cuộc tình hoặc tuyệt vọng, hoặc đau thương đó cũng đã để lại cho chúng ta, những người yêu thơ Nguyễn Bính, những tác phẩm thơ tuyệt diệu: Tâm Hồn Tôi, Hương Cố Nhân, Người Con Gái Lầu Hoa, những bài thơ “Có Bấy Nhiêu Lời Tâm Huyết Ấy” (còn gọi là Oan Nghiệt) và “Hà Tiên, Người Xóm Rẫy” như những viên ngọc quý trong kho tàng văn chương của Dân Tộc.

Fb Việt Hải