Kinh tế Trung Quốc 2025: Từ tăng trưởng chậm sang suy thoái toàn diện - Đến cuối năm 2025, kinh tế Trung Quốc không còn là câu chuyện “tăng trưởng chậm” có thể mô tả nhẹ nhàng, mà đang bộc lộ các đặc trưng suy thoái toàn diện: hệ thống, cấu trúc và dài hạn. Nhiều học giả lâu năm trong và ngoài nước, cùng các cựu doanh nhân, gần như đồng thời sử dụng những cụm từ mạnh mẽ như “phép màu đã kết thúc vĩnh viễn”, “lùi lại 40 năm”, “khủng hoảng 3 niềm tin bùng phát toàn diện” để cảnh báo xã hội.Vòng xoáy tử thần bất động sản: Tài sản hộ gia đình âm, làn sóng ngừng trả nợ lan rộng
<!>
“Nhiều người nghĩ người Trung Quốc giàu, thực ra là họ có nhà, nhưng nhà đã mất giá trị tài sản,” Tiến sĩ kinh tế học tại Mỹ Trình Hiểu Nông nói thẳng trong chương trình audio gần đây.
Theo quan sát của ông, từ 2021 đến nay giá nhà ở Trung Quốc đã giảm vượt mức 20% mà chính quyền công nhận. Ở một số khu vực phía Đông Bắc Kinh, giá niêm yết hiện chỉ bằng 30–40% giá mua năm 2016–2017, có dự án giảm xuống chỉ còn 1–5%. Khu trung tâm Thượng Hải giảm ít hơn, nhưng giá nhà thứ cấp cũng giảm một nửa so với đỉnh.
“Khoản vay mua nhà được tính theo giá đỉnh, giờ giá trị nhà chỉ còn một nửa hoặc thấp hơn, tức là tài sản của gia đình lập tức âm”. Ông Trình Hiểu Nông cho biết, nhiều chủ nhà chọn “phá sản chiến lược”—ngừng trả nợ, để ngân hàng liệt mình vào danh sách mất tín nhiệm, vì họ không có ý định vay mua nhà, xe, hay đi tàu cao tốc nữa.
Làn sóng ngừng trả nợ này khiến tỷ lệ nợ xấu ngân hàng tăng vọt, chuỗi nợ của các nền tảng tài chính địa phương đổ vỡ, kéo theo khủng hoảng ngân sách địa phương, hình thành vòng xoáy tử thần: “giá nhà giảm → ngừng trả nợ → nợ xấu ngân hàng → ngân sách địa phương cạn kiệt → nhiều dự án dang dở → giá nhà tiếp tục giảm”.
Báo cáo mới nhất của Goldman Sachs dự báo: Nhu cầu nhà mới trong 2 năm tới sẽ giảm 75% so với đỉnh 2017, giá nhà tiếp tục giảm mạnh trong 5–10 năm tới. Ông Trình Hiểu Nông nhận định: “Chỉ cần giá nhà tiếp tục giảm 5–8 năm nữa, kinh tế Trung Quốc sẽ hoàn toàn rơi vào vực thẳm.”
Làn sóng sa thải và giảm lương trên toàn quốc: Công nghệ, sản xuất và công chức đều không tránh được
“Trung Quốc hôm nay, dù là công nghệ, sản xuất truyền thống, dịch vụ hay cơ quan công quyền, đều đang giảm lương và sa thải nhân viên.” Ông Trình Hiểu Nông mô tả, “mọi người đều cảm thấy: qua hôm nay, không biết ngày mai có nguy hiểm hơn không”.
Từ đầu 2025, các công ty công nghệ lớn sa thải nhân sự trở thành bình thường; ngành sản xuất truyền thống ngừng sản xuất diện rộng do đơn hàng giảm và vốn ngoại rút; ngay cả cơ quan công quyền trước đây được xem là “bát cơm sắt” cũng bắt đầu giảm lương, cắt thưởng, tinh giản biên chế.
Khu công nhân nhập cư đông ở Long Hoa và Long Cảng, từng tập trung 8 triệu lao động, nay nhà máy đóng cửa, khu công nghiệp cỏ mọc um tùm. Tại khu vực Foxconn Long Hoa, một đợt sa thải hàng vạn nhân viên vào tháng 4 khiến công nhân thất nghiệp không nhận được bồi thường hay trợ cấp thất nghiệp, trở thành những người lang thang trong thành phố.
“Người vô gia cư ở các thành phố Trung Quốc bỗng nhiên xuất hiện nhiều, điều này 5 năm trước là không tưởng,” ông Trình nói.
50 triệu cử nhân thất nghiệp dài hạn, thanh niên và trung niên rơi vào bế tắc
Chính quyền đã ngừng công bố tỷ lệ thất nghiệp thanh niên, nhưng ước tính dân gian gây sốc: Trong 10 năm qua có khoảng 120 triệu cử nhân, trong đó ít nhất 50 triệu người trong thời gian dài không tìm được việc phù hợp, có người thất nghiệp 6–10 năm.
“Gửi hàng ngàn hồ sơ cũng chẳng ai trả lời, mở rộng việc làm chỉ là trò cười,”ông Trình Hiểu Nông than thở.
Đồng thời, hàng trăm triệu lao động nông thôn buộc phải về quê do nhà máy đóng cửa. Họ về quê không phải vì nơi đó tốt hơn, mà vì thành phố hết việc làm. Dùng tiền tiết kiệm của cha mẹ, cạn kiệt khoản tích lũy cuối cùng trở thành thực trạng sinh tồn của nhiều thanh niên và người trung niên trở về quê.
Tiết lộ của Tân Hoa Xã: Kinh tế Trung Quốc đang “lùi 40 năm”
Cựu doanh nhân Trung Quốc Hồ Lực Nhâm phân tích từng từ bài báo của Tân Hoa Xã ngày 24/11 mang tựa đề “Các hình thái kinh doanh mới giúp phát triển nông thôn – đô thị”, rút ra kết luận gây sốc: Kinh tế Trung Quốc đang từ đô thị hóa, toàn cầu hóa và công nghiệp cao cấp, nhanh chóng lùi về thời “kinh tế huyện, doanh nghiệp làng xã”.
“Một quốc gia bình thường hướng tới hiện đại hóa sẽ liên tục củng cố các đô thị, chuỗi công nghiệp toàn cầu và đổi mới công nghệ.” Ông Hồ Lực Nhâm nói, “Nhưng Tân Hoa Xã lại tôn vinh huyện, làng xã, chứng tỏ kinh tế thành phố đã sụp đổ, quốc gia chỉ có thể lui về cấp thấp hơn để tiếp nhận dân thất nghiệp”.
Ông chỉ ra 40 năm kinh tế Trung Quốc tăng trưởng—từ doanh nghiệp làng xã → đô thị hóa → thu hút vốn nước ngoài → doanh nghiệp tư nhân → tham gia chuỗi toàn cầu → thành công xưởng thế giới—nay trong 7 năm bị đảo ngược hoàn toàn:Vốn nước ngoài rút lui: Doanh nghiệp Nhật, Hàn, châu Âu di chuyển sản xuất sang Việt Nam, Ấn Độ, Mexico;
Chuỗi công nghiệp cao cấp đứt gãy: TSMC, ASML và các nhà cung ứng lõi “rời Trung Quốc”;
Doanh nghiệp tư nhân đóng cửa diện rộng hoặc nằm im, làn sóng doanh nhân di cư lan rộng;
Dân lao động nông thôn trở về quê trên toàn quốc—đây chính là nhiệt kế kinh tế về 0.
“40 năm cải cách bị đẩy lùi về điểm xuất phát năm 1978 chỉ trong 7 năm.”Ông Hồ Lực Nhâm nói, “Khác biệt duy nhất là 1978 đầy hy vọng, còn hôm nay đầy sợ hãi”.
Khủng hoảng 3 niềm tin
Ông Trình Hiểu Nông so sánh tâm lý xã hội hiện nay với giai đoạn cuối thời Mao 1974–1978, cho rằng “khủng hoảng 3 niềm tin” đã hiện diện:Khủng hoảng niềm tin chính trị: Tuyên truyền ý thức hệ trống rỗng, dân không còn tin;
Khủng hoảng niềm tin vào quyền lực: Do giám sát toàn diện, dân không dám bày tỏ, nhưng bất mãn chính sách đạt cực điểm;
Khủng hoảng niềm tin cá nhân: Người dân đồng thuận rằng ngày mai chỉ tệ hơn hôm nay.
“Người dân không còn tin chính phủ cứu được kinh tế, lãi suất gửi ngân hàng xuống 1%, dân vẫn không dám chi tiêu, doanh nghiệp không dám đầu tư”. Ông Trình Hiểu Nông nói, “Đây không phải vấn đề thanh khoản, mà là niềm tin hoàn toàn sụp đổ”.
Giải cứu kinh tế “không còn nước”
3 năm qua, truyền thông phương Tây liên tục kêu gọi: “Tại sao Chính phủ Trung Quốc không cứu thị trường?”Ông Trình Hiểu Nông phản bác rằng tất cả biện pháp khả thi đều đã dùng—giảm lãi, giảm dự trữ bắt buộc, phát trái phiếu đặc biệt, cải tạo nhà cũ, nhà ở xã hội, cải tạo khu dân cư cũ, danh sách trắng bất động sản, phiếu tiêu dùng, xe cộ, điện gia dụng về nông thôn… kết quả: “Người có tiền không dám chi, người muốn đầu tư không dám đầu tư”.
“Mở rộng việc làm? Chính cơ quan nhà nước còn sa thải, doanh nghiệp tư nhân đóng cửa hàng loạt, ai mà mở rộng được?”
“Tăng phúc lợi xã hội? Ngay cả trợ cấp thất nghiệp cũng không trả, ngân sách đã cạn kiệt, còn nói gì đến tăng phúc lợi?”
Ông Trình Hiểu Nông nhận định, kinh tế Trung Quốc đã rơi vào “bẫy cân bằng kiểu Nhật” và “bẫy thu nhập trung bình kiểu Mỹ Latinh” cùng lúc. Khác Nhật: Trung Quốc chưa tận dụng lợi ích dân số già mà đã suy thoái; khác Mỹ Latinh: Trung Quốc không có cơ chế thị trường thực sự.
Quyết định chính trị áp đảo quy luật kinh tế
Ông Hồ Lực Nhâm lý giải nguyên nhân: “Quyết định chính trị đứng trên quy luật kinh tế”:Ngoại giao ‘chiến lang’ phá hủy niềm tin quốc tế;
Nhà nước thâu tóm, tư nhân suy yếu, bóp chết sức sống doanh nghiệp tư nhân;
Zero-COVID, ưu tiên công nghiệp nặng, phong trào giàu công bằng liên tục làm vốn rời đi;
Thay thị trường bằng ý thức hệ, thay hiệu quả bằng trung thành, thay an ninh kinh tế bằng an ninh chính trị.
“Một quốc gia tách khỏi thế giới cuối cùng chỉ quay vòng trong chu trình nội bộ, và điểm cuối của chu trình này là kinh tế huyện, doanh nghiệp làng xã,”ông Hồ Lực Nhâm nói.
Khủng hoảng nặng nề, ngắn hạn không giải quyết, dân cần chuẩn bị xấu nhất
Hai học giả cùng đưa ra kết luận bi quan:
Ông Trình Hiểu Nông: “Phép màu kinh tế Trung Quốc đã kết thúc vĩnh viễn, khả năng phục hồi gần như bằng không. Người dân nên chuẩn bị tâm lý cho suy thoái dài hạn, thậm chí là khó sống sót”.
Ông Hồ Lực Nhâm: “Trung Quốc không hướng tới tương lai, mà đang đi về quá khứ. Chỉ khi hoàn toàn trở lại pháp quyền, tự do và khiêm nhường, mới có thể hạn chế thiệt hại; nếu không, suy thoái văn minh là không tránh khỏi”.
Trong mùa đông 2025, kinh tế Trung Quốc vẫn chìm sâu. Tuyên truyền chính thức vẫn tô hồng, nhưng dân chúng phổ biến tâm lý tuyệt vọng: “Ngày mai chỉ tệ hơn hôm nay”. Vòng xoáy tử thần bất động sản, đứt gãy chuỗi công nghiệp, làn sóng thất nghiệp thanh niên và trung niên, khủng hoảng 3 niềm tin—mọi chỉ số đều chỉ về một hướng: Một cuộc suy thoái kinh tế hệ thống, dài hạn, không thể đảo ngược, đã đến toàn diện.
Ân Hoa/ Vision Times
Airbus ra thông báo triệu hồi, hơn một nửa số máy bay A320 trên thế giới bị ảnh hưởng
Hãng chế tạo máy bay châu Âu Airbus hôm thứ Sáu (28/11) đã ra thông báo triệu hồi, cho biết sẽ tiến hành thay thế phần mềm ngay lập tức trên một số lượng lớn máy bay thuộc dòng A320 đang bán rất chạy, sau khi xảy ra một sự cố làm hỏng dữ liệu liên quan đến bức xạ Mặt Trời trên dòng máy bay này.
Theo các nguồn tin trong ngành mà Reuters trích dẫn, đợt xử lý lần này sẽ liên quan tới khoảng 6,000 chiếc A320, chiếm hơn một nửa đội bay A320 đang hoạt động trên toàn cầu. Chuyên trang Air Data News cũng đưa tin có khoảng 6,000 chiếc máy bay bị ảnh hưởng.
Trong một tuyên bố, Airbus cho biết sự cố gần đây xảy ra trên một chiếc máy bay thuộc dòng A320 cho thấy bức xạ Mặt Trời cường độ mạnh có thể làm hỏng dữ liệu đóng vai trò then chốt đối với hoạt động của hệ thống điều khiển bay.
Airbus nói hãng đã phát hiện một số lượng lớn máy bay đang khai thác có nguy cơ gặp vấn đề tương tự, và đang phối hợp chặt chẽ với cơ quan quản lý hàng không để yêu cầu các hãng khai thác lập tức thực hiện biện pháp phòng ngừa.
Đợt triệu hồi lần này bắt nguồn từ vụ tai nạn của một chiếc A320 của hãng JetBlue ngày 30 tháng 10. Trong chuyến bay từ Cancun (Mexico) đến Newark (Mỹ), máy bay bất ngờ gặp trục trặc hệ thống điều khiển, độ cao giảm đột ngột khiến nhiều hành khách bị thương và buộc phải hạ cánh khẩn cấp xuống Tampa, tiểu bang Florida. Điều tra phát hiện bức xạ mặt trời có thể đã làm hỏng dữ liệu quan trọng của hệ thống điều khiển bay, và nguyên nhân được xác định liên quan đến bộ máy tính điều khiển cánh nâng – cánh liệng (ELAC) do công ty Thales sản xuất.
Cùng ngày, Cơ quan An toàn Hàng không Liên minh châu Âu (EASA) đã ban hành chỉ thị khẩn cấp về khả năng bay an toàn, yêu cầu các hãng khai thác thực hiện biện pháp bảo vệ thông qua thông báo AOT (Alert Operators Transmission). Airbus cho biết: ‘Bức xạ Mặt Trời mạnh có thể làm hỏng dữ liệu quan trọng của hệ thống điều khiển bay’, và các máy bay bị ảnh hưởng phải được khắc phục trước chuyến bay kế tiếp (trừ các chuyến điều động máy bay về cơ sở bảo dưỡng).
Theo kế hoạch, với khoảng hai phần ba số máy bay bị ảnh hưởng, các hãng hàng không sẽ phải quay lại sử dụng phiên bản phần mềm trước đó, khiến máy bay phải tạm dừng khai thác trong thời gian ngắn. Airbus dự đoán bước đi này sẽ gây ra một mức độ gián đoạn nhất định đối với hoạt động bay. Hãng thừa nhận trong tuyên bố: “Airbus nhận thức rằng những khuyến nghị (sửa lỗi) này sẽ gây ra sự gián đoạn trong hoạt động đối với hành khách và khách hàng.”
Theo Reuters, hãng American Airlines cho biết hôm thứ Sáu rằng, do cần phải thực hiện thay đổi phần mềm quy mô lớn trên một số lượng đáng kể máy bay A320, hãng dự kiến sẽ phát sinh một số chậm trễ khai thác. American Airlines nói sự cố lần này ảnh hưởng tới khoảng 340 chiếc máy bay trong đội bay của hãng, và dự kiến “phần lớn việc thay thế phần mềm sẽ hoàn tất trong hôm nay hoặc ngày mai”, đồng thời nhấn mạnh họ đang “tập trung cao độ vào việc giảm thiểu tình trạng hủy chuyến”.
Phát ngôn viên của hãng Wizz Air cũng xác nhận một bộ phận máy bay của hãng nằm trong đợt triệu hồi lần này. Wizz Air cho hay hãng đã sắp xếp các hạng mục bảo dưỡng cần thiết, và một số chuyến bay trong dịp cuối tuần có thể sẽ bị ảnh hưởng.
AFP đưa tin một số hãng hàng không đã thông báo hoãn hoặc hủy chuyến bay vào ngày 28. Air France đã hủy 35 chuyến bay vào ngày 28, và Avianca tuyên bố 70% đội bay của hãng bị ảnh hưởng bởi sự cố kỹ thuật phần mềm từ nhà sản xuất máy bay châu Âu.
Dòng A320 vẫn là “xương sống” trên nhiều đường bay ngắn và trung bình của các hãng hàng không khắp thế giới. Theo dữ liệu của công ty phân tích hàng không Anh Cirium, tính đến ngày 8/10 năm nay, tổng số máy bay dòng Airbus A320 được bàn giao đã đạt 12,260 chiếc, lần đầu tiên vượt qua Boeing 737 để trở thành dòng máy bay thương mại có số lượng giao hàng lớn nhất trong lịch sử.
Trí Đạt (t/h)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét