TIN THẾ GIỚI CẬP NHẬT :01/02/2025 - My Loan

Canada, Mêhicô và Trung Quốc chính thức bị TT Mỹ Donald Trump áp thuế nhập khẩu Giữ đúng lời dọa, tổng thống Mỹ Donald Trump hôm qua, 31/01/2025, chính thức ký sắc lệnh cho áp thuế hải quan nhắm vào hàng nhập khẩu của Canada, Mêhicô (25%) và Trung Quốc (10%). Ba đối tác thương mại chính của Mỹ bị đánh thuế nhập khẩu kể từ hôm nay 01/02. Riêng về hai mặt hàng dầu và khí đốt, tổng thống Trump dự tính áp thuế từ ngày 18/02.

<!>

Tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu với các phóng viên khi ông ký các sắc lệnh hành pháp tại Phòng Bầu dục của Nhà Trắng, ngày 31 tháng 1 năm 2025, tại Washington, Hoa Kỳ. AP - Evan Vucci

Thùy Dương

Từ Washington, thông tín viên Guillaume Naudin khái quát tình hình :

« Canada và Mêhicô, những nước có hàng hóa xuất khẩu sang Hoa Kỳ, giờ đây bị áp thuế 25%. Lý do mà Donald Trump đưa ra : di dân và chất gây nghiện, đặc biệt là Fentanyl. Tổng thống Mỹ cho rằng hai quốc gia này cho phép đưa di dân và chất gây nghiện vào Hoa Kỳ.

Phát biểu vào tối thứ Sáu tại Nhà Trắng trước khi đi nghỉ cuối tuần ở dinh thự Mar A Lago, bang Florida, Donald Trump nói rằng hai nước này không thể làm gì khác để cản trở ông tăng thuế quan. Trong tuần qua, tổng thống Mỹ đã giải thích rằng các hàng hóa hai nước này xuất sang Mỹ, ví dụ gỗ xẻ của Canada, hay phụ tùng ô tô của hai nước, là những sản phẩm Hoa Kỳ không cần mua.

Donald Trump mới đây đã đồng ý xem xét việc giảm bớt mức thuế đánh thêm thuế vào dầu lửa. 60% dầu Mỹ nhập là từ Canada. Donald Trump nhắc đến mức tăng 10%. 10% cũng là mức thuế quan mà Donald Trump dự tính áp thêm đối với hàng hóa nhập từ Trung Quốc. Đây là nước xuất khẩu sang Mỹ rất nhiều hàng tiêu dùng ».

Phản ứng của Canada và Mêhicô

Đáp lại, thủ tướng Canada, Justin Trudeau, nhấn mạnh Ottawa « đã sẵn sàng đáng trả ngay tức khắc ».

Về phần mình, tổng thống Mêhicô, Claudia Sheinbaum, khẳng định đã trao đổi về nhiều chủ đề với chính quyền Trump và ngày nào cũng đạt được thỏa thuận, nhưng nếu Mỹ và Mehicô không đạt được thỏa thuận về thuế quan thì Mêhicô cũng có nhiều phương án dự phòng, nhưng không nêu rõ chi tiết.

Như để minh chứng cho sự hợp tác của Mêhicô, theo AFP, hôm qua chính phủ thông báo tịch thu 18kg chất gây nghiện Fentanyl, ở bang Sonora, miền bắc đất nước, gần biên giới với bang Arizona của Mỹ. Đã có hai người bị bắt giữ trong chiến dịch này và kèm theo đó là 2kg heroine. Trong khi đó, 4 tấn ma túy méthamphétamine bị thu giữ ở một bang tại miền tây bắc Mêhicô, nhưng chính quyền không cho biết rõ ngày tháng vụ việc. 780kg chất gây nghiện khác cũng bị thu giữ trong một chiến dịch riêng rẽ của quân đội và các nhà điều tra của Mêhicô phía gần biên giới với bang Texas của Mỹ.

Ngoại trưởng Mỹ bắt đầu vòng công du nước ngoài đầu tiên đến các nước Nam Mỹ

Tân lãnh đạo ngành ngoại giao Mỹ Marco Rubio, hôm nay, 01/02/2025, đến Panama, mở đầu vòng công du các nước Nam Mỹ nhằm bảo vệ các lợi ích của Hoa Kỳ. Sự kiện diễn ra đúng vào ngày tổng thống Donald Trump áp đặt các biện pháp thuế quan nhằm vào các nước Mêhicô, Canada và Trung Quốc.

Người biểu tình ném cờ và hình nộm của tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump xuống đường để phản đối chuyến thăm của ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio tới Panama. Hình ảnh ngày 31 tháng 1 năm 2025. AP - Matias Delacroix

Minh Anh

Theo AFP, đây là chuyến công du nước ngoài đầu tiên của ông Marco Rubio trên cương vị ngoại trưởng. Phát biểu trước báo giới, Mauricio Claver-Carone, người phụ trách châu Mỹ La-tinh tại bộ Ngoại Giao nêu rõ, ngoại trưởng Mỹ hội kiến tổng thống Mulino và có cuộc trao đổi với Cơ quan Quản lý Kênh đào Panama, khẳng định « sự hiện diện đại trà » của Trung Quốc trong khu vực gây tổn hại cho lợi ích của Hoa Kỳ.

Hôm thứ Năm, 30/01, trả lời kênh phát thanh SiriusXM, ngoại trưởng Mỹ nhắc lại lập trường của tổng thống Trump muốn lấy lại kiểm soát kênh đào chiến lược Panama, trước điều mà ông gọi là « mối đe dọa trực tiếp » từ Trung Quốc đối với Mỹ.

Cũng trong ngày thứ Năm, tổng thống Panama José Raul Mulino đưa ra quan điểm rất rõ ràng rằng đây là vấn đề « không thể đàm phán », khi khẳng định rằng mọi việc « đã được đúc kết » và kênh đào này « thuộc về Panama ».

Ngoài vấn đề quản lý kênh đào Panama, ngoại trưởng Mỹ cũng sẽ đề cập đến giới chức Panama về nhiều hồ sơ khác như di dân, thương mại và an ninh. Sau Panama, ngoại trưởng Marco Rubio, vốn xuất thân là di dân Cuba, sẽ đến Salvador, Guatemala, Costa Rica và Cộng hòa Dominica.

AFP lưu ý thêm vòng công du Nam Mỹ của ngoại trưởng Rubio diễn ra một ngày sau chuyến đi ngoại lệ của đặc sứ Richard Grenell của tổng thống Trump đến Venezuela và hội đàm với tổng thống Nicolas Maduro. Hồ sơ di dân, các biện pháp trừng phạt của Mỹ nhằm vào chính quyền Caracas và sự toàn vẹn hệ thống chính trị Venezuela là những chủ đề nghị sự chính. Cũng trong cuộc trao đổi hiếm có này, tổng thống Venezuela đã bày tỏ « sẵn sàng duy trì các lênh ngoại giao mở với Hoa Kỳ ». Sau cuộc họp này, sáu công dân Mỹ đã được Venezuela trả tự do.

Mỹ điều tra khả năng DeepSeek sử dụng chip AI bị cấm

Bộ Thương Mại Hoa Kỳ đang tìm hiểu xem liệu DeepSeek – công ty Trung Quốc có hiệu suất mô hình AI làm rung chuyển thế giới công nghệ – có sử dụng chip bán dẫn mà Hoa Kỳ cấm xuất khẩu sang Trung Quốc hay không.

Ứng dụng DeepSeek trên một màn hình điện thoại thông minh ở Bắc Kinh, Trung Quốc, ngày 28 tháng 1 năm 2025. AP - Andy Wong

Minh Anh

Theo một nguồn tin được Reuters hôm 30/01/2025 trích dẫn, hoạt động buôn lậu chip bán dẫn có tổ chức đến Trung Quốc đã được phát hiện tại các quốc gia như Malaysia, Singapore và Các Tiểu Vương Quốc Ả Rập Thống Nhất.

Nguồn tin này được đưa ra vào lúc DeepSeek của Trung Quốc trong tuần rồi đã ra mắt một ứng dụng miễn phí, sử dụng ít dữ liệu hơn với chi phí cực rẻ so với mô hình của Mỹ. Chỉ trong vài ngày, ứng dụng DeepSeek của Trung Quốc là phần mềm được tải xuống nhiều nhất trên App Store của Apple, đe dọa thế thống trị của Hoa Kỳ trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo và dẫn đến sự tháo chạy, làm bốc hơi khoảng 1.000 tỷ đô la cổ phiếu công nghệ Mỹ.

Sự việc cũng làm dấy lên nỗi hoài nghi về tính hiệu quả của các biện pháp mà Washington áp đặt nhằm hạn chế xuất khẩu chip bán dẫn sang Trung Quốc. Theo công ty khởi nghiệp Trung Quốc, ứng dụng DeepSeek được phát triển không phải là nhờ vào chíp H100 nổi tiếng, mà dựa trên các linh kiện của Nvidia, không mạnh bằng nhưng nằm ngoài diện bị cấm xuất khẩu.

Trước tình hình này, chính phủ Mỹ nghiên cứu khả năng mở rộng các lệnh cấm sang các loại chip cấp thấp hơn của Nvidia.

Tại Pháp, theo AFP, chính phủ hôm qua, 31/01, thông báo thành lập một viện Giám sát trí tuệ nhân tạo, đảm trách « dự báo các rủi ro tiềm tàng trong công nghệ mới này ».

Viện này có tên là « Viện Thẩm định và An toàn Trí tuệ Nhân tạo Quốc gia » (Inesia), và sẽ do Tổng cục Quốc phòng và An ninh Quốc gia (SGDSN) điều hành theo sự chỉ đạo từ thủ tướng chính phủ và Tổng cục Doanh nghiệp, trực thuộc bộ Kinh Tế, Tài Chính và Chủ quyền Công nghiệp – Kỹ thuật số.

Ukraina nêu khả năng lính Bắc Triều Tiên đã được rút khỏi vùng Kursk

Ngày 31/01/2025, giới chức quân sự Ukraina cho rằng số binh sĩ Bắc Triều Tiên được triển khai tại vùng Kursk của Nga « đã được rút đi » do những thiệt hại nặng nề về nhân mạng trước các đòn giáng mạnh của quân đội Ukraina.

(Ảnh minh họa) Binh sĩ Nga chiến đấu với các lực lượng vũ trang Ukraina tại vùng Kursk. Hình ảnh do bộ Quốc Phòng Nga cung cấp ngày 07/11/2024. AP

Minh Anh

Giải thích với AFP, đại tá Oleksandre Kindratenko, phát ngôn viên lực lượng đặc nhiệm Ukraina cho biết từ ba tuần qua « không nhìn thấy và cũng không phát hiện có những hoạt động hay đối đầu vũ trang với binh sĩ Bắc Triều Tiên ». Theo lời vị sĩ quan này, quân nhân Bắc Triều Tiên được rút đi có thể là do « đã hứng lấy nhiều thiệt hại to lớn ».

Hôm thứ Năm, 30/01, nhật báo Mỹ New York Times, dựa vào nhiều nguồn tin Mỹ và Ukraina chưa được thẩm định cho biết lính Bắc Triều Tiên không còn được nhìn thấy trên mặt trận từ hai tuần qua.

Đại tá Oleksandre Kindratenko, tuy không muốn đưa ra con số ước tính thiệt hại, nhưng cho rằng những đơn vị Bắc Triều Tiên « có lẽ được rút để hồi phục và được sử dụng một cách khác ». Thông tin này đã được một cố vấn tổng thống Ukraina hôm thứ Tư xác nhận trên mạng X.

Bị AFP chất vấn về những tin tức này của New York Times, phát ngôn viên điện Kremlin, Dmitri Peskov đã từ chối bình luận.

Về tình hình chiến sự, chính quyền Ukraina cho biết đã phát báo động hàng không toàn quốc sau các cuộc oanh kích của Nga sáng hôm nay, 01/02, nhắm vào hai vùng phía đông đất nước. Không quân Ukraina trên mạng Telegram đặc biệt nói đến « nguy cơ tấn công bằng tên lửa đạn đạo đến từ phía đông bắc »

Báo động được đưa ra vài ngày sau khi Kiev trong đêm thứ Ba rạng sáng thứ Tư 29/01 đã tiến hành một cuộc tấn công lớn bằng drone nhằm vào lãnh thổ Nga khiến hai người bị thiệt mạng trong đó có một trẻ em, và thiêu cháy một nhà máy lọc dầu. Để trả đũa, hôm qua, Nga phóng tên lửa oanh kịch trung tâm thành phố Odessa miền nam Ukraina làm bị thương 7 người.

Miến Điện : Tập đoàn quân sự tăng cường đàn áp thường dân nhưng suy yếu trước các phe nổi dậy

Hôm nay, 01/02/2025, đánh dấu cuộc khủng hoảng tại Miến Điện chính thức bước sang năm thứ 5, do tập đoàn quân sự Miến Điện đảo chính lật đổ chính quyền dân sự của nhà lãnh đạo Aung San Suu Kyi. Tập đoàn quân sự cầm quyền đã liên tục gia tăng các vụ oanh kích, đàn áp và cưỡng bức tòng quân nhắm vào người dân. Đại diện của Liên Hiệp Quốc về nhân quyền, Volker Turk, tố cáo các hành động của quân đội Miến Điện là “sự tàn bạo cực độ”.

Người dân đứng cạnh ngôi nhà bị phá hủy sau các cuộc không kích và pháo binh ở Laiza, Miến Điện, ngày 10 tháng 10 năm 2023. AP

Minh Phương

Mặc dù vẫn tăng cường đàn áp thường dân, nhưng tập đoàn quân sự Miến Điện đang suy yếu trước đà phản công của của các lực lượng vũ trang nổi dậy thuộc các sắc tộc thiểu số và ủng hộ dân chủ. Theo số liệu từ tổ chức Giám sát Hòa bình Miến Điện, tính đến nay đã có tổng cộng 95 thành phố nằm dưới sự kiểm soát của quân kháng chiến, bất chấp các cuộc bắn phá dữ dội của quân đội.

Trong bối cảnh xung đột, tình hình an ninh tại Miến Điện ngày càng trầm trọng. Trả lời đài RFI, bà Johanna Chardonnieras, chuyên gia về luật quốc tế và điều phối viên của tổ chức Info Birmanie, cho biết cụ thể :

“Người dân Miến Điện, dù có ở đâu đi chăng nữa, thì cũng luôn phải sống trong cảnh bất an. Tại các khu vực không do chính quyền quân sự kiểm soát, quân đội thực hiện các cuộc không kích hàng ngày nhắm vào dân thường để khiến họ sợ hãi và ngăn chặn việc họ ủng hộ cho lực lượng nổi dậy. Còn tại các khu vực nằm dưới sự kiểm soát của chính quyền này, cuộc sống của người dân cũng chẳng dễ thở hơn. Họ thường xuyên bị kiểm tra và bị đàn áp cực độ. Kể từ đầu cuộc đảo chính đến nay, tập đoàn quân sự cầm quyền đã bắt giữ hơn 28.000 tù nhân chính trị, đồng thời thực hiện chế độ cưỡng bức tòng quân và bắt cóc thanh niên Miến Điện ngay trên phố để buộc họ làm việc cho quân đội.

Nhưng chính quyền quân sự đã suy yếu và để mất hơn một nửa đất nước. Các thành phố và nhiều bộ chỉ huy khu vực rơi vào tay phe nổi dậy. Đây là điều chưa từng xảy ra trong lịch sử. Việc quân đội không sử dụng nhiều đến vũ khí trên không diện rộng cho thấy tập đoàn quân sự cầm quyền đã đánh mất nhiều phần lãnh thổ. Họ cũng đã mất nhiều binh lính, điều này lý giải cho việc họ cưỡng bức người dân nhập ngũ.

Tuy nhiên, không nên đánh giá thấp các nguồn lực sẵn có của tập đoàn quân sự cầm quyền, đặc biệt là về kinh tế, cũng như sự hỗ trợ quốc tế mà họ nhận được, đa phần đến từ Trung Quốc và Nga.”