Quyết định của tổng thống Mỹ Donald Trump ban hành lệnh phong tỏa một phần đối với Venezuela không chỉ đánh dấu sự leo thang mạnh mẽ trong áp lực của Mỹ với chính quyền Nicolas Maduro, mà còn tiềm ẩn nguy cơ làm suy yếu một trong những mục tiêu chiến lược quan trọng của Washington: Răn đe khả năng Hải quânTrung Quốc bao vây Đài Loan.Ảnh ghép: Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump và tổng thống Venezuela Nicolas Maduro. AFP - BRENDAN SMIALOWSKI,FEDERICO PARRA - Anh Vũ
Hôm thứ Ba vừa qua, tổng thống Mỹ ra lệnh “phong tỏa toàn diện và hoàn toàn” đối với tất cả các tàu chở dầu bị trừng phạt ra vào Venezuela, nhằm mục tiêu siết chặt nguồn thu chính của chế độ Maduro. Tuy nhiên, hành động này ngay lập tức đặt ra các câu hỏi về luật pháp quốc tế, liệu nó có được coi là một hành động chiến tranh hay không và sẽ có ảnh hưởng thế nào đến an ninh quốc tế ?
Trong khi Trung Quốc coi Đài Loan là một phần lãnh thổ của mình và ít có khả năng viện dẫn luật pháp quốc tế để biện minh cho hành động quân sự đối với hòn đảo này, các chuyên gia cho rằng Bắc Kinh có thể lợi dụng lệnh phong tỏa của Mỹ đối với Venezuela để làm suy yếu bất kỳ nỗ lực ngoại giao quốc tế nào nhằm phản đối một hành động tương tự ở eo biển Đài Loan.
Craig Singleton, chuyên gia Trung Quốc tại Quỹ Bảo vệ Dân chủ ở Washington, được Reuters trích dẫn, nhận định: “Nếu Mỹ phong tỏa để thay đổi chính trị ở Venezuela, Trung Quốc có thể biện minh cho các biện pháp cưỡng chế đối với Đài Loan dựa trên cái gọi là lý do an ninh”. Chuyên gia này nói thêm : “Bối cảnh pháp lý khác nhau, nhưng cơ hội tuyên truyền là có thực”.
Nói cách khác, tiền lệ do Mỹ tạo ra về việc sử dụng phong tỏa nhằm đạt mục tiêu chính trị có thể được Bắc Kinh tận dụng để hợp thức hóa các bước đi tương tự đối với Đài Loan, trong mắt dư luận quốc tế.
Lệnh phong tỏa dầu mỏ Venezuela là bước đi mới nhất trong một loạt động thái tăng cường quân sự gần đây của Mỹ, bao gồm hơn hai chục cuộc tấn công vào các tàu nghi buôn ma túy, nhằm gây áp lực lên Maduro và các quan chức cấp cao khác của Venezuela, mà chính quyền Trump quy kết có liên quan tới các băng đảng ma túy. Maduro cáo buộc hành động của Mỹ là nhằm lật đổ ông và kiểm soát tài nguyên dầu mỏ của quốc gia thành viên OPEC, vốn là nguồn dự trữ dầu thô lớn nhất thế giới.
Tạo tiền lệ cho Trung Quốc ?
Trung Quốc từ lâu đã coi Đài Loan là phần lãnh thổ ly khai và hứa sẽ thống nhất kể cả bằng biện pháp quân sự. Trong vài năm trở lại đây, Trung Quốc đã nhiều lần tiến hành các cuộc diễn tập phong tỏa quy mô lớn xung quanh đảo này.
Bắc Kinh vẫn bác bỏ bất kỳ sự so sánh nào giữa Đài Loan và các quốc gia khác, trong đó có cả Ukraina, đang chống lại cuộc xâm lược của Nga. Tuy nhiên, các quan chức Đài Loan nhiều lần khẳng định rằng một lệnh phong tỏa của Trung Quốc đối với Đài Loan sẽ là hành động chiến tranh và gây hậu quả sâu rộng đối với thương mại quốc tế.
Washington từ lâu nay vẫn phản đối bất kỳ thay đổi đơn phương nào về hiện trạng ở Đài Loan. Tài liệu Chiến lược An ninh Quốc gia của chính quyền Trump, được công bố đầu tháng 12, nêu rõ việc ngăn chặn xung đột về Đài Loan là ưu tiên do vị trí chiến lược và khẳng định tầm quan trọng kinh tế của hòn đảo.
Isaac Kardon, nghiên cứu viên cao cấp tại Carnegie Endowment for International Peace, chuyên nghiên cứu sức mạnh hải quân Trung Quốc, cho rằng Bắc Kinh muốn ngăn Mỹ xây dựng một liên minh toàn cầu để phản đối hành động của Trung Quốc đối với Đài Loan. Mối quan ngại quốc tế về lệnh phong tỏa của Mỹ đối với Venezuela sẽ hữu ích cho nỗ lực này của Trung Quốc.
“Về cơ bản, Mỹ đang gây tổn hại nghiêm trọng đến giá trị chuẩn mực của các quy tắc,” Kardon nói. “Đó là một đòn mạnh vào uy tín của luật pháp quốc tế trong việc kiềm chế các tác nhân khác.”
Ông cho rằng hành động của Mỹ đối với tàu dầu Venezuela có thể mở đường cho Trung Quốc thực hiện các biện pháp tương tự, ví dụ chặn các tàu chở khí đốt quan trọng đến Đài Loan.
Bên cạnh yếu tố pháp lý và chính trị, việc triển khai lâu dài lực lượng hải quân Mỹ tại Caribe cũng có thể làm giảm khả năng sẵn sàng ứng phó của Washington trong trường hợp xảy ra khủng hoảng ở eo biển Đài Loan.
Theo luật pháp quốc tế, các lệnh phong tỏa là được phép trong thời chiến, nhưng chỉ với những điều kiện nghiêm ngặt. Milena Sterio, chuyên gia luật hàng hải tại Trường Luật Đại học Cleveland State (Hoa Kỳ), cho rằng một lệnh phong tỏa toàn diện của Mỹ đối với Venezuela có thể bị xem là bất hợp pháp nếu không có bằng chứng rõ ràng là Mỹ đang trong tình trạng xung đột vũ trang với nước này.
Sterio nhấn mạnh: “Cùng một nguyên tắc pháp lý quốc tế áp dụng cho tất cả các quốc gia và sẽ không nhất quán nếu Mỹ chỉ trích người khác làm điều mà chính chúng ta đang làm.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét