Quân Sử: Nhân Kỷ Niệm 74 Năm! Giới Thiệu Vài Nét Chính Về Trường Sĩ Quan Trừ Bị/Trường Bộ Binh Thủ Đức (1951–1975):
1.Hình thành & danh xưng
•Thành lập 09-10-1951 (song song Nam Định); từ 1952 sát nhập, Thủ Đức là trường duy nhất đào tạo SQ Trừ Bị cho QLVNCH.
•1957 đổi thành Liên Trường Võ Khoa Thủ Đức (nhiều binh chủng); 01-8-1963 lấy lại danh hiệu Trường SQ Trừ Bị; 01-7-1964 đổi thành Trường Bộ Binh (giữ đến 1975).
<!>
2.Vị trí – cơ sở
•Đồi Tăng Nhơn Phú (cách Sài Gòn ~18 km Đông Bắc); 04-1974 chuyển sang căn cứ huấn luyện Long Thành; đầu 04-1975 trở lại Thủ Đức.
3.Cơ cấu huấn luyện theo giai đoạn
•1951–1955: xây nền tảng, tốt nghiệp cấp Thiếu úy (khóa 1–5), sau tạm ngưng vì Hiệp định Genève.
•1955–1963: Liên Trường đào tạo đa binh chủng; nâng chuẩn tuyển sinh, thêm các lớp Đại Đội Trưởng.
•1964–1975: cao điểm sau Tết Mậu Thân; mỗi năm 6–8 khóa; chia 2 giai đoạn (căn bản – chỉ huy trung đội); tăng cường thực tập dã ngoại.
4.Chương trình – giáo trình nổi bật
•Kết hợp lý thuyết & thực hành: tác xạ, chiến thuật trung đội/đại đội, hành quân ngày-đêm, tùng thiết, vượt sông, phục kích, tao ngộ chiến, giải tán biểu tình, quân pháp, lãnh đạo.
•Vũ khí: từ Colt, Garand M1, M16 đến đại liên, cối 60/81 ly, M79, M72 (chống tăng – “hỏa tiễn” cá nhân).
•Từ khóa 26 áp dụng phương pháp Bộ Binh Hoa Kỳ (Fort Benning) và điều chỉnh cho thể trạng người Việt.
5.Đào tạo & đóng góp nhân sự
•1966: mốc cao của giai đoạn đầu với 5.619 SVSQ tốt nghiệp/năm.
•1968–1969: khẩn cấp nhu cầu chiến trường (1968: 9.479; 1969: 10.862 – kỷ lục năm).
•Tổng cộng: tài liệu đánh dấu hai mốc điểm — “trên 80.000 SQ” (đến khóa 74) và “99.223 SQ” (tính đến 1975).
•Ngoài ra: 44 khóa Đại Đội Trưởng (~5.000 SQ); 18 khóa Tiểu Đoàn Trưởng & Bộ Binh Cao Cấp (~1.500 SQ); nhiều khóa bổ túc/huấn luyện viên cho Không Quân, Hải Quân, Cảnh Sát Quốc Gia.
6.Vai trò trong hệ thống quân trường VNCH
•Một trong bốn nôi đào tạo sĩ quan (cùng Võ Bị Đà Lạt, Không Quân Nha Trang, Hải Quân Nha Trang).
•Cung cấp phần lớn cán bộ cho Lục quân; nhiều thời kỳ đảm trách cả đào tạo chuyên viên binh chủng.
7.Chỉ huy trưởng tiêu biểu.
•Từ Thiếu tá Bouillet (1951) đến Đại tá Trần Đức Minh (4–1975); các giai đoạn then chốt do các tướng Lê Văn Nghiêm, Trần Ngọc Tám, Bùi Hữu Nhơn, Lâm Quang Thơ, Phạm Quốc Thuần… chỉ huy.
8.Tướng lãnh xuất thân
•Nhiều tướng danh tiếng trưởng thành từ Thủ Đức/Nam Định: Ngô Quang Trưởng, Lê Nguyên Khang, Nguyễn Cao Kỳ, Bùi Thế Lân, Nguyễn Khoa Nam, Lê Văn Hưng… (niên giám 31-01-1974 ghi 23/81 tướng xuất thân từ Trường Bộ Binh).
9.Biểu tượng – tôn chỉ
•Phù hiệu: nền xanh, ngọn lửa hồng, thanh kiếm bạc; phương châm “Cư An Tư Nguy” (đề xướng thời Đại tá Lam Sơn, 1962).
•Bài hát chính thức: “Thủ Đức Hành Khúc” (Hoàng Thanh).
•KBC đơn vị: 4100 (thuộc Quân Bưu Cục Trung Ương Sài Gòn).
10.Khen thưởng – thành tích
•Hai lần tuyên dương trước Quân Đội; được mang dây biểu chương màu Anh Dũng Bội Tinh.
•Nhiều thế hệ SVSQ/SQ khóa sinh cung ứng kịp thời cho chiến trường, giữ vai trò nòng cốt ở tuyến đầu.
11.Những mốc đặc biệt cuối cuộc chiến
•04–1975: di chuyển – chiến đấu bảo vệ khu vực trường; sáng 30-04-1975, lực lượng trường đánh hạ xe tăng T-54 địch ngay cổng trường; trưa cùng ngày, thi hành lệnh buông súng.
12.Dấu ấn xã hội – tinh thần
•Phù hiệu “Trường Bộ Binh/Thủ Đức” trở nên thân thuộc với đồng bào cả nước; là nơi hun đúc lý tưởng phục vụ, kỷ luật, kỹ năng chỉ huy – di sản bền bỉ của Quân Lực VNCH.
Những kỷ niệm thân thương, gần cuối đời mà sao vẫn nhớ! không thể nào quên! trong thời gian thụ huấn tại Trường Bộ Binh Thủ Đức
(Alpha LVH)
1. Ngày đầu bước vào quân trường
•Từ đời sống thư sinh, mặt búng ra sữa! tự do, SVSQ tập bước vào không gian kỷ luật thép: tuyến, cổng gác, doanh trại, hàng rào, thao trường, đi đâu cũng phải chạy! đổ mồ hôi! (Bịnh lác bắt đầu hoành hành!)
•Cảm giác ban đầu thường là bỡ ngỡ, nhớ nhà, "nhớ em, nhớ mẹ!" thậm chí “sầu rầu muốn chết! muốn đào ngũ!”. Nhưng chính sự khắc nghiệt ấy, tạo nên bước chuyển đổi đời, từ dân sự sang người lính! rồi...say mê với lý tưởng!
2. Huấn luyện gian khổ nhưng đầy tự hào!
•Học đủ các môn căn bản và trung cấp: bắn súng cá nhân, súng cộng đồng, cối 60, 81 ly, hỏa tiễn chống tăng M72, phóng lựu M79, kỹ thuật đánh "sáp lá cà", vượt sông, hành quân đêm, bò dưới lửa đạn, leo dây tử thần…
•Ra thao trường, những khẩu súng nặng đè oằn vai, khiến SVSQ nhỏ con nhăn mặt như “khỉ ăn ớt”, nhưng vẫn phải cố gắng vác nòng, vác đạn, vác chân ba càng, bàn tiếp hậu, để ra bãi, tập bắn.
•Có bữa tập bắn, trúng hay trật đều để lại tiếng cười, tiếng khen chê. Trời nắng chang chang, mà nhiều người vẫn ví như đang “bắn từng tia nắng thù!”.
3. Kỷ niệm với đồng đội
•Đoàn kết trong gian khổ: chia nhau điếu thuốc Bastos xanh, đỏ, chung nhau một ly cà phê, nhường nhau miếng ăn, cùng cõng vũ khí hạng nặng.
•Những đêm canh gác, nghe chuyện đồng hương ngoài Trung vào, kể ước mơ ra trường sẽ chọn đơn vị nào: Nhảy Dù, Thủy Quân Lục Chiến, Quân Cảnh…để “bắt tụi bay, nhốt hết vào đồn!”
•Có những lần di hành ra cầu Bến Nọc, nơi từng bị VC gài mìn giết hại đàn anh, ai cũng bồi hồi tưởng niệm!
4. Lễ gắn Alpha – niềm hãnh diện tuổi trẻ khó bao giờ quên!
•Sau 9 tuần “làm tân khóa sinh” đầy gian khổ, được chính thức gắn Alpha tại Vũ Đình Trường. Đêm trước, lòng nao nao, không thể chợp mắt! ngày hôm sau...
•Dù nắng chang chang, SVSQ vẫn thấy lâng lâng hãnh diện, vì từ nay, đã là sĩ quan tương lai của Quân Lực VNCH!
•Cảm giác được đứng thẳng người trong bộ lễ phục ủi hồ thẳng tắp, nghiêm chỉnh, oai phong, là dấu ấn khó phai trong trí nhớ cả đời lính!
5. Những phút thư giãn hiếm hoi!
•Ngoài giờ huấn luyện, SVSQ hay rủ nhau xuống khu gia binh, khu sinh hoạt. Ở đó có quán ăn, có nhạc, có ánh đèn mờ, có “bóng hồng thấp thoáng, có em gái hậu phương dễ thương!” để nhìn lén, để mơ mộng, để quên đi phần nào nỗi cực nhọc!
•Cơm nhà bàn tuy đủ ăn, nhưng nhiều người (có chút tiền) thích ăn ngoài, vì vừa ngon hơn, vừa “có nhạc du dương để nghe, có em để ngắm!”, sướng...rên mé đìu hiu!
6. Những bài học để đời
•Từ kỷ luật sắt của quân trường, người lính học được tính kiên nhẫn, chịu đựng, gắn bó đồng đội “ huynh đệ chi binh! sống chết, có nhau!”
•Mỗi bài tập, mỗi thao trường, mỗi lần hành quân dã ngoại… đều trở thành ký ức không thể nào quên, hun đúc nên ý chí và tinh thần chiến đấu cho Tổ Quốc.
Kết lại:
Thời gian huấn luyện ở Trường Bộ Binh Thủ Đức với nắng cháy thao trường, mồ hôi hòa lẫn nước mắt, tình đồng đội keo sơn, và niềm kiêu hãnh khi khoác áo Alpha… đã trở thành chuỗi kỷ niệm quý báu, thân thương, sống mãi trong tim người sĩ quan QLVNCH – một giai đoạn rèn luyện đáng nhớ nhất của đời binh nghiệp!
Kỷ Niệm Thủ Đức Với Các Chiến Hữu “Cư An Tư Nguy!”
Thủ Đức nắng lửa thao trường
Đồng môn kết nghĩa, tình thương vẹn toàn.
Vai mang nòng súng nặng nề,
Mồ hôi chan chát, vẫn về cùng nhau.
Alpha gắn sáng vươn cao,
Oai phong sĩ khí, tự hào đời trai.
Đêm khu gia binh bước dài,
Đèn mờ, tiếng nhạc, bóng ai thoáng nhìn.
Nửa đời lưu dấu chân in,
Thủ Đức kỷ niệm khó quên muôn đời!
THƯ MỜI
LỄ KỶ NIỆM 74 NĂM NGÀY THÀNH LẬP LIÊN TRƯỜNG VÕ KHOA THỦ ĐỨC (1951–2025) & 26 NĂM NGÀY THÀNH LẬP LỰC LƯỢNG SĨ QUAN THỦ ĐỨC/QLVNCH – BẮC CALIFORNIA (1999–2025)
Kính gửi:
•Quý Đồng Hương, Quý Hội Đoàn, Đoàn Thể, Lực Lượng Dân Phái Quốc Gia
•Quý Chiến Hữu thuộc mọi Quân, Binh Chủng QLVNCH
•Quý Niên Trưởng, Niên Đệ, Cựu SVSQ/TB Thủ Đức & Gia Đình
•Quý Cơ Quan Truyền Thông Báo Chí & Đài Truyền Hình
•Các bạn Trẻ, Thanh Niên, Sinh Viên, Học Sinh
Kính thưa Quý Vị,
Nhằm vinh danh và tưởng nhớ Quân Trường Mẹ “THỦ ĐỨC GỌI TA VỀ”, chúng tôi – Lực Lượng Sĩ Quan Thủ Đức/QLVNCH – trân trọng tổ chức:
•Lễ Kỷ Niệm 74 Năm Ngày Thành Lập Liên Trường Võ Khoa Thủ Đức (1951–2025)
•26 Năm Ngày Thành Lập Lực Lượng Sĩ Quan Thủ Đức/QLVNCH Bắc California (1999–2025)
Buổi lễ nhằm tri ân hơn 15.000 Cựu SVSQ/TB Thủ Đức đã hy sinh vì Quốc Gia, đồng thời là dịp để cùng nhau ôn lại truyền thống Quân Lực VNCH và tình Huynh Đệ Chiến Hữu.
CHƯƠNG TRÌNH
Địa điểm:
•Lễ Tưởng Niệm: Tượng Đài Chiến Sĩ Việt Mỹ “Thank You America”
(Khu Công Viên Vườn Truyền Thống Việt
1499 Roberts Ave, San Jose, CA 95112
•Tiệc Hội Ngộ: Nhà Hàng NEW SAM KEE RESTAURANT
(Khu Chợ MAXIM MARKET)
1942 Aborn Rd, San Jose, CA 95121
Thời gian:
•Lễ Tưởng Niệm: 9:00 AM – 11:00 AM, Chủ Nhật, Ngày 4 Tháng 10 Năm 2025
•Tiệc Hội Ngộ: 12:00 PM – 6:00 PM, cùng ngày
Trân trọng kính mời Quý Đồng Hương, Quý Hội Đoàn, Quý Chiến Hữu, cùng Thân Hữu và Gia Đình đến tham dự buổi lễ long trọng và bữa tiệc họp mặt thân tình. Sự hiện diện của Quý Vị là niềm khích lệ lớn lao, góp phần làm buổi lễ thêm ý nghĩa và thành công.
Xin vui lòng ghi danh trước ngày 28 tháng 9 năm 2025.
Chi phí tham dự Tiệc Hội Ngộ: $65/khách (bao gồm ăn uống, văn nghệ và chương trình đặc biệt).
Liên lạc ghi danh:
•Alfa. Nguyễn Minh Đường: (408) 582-2200
•Alfa. Ngô Văn Tôn: (408) 772-6681
•Alfa. Phạm Tuấn: (408) 270-0788
•Alfa. Nguyễn Phước: (408) 219-4334
•Alfa. Hoàng Minh: (408) 384-2062
TM. Ban Chấp Hành & Tổ Chức
Liên Trường Võ Khoa Thủ Đức/QLVNCH
San Jose, ngày 28 tháng 9 năm 2025
Alfa. Nguyễn Minh Đường
(Trưởng Ban Tổ Chức)
Thiệp Mời Chính Thức:
LỜI MỜI: Nhắc Nhở, Nhớ Hôm Nay!
Tham Dự Lễ Giỗ Cố Tổng Thống Nguyễn Văn Thiệu
Vị Nguyên Thủ Quốc Gia Đệ Nhị Việt Nam Cộng Hòa
Kính thưa:
Quý Đồng Hương, Quý Hội Đoàn, Quý Nhân Sĩ và Các Hậu Duệ VNCH,
-Ngày 29 tháng 9 năm 2025 đánh dấu 24 năm ngày Cố Tổng Thống Nguyễn Văn Thiệu qua đời nơi đất khách (29/9/2001). Ông là vị nguyên thủ cuối cùng của Việt Nam Cộng Hòa, suốt 7 năm 172 ngày, lèo lái con thuyền quốc gia trong cơn bão lửa chiến tranh.
Cuộc đời ông khép lại trong nỗi cô đơn, uất hận và lưu vong, nhưng lý tưởng Tự Do mà ông gìn giữ vẫn sáng ngời qua những lời bất hủ:
•“Đừng nghe những gì Cộng sản nói, hãy nhìn kỹ những gì Cộng sản làm.”
•“Đặt bút ký vào hiệp ước đầu hàng là chấp nhận bản án tử hình, vì cuộc sống không có Tự Do là sự chết.”
Nhân ngày giỗ lần thứ 24, Khu Hội Cựu Tù Nhân Chính Trị Tây Bắc Hoa Kỳ trân trọng kính mời quý đồng hương đến tham dự buổi lễ tưởng niệm, để cùng:
•Tưởng nhớ một vị nguyên thủ yêu nước;
•Khẳng định chính nghĩa quốc gia VNCH;
•Truyền đạt bài học lịch sử cho thế hệ mai sau.
Thời gian & Địa điểm
•11:00 AM, Chủ Nhật, ngày 28 tháng 9 năm 2025
•Thư Viện Tully – 880 Tully Rd, San Jose, CA 95111
Trân trọng kính mời.
THƯ MỜI CHÍNH THỨC của BTC (Hôm Nay!):
Ý NGHĨA TƯỞNG NIỆM CỐ TỔNG THỐNG NGUYỄN VĂN THIỆU (Hôm Nay)
Kể từ 75, nửa thế kỷ nhìn lại: Hình ảnh một trong nhị vị nguyên thủ VNCH, được người dân miền Nam trân trọng!
(Little Saigon San Jose)– Tuần này, Chủ Nhật, ngày 28 tháng 9 năm 2025, Khu Hội Cựu Tù Nhân Chính Trị Tây Bắc Hoa Kỳ, sẽ long trọng tổ chức lễ tưởng niệm cố Tổng Thống Việt Nam Cộng Hòa Nguyễn Văn Thiệu.
Lễ Giỗ Cố Tổng Thống Nguyễn Văn Thiệu, được xem là một sinh hoạt truyền thống, mang dấu ấn lịch sử, nhắc nhở cộng đồng về vai trò của một vị lãnh tụ gắn bó với vận mệnh miền Nam Việt Nam, trong giai đoạn cam go của cuộc chiến chống Cộng sản Bắc Việt.
Ý Nghĩa Lịch Sử Và Tinh Thần
Không chỉ năm nay, mà từ nhiều năm qua, người Việt hải ngoại tại Hoa Kỳ, Âu Châu, Úc Châu vẫn thường xuyên tổ chức lễ giỗ cho cố Tổng Thống Nguyễn Văn Thiệu. Đó không chỉ là sự tri ân dành cho một nhân vật lịch sử, mà còn là cách khẳng định chánh nghĩa Việt Nam Cộng Hòa – một thể chế dân chủ non trẻ, nhưng đã đem lại tự do, nhân bản, và đời sống xã hội phong phú hơn hẳn chế độ cộng sản miền Bắc cùng thời.
Dù miền Nam mất vào tay Cộng sản ngày 30-4-1975, nhưng ký ức về một nền Việt Nam Cộng Hòa dân chủ, đa nguyên, có tam quyền phân lập, tự do tôn giáo, tự do báo chí… vẫn là niềm thương tiếc và cũng là niềm tự hào của nhiều thế hệ người Việt. Chính vì vậy, lễ tưởng niệm cố Tổng Thống Thiệu cũng là dịp để nhắc lại di sản đó, cũng như để gởi thông điệp cho tương lai: Việt Nam vẫn xứng đáng có một thể chế tự do và dân chủ thật sự.
Hình Ảnh Một Vị Tổng Thống
Cố Tổng Thống Nguyễn Văn Thiệu đã ra đi ngày 29 tháng 9, 2001 tại Boston, Massachusetts. Hơn nhiều thập niên sau, hình ảnh của ông trong ký ức đồng bào, vẫn còn gắn liền với những ngày bi thảm cuối cùng của miền Nam. Dù bị đồng minh cắt viện trợ, thân cô thế cô, ông vẫn cố gắng bảo vệ phần đất Tự Do, cho đến khi không còn niềm hy vọng.
Sự hy sinh của Quân Lực Việt Nam Cộng Hòa, cùng hàng triệu đồng bào đã bỏ mình trên biển cả trong làn sóng thuyền nhân sau 1975, càng khắc sâu giá trị và lý tưởng mà VNCH đã để lại.
Một Lời Nhắc Nhở Cho Thế Hệ Hôm Nay
50 năm đã qua, độ lùi thời gian đủ dài để chính lịch sử lên tiếng. Càng ngày, người Việt trong và ngoài nước càng nhận ra sự khác biệt to lớn giữa hai miền xưa, và càng tiếc thương cho một quốc gia, một nền cộng hòa đã bị bức tử.
Lễ tưởng niệm cố Tổng Thống Nguyễn Văn Thiệu hằng năm, do đó, không chỉ là giỗ một vị nguyên thủ quốc gia, mà còn là dịp để cộng đồng khẳng định niềm tin vào giá trị tự do, dân chủ, và tình yêu quê hương. Đó cũng là ngọn lửa tinh thần được truyền từ thế hệ đi trước cho thế hệ mai sau, để không bao giờ quên rằng: Việt Nam Cộng Hòa đã từng hiện hữu, và chánh nghĩa ấy vẫn sống mãi trong lòng dân tộc. hun đúc ngọn lửa đấu tranh, chống độc tài CS. Cùng tham dự, buổi sinh hoạt ý nghĩa này:
Thời gian & Địa điểm
•11:00 AM, Chủ Nhật, ngày 28 tháng 9 năm 2025
•Thư Viện Tully – 880 Tully Rd, San Jose, CA 95111
Tin Quốc Tế Đó Đây
Pháp: Cựu Tổng Thống Sarkozy Ngồi Tù, Hình Ảnh Đất Nước Hoen Ố
(Hình AFP - Christophe Archambault: Cựu Tổng thống Pháp Nicolas Sarkozy tại Arcachon, Pháp, ngày 25/8/2023.)
-Cựu Tổng thống Nicolas Sarkozy bị kết án 5 năm tù là sự kiện được tất cả các báo Pháp quan tâm hôm 26/9/2025.
Trang nhất và bài xã luận của tờ Libération nhận xét phán quyết ngày 25/9 đối với ông Sarkozy, bị tuyên án 5 năm tù, là một bước ngoặt quan trọng trong lịch sử chính trị và Tư pháp của Pháp. Theo nhật báo thiên tả, tòa án đã đưa ra một phán quyết gây sốc và vụ án này cho thấy mức độ nghiêm trọng của các vấn đề đã kéo dài nhiều năm mà nền chính trị Pháp phải đối mặt, đặc biệt khi xét đến những sự kiện liên quan đến việc tài trợ chiến dịch tranh cử của Nicolas Sarkozy từ Libya vào năm 2007.
Trong bối cảnh nền Dân chủ đang suy yếu, vụ án này làm gia tăng sự ngờ vực của công chúng đối với các chính khách và khiến hố ngăn cách giữa người dân và đại diện của họ ngày càng lộ rõ. Điều này có thể thúc đẩy sự trỗi dậy của phe cực hữu tại Pháp, mặc dù phe này cũng đã bị kết án trong một số vụ án gần đây.
Báo Libération nhấn mạnh rằng mặc dù vẫn còn nhiều chính khách chân chính trong một hệ thống chính trị ngày càng mất uy tín, nhưng dường như tư tưởng "tất cả đều thối nát" đang gia tăng và điều này là một mối đe dọa lớn đối với nền Dân chủ. Tuy nhiên, tờ báo cũng hoan nghênh tính độc lập của ngành Tư pháp, cho thấy sự cần thiết của việc duy trì sự công bằng và công lý trong một xã hội dân chủ.
Về phần mình, trang nhất và bài xã luận của tờ Le Figaro đưa ra một hình ảnh châm biếm, cho rằng nếu Jean de La Fontaine còn sống, ông sẽ sáng tác một câu chuyện ngụ ngôn về phán quyết của tòa án đối với Nicolas Sarkozy. Nhật báo thiên hữu chỉ trích mạnh mẽ phán quyết này, cho rằng bản án không đủ sức thuyết phục.
Mặc dù cựu Tổng thống đã được trắng án đối với các cáo buộc nghiêm trọng hơn như tham nhũng hay biển thủ công quỹ, tòa vẫn kết án ông vì không giám sát chặt chẽ những hành động của các thuộc hạ liên quan đến tiền của Mouammar Kadhafi. Báo Le Figaro cho rằng đây là một bản án quá nặng đối với một hành vi "thiếu trách nhiệm".
Tờ báo thiên hữu đánh giá bản án này như một cách hệ thống Tư pháp thể hiện sự kiêu ngạo và đặt câu hỏi liệu Nicolas Sarkozy có đang trả giá cho những phát ngôn không mấy lọt tai trước đây nhắm vào giới thẩm phán. Tờ báo kết luận rằng mặc dù phe cánh tả có thể vui mừng, nhưng hình ảnh của nước Pháp trong mắt cộng đồng quốc tế không hề được cải thiện với một phán quyết như vậy.
Trump Nêu Khả Năng Dỡ Bỏ Cấm Vận và Đề Nghị Thổ Nhĩ Kỳ Ngưng Mua Dầu Lửa của Nga
(Hình AP - Evan Vucci: Tổng thống Mỹ Donald Trump (trái) đón đồng nhiệm Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan tại Tòa Bạch Ốc, Hoa Thịnh Ðốn, Hoa Kỳ, ngày 25/9/2025.)
-Ngày 25/9/2025, tiếp đón người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ, Recep Tayyip Erdogan tại Tòa Bạch Ốc, Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố sẵn sàng dỡ bỏ "gần như ngay lập tức" các lệnh trừng phạt của Mỹ nhắm vào lĩnh vực quốc phòng Thổ Nhĩ Kỳ. Nhưng đồng thời, ông cũng đề nghị Thổ Nhĩ Kỳ ngưng mua dầu lửa của Nga.
Thông tín viên Anne Andlauer của Đài Phát Thanh Quốc Tế Pháp (RFI) tại Ankara giải thích thêm:
"Lần cuối cùng ôngRecep Tayyip Erdogan được tiếp đón ở Tòa Bạch Ốc là trong nhiệm kỳ I của Donald Trump, người đã tiếp ông hai lần vào năm 2017 và 2019. Joe Biden, người mà Erdogan có mối quan hệ căng thẳng công khai, đã không dành cho ông vinh dự này.
Mặc dù ông Donald Trump thường xuyên ca ngợi người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ, nhưng lời hứa về các hợp đồng lớn dường như đã giúp cho việc thực hiện chuyến thăm này. Tổng thống Mỹ Donald Trump còn nói đến việc sắp có "nhiều thỏa thuận thương mại và quân sự với Tổng thống Erdogan, nhất là hợp đồng mua máy bay Boeing quy mô lớn, một hợp đồng quan trọng mua F-16 và nhiều cuộc thảo luận về chương trình F-35".
Chính lãnh đạo đảng đối lập lớn (CHP), ông Ozgur Ozel, người đã tiết lộ lời mời này ngay trước khi có thông báo chính thức, khẳng định rằng Tayyip Erdogan đã có được lời mời đó khi hứa mua 300 máy bay Boeing.
Chủ đề chiến đấu cơ F-35 rõ ràng nhậy cảm hơn: Thổ Nhĩ Kỳ đã bị rút ra khỏi chương trình F-35 vào năm 2019 sau khi đã mua các hệ thống phi đạn S-400 do Nga sản xuất. Ankara đề nghị Hoa Thịnh Ðốn dỡ bỏ các trừng phạt. Một chủ đề gây căng thẳng khác là sự hậu thuẫn của Mỹ đối với các lực lượng người Kurdistan ở Syria. Bên cạnh người "bạn" Donald Trump, ông Tayyip Erdogan một lần nữa kêu gọi ngưng mối quan hệ đối tác này".
Thượng Đỉnh Liên Hiệp Quốc Về Khí Hậu: Trung Quốc Tuyên Bố Đến Năm 2035 Giảm 7-10% Lượng Khí Thải
(Ảnh AP - Ng Han Guan, minh họa: Một nhà máy nhiệt điện ở Định Châu, Bảo Định, Hà Bắc, Trung Quốc.)
-Một ngày sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu tại Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc, xem biến đổi khí hậu là "trò lừa bịp lớn nhất trong lịch sử", hôm 24/9/2025 khoảng 120 lãnh đạo các nước họp tại New York về hạn chế khí thải gây hiệu ứng nhà kính. Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tuyên bố: "Trung Quốc sẽ giảm 7%-10% mức thải khí gây hiệu ứng nhà kính trong toàn bộ nền kinh tế so với mức đỉnh".
Các nhà lãnh đạo đã trình bày cam kết của nước mình trong 10 năm tới. Trong bối cảnh thế giới hứng chịu nhiều thảm họa khí hậu, kỳ vọng là rất nhiều, các nhà lãnh đạo đã chứng minh họ vẫn tích cực trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu, nhưng hành động của cộng đồng quốc tế bị xem là chưa đủ.
Theo trang tin sinh thái Reporterre, đến cuối cuộc họp, chỉ có 47 trong số 118 quốc gia tham dự đã nâng chỉ tiêu, mặc dù Thỏa thuận Khí hậu Paris 2015 yêu cầu các chỉ tiêu này phải được gia hạn sau mỗi 5 năm. Ngoài Nhật Bản, Anh, Canada, Na Uy, Thụy Sĩ, Úc Ðại Lợi và New Zealand, các nước nộp cam kết mới chủ yếu là các nước đang phát triển, như Ba Tây, Nigeria và Nepal. Tổng cộng, các quốc gia này chỉ chiếm 25,7% lượng khí thải toàn cầu, theo trang web Climate Action Tracker.
Hiện giờ, Trung Quốc chiếm đến gần 30% lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính toàn cầu, cho nên các chỉ tiêu của Bắc Kinh đặc biệt được quan tâm. Theo thông tấn xã AFP, phát biểu trực tuyến, Chủ tịch Trung Quốc khẳng định "Chuyển đổi xanh và phát thải ít carbon là xu thế thời đại của chúng ta". Tuy nhiên, ông Tập Cận Bình không nói rõ 2025 có phải là năm đạt mức đỉnh về thải khí nhà kính (tức là từ sau năm 2025 mức thải sẽ bắt đầu giảm) hay không.
Thông tấn xã AFP nhắc lại là Bắc Kinh chưa từng đưa ra chỉ tiêu cụ thể về ngắn hạn và trung hạn trong các cam kết của mình. Trước đây, Trung Quốc đã đặt mục tiêu đạt mức trung hòa carbon vào năm 2060 và cam kết từ sau năm 2030 mức phát thải khí nhà kính bắt đầu giảm, nhưng dường như đang trên đà đạt được mục tiêu này ngay trong năm 2025 nhờ sự bùng nổ của năng lượng Mặt trời và ô tô điện.
Liên Hiệp Âu Châu hôm 25/9 chỉ trích chỉ tiêu khí hậu "rõ ràng là gây thất vọng" của Bắc Kinh. Tuy nhiên, trên của Đài Phát Thanh Quốc Tế Pháp (RFI) hôm 25/9, Kate Logan, đứng đầu bộ phận ngoại giao khí hậu tại Viện Chính sách Xã hội Á Châu (Asia Society Policy Institute) của Mỹ, chuyên gia về chính sách khí hậu của Trung Quốc của viện này, nhận định:
"Chỉ tiêu Trung Quốc đề ra còn kém xa chỉ tiêu của Thỏa thuận Paris là hạn chế mức tăng nhiệt độ toàn cầu trong khoảng 1,5-2 độ C. Điều đó cũng có nghĩa là chúng ta sẽ vẫn có nguy cơ chịu những tác động khí hậu thảm khốc. Vì vậy, xét về mặt khoa học, chỉ tiêu này (của Trung Quốc) vẫn chưa đủ. Nhưng đồng thời, tin tốt lành là Trung Quốc luôn vượt các chỉ tiêu mà họ đã đề ra. Chính vì thế, rất có thể Trung Quốc sẽ giảm lượng khí thải nhiều hơn mức mà họ vừa thông báo".
Liên quan đến Pháp, Gaïa Febvre của Mạng lưới Hành động Khí hậu - Réseau Action Climat - chỉ trích Paris "đã cản trở các cuộc đàm phán của Âu Châu bằng cách áp đặt rất nhiều điều kiện đối với ngành công nghiệp và năng lượng nguyên tử".
Vai Trò Lãnh Đạo Thế Giới Về Khí Hậu: Trung Quốc Vẫn Thận Trọng
(Hình AP - Yuki Iwamura: Chủ tịch Trung Quốc, ông Tập Cận Bình phát biểu qua video tại Hội nghị thượng đỉnh về khí hậu thế giới tại trụ sở Liên Hiệp Quốc, New York, ngày 24/9/2025.)
-Cuộc tranh đua giữa hai cường quốc hàng đầu thế giới Hoa Kỳ và Trung Quốc nay đã chuyển sang một mặt trận mới, đó là khí hậu. Điều này đã được thể hiện rõ tại diễn đàn Liên Hiệp Quốc trong tuần này.
Ngay sau khi Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump công kích dữ dội những báo động về biến đổi khí hậu, xem đó "vụ lừa đảo lớn nhất trong lịch sử", đồng thời chỉ trích gay gắt "các dự đoán của những kẻ ngốc", ngày 25/9/2025, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, trong một phát biểu qua video, đã đưa ra những cam kết mới về cắt giảm lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính, bởi vì theo ông, "chuyển đổi xanh và carbon thấp là xu hướng của thời đại chúng ta", ngay cả khi "một số quốc gia đang đi ngược lại xu hướng đó". Cụ thể ông Tập Cận Bình tuyên bố Trung Quốc cam kết giảm lượng khí thải nhà kính từ 7 đến 10% vào năm 2035 so với mức đỉnh điểm hiện tại.
Như vậy phải chăng là trên mặt trận khí hậu, vai trò lãnh đạo thế giới đang chuyển từ Tây sang Đông? Theo nhật báo kinh tế Les Echos của P háp, các dữ liệu mới nhất dường như đã xác nhận sự chuyển dịch này. Theo cơ quan giám sát khí thải Carbon Monitor, lượng khí thải của Hoa Kỳ được đã tăng 4,24% trong sáu tháng đầu năm 2026, so với cùng thời kỳ năm 2024, còn lượng khí thải của Liên Hiệp Âu Châu (EU) đã tăng 4,65% trên toàn bộ 27 quốc gia thành viên, trong khi lượng khí thải của Trung Quốc lại giảm 2,7%.
Tại Hoa Kỳ, quốc gia chiếm 13% lượng khí thải toàn cầu, Tổng thống Donald Trump chủ trương đẩy mạnh khai thác dầu khí, bất chấp tác hại đối với khí hậu. Còn Âu Châu thì sao? Trong 10 năm qua, các quốc gia ở châu lục này tự coi mình là dẫn đầu thế giới về khí hậu, nhưng nay họ đã nản lòng vì thấy là những nước khác không theo kịp. Tuy vậy, Âu Châu vẫn là châu lục có nhiều nỗ lực vì khí hậu nhất tính từ năm 1990.
Vấn đề là Âu Châu chỉ chiếm 7% lượng khí thải trên hành tinh của chúng ta, trong khi chỉ riêng Trung Quốc đã chiếm đến một phần ba, vì nước này vẫn là "công xưởng của thế giới", đồng thời chiếm một phần ba sản lượng công nghiệp toàn cầu. Chưa kể là Trung Quốc vẫn tiếp tục đầu tư vào các nhà máy điện than. Cho nên rõ ràng là mục tiêu mà ông Tập Cận Bình vừa công bố tại Liên Hiệp Quốc vẫn chưa đủ so với mức cần thiết để kềm chế mức tăng nhiệt độ trên Trái đất. Liên Hiệp Âu Châu (EU) đã ngay lập tức chỉ trích mục tiêu khí hậu "rõ ràng là đáng thất vọng" của Trung Quốc. Theo Trung tâm Nghiên cứu Năng lượng và Không khí Sạch (CRECA), một tổ chức môi trường quốc tế, Trung Quốc phải giảm đến 30% lượng khí thải so với mức hiện tại để mức tăng nhiệt độ toàn cầu không vượt quá 1,5°C.
Tuy nhiên, theo nhật báo Công giáo La Croix, một số nhà quan sát lại tỏ ra thận trọng hơn. Tờ báo trích lời bà Marta Torres-Gunfaus, Giám đốc Chương trình Khí hậu tại Viện Phát triển Bền vững và Quan hệ Quốc tế (IDDRI): "Về mặt văn hóa, Trung Quốc là một trong những quốc gia thích đặt ra những mục tiêu có thể vượt qua, cho dù có thể bị chỉ trích là thiếu tham vọng ". Ví dụ, Trung Quốc đã đặt ra mục tiêu lắp đặt 1.200 gigawatt (GW) điện Mặt trời và điện gió vào năm 2030, và đã đạt được mục tiêu này sớm hơn 6 năm so với kế hoạch.
Đối với chuyên gia này, mục tiêu khiêm tốn từ 7% đến 10% mà Trung Quốc đặt ra không nên làm lu mờ các cam kết khác của Tập Cận Bình. Trong bài phát biểu của ông, Chủ tịch Trung Quốc đã hứa sẽ tăng tỷ lệ nhiên liệu phi hóa thạch trong tổng mức tiêu thụ năng lượng lên hơn 30%, tăng công suất điện gió và điện Mặt trời hơn sáu lần so với mức của năm 2020, v.v... Theo bà Marta Torres-Gunfaus, tất cả những chỉ tiêu đó đều là "những tín hiệu cho thấy Trung Quốc vẫn đang hướng tới mục tiêu trung hòa carbon vào năm 2060".
Thật ra theo báo La Croix, 2 tháng trước COP30, Hội nghị Biến đổi Khí hậu của Liên Hiệp Quốc, tại Ba Tây, Trung Quốc có vẻ từ chối đảm nhận vai trò lãnh đạo thế giới về biến đổi khí hậu. Theo các chuyên gia, đây là một lập trường mang tính chiến lược cao. Ông Emmanuel Lincot, nhà nghiên cứu tại Viện Quan hệ Quốc tế và Chiến lược (IRIS), phân tích: "Trung Quốc đã được coi là một cường quốc về sản xuất năng lượng tái tạo và điện, đặc biệt là trong lĩnh vực ô tô. Duy trì tham vọng khiêm tốn có thể giúp nước này tránh bị một số cường quốc như Âu Châu nhắm đến. Chủ trương cố hữu của họ là luôn ở vị thế thứ yếu và có dư địa để xoay xở, thay vì bị đặt lên hàng đầu".
Khí Hậu: Trung Quốc Công Bố Tham Vọng Mới Từ Giờ Đến Năm 2035
-Nhật báo kinh tế Les Echos có bài "Trung Quốc công bố tham vọng mới về khí hậu từ giờ đến năm 2035, Liên Hiệp Âu Châu tỏ ra thất vọng".
Tại hội nghị thượng đỉnh khí hậu ở New York (Hoa Kỳ), Trung Quốc đã công bố cam kết giảm phát thải khí nhà kính ròng từ 7% đến 10% từ giờ đến năm 2035 so với mức đỉnh. Mặc dù con số này được cho là quá thận trọng và khiến một số nhà khoa học thất vọng vì cho rằng cần giảm ít nhất 30% để tuân thủ thỏa thuận Paris, nhưng đây là lần đầu tiên Trung Quốc công bố giảm phát thải theo giá trị tuyệt đối, chứ không tính đến mức tiêu thụ năng lượng hay GDP của đất nước.
Trung Quốc hiện đi tiên phong trong việc triển khai năng lượng tái tạo, với 256 GW năng lượng mặt trời được sử dụng trong nửa đầu năm 2025, gấp đôi tổng công suất của tất cả các quốc gia khác. Điều này giúp Trung Quốc trở thành "quốc gia điện tử" đầu tiên, trong bối cảnh nền kinh tế của nước này ngày càng phụ thuộc vào điện.
Mặc dù Trung Quốc vẫn sử dụng năng lượng hóa thạch, đặc biệt là than, nhưng Bắc Kinh đã chứng minh rằng có thể kết hợp giữa tăng trưởng kinh tế và giảm phát thải carbon, là một tín hiệu quan trọng cho các quốc gia Nam bán cầu.
Thương Mại: WTO Hoan Nghênh Trung Quốc Từ Bỏ Quy Chế Dành Cho Những Nước Đang Phát Triển
(Ảnh AP - Mahesh Kumar A, minh họa: Cảng biển Thiên Tân, Trung Quốc, ngày 29/8/2025.)
-Hôm 24/9/2025, lãnh đạo Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) hoan nghênh quyết định của Bắc Kinh từ bỏ chế độ "đối xử đặc biệt và khác biệt" (STD), quy chế ưu đãi dành riêng cho các thành viên WTO là nước đang phát triển.
Theo WTO, quyết định của Trung Quốc sẽ tạo ra một "sân chơi công bằng và bình đẳng hơn" cho tất cả các thành viên của Tổ chức Thương mại Thế giới. Thông tấn xã AFP hôm 24/9 trích dẫn Tổng Giám đốc Tổ chức Thương mại Thế giới, Ngozi Okonjo-Iweala, cho rằng quyết định của Trung Quốc góp phần "thổi luồng sinh khí mới vào các cuộc thảo luận" và giúp WTO "phát triển thành một tổ chức linh hoạt và hiệu quả hơn cho thế kỷ 21".
Nhận định của WTO được đưa ra sau thông báo tối 22/9 của Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường. Theo Tân Hoa Xã, bên lề Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc, Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường tuyên bố Bắc Kinh sẵn sàng từ bỏ quy chế đặc biệt dành cho các nước đang phát triển. Tân Hoa Xã nhận định Trung Quốc đưa ra quyết định này với tư cách là một "quốc gia lớn đang phát triển và có trách nhiệm".
Tại Geneva (Thụy Sĩ), đại diện của Trung Quốc tại WTO, Lý Nghị Hồng, hôm 24/9 giải thích với báo giới là thông báo "chính trị" này rất quan trọng đối với cả Trung Quốc và WTO, bởi vì đây là "phản ứng của Trung Quốc trước những thách thức hiện tại mà hệ thống thương mại đa phương đang phải đối mặt". Tuy nhiên, bà nhấn mạnh rằng quyết định từ bỏ "chế độ đối xử đặc biệt và khác biệt" STD không làm thay đổi một thực tế: Trung Quốc vẫn là một quốc gia đang phát triển.
Trong WTO, các quốc gia tự quyết định xem họ có muốn hưởng quy chế dành cho các nước đang phát triển hay không. Và từ nhiều năm qua, Hoa Kỳ và Âu Châu đã yêu cầu Trung Quốc, nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, từ bỏ quy chế STD.
Cơ chế này cho phép các nước đang phát triển được hưởng nhiều quyền lợi đặc biệt, ví dụ có thêm thời gian để thực hiện các cam kết trong WTO, được hỗ trợ thiết lập cơ sở hạ tầng cần thiết để tham gia vào hoạt động của WTO, quản lý các tranh chấp thương mại và áp dụng các tiêu chuẩn kỹ thuật liên quan đến các quy tắc thương mại toàn cầu.
Thông tấn xã AFP nhắc lại là trong những năm gần đây, Trung Quốc đã tuyên bố không muốn hưởng chế độ "đối xử đặc biệt và khác biệt" liên quan đến một số thỏa thuận, nhất là về trợ cấp cho ngành đánh bắt cá, nhưng Bắc Kinh vẫn chưa đưa ra thông báo toàn diện về tất cả các thỏa thuận có thể ký kết trong khuôn khổ của WTO trong tương lai.
Hoa Kỳ Đang Chuyển Sang Chế Độ Chuyên Chế?
-Tờ La Croix có bài "Phải chăng Hoa Kỳ đang chuyển sang chế độ chuyên chế?" Kể từ khi trở lại Tòa Bạch Ốc, Donald Trump và chính quyền của ông đã tìm cách mở rộng quyền lực và kiềm chế những tiếng nói bất đồng, và điều này đã thay đổi bản chất của hệ thống chính trị Hoa Kỳ.
Ngay cả trước khi tái đắc cử, đã có nhiều tiếng nói chỉ trích phong cách "chuyên quyền" của Donald Trump. Vào ngày nhậm chức hồi tháng Một, Tổng thống Hoa Kỳ đã ký nhiều sắc lệnh nhằm làm suy yếu các cơ quan liên bang.
Vincent Michelot, Giáo sư tại Sciences Po Lyon, giải thích rằng bản chất của nền Dân chủ Mỹ dựa vào sự phân chia quyền lực, nhưng hiện tại có một xu hướng củng cố quyền lực hành pháp, trong bối cảnh đảng Cộng hòa, trung thành với Tổng thống Trump, kiểm soát Quốc Hội lưỡng viện.
Chủ nhân Tòa Bạch Ốc cũng tìm cách kiểm soát các cơ quan liên bang độc lập như Ngân hàng Trung ương, bằng cách thay thế các công chức bằng những nhân vật trung thành với ông, và vào tháng 12 tới, Tối cao Pháp viện sẽ ra phán quyết về việc Donald Trump có quyền sa thải các quan chức trong tất cả các cơ quan liên bang hay không.
Romuald Sciora, Giám đốc viện Quan sát Chính trị Hoa Kỳ, cảnh báo rằng những ai cho rằng Donald Trump không có đường lối lãnh đạo chuyên quyền cũng chính là những người đã sai lầm khi nghĩ rằng ông không có cơ hội tái đắc cử Tổng thống . Giờ đây, Donald Trump kiểm soát toàn bộ đảng Cộng hòa và có một đường lối chính trị rõ ràng, được hỗ trợ bởi những nhân vật trung thành như phó Tổng thống J. D. Vance.
Các nhà nghiên cứu Steven Levitsky và Lucan Way đã đưa ra khái niệm "chế độ độc tài cạnh tranh" vào những năm 1990, miêu tả một chế độ mà tình trạng đa đảng và các cuộc bầu cử vẫn tồn tại, nhưng bị thao túng bởi một nhóm hoặc đảng phái chính trị.
Nhật báo Công giáo kết luận rằng mặc dù đảng Cộng hòa không chắc sẽ lại chiến thắng trong cuộc bầu cử Tổng thống giữa kỳ 2026 và 2028, Hoa Kỳ có thể sẽ không bao giờ trở lại như cũ với một Tổng thống đương nhiệm lộng quyền.
Số Người Mắc Ung Thư Trên Thế Giới Tăng Gấp Đôi Trong 25 Năm Qua, Số Ca Tử Vong Tăng 74,4%
(Hình Kate Flock/Massachusetts General Hospital: Ung thư gan, nguyên nhân gây tử vong do ung thư đứng thứ ba trên toàn thế giới, có thể tăng gấp đôi vào năm 2050. Nguyên nhân bao gồm viêm gan siêu vi, uống rượu và béo phì.)
-Một nghiên cứu quy mô lớn được công bố hôm 25/9/2025, cho biết là cho dù có các tiến bộ về điều trị và các nỗ lực để giảm nguy cơ ung thư, trong ¼ thế kỷ qua, số người mắc bệnh trên thế giới đã tăng vọt.
Nghiên cứu mới về "Gánh nặng bệnh tật trên toàn cầu", Global Burden of Disease, được công bố trên tạp chí Y khoa The Lancet, kêu gọi tăng cường phòng ngừa và điều trị, đặc biệt là ở các nước kém phát triển. Nghiên cứu cho biết số ca nhiễm mới đã tăng gấp đôi tính từ năm 1990, và đến năm 2023 đã lên tới 18,5 triệu ca. Số người chết vì ung thư tăng 74%, lên thành 10,4 triệu ca.
Nghiên cứu được thực hiện ở 204 nước, về 47 loại/nhóm bệnh ung thư. Đa phần bệnh nhân sống tại những nước thu nhập thấp và trung bình. Ung thư vú là căn bệnh được chẩn đoán nhiều nhất trong năm 2023, nhưng ung thư phế quản và ung thư phổi gây nhiều ca tử vong nhất.
Báo cáo được thông tấn xã AFP trích dẫn lưu ý, nếu không có hành động và nguồn tài chánh đầy đủ, số ca nhiễm mới có thể tăng 61% trong 25 năm tới, lên thành 30,5 triệu ca trong năm 2050, và số ca tử vong hàng năm sẽ tăng 75%.
Về lý do, chủ yếu số ca mắc bệnh và số người tử vong vì ung thư tăng do dân số tăng và lão hóa dân số. Tuy nhiên, 41,7% số ca tử vong vì ung thư trong năm 2023 liên quan đến các yếu tố nguy cơ có thể phòng tránh, nhất là hút thuốc, chế độ ăn uống kém, uống nhiều rượu, đường huyết cao....
Ung Thư Vẫn Là Bệnh Đáng Lo Ngại
-Về y tế, tờ Le Monde dành trang nhất và hồ sơ lớn cảnh báo về bệnh ung thư vẫn hoành hành trên thế giới, thông qua một nghiên cứu với sự tham gia của hơn 2.000 chuyên gia được công bố trên tạp chí The Lancet nói về sự gia tăng của các ca bệnh, đặc biệt là ở các quốc gia có nguồn lực thấp.
Ung thư là nguyên nhân gây tử vong thứ hai trên thế giới, sau các bệnh liên quan đến tim mạch. Năm 2023, có 18,5 triệu ca bị mắc ung thư và 10,4 triệu ca tử vong do bệnh này, tăng 74% so với năm 1990. Nếu không có biện pháp can thiệp, những con số này có thể còn tăng cao hơn nữa từ giờ đến năm 2050: 30,5 triệu người có thể được chẩn đoán ung thư và 18,6 triệu người có thể tử vong.
Các quốc gia giàu có đã giảm 33% tỷ lệ tử vong do ung thư trong 30 năm qua, trong khi ở các quốc gia nghèo, tỷ lệ này đã tăng 14%. Vào năm 2050, hơn một nửa các ca ung thư mới và hai phần ba các ca tử vong sẽ xảy ra ở các quốc gia có thu nhập thấp hoặc trung bình.
Chẳng hạn như tại Lebanon, tỷ lệ tử vong tăng từ 65,2 lên 117,3 ca do ung thư trên 100.000 người. Tại Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE), tỷ lệ mắc ung thư giảm mạnh, từ 234 xuống 102,9 ca trên 100.000 người. Tại Kazakhstan, tỷ lệ tử vong giảm đáng kể, từ 195,2 xuống 81,6 ca trên 100.000 người. Còn tại Pháp, tỷ lệ mắc ung thư gia tăng, với 389,4 ca trên 100.000 người vào năm 2023, nhưng tỷ lệ tử vong giảm từ 184,7 xuống 136,8 ca trên 100.000 người.
Nguyên nhân chính gây tử vong do ung thư vẫn là thuốc lá, chiếm tới 16 loại ung thư khác nhau. Các yếu tố khác như rượu, chế độ ăn uống không lành mạnh và mức độ đường máu cao cũng đóng vai trò quan trọng.
Các nhà nghiên cứu nhấn mạnh rằng các biện pháp cụ thể có thể giúp giảm các rủi ro này như ngừng hút thuốc, cải thiện chế độ ăn uống và thực hiện các chính sách y tế công cộng
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét